choroby na podłożu psychicznym.doc

ADHD- zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi.

zespół zaburzeń charakteryzujący się nadbrakiem koncentracji uwagi oraz pobudliwością. Choć objawy te pojawiają się w dzieciństwie, zespół może być rozpoznany dopiero w późniejszych latach życia. Występuje często. W ostatnich latach stosowano wiele terminów do opisania tego typu zaburzeń: zaburzenia uwagi, hiperkineza, zespół hiperkinetyczny, zespół dziecka nadpobudliwego. Stosuje się także terminy zakładające dysfunkcję o podłożu organicznym: minimalne uszkodzenie mózgu, minimalna dysfunkcja mózgu, mniejsza dysfunkcja mózgu, zaburzenia uwagi z nadmierną aktywnością. ten ostatni termin częściowo pokrywa się z używanym w Polsce pojęciem dziecięcy zespół psychoorganiczny. mierną aktywnością

Autyzm- dziecięcy jest zaburzeniem rozwojowym, charakteryzującym się trzema głównymi cechami patologii funkcjonowania:

·         skrajnym unikaniem przez dziecko kontaktów z innymi ludźmi

·         potrzebą zachowania niezmienności otoczenia

·         poważnym zaburzeniem mowy

·         Zazwyczaj nieprawidłowości zaczynają ujawniać przed 3. rokiem życia.

Najbardziej charakterystyczne jest wycofywanie się dziecka z wszelkich kontaktów, które może przybrać trwały charakter, co na płaszczyźnie osobowej prowadzi do niemożności dokonywania wymiany uczuciowej. Dorośli powinni tu pełnić rolę przewodników w poznawaniu świata i porządkowaniu doświadczeń. W przeciwnym wypadku ograniczeniu ulega rozwój intelektualny, nie rozwija się mowa, z czego wynikają poważne konsekwencje dla myślenia.

Borderline (osobowość z pogranicza)-Zaburzenia osobowości, w których jednostka żyje „na granicy” między normalnym, przystosowanym funkcjonowaniem a rzeczywistymi zaburzeniami psychicznymi. Taką osobę charakteryzują rozmaite postacie niestabilności, np. niestabilne relacje interpersonalne, nagłe i nieadekwatne zmiany afektywne, zaburzony obraz siebie, częste napady złości, autodestrukcyjne działania w rodzaju hazardu czy kradzieży w sklepach. Zdarzają się przewlekłe stany znudzenia.

Bulimia (żarłoczność psychiczna)- jest zespołem charakteryzującym się okresowymi napadami obżarstwa i nadmierną koncentracją na kontroli masy ciała. Pacjentki z bulimią stosują skrajne metody przeciwdziałania przybieraniu na wadze. Pod wieloma względami żarłoczność psychiczna jest podobna do jadłowstrętu psychicznego. Podobnie jak w anoreksji, chorują głównie kobiety, ale pierwsze objawy występują w nieco późniejszym wieku. Zaburzenie to pojawia się niekiedy jako dalszy ciąg przewlekłego jadłowstrętu (chociaż bywa także odwrotna kolejność). Zdarza się, że stan pacjentki z jadłowstrętem ulega poprawie, tj. przybiera ona na wadze, pojawiają się miesiączki, ale pacjentka zaczyna przejadać się i wymiotować.

Anoreksja-

spadek wagi (lub, u dzieci, brak przybytku wagi) prowadzący           do masy ciała o co najmniej 15% poniżej prawidłowej lub oczekiwanej w stosunku do wieku i wzrostu (indeks wagi ciała wynosi poniżej 17,5 kg/m2);

·         spadek wagi jest narzucony samej sobie poprzez unikanie "tuczącego" pożywienia; a ponadto za pomocą jednej z następujących czynności: prowokowanie wymiotów, przeczyszczanie, wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, stosowanie leków tłumiących łaknienie lub środków moczopędnych;

·         samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed przytyciem, co prowadzi do narzucania samej sobie niskiego progu wagi ciała; obawa przed otyłością występuje w formie natrętnej myśli nadwartościowej;

·         zaburzenia endokrynne przejawiające się u kobiet zanikiem miesiączkowania, a u mężczyzn utratą zainteresowań seksualnych i potencji (wyjątkiem jest krwawienie z dróg rodnych u kobiet stosujących substytucyjne leczenie hormonalne, najczęściej w postaci przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych); stwierdza się również wzrost poziomu hormonu wzrostu i kortyzolu oraz zmiany metabolizmu hormonu tarczycy i zaburzenia wydzielania insuliny;

·         u dzieci występuje ponadto opóźnienie albo zahamowanie licznych zjawisk związanych z okresem pokwitania (wzrost ulega zatrzymaniu, u dziewcząt nie rozwijają się piersi i występuje pierwotny brak miesiączek, u chłopców narządy płciowe pozostają w stanie dziecięcym); objaw ten można zaobserwować, jeśli początek choroby miał miejsce przed okresem pokwitania; po powrocie do zdrowia pokwitanie często przebiega normalnie.

Jeśli nie występują wszystkie wymienione wyżej objawy, lub występują w łagodniejszym nasileniu, diagnozuje się jadłowstręt psychiczny atypowy.

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe- charakteryzuje się nawrotami (co najmniej dwoma) epizodów obniżenia nastroju (depresji) i podwyższenia nastroju, wzmożonej aktywności i energii (manii). Charakterystyuczny jest powrót do stanu zdrowia pomiędzy epizodami.

Epizody manii zaczynają się zwykle nagle i utrzymują się od 2 tygodni do 4-5 miesięcy. Depresje są zwykle dłuższe - średnio ok. 6 miesięcy, rzadko więcej niż rok.

W depresji - pacjent najczęściej cierpi z powodu obniżonego nastroju, utraty zainteresowań i zdolności do radowania się, wzmożonej męczliwości a co za tym idzie - zmniejsza się jego aktywność. Do często spotykanych objawów należą:

·         osłabienie koncentracji i uwagi

·         niska samoocena i mała wiara w siebie

·         poczucie winy i małej wartości

·         pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości

·         myśli i czyny samobójcze

·         zmniejszony apetyt

Objawy depresji wykazują spore zróżnicowanie międzyosobnicze. U niektórych chorych na pierwszy plan wysuwa się lęk, dystres, podniecenie ruchowe, u innych z kolei widoczne są zaburzenia nastroju. Do ustalenia rozpoznania epizodu depresji niezbędne jest stwierdzenie utrzymywania się zaburzeń przez co najmniej dwa tygodnie.

W przebiegu depresji występują również dobrze zaznaczone objawy "somatyczne", do których zalicza się:

·         utrata zainteresowań lub brak przyjemności przy wykonywaniu czynności, które zazwyczaj sprawiały radość

·         brak reaktywności emocjonalnej na wydarzenia, które zazwyczaj sprawiają przyjemność

·         budzenie się rano dwie i więcej godzin przedwcześnie

·         wyraźne spowolnienie lub pobudzenie ruchowe

·         wyraźna utrata apetytu połączona z utratą co najmniej 5% masy ciała w ciągu ostatniego miesiąca

Występowanie co najmniej czterech z tych objawów jest warunkiem rozpoznania zespołu somatycznego.

Pierwszy epizod depresyjny określa sie w kategoriach łagodnego, umiarkownego lub cięzkiego epizodu depresyjnego. Następne klasyfikowane są jako depresja nawracająca.

W przypadku ciężkiej depresji mogą występować również objawy psychotyczne w postaci omamów lub urojeń, a także próby samobójcze.

Mania-Wzmożenie nastroju, zupełnie nieadekwatne do sytuacji i okoliczności, które może zmieniać się od beztroskiej dobroduszności do niekontrolowanego podniecenia. Stanowi dobrego samopoczucia towarzyszy wzmożona energia, a co za tym idzie nadmierna aktywność, wielomówność, zmniejszona potrzeba snu. Samoocena jest wyraźnie zawyżona, pojawiają się oceny wielkościowe i zbyt optymistyczne sądy. U cierpiących na manię moga się pojawiać zaburzenia percepcji (jak np.: postrzeganie kolorów jako niezwykle żywych i pięknych).

Cięższym przypakom manii mogą towarzyszyć objawy psychotyczne. Podwyższona samoocena i idee wielkościowe ulegają wtedy przekształceniu w urojenia, drażliwość i urojenia prześladowcze. Występuje gonitwa myśli i słowotok, który czyni wypowiedzi chorego niezrozumiałymi. Wzmożona aktywność ruchowa może prowadzić do zachowań agresywnych. Urojenia i omamy moga być zgodne lub niezgodne (np. neutralne) w treści z zaburzeniem nastroju.

