Szmajke Andrzej - Samoutrudnianie jako sposob autoprezentacji.pdf

(1919 KB) Pobierz
386352985 UNPDF
ANDRZEJ SZMAJKE
S AMOU TR UDNI ANI ANIE
JAKO SPOSÓB AUTOPREZENTACJI:
CZY RZUCANIE KŁÓD POD WŁASNE NOGI
JEST SKUTECZNĄ METODĄ
WYWIERANIA KORZYSTNEGO WRAŻENIA
NA INNYCH?
WYDAWNICTWO
INSTYTUTU PSYCHOLOGU
WARSZAWA 1996
J
Badania (z wyjątkiem eksperymentu I. „Student")
i wydanie pracy sfinansowane przez Komitet Badań Naukowych
(Grant 1 HOIF 045 08: „Autoprezentacja i samookłamywanie:
Problem skuteczności")
Recenzenci: Maciej Dymkowski, Wiesław Łukaszewski
Redaktor: Wanda Dryll
w
I V
2 2 5 6 5
lilii
1000162180
Psch
© Copyright by Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN
Warszawa 1996
Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN
01-673 Warszawa, ul. Podleśna 61
Druk i oprawa: UNI-DRUK
Warszawa, ul. Janiszowska 8
J
Zrealizowanie badań i napisanie tej pracy byłoby niemożliwe
bez udziału wielu osób, u których zaciągnąłem ogromny dług
wdzięczności. Niewątpliwie największym wierzycielem owego
długu jest Profesor Wiesław Łukaszewski, któremu dziękuję za
wszystko. Dariuszowi Dolińskiemu, Wojciechowi Gromskie-
mu i Kornelowi Świątnickiemu dziękuję za wspólne pomysły
i badania dotyczące samoutrudniania, których kontynuacją jest
to, co przedstawiam w niniejszej książce. Dariuszowi Doliń-
skiemu należą się osobne podziękowania za bezinteresowne
przeczytanie maszynopisu i dyskusję. Koleżankom: Irenie
Dąbrowskiej, Irenie Dzwonkowskiej, Alicji Ostrowskiej i Da-
nucie Bocheńskiej dziękuję za pomoc w przeprowadzeniu ba-
dań. Annie Bronowickiej za to samo i mobilizujące wsparcie,
a Kindze Lachowicz-Tabaczek za pomoc w przygotowaniu fil-
mu. Mojej Rodzinie za wytrzymałość, odporność i tolerancję.
Spis treści
Rozdział I. SAMOUTRUDNIANIE JAKO STRATEGIA OBRONY
I PODWYŻSZANIA POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI
9
Samoutrudnianie — charakterystyka zjawiska
9
Samoutrudnianie: obrona czy podwyższanie samooceny?
14
„Prywatne" konsekwencje samoutrudniania
15
1. Samoutrudnianie a atrybucje sukcesów i niepowodzeń
15
2. Samoutrudnianie a efektywność przyszłych działań
16
3. Samoutrudnianie a samoocena
21
4. Samoutrudnianie a atrybucja niepowodzenia i samoocena; próba cało-
ściowej weryfikacji
21
Motywy samoutrudniania: kontrolowanie i ochrona poczucia własnej
wartości czy kreowanie publicznego wizerunku na użytek zewnętrz-
nych obserwatorów?
