M. Foucault: Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura
KIM JEST AUTOR?
- współczesna literatura – obojętność wobec autora, literatura odsyła do samej siebie;
- s. 201 [w literaturze] chodzi o otwarcie przestrzeni, w której piszący podmiot nieustannie znika;
- s. 201 pisanie przypomina dziś ofiarę złożoną z życia albo też dobrowolne zniknięcie Ja, którego nie trzeba już przedstawiać;
- dzieło nie unieśmiertelnia a zabija autora;
- unieważnia się indywidualny charakter podmiotu piszącego - przez chwyty pisarskie podmiot pozbywa się znaków wyjątkowości, wyróżnia go forma nieobecności, cechą zasadniczą pisarstwa – śmierć.
Co przeszkadza w rozpoznaniu konsekwencji istnienia autora?
- dzieło – czy wszystko, co autor napisał / powiedział / zostawił – to dzieło? (kwit z pralni na przykład) – stąd problem, kim jest autor, skoro nie ma teorii dzieła;
- pisanie – jako namysł nad warunkami tekstu. W znaczeniu potocznym może zachować empiryczny charakter autora;
- nazwisko – nazwa własna – między deskrypcją a desygnacją. Dane nazwisko pozwala zgrupować pewną ilość tekstów i oddzielić je od innych. Nazwisko autora porusza się na granicy tekstów, oddziela jedne od drugich. Funkcja autora charakteryzuje sposób istnienia wypowiedzi, jej obieg, funkcjonowanie.
Funkcja autora (wypowiedź, spełniająca funkcję):
- przedmiot będący czyjąś własnością;
- nie jest powszechna czy stała (były teksty anonimowe. Formuła „Hipokrates powiedział” – to nie był znak autorstwa a autorytetu. Zmiana dopiero w XVII / XVIII wieku). W nauce – funkcja autora ulega zatarciu. Wypowiedzi literackie musiały mieć nazwisko autora;
- wynik złożonej operacji tworzącej racjonalną całość, czyli autora. Autor to efekt wyławiania z tekstu cech fundamentalnych, ustalania granic, ustanawiania ciągłości. Czasem dowodzi się wartości tekstu powołując się na świętość autora. Autor (według współczesnej krytyki) to to, co pozwala wyjaśnić obecność niektórych zdarzeń w dziele. Autor t o też zasada jedności pisania. Dzięki niemu można zredukować różnice między tekstami. Autor to też źródło ekspresji;
- znaki odsyłające do autora w tekście – np. zaimki. Ale funkcja autora jest pomiędzy pisarzem realnym a fikcyjnym mówcą.
s. 212 funkcja autora związana jest z prawnym i instytucjonalnym systemem, który otacza, określa i umożliwia uniwersum dyskursu; nie występuje nigdy w ten sam sposób we wszystkich typach dyskursów, we wszystkich epokach i typach cywilizacji, nie daje się zdefiniować przez spontaniczną atrybucję dyskursu do jego twórcy, lecz przez bardzo złożony ciąg operacji nie odsyła zwyczajnie do rzeczywistej osoby;
- pozycję transdyskursywną zajmują autorzy 1 teorii, tradycji, dyscypliny;
- fundatorzy dyskursywności – ani wielcy pisarze, ani autorzy kanonicznych tekstów; stworzyli możliwość i regułę tworzenia innych tekstów (na przykład Freud i Marks);
- akt założycielski - w przypadku nauk – na tym samym poziomie, co jego przyszłe transformacje. W dyskursie – różni się od przyszłych przekształceń, pozostaje poza przyszłymi modyfikacjami. Akt założycielski nie może być zapomniany;
- trzeba podmiot pozbawić roli fundamentu i źródła i analizować jako funkcję dyskursu.
Nisa