Nazwa schizofrenia- oznacza dosłownie rozpad umysłu lub serca. Zaburzenia schizofreniczne to grupa zaburzeń mających pewne wspólne cechy. Do głównych objawów schizofrenii należą:

·         postępująca utrata kontaktu ze światem i przewaga zainteresowania przeżyciami wewnętrznymi

·         zobojętnienie uczuciowe prowadzące do pustki uczuciowej i utraty związków emocjonalnych z otoczeniem

·         rozpad osobowości objawiający się brakiem kontaktu intelektualnego z rzeczywistością, brakiem zgodności treści uczuć i myśli, jednoczesnym występowanie dwóch sprzecznych sądów, uczuć, lub dążeń, objawami wytwórczymi.  

·          

·         Żeby rozpoznać schizofrenię, jej objawy muszą być obecne przez pewien okres (1 miesiąc). Wyróżnia się kilka rodzajów zaburzeń schizofrenicznych, które mają inne leczenie i rokowanie:

·         w schizofrenii paranoidalnej objawami dominującymi są urojenia (najczęściej o treści prześladowczej, niewierności, ksobnej, wielkościowej) i omamy (najczęściej słuchowe o treści grożącej lub rozkazującej)

·         schizofrenia hebefreniczna charakteryzuje się dziecinnym i zdezorganizowanym zachowaniem chorego, jego uczuciowość jest płytka i niedopasowana do sytuacji, zaś jego wypowiedzi i zachowania są chaotyczne i bezcelowe

·         dla schizofrenii katatonicznej najbardziej charakterystyczny jest obraz zahamowania ruchowego, chory usztywnia się i przybiera nienaturalne pozycje (np. stanie na jednej nodze, unoszenie głowy powyżej poduszki), które utrzymuje przez godziny a nawet dni; w tym czasie chory nie przyjmuje posiłków stąd jest to stan zagrożenia życia; ten stan nazywany jest osłupieniem; osłupienie może być nagle przerwane gwałtownym pobudzeniem się chorego, które może być zagrożeniem dla życia lub zdrowia chorego lub jego otoczenia

·         schizofrenia prosta wyróżnia się brakiem objawów wytwórczych oraz powolnym lecz postępującym pogarszaniem się codziennego funkcjonowania pacjenta, jego wyników w pracy lub szkole; ta postać schizofrenii ma złe rokowanie;

·         schizofrenia rezydualna lub inaczej ubytkowa to stan po wygaśnięciu schizofrenii, kiedy u chorego nie występują objawy wytwórcze, obecne są za to tzw. objawy negatywne (np. spowolnienie myślenia, mowy i ruchów, apatia, brak troski o wygląd, obniżenie uczuciowości).

Czasami, kiedy u chorego utrzymują się pojedyncze objawy zaburzeń schizofrenicznych i towarzyszą im objawy depresyjne rozpoznaje się depresję poschizofreniczną.

Dysforia- Zaburzenie nastroju przejawiające się wzmożoną drażliwością, gniewem, płaczliwością, zachowaniem agresywnym. Występuje m.in. w schizofreniii, depresji, czy po odstawieniu substancji psychoaktywnych. Termin dysforia jest antonimem euforii.

encefalopatia Wernickego- ostry, zagrażający życiu zespół neurologiczny, na który składają się zaburzenia świadomości, apatia, odrętwienie, półsenne majaczenie, porażenie mięśni oczu, oczopląs, zaburzenia równowagi i ataksja.
Powoduje go niedobór witaminy B1, który może wynikać m. in. z choroby alkoholowej (główna przyczyna encefalopatii Wernickego w Europie Środkowej i Wschodniej), niewłaściwej diety, chorób gastroenterologicznych.
Konieczne jest natychmiastowe leczenie tiaminą, w przeciwnym bowiem wypadku pacjent może umrzeć lub rozwinie się u niego zespół amnestyczny.

Epilepsja- Zaburzenie czynności bioelektrycznej komórek mózgowych, której objawem są napady padaczkowe obejmujące: okresowe napady konwulsyjne, zaburzenia świadomości lub jedne i drugie, ruchowe, zmysłowe lub poznawcze zaburzenia w funkcjonowaniu, którym towarzyszy nieprawidłowy encefalogram (EEG). Napady epileptyczne poprzedzane są często aurą padaczkową (zespół objawów występujących bezpośrednio przed atakiem).

Ze względu na etiologię wyróżnia się padaczkę objawową (objaw strukturalnego uszkodzenia mózgu) oraz samoistną (gdy nie ma widocznych przyczyn w postaci zmian strukturalnych w mózgu).

Zaburzenie paranoiczne- Według ICD-10 jest to grupa zaburzeń, którą cechuje rozwój albo pojedynczego urojenia albo zespołu powiązanych urojeń, zwykle trwałych, utrzymujących się przez całe życie. Najczęściej są to urojenia prześladowcze, hipochondryczne i wielkościowe, ale mogą też wiązać się z pieniactwem lub zazdrością, albo wyrażać przeświadczenie, że własne ciało jest zniekształcone.
Okresowo mogą występować objawy depresyjne, czasami rozwijają się także omamy węchowe lub dotykowe czy przemijające omamy słuchowe (głosy), jednakże inne niż typowo schizofreniczne. Afekt, wypowiedzi i zachowanie pozostają prawidłowe.
Początek choroby przypada zazwyczaj w wieku średnim, lecz czasem, szczególnie w przypadku przekonań o zniekształceniu ciała – we wczesnym okresie wieku dojrzałego.
Zaburzenia paranoiczne obejmują m.in. paranoję i psychozę paranoidalną. Nie należy ich mylić z paranoicznym zaburzeniem osobowości, czy schizofrenią paranoidalną.

Zaburzenia nerwicowe zwane potocznie nerwicami (albo: neurozami) to grupa zaburzeń psychicznych o bardzo rozmaitej symptomatyce, definiowana jako zespoły dysfunkcji narządów, psychogennych zaburzeń emocjonalnych, zakłóceń procesów psychicznych i patologicznych form zachowania występujących w tym samym czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Charakterystyczne jest to, że chory często zdaje sobie sprawę z absurdalności swoich objawów (natręctw, fobii) czy braku podstaw swoich objawów somatycznych, jednakże zmuszony jest do ich powtarzania. Między innymi ta cecha - krytycyzm wobec swoich objawów - różni nerwicę od psychozy.

Błędne koło objawów nerwicowych polega na dodatnim sprzężeniu zwrotnym pomiędzy objawami. Np. lęk wyzwala dodatkowe objawy wegetatywne, które z kolei nasilają lęk, który dodatkowo wzmaga objawy wegetatywne.

·         Lęk - punkt krystalizacyjny dla innych objawów

·         Zaburzenia wegetatywne - dolegliwości bólowe, zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, zaburzenia seksualne

·         Egocentryzm - nadmierna koncentracja uwagi na sobie i poczucie szczególnego charakteru własnych dolegliwości nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania wobec otoczenia (przewaga brania nad dawaniem)

Nerwice mogą obejmować takie objawy jak:

·         objawy somatyczne:

o        porażenia narządów ruchu lub pewnych ich części,

o        brak czucia (anestezja, analgezja) pewnych obszarów skóry, zaburzenia wzroku, słuchu lub nadmierna wrażliwość na bodźce,

o        napięciowy ból głowy, ból żołądka, serca, kręgosłupa, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca

o        zespoły objawów charakterystyczne dla niektórych chorób czy stanów fizjologicznych (np. urojona ciążą, zaburzenia równowagi, napady drgawkowe przypominające padaczkę, itd.)

o        zaburzenia funkcjonowania organów wewnętrznych,

o        zaburzenia seksualne (np. zaburzenia erekcji, anhedonia, anorgazmia, wytrysk przedwczesny)

·         zaburzenia funkcji poznawczych:

o        myślenie natrętne,

o        natręctwa ruchowe,

o        trudności w koncentracji uwagi

o        subiektywnie odczuwalne zmiany w percepcji rzeczywistości (np. derealizacja),

·         zaburzenia emocji:

o        fobie - lęk przed pewnymi przedmiotami (np. ostrymi narzędziami), zwierzętami (np. pająkami, myszami), sytuacjami (lęk przed otwartą przestrzenią - agorafobia, zamkniętą przestrzenią klaustrofobia, lek przed autobusami, tłumem, ekspozycją społeczną, wyjazdami)

o        lęk wolnopłynący, nieokreślony niepokój

o        nagłe napady lęku,

o        brak motywacji, apatia,

o        stan podwyższonego napięcia, poirytowanie

o        labilność emocjonalna

o        ...