23
Rozdział II. SAMOUTRUDNIANIE JAKO TECHNIKA
AUTOPREZENTACJI
25
Autoprezentacja — charakterystyka zjawiska
25
Cele i sposoby działań autoprezentacyjnych
26
1. Cele autoprezentacji
26
2. Sposoby autoprezentacji
30
2.1. Skąd wiadomo, że zachowanie ma charakter autoprezentacyjny
31
2.2. Przejawy autoprezentacji w konkretnych zachowaniach
32
2.2.1. Altruizm, opinie o innych i orientacja społeczna jako przejawy
autoprezentacji
32
2.2.2. Autoprezentacyjne reakcje na perswazję i dysonans poznawczy
33
2.2.3 Autoprezentacyjne atrybucje przyczynowe
34
2.2.4. Ogólne-konkretne definiowanie własnych działań dla kreowania
pożądanego obrazu własnej osoby
35
2.2.5. Autoprezentacja przez kontrolowanie apetytu
36
2.2.6. Pławienie się w cudzej chwale
37
2.2.7. Autoprezentacyjne deklaracje przy urnach wyborczych
39
3. Co to znaczy skuteczna autoprezentacja?
39
4. Dwie podstawowe formy działań autoprezentacyjnych
43
4.1. Autoprezentacje „wprost"
44
4.2. Samoutrudnianie — autoprezentacja „nie wprost"
45
5. Samoutrudnianie: jedna z form usprawiedliwiania niepowodzeń?
47
6. Samoutrudnianie — autoprezentacja negatywna?
49
7. Autoprezentacyjne cele samoutrudniania
51
Rozdział III. CZY SAMOUTRUDNIANIE JEST SKUTECZNĄ FORMĄ
AUTOPREZENTACJI? PRZESŁANKI TEORETYCZNE
54
1. Reguły powiększania/pomniejszania: mechanizm skuteczności samo-
utrudniania
54
2. Czy ludzie posługują się regułami pomniejszania i powiększania?
55
2.1. Empiryczny status reguł pomniejszania/powiększania
57
J
3. Autoprezentacyjna skuteczność samooutrudniania w świetle innych
efektów atrybucyjnych
63
3.1. Podstawowy bfąd atrybucyjny
63
3.2. Różnice w atrybucjach dokonywanych z perspektywy aktora i ob-
serwatora.
63
3.3. Atrybucja przyczynowa
atrybucja dyspozycji
64
4. Skuteczność samoutrudniania: perspektywa pozatrybucyjna
65
WPŁYW SAMOUTRUDNIANIA
NA
KSZTAŁTOWANIE
OPINII
O OSOBIE: REZULTATY BADAŃ
'
67
1. Paradygmat historyjkowy—czyli informacje z drugiej ręki
67
1.1. Porównania międzyosobnicze — teatr jednego aktora
67
1.1.1. Gdy samoutrudnianie oznacza „upośledzenie"
68
1.1.2. Gdy samoutrudnianie nie jest upośledzeniem; eksperyment 1
(„Student")
69
1.1.3. Samoutrudnianie, sukces i porażka w zadaniu a opinia o aktorze
81
1.1.4. Samoutrudnianie a popularność w grupie
82
i. 1.5. Czyotylość rozgrzesza?
83
1.1.6.Deklamacje aktora: „trudny sukces" a ocena osoby
84
1.1.7. Podsumowanie rezultatów uzyskanych w paradygmacie porównań
międzyosobniczych
86
Porównania wewnątrzosobnicze
87
1. Co by było gdyby? Porównania dwóch działań tej samej osoby
87
1.1. Ukryte porównania wewnątrzosobnicze czy działanie obrazu?
87
1.2. Co by było gdyby? Wpływ wymuszonego porównania na autopre-
zentacyjną skuteczność samoutrudniania: Eksperyment 2: „Porów-
nanie"
89
1.3. Porównania wewnątrzosobnicze czyli: wielu aktorów w polu widze-
nia obserwatora
103
1.3.1. Obserwator neutralny; Eksperyment 3: „Obserwator"
103
1.3.2. Obserwator-decydent w świecie reglamentowanego sukcesu; Eks-
peryment 4: „Trener"
113
1.3.3. Obserwator-decydent w świecie (bardziej) dostępnego sukcesu
akademickiego; Eksperyment 5: „Juror"
133
1.3.4. Decydent osobiście zaangażowany? Eksperyment 6: „Juror 2"
156
1.3.5. Podsumowanie cyklu badań („Obserwator", „Juror", „Juror 2")
IW)
1.4. Inna wersja paradygmatu historyjkowego i odmienne rezultaty
183
1.4.1. Obserwator „obiektywnych" zdarzeń vs „słuchacz" subiektywnych
opowieści („z drugiej ręki"). Eksperyment 7: „Deklaracje"
187
Informacje z „pierwszej ręki"; obserwacja zachowań aktora
200
1. Eksperyment 8. „Film"
200
2. Samoutrudnianie a zyski i straty w dotychczasowej reputacji; Ekspe-
ryment 9 „Film 2"
221
Rozdział IV. PODSUMOWANIE: SAMOUTRUDNIANIE -
SKUTECZNIEJSZY BUFOR PRZECIW KONSEKWENCJOM
NIEPOWODZENIA NIŻ „WZMACNIACZ" SKUTKÓW SUKCESU
241
Bibliografia
250
Załączniki
262

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin