Nowy Orlean 1815 Robert Kłosowicz.pdf

WST Ę P

Dla Amerykanów najbardziej niepopularn ą wojn ą ,

jaka kiedykolwiek si ę zdarzyła, wył ą czaj ą c

interwencj ą w Wietnamie, jest wojna 1812 r.

Samuel Eliot Morison 1

Wojna 1812 r. jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych rozdziałów

ameryka ń skiej historii. Jej przyczyny do dzisiaj stanowi ą przedmiot

sporu historyków, a przebieg konfliktu jest definiowany jako suma

nieodpowiedzialno ś ci polityków, nieudolno ś ci dowódców,

niedojrzało ś ci czynników pa ń stwowych i niedo ś wiadczenia Ŝ ołnierzy.

Je ś li si ę spojrzy z tej perspektywy, młode pa ń stwo miało szcz ęś cie, Ŝ e

rozp ę tany przez nie konflikt nie przyniósł gorszych konsekwencji ni Ŝ

osi ą gni ę te w układach pokojowych status quo.

Historycy nadawali tej wojnie ró Ŝ ne imiona; i tak zwolennicy

nazywali j ą „drug ą wojn ą o niepodległo ść " albo „wojn ą o wolno ść

handlu i Ŝ eglugi", przeciwnicy za ś „wojn ą pana Madisona" 2 .

Potwierdzaj ą to tytuły ostatnich prac wybitnych

1 Samuel Eliot M o r i s o n . Frederick M e r k, Frank F r e i d e 1, Dissent in Three American

Wars, Harvard University Press. Cambridge. Massachusetts 1970. s. 3.

2 J. C. A. S t a g, Mr. Madison's War: Politics Diplomacy, and Warfare in the Early

American Republic, 1783-1830, Prinston University Press, 1983.

historyków, jakie ukazały si ę na ten temat: Wojna 1812 r. konflikt

zapomniany 3 , Amatorzy, do broni 4 , Niewiarygodna wojna 1812 r. 5 ,

Walka o wolne morze 6 . Naród w czasie próby 7 .

Wojna 1812 r. od pocz ą tku do ko ń ca była ci ą giem zagadek i

paradoksów. W ś ród najwa Ŝ niejszych przyczyn jej wybuchu wymienia

si ę : 1) naruszanie przez Wielk ą Brytani ę ameryka ń skich praw do

wolnej Ŝ eglugi i handlu na otwartym morzu; 2) impressment 8 ; 3)

uzbrajanie i podburzanie przeciw Stanom Zjednoczonym Indian

mieszkaj ą cych na pograniczu; 4) ch ęć zaj ę cia przez Stany

Zjednoczone Kanady i Florydy; 5) przekonanie, Ŝ e Wielka Brytania

jest odpowiedzialna za zapa ść gospodarcz ą ameryka ń skiego Południa,

b ę d ą c ą skutkiem jej polityki morskiej i handlowej; 6) ura Ŝ ona duma

narodowa z powodu nietraktowania przez Wielk ą Brytani ę Stanów

Zjednoczonych jako równorz ę dnego partnera.

Je Ŝ eli wojna była prowadzona w imi ę respektowania swobody

Ŝ eglugi i handlu na morzach oraz ochrony marynarzy ameryka ń skich

przed brytyjsk ą praktyk ą impressmentu, to dlaczego najwi ę ksze

poparcie dla wojny wypływało z niehandlowego Południa i terenów

oddalonych od morza? I dlaczego najwi ę kszymi oponentami wojny

były stany Nowej Anglii i miasta portowe, takie jak Boston,

Providence i Nowy Jork? Je Ŝ eli do wybuchu konfliktu przyczyniła si ę

obawa Ameryka-

3 Donald H i c k e y , The War of 1812, Forgotten Conflict, University of Illinois Press.

Chicago 1989.

4 John R. E 11 i n g, Amatours to Arrns. a Military History of the War of 1812, New York

1995.

5 J. M a c k a y H i t s m a n , The Incredible War of 1812, A Military History,

Toronto 1965.

6 Ralph Delahay Pa i ne, The Figlu For Free Sea: Chronicale the War of 1812, New York

1972.

7 Patrie Cecile W h i t e. A Nation on Trial: America and War of 1812, New York 1965.

8 Przymusowe wcielanie marynarzy słu Ŝą cych na ameryka ń skich statkach

do słu Ŝ by w brytyjskiej flocie; szerzej o tym zagadnieniu na stronach 12-13.

nów przed wpływami Brytyjczyków w ś ród plemion india ń skich wrogo

nastawionych do pa ń stwa, to czy gen. Henry Harrisson swoj ą polityk ą

wykupywania ziemi od Indian i walk ą z tymi, którzy chcieli si ę

przeciwstawi ć takim praktykom, nie pchał ich w obj ę cia

Brytyjczyków? Czy zaatakowanie konfederacji india ń skiej w

Tippecanoe jesieni ą 1811 r. ostatecznie nie przes ą dziło o

opowiedzeniu si ę Indian po stronie brytyjskiej? Te i inne pytania

stawia sobie historyk zajmuj ą cy si ę przyczynami wojny i nie zawsze

znajduje przekonuj ą c ą odpowied ź . Łatwiej wytłumaczy ć natomiast

niepopularno ść tego konfliktu w historiografii ameryka ń skiej. Wojna

od pocz ą tku do ko ń ca fatalnie prowadzona, obfituj ą ca w liczne i cz ę sto

kompromituj ą ce pora Ŝ ki, obna Ŝ yła w sposób bezwzgl ę dny słabo ść

organizacyjn ą pa ń stwa, dyletantyzm kadry dowódczej i klasy

politycznej, partykularyzm stanowy oraz nieprzygotowanie Ŝ ołnierza.

Stany Zjednoczone uzyskały formalnie niepodległo ść w 1783 r., ale

jeszcze przez wiele lat po tym fakcie młody naród pozostawał na

obrze Ŝ ach wielkiej polityki mi ę dzynarodowej, a wielkie mocarstwa

europejskie traktowały to pa ń stwo jako nie w pełni niezale Ŝ ne.

Wypowiedzenie wojny w 1812 r. zdaniem wielu historyków było

spowodowane resentymentem w stosunku do wielu brytyjskich

działa ń , które w efekcie godziły w ameryka ń sk ą suwerenno ść na

l ą dzie i na morzu. Wielu polityków ameryka ń skiego Południa, tzw.

Jastrz ę bi, pragn ę ło wojny, chc ą c zawładn ąć brytyjsk ą Kanad ą i

hiszpa ń sk ą Floryd ą ; wedle ich kalkulacji miało to na celu

powi ę kszenie i wzmocnienie Stanów Zjednoczonych, a przez to

uczynienie z pa ń stwa licz ą cego si ę czynnika mi ę dzynarodowego.

Wreszcie wojna 1812 r. była istotnym krokiem w rozwoju ameryka ń s-

kiego poczucia narodowego i drog ą zaistnienia Stanów Zjed-

noczonych na arenie mi ę dzynarodowej jako suwerennego i

znacz ą cego partnera.

Działania wojenne prowadzone podczas tego konfliktu mo Ŝ na

podzieli ć na dwa okresy: ameryka ń sk ą ofensyw ę na

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: