psychologia odp.pdf

1. Założenia introspekcji

Introspekcja – analiza własnych stanów psychologicznych, myśli, przemyśleń. Poznawanie samego

siebie i nauka obserwacji. Wyróżniamy dwa nurty.

Psychologia elementów (atomistyczna) – poznanie człowieka zawsze tylko częściowe. Od

konkretu do ogółu. Od fragmentu do całości. (Przedstawiciele: Wund, Titchener, Ebigheus.)

Psychologia postaci (całościowa) – Traktowanie życia psychicznego jako tworu właściwego,

całości. Przechodzenie od całości do szczegółów. (Przedstawiciele: Wertheimer, Keller, Kaffka.)

2. Założenia behawioryzmu (plus i minusy)

Behawioryzm wyrósł na bazie krytyki introspekcji. Zakłada, że to co dzieje się w człowieku

uzewnętrznia się na zewnątrz.

Założenia behawioryzmu:

jakkolwiek kierunek ten nie neguje występowania zjawisk psychicznych, twierdzi, że

są one swoistymi, ubocznymi efektami działania mózgu, których nie da się skutecznie badać

metodami naukowymi, gdyż są one niedostępne obserwacji,

dlatego, jeśli psychologia ma być rzetelną nauką, musi się ograniczyć do mierzalnych,

jasno zdefiniowanych eksperymentów, w których ludzi poddaje się działaniu określonych

bodźców i obserwuje się ich określone reakcje na te bodźce.

sytuacja zewnętrzna (S) <-> reakcja (R)

Wady: przedmiotowe traktowanie ludzi, sprowadzanie ich do .

Zalety: Wprowadzenie ścisłych metod badawczych do badania ludzkiej psychiki, ulepszenie

metodologii;

3. Neobehawioryzm (przedstawiciele: Tolman, Hull)

Odmiana behawioryzmu. Wprowadza pojęcie zmiennych pośredniczących. Nie ogranicza się do

opisu związków zachodzących między bodźcami i reakcjami, ale próbuje je wyjaśniać przyjmując

istnienie także czynników działających między bodźcami i reakcją:

sytuacja zewnętrzna (S) <- zmienne pośredniczące (O) -> reakcja (R)

istnieją filtry, które warunkują nasze zachowania

teoria popędu emocji – kierowanie się emocjami

teoria równowagi – dążymy do tego, żeby być tacy jak inni

teoria płaszczyzna znaczeń – człowiek chce się wyróżniać z tłumu

4. Zasługi Freuda

podniesienie rozmowy do rangi metody badawczej

tłumaczenie marzeń sennych

interpretacja pomyłek i przypadkowych zachowań

badanie wolnych skojarzeń

5. Uczniowie Freuda (opisać jednego)

Carl Jung – Szwajcarski psychiatra i psycholog. Był twórcą koncepcji psychoanalizy

analitycznej (będącej częściową krytyką psychoanalizy). Wprowadził pojęcia nieświadomości

zbiorowej, synchroniczności oraz archetypu.

Alfred Adler* – austriacki psychiatra, psycholog i pedagog, twórca psychologii indywidualnej .

U podstaw teorii leży psychologia dziecka. Uważa się, że aby zrozumieć i wytłumaczyć

zachowanie i charakter człowieka należy sięgnąć do jego najwcześniejszego dzieciństwa.

Według Adlera człowiek od wczesnych lat dzieciństwa przeżywa — z powodu swoich

braków — poczucie małej wartości, które kompensuje dążeniem do przewagi i mocy nad

innymi. Ta świadomość własnych braków oraz potrzeba kompensacji wpływa na

kształtowanie się jeszcze w dzieciństwie indywidualnego planu życiowego , który wyznacza

ideały i kierunki działania jednostki, jak również kształtuje osobowość tej jednostki.

Zadaniem wychowania jest udzielenie jednostce pomocy w harmonizowaniu jej rozwoju:

w przezwyciężaniu zarówno poczucia małej wartości, jak dążenia do przewagi nad innymi,

co zresztą z trudem się udaje. Szczególnie wartościowym terenem kompensacji poczucia

małej wartości może być działalność społeczna, w której jednostka ma szansę wykazać swoją

wartość.

Karen Horney

Erich Fromm

6. Frustracja

Niemiły stan emocjonalny powstający podczas dążenia do celu, w momencie gdy pojawia się

przeszkoda, którą postrzegamy jako uniemożliwiającą jego realizację. Na zlikwidowanie jej zużywamy

dużo energii, czasami tak dużo, że nie udaje się osiągnąć celu.

7. Cechy i rodzaje zmian w zachowaniach (jako doraźnych skutkach frustracji)

Cechy: (1) występują zaraz po wystąpieniu bodźca; (2) są krótkotrwałe; (3) dają uczucie spadku

napięcia; (4) mogą być skierowane na inny obiekt niż przyczyna frustracji.

Rodzaje: (1) agresja, (2) regresja (zachowanie na niższym poziomie emocjonalnym lub umysłowym

niż normalnie), (3) fiksacja (powtarzanie błędnych zachowań pomimo świadomości błędu).

8. Wymień mechanizmy obronne (przed frustracją) – opisz 1 z własnym przykładem

racjonalizacja (nadawanie zachowaniu akceptowalnych społecznie wartości)

projekcja (rzutowanie naszych zachowań na inne osoby)

wyparcie (niepamiętanie o rzeczach przykrych, niewygodnych)

przeniesienie/przemieszczenie

fantazja (realizowanie celów w sferze marzeń)

identyfikacja (utożsamianie z osobą albo z grupą która łatwo osiąga te cele)

9. Cechy osobowości twórczej

otwartość na nowe problemy, nowe zadania

łatwość parafrazowania pomysłów wziętych od innych osób

lubią rozwiązywać zadanie nie wprost -> wymyślają kilka rozwiązań

znajdują przyjemność w szukaniu rozwiązań do zagadnień, które już mają rozwiązanie

nadwrażliwość poznawcza

kradzenie cudzych pomysłów

pozbawienie zewnętrznej rywalizacji

10. Wymień rodzaje nadwrażliwości poznawczej, opisz jeden

• intelektualna

• wyobrażeniowa

• emocjonalna

• motoryczna/zmysłowa

• psychonerwowa

11. Okresy krytyczne-> wymień, opisz jeden

• 5. rok życia -

• 10. - [80% do tej pory dobrze zapowiadających się odpada]

• 15. - [duży wpływ ma grupa]

• 40. -

12. Wymień co można zrobić, żeby stymulować twórczość

• podnoszenie poczucia własnej wartości

• próbowanie do skutku

• umiejętność korzystania z cudzych osiągnięć

• umiejętność konsultowania swoich dokonań z innymi

13. Obszary w których powinniśmy chronić swoją przestrzeń psychologiczną. Opisz 1

• sytuacja w pracy

• sytuacja w kontaktach osobistych

• inicjatywa i kontakty towarzyskie

• wyrażanie i przyjmowanie krytyki i pochwał

• wyrażanie próśb

• wyrażanie uczuć

• wyrażanie opinii

• wystąpienie publiczne

• kontakty z autorytetem

• naruszanie cudzego terytorium

Psychologia indywidualna, adleryzm – teoria stworzona przez Alfreda Adlera, ucznia Zygmunta

Freuda, po odłączeniu się psychologa od szkoły freudowskiej.

U podstaw teorii leży psychologia dziecka. Uważa się, że aby zrozumieć i wytłumaczyć zachowanie i

charakter człowieka należy sięgnąć do jego najwcześniejszego dzieciństwa. Okres najwcześniejszego

dzieciństwa stanowi podstawę (według Adlera) nie tylko dla psychologów zajmujących się bezpośrednio

dziećmi ale też dla tych, którzy zajmują się ludźmi dorosłymi. Dziecko jest istotą bezbronną, narażoną

na szereg niebezpieczeństw. Jest też bezwolne i poddane wpływom środowiska. Nie ma ani siły ani

świadomości by decydować same o sobie. To wszystko oraz inne czynniki sprawiają, że dziecko czuje

niższość w stosunku do dorosłych. Normalną reakcją jest więc chęć przezwyciężenia tej niższości.

Jednak pojawia się też paradoks, gdyż dziecko będąc uzależnionym od dorosłych i słabym jest

równocześnie w pewny sposób nadrzędne, ponieważ swoją słabością może wymuszać na dorosłych

określone zachowania (na przykład dziecko wymuszające uwagę, pokarm, pieszczotę itd. płaczem już

we wczesnym dzieciństwie). Pojawiają się więc dwie postawy:

* Pierwsza: postawa dziecka chcącego przezwyciężyć słabość za pomocą gromadzenia wiedzy, siły,

umiejętności, niezależnego, dążącego do usamodzielnienia. Taki osobnik chce pokazać, że jest godny

równania się z dorosłymi, a często wręcz, że jest od dorosłych lepszy.

* Druga postawa: postawa dziecka wykorzystującego dla zdobycia tego, czego pragnie, swojej

słabości.

Od najwcześniejszego stadium rozwoju mamy też do czynienia z celowością nieuświadomioną.

Dziecko obiera sobie pewien cel. Zwykle cel ten zamyka się w obrębie zdobycia znaczenia i mocy, co

jest uwarunkowane poczuciem niższości w stosunku do dorosłych. W psychologii indywidualnej bardzo

dużą rolę odgrywa założenie celowości. Przyjmuje się za zasadę, że wszystkie przejawy życia

psychicznego człowieka posiadają określony cel. Zwykle jest to cel główny, obrany już w okresie

wczesnego dzieciństwa i konsekwentnie, nieuświadomienie realizowany za pomocą stylu życiowego. Na

tej podstawie (na zasadzie celowości) opiera się sposób badania jednostki przez psychologa

indywidualnego. Styl życiowy kształtuje się wyraźnie już między 4 a 5 rokiem życia. Dziecko

wypracowuje pewne sposoby radzenia sobie z rzeczywistością, uzyskiwania tego, czego chce i stosuje je

później przez całe życie. Powstają pewne szablony zachowań powielane w każdej sytuacji, które składają

się na styl życiowy danego osobnika. Aby określić styl życiowy, co jest podstawą zrozumienia jednostki i

owocnego badania, należy zanalizować możliwie najbardziej odległe i najbardziej zróżnicowane

przeżycia pacjenta. Wśród tej różnorodności zachowań i sytuacji trzeba wykryć ową celowość, określić

cel i sposoby osiągania go wspólne dla wszystkich momentów życia. Nie zawsze, a nawet często nie jest

to łatwe zadanie, gdyż psychologia indywidualna zakłada zajmowanie się człowiekiem jako zamkniętą,

niepodzielną całością. Na to wskazuje już nazwa: Indyviduum - niepodzielna jednostka, całość. Dlatego

tak ważne staje się określenie celu danej jednostki. Pozwala to na zrozumienie wielu zjawisk

zachodzących w jej psychice i wyjaśnieniu jej zachowań i motywów jakie nią kierowały. Psychologia

indywidualna zakłada również, że człowiek posiada wrodzony instynkt społeczny. Twierdzenie to

opiera się na obserwacjach przemawiających za tym, że człowiek nie rozwija się pomyślnie poza

społeczeństwem.

Wersja alternatywna do powyższej: Twórca tej szkoły odrzucił koncepcję libido. Uważał, że

głównym motorem działania ludzi jest dążenie do mocy jako forma kompensacja kompleksu niższości.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: