Delphi __ Kompendium __ Roz10.pdf - Informatyka - Wiewioor

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 10 - 4programmers.net http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_10

Strona główna :: Delphi :: Kompendium

Rozdział 10

Edytuj

Historia

Delphi

Artykuły

Kompendium

Gotowce

FAQ

.NET

Turbo Pascal

FAQ

PHP

FAQ

Java

FAQ

C/C++

Artykuły

FAQ

Wprowadzenie

Assembler

FAQ

(X)HTML

CSS

JavaScript

Z pogranicza

Algorytmy

WIĘCEJ »

Biblioteki DLL

Pewnie nieraz spotkałeś się z pojęciem biblioteka DLL . Być może wiesz już, czym są te biblioteki i jak ich

używać. Jeżeli jeszcze nie jesteś tego świadomy, nie przejmuj się ? objaśnieniem tego pojęcia zajmę się na

samym początku niniejszego rozdziału. Nauczysz się tworzyć i wykorzystywać stworzone przez siebie biblioteki

w programach działających w systemie Windows.

Spis treści

1 Czym jest biblioteka DLL?

2 Do czego mogą się przydać biblioteki DLL?

2.1 Zalety

2.2 Wady

3 Tworzenie bibliotek DLL

3.1 Budowa biblioteki

3.2 Rozmiar biblioteki

4 Eksportowanie procedur i funkcji

4.1 Eksportowanie przez nazwę

4.2 Eksport przez indeks

5 Ładowanie bibliotek DLL

5.1 Ładowanie statyczne

5.2 Ładowanie dynamiczne

6 Konwersje wywołania

7 Formularze w bibliotekach DLL

7.1 Tworzenie formularza

7.2 Eksportowanie formularza

8 Przekazywanie rekordów do bibliotek

8.1 Budowa pliku mp3

8.2 Odczyt tagu z pliku mp3

8.3 Demo

9 Łańcuchy w bibliotekach DLL

10 Zasoby w bibliotece DLL

10.1 Przygotowanie zasobów

10.2 Ładowanie zasobów z biblioteki DLL

11 Procedura inicjująco-kończąca

11.1 Blok begin biblioteki DLL

11.2 DLLProc

11.3 Kod biblioteki

11.4 Program wykorzystujący bibliotekę

12 Podsumowanie

Delphi

C/C++

Turbo Pascal

Assembler

PHP

Programy

Dokumentacja

Kursy

Komponenty

WIĘCEJ »

W tym rozdziale:

dowiesz się, czym są biblioteki DLL;

nauczysz się tworzyć i wykorzystywać biblioteki DLL;

zaprojektujesz bibliotekę odczytującą informacje z plików mp3.

Czym jest biblioteka DLL?

DLL to skrót od słów Dynamic Link Library , czyli biblioteka dynamicznie łączona. W skrócie można powiedzieć,

że biblioteka DLL to plik o rozszerzeniu *.dll, zawierający procedury i funkcje, które mogą być następnie

wykorzystywane w programie. Jednak biblioteka DLL i plik wykonywalny programu to dwa różne pliki, które

jednak są w stanie ze sobą współpracować. Biblioteka DLL może zawierać funkcje i procedury, które

uruchamiać może jedynie aplikacja wykonywalna.

Ten rozdział będzie poświęcony tworzeniu bibliotek DLL oraz wykorzystywaniu ich w swoich programach. Nie

jest to takie trudne, gdyż budowanie bibliotek jest bardzo podobne do tworzenia zwykłych aplikacji

wykonywalnych. Istnieje jednak parę zasad, których poznanie jest wymagane do bezproblemowej współpracy

pomiędzy bibliotekami DLL a aplikacjami je wykorzystującymi.

Do czego mogą się przydać biblioteki DLL?

Pewnie zadajesz sobie w tym momencie pytanie: ?do czego właściwie są potrzebne te biblioteki DLL??.

Umieszczanie części kodu w bibliotekach DLL ma wiele zalet, lecz istnieją także wady tego rozwiązania.

Zalety

Do zalet można zaliczyć przede wszystkim podział kodu. W przypadku, gdy program podzielony jest na

biblioteki DLL, a konieczne jest poprawienie jakiegoś błędu, wystarczy wymienić tylko jeden plik DLL, a nie cały

program.

W bibliotekach DLL można przechowywać także zasoby programu: kursory, ikony, bitmapy, inne programy itp.

Z poziomu programu mamy pełny dostęp do takich zasobów. Wykorzystując biblioteki DLL, można stworzyć

program działający w wielu wersjach językowych.

Raz napisana biblioteka DLL może być użyta wiele razy przez wiele programów. Ogromną zaletą jest możliwość

obsługi bibliotek DLL przez różne języki programowania. Przykładowo biblioteka napisana w C++ Builder może

być wykorzystana zarówno w Delphi, jak i we wszystkich środowiskach programistycznych działających w

systemie Windows. Praktycznie wszystkie funkcje API zawarte są w bibliotekach DLL. Podczas dotychczasowej

1 z 12

2009-03-14 15:40

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 10 - 4programmers.net http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_10

pracy z Delphi nieraz miałeś okazję wykorzystać funkcje z modułu Windows.pas. W rzeczywistości funkcje i

procedury z tego modułu są jedynie importowane z bibliotek DLL systemu Windows. Cały system Windows jest

oparty na bibliotekach DLL! Funkcje zawarte w jednym tylko pliku mogą być używane przez wiele programów

(właśnie z tych możliwości korzystamy teraz w Delphi).

Kolejny przykład to biblioteka umożliwiająca odtwarzanie plików mp3. Osoba projektująca taki program

zawarła jego kod w bibliotece DLL. Dzięki temu każdy programista, który chce wykorzystać w swojej aplikacji

możliwość odtwarzania plików mp3, użyje owego pliku DLL (tutaj ujawnia się kolejna zaleta ? niezależność od

języka programowania). Ów programista nie musi zatem od początku tworzyć funkcji obsługujących

odtwarzanie plików mp3 ? są one od razu dostępne.

Czas generowania strony: 0.9726 sek. (zapytań SQL:

12)

Wady

Jeżeli decydujemy się na podział aplikacji pomiędzy biblioteki DLL i plik wykonywalny, musimy liczyć się ze

zwiększeniem rozmiarów całej aplikacji ? pliki DLL mają zazwyczaj taki sam rozmiar, jak aplikacje

wykonywalne, więc łączny rozmiar programu będzie dość duży.

Jedna biblioteka DLL może być często odpowiedzialna za prawidłowe działanie wielu programów. Brak takiego

jednego pliku (usuniętego na przykład przy odinstalowywaniu jakiejś aplikacji) może spowodować

nieprawidłowe działanie aplikacji lub niemożność uruchomienia takiego programu.

Tworzenie bibliotek DLL

Do stworzenia własnej biblioteki DLL nie będzie nam potrzebny żaden zewnętrzny program. Wystarczy

otworzyć Repozytorium ( File/New/Other) i wybrać ikonę DLL Wizard (rysunek 10.1). Wówczas w Delphi

zostanie utworzony nowy projekt, a w Edytorze kodu będzie znajdować się kod przedstawiony w listingu 10.1.

Rysunek 10.1. Okno Repozytorium z zaznaczonym elementem DLL Wizard.

Listing 10.1. Startowy kod źródłowy biblioteki DLL

library Project2;

{ Important note about DLL memory management: ShareMem must be the

first unit in your library's USES clause AND your project's (select

Project?View Source) USES clause if your DLL exports any procedures or

functions that pass strings as parameters or function results. This

applies to all strings passed to and from your DLL??even those that

are nested in records and classes. ShareMem is the interface unit to

the BORLNDMM.DLL shared memory manager, which must be deployed along

with your DLL. To avoid using BORLNDMM.DLL, pass string information

using PChar or ShortString parameters. }

uses

SysUtils,

Classes;

{$R *.res}

begin

end .

Budowa biblioteki

W przeciwieństwie do ?zwykłych? programów pierwszy wiersz kodu źródłowego zawiera słowo kluczowe library

(zamiast standardowego program), po którym następuje nazwa biblioteki.

Charakterystyczną cechą biblioteki, która od razu rzuca się w oczy, jest dość duży komentarz. Jego treścią

zajmiemy się nieco później ? teraz możesz go zwyczajnie usunąć.

Reszta kodu źródłowego jest już standardowa i nie powinieneś mieć problemów z jej zrozumieniem. Ogólnie

można przyjąć, że budowa biblioteki jest bardzo podobna do standardowego pliku projektu ( *.dpr ) Delphi.

Rozmiar biblioteki

Niestety rozmiar biblioteki w żadnym stopniu nie będzie mniejszy od rozmiaru aplikacji wykonywalnej. Jest to

spowodowane użyciem takich modułów, jak SysUtils czy Classes . Ogólnie rzecz biorąc, rozmiar biblioteki jest

zależny od zasobów, które mają być do niej włączone, oraz od użytych modułów. Pewnym rozwiązaniem jest

stosowanie jedynie modułu Windows oraz funkcji API ? pozwoli to na tworzenie bibliotek DLL o rozmiarach

rzędu 13 KB. Tworzeniem aplikacji API zajmiemy się w rozdziale 12.

Eksportowanie procedur i funkcji

Nie wystarczy jedynie stworzenie procedury czy funkcji, aby mogła ona być wykorzystywana przez inne

2 z 12

2009-03-14 15:40

RSS | Forum | Pastebin |

Regulamin | Pomoc | Usuń

cookies | Prawa autorskie |

Kontakt | Reklama

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 10 - 4programmers.net http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_10

aplikacje. Konieczne jest także wyeksportowanie takiej funkcji, aby była ona ?widoczna? na zewnątrz. Do tego

służy słowo kluczowe exports . Wystarczy, że przed blokiem begin..end wstawisz taki kod:

exports

About,

SomeFunc;

Powyższy przypadek spowoduje wyeksportowanie dwóch procedur (funkcji): About i SomeFunc .

Eksportowanie przez nazwę

Eksportować funkcje oraz procedury można na dwa sposoby: przez nazwę oraz przez indeks. Spójrz na listing

10.2. Znajduje się tam kod źródłowy prostej biblioteki, w której następuje eksport procedury About poprzez

nazwę.

Listing 10.2. Eksport procedury About

library SimpleDLL;

uses

Windows;

procedure About; stdcall ;

begin

MessageBox ( 0 , 'Hello World!' , 'Hello' , MB_OK + MB_ICONINFORMATION ) ;

end ;

exports

About name 'About' ;

begin

end .

Wyeksportowanie procedury czy też funkcji poprzez nazwę polega jedynie na użyciu dyrektywy name . W

cudzysłowach należy umieścić nazwę eksportowanej procedury, która może być różna od rzeczywistej nazwy. A

zatem jeżeli procedura nazywa się About, nic nie stoi na przeszkodzie, aby wyeksportować ją pod nazwą MyDLL

(pod taką też nazwą ową procedurę będą ?widzieć? inne programy).

Eksport przez indeks

Istnieje inny sposób eksportu procedur lub funkcji ? przez indeks . Moim zdaniem jest to rzadziej stosowany

sposób eksportu. Wynika to z tego, że zamiast nazw używamy indeksów ? np.:

exports

About index 1 ,

SomeFunc index 2 ;

Jeśli w takim wypadku chcemy wykorzystać owe funkcje, należałoby w naszej aplikacji zapamiętać indeksy, z

jakimi są one eksportowane z biblioteki DLL. Łatwiej jest jednak zapamiętać nazwy niż cyfry, stąd

eksportowanie przez indeks jest używane dość rzadko.

Ładowanie bibliotek DLL

Ogólnie rzecz biorąc, wykorzystanie procedur i funkcji zawartych w bibliotekach DLL nie jest czymś

nadzwyczajnym. Jest to dość prosta czynność, chociaż być może to moja subiektywna opinia.

Ładowanie bibliotek DLL może być statyczne lub dynamiczne. Te pierwsze jest raczej proste, za to ładowanie

dynamiczne może sprawić nieco problemów.

Ładowanie statyczne

Za przykład niech posłuży prosty kod źródłowy z katalogu ../listingi/10/SimpleDLL , znajdujący się na

dołączonej do książki płycie CD-ROM.

Ładowanie statyczne polega na pobraniu procedury z biblioteki DLL w momencie uruchomienia aplikacji.

Pamiętaj, że jeśli plik DLL nie istnieje lub nie zawiera żądanej procedury, program nie zostanie uruchomiony.

Utwórz nowy projekt, a następnie dodaj poniższy wiersz w sekcji interface:

procedure About; stdcall external 'SimpleDLL.dll' name 'About' ;

Deklaracja powyższej procedury musi mieć specyficzną budowę ? od tej pory podczas wywołania procedury

About załadowana zostanie procedura z biblioteki DLL. Nie będziemy teraz wnikać w znaczenie słowa stdcall ,

zajmiemy się za to słowem external , które spowoduje załadowanie biblioteki DLL. W pierwszym rzędzie należy

wpisać w cudzysłowie nazwę biblioteki DLL, a później nazwę procedury (funkcji), którą chcemy importować.

Gdybyśmy importowali procedurę przez indeks, deklaracja procedury wyglądałaby tak:

procedure About; stdcall external 'SimpleDLL.dll' index 1 ;

Zamiast słowa kluczowego name wystarczy po prostu wpisać index, a następnie cyfrę, jaką opatrzyliśmy ową

procedurę w bibliotece DLL.

Użycie procedury znajdującej się w bibliotece wygląda tak:

procedure TMainForm. btnLoadClick ( Sender: TObject ) ;

begin

About;

end ;

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zadeklarowana w programie procedura miała inną nazwę

niż ta, która jest rzeczywiście ładowana z biblioteki DLL.

3 z 12

2009-03-14 15:40

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 10 - 4programmers.net http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_10

Ładowanie dynamiczne

Ładowanie dynamiczne procedury lub funkcji może być trochę trudniejsze, gdyż polega na załadowaniu

biblioteki i jej zwolnieniu w określonym momencie. Zaletą ładowania dynamicznego jest większa kontrola nad

wykorzystaną biblioteką oraz możliwość gospodarowania pamięcią. Pamięć na potrzeby biblioteki jest

przydzielana nie podczas uruchamiania programu, ale w określonym przez nas momencie.

Oto przykład załadowania procedury w sposób dynamiczny:

procedure TMainForm. btnDynamicLoadClick ( Sender: TObject ) ;

var

DLL : THandle;

About : procedure ;

begin

DLL := LoadLibrary ( 'SimpleDLL.dll' ) ; // załadowanie pliku

try

@About := GetProcAddress ( DLL, 'About' ) ; // pobranie wskaźnika do procedury

if @About = nil then raise Exception. Create ( 'Nie można załadować procedury' ) ;

About; // wykonanie procedury

finally

FreeLibrary ( DLL ) ;

end ;

Przyznasz, że w porównaniu z jednym wierszem kodu w wypadku ładowania statycznego istnieje jednak spora

różnica. Pierwszym zaskoczeniem może być taki sposób zadeklarowania zmiennej:

var

DLL : THandle;

About : procedure ;

Zmienna About jest typu procedure?! Taka kombinacja także jest możliwa ? About jest od tej pory wskazaniem

procedury. Kolejnym krokiem jest załadowanie biblioteki DLL za pomocą polecenia LoadLibrary :

DLL := LoadLibrary ( 'SimpleDLL.dll' ) ; // załadowanie pliku

W parametrze owej funkcji należy podać jedynie nazwę biblioteki, która ma zostać załadowana. Jeżeli ładowanie

powiedzie się, funkcja zwróci uchwyt do biblioteki DLL.

Następnie konieczne jest pobranie wskaźnika do procedury lub funkcji umieszczonej w bibliotece DLL.

@About := GetProcAddress ( DLL, 'About' ) ; // pobranie wskaźnika do procedury

W pierwszym parametrze funkcji GetProcAddress należy podać uchwyt biblioteki DLL, a w drugim ? nazwę

procedury lub funkcji. Jeżeli ładowanie nie powiedzie się ? zmienna About będzie miała wartość nil . Przykład

ładowania biblioteki w sposób dynamiczny oraz statyczny, znajduje się w listingu 10.3.

Listing 10.3. Ładowanie biblioteki DLL w sposób statyczny oraz dynamiczny

unit MainFrm;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls;

type

TMainForm = class ( TForm )

btnStaticLoad: TButton;

btnDynamicLoad: TButton;

procedure btnStaticLoadClick ( Sender: TObject ) ;

procedure btnDynamicLoadClick ( Sender: TObject ) ;

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end ;

var

MainForm: TMainForm;

{ ładowanie statyczne }

procedure About; stdcall external 'SimpleDLL.dll' name 'About' ;

implementation

{$R *.dfm}

procedure TMainForm. btnStaticLoadClick ( Sender: TObject ) ;

begin

About; // wywołanie procedury

end ;

procedure TMainForm. btnDynamicLoadClick ( Sender: TObject ) ;

var

DLL : THandle;

About : procedure ;

begin

DLL := LoadLibrary ( 'SimpleDLL.dll' ) ; // załadowanie pliku

try

@About := GetProcAddress ( DLL, 'About' ) ; // pobranie wskaźnika do procedury

if @About = nil then raise Exception. Create ( 'Nie można załadować procedury' ) ;

About; // wykonanie procedury

4 z 12

2009-03-14 15:40

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 10 - 4programmers.net http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_10

finally

FreeLibrary ( DLL ) ;

end ;

end .

Konwersje wywołania

Jak dotąd mogłeś zauważyć, procedury prezentowane w tej książce opatrzone są klauzulą stdcall . Podczas

deklarowania procedury lub funkcji możesz opatrzyć ją jedną z klauzul: register , pascal , cdecl , stdcall ,

safecall , które określają sposób przekazywania parametrów do stosu.

Domyślną klauzulą jest register , która zapewnia największą efektywność poprzez wysyłanie parametrów do

stosu zgodnie z kolejnością deklaracji w procedurze ? od lewej do prawej (tak, jak pascal ). Natomiast

dyrektywy cdecl , stdcall i safecall powodują wysyłanie parametrów do stosu od strony prawej do lewej. Z

kolei wszystkie klauzule z wyjątkiem cdecl powodują zwolnienie parametrów, przez procedurę wykonującą.

Dyrektywa cdecl jest użyteczna w przypadku, gdy używane funkcje, znajdujące się w bibliotece DLL, są

napisane w C lub C++.

Najbardziej uniwersalną klauzulą jest stdcall , która jest jakby połączeniem dwóch: pascal

oraz cdecl . Należy używać dyrektywy stdcall w wypadku, gdy nie jesteśmy pewni, w

jakim języku została napisana biblioteka DLL. Spowoduje to możliwie jak najbezpieczniejsze

użycie funkcji.

Formularze w bibliotekach DLL

Jak już wspomniałem wcześniej, źródłowy plik biblioteki funkcjonuje na takich samych zasadach, co plik główny

*.dp r. Możliwe jest tworzenie formularzy w projekcie biblioteki DLL. Po otwarciu nowego projektu biblioteki DLL

z menu File wybierz New/Form . Spowoduje to utworzenie w ramach projektu (biblioteki DLL) nowego

formularza. Formularza możemy używać tak samo, jak w zwykłym projekcie Delphi. To, co nas interesuje, to

wyeksportowanie go z biblioteki DLL.

Tworzenie formularza

Niech nasz przykładowy formularz w ramach biblioteki DLL będzie oknem O programie?. Okno nie musi

posiadać zbyt wiele ?bajerów? ? wystarczy parę pól informacyjnych z notką o autorze itp. Moja propozycja to

okno z rysunku 10.2.

Rysunek 10.2. Okno O programie

Eksportowanie formularza

W rzeczywistości problemem jest wyeksportowanie formularza z biblioteki DLL tak, aby program był w stanie

skorzystać z niego. Jeżeli nie modyfikowałeś kodu, główny plik *.dpr biblioteki powinien wyglądać tak, jak w

listingu 10.4.

Listing 10.4. Kod źródłowy biblioteki

library FormDLL;

uses

SysUtils,

Classes,

DLLFrm in 'DLLFrm.pas' {DLLForm} ;

{$R *.res}

begin

end .

Delphi automatycznie włączył nazwę modułu, z formularzem do listy uses . Wcześniej mówiłem o eksporcie

formularza. W rzeczywistości nie musimy eksportować całego formularza, a jedynie funkcję, która spowoduje

jego wyświetlenie (listing 10.5).

Listing 10.5. Główny plik biblioteki po modyfikacji

library FormDLL;

uses

Forms,

DLLFrm in 'DLLFrm.pas' {DLLForm} ;

procedure ShowAboutForm; stdcall ;

begin

DLLForm := TDLLForm. Create ( Application ) ; // utworzenie formularza

DLLForm. ShowModal ; // wyświetlenie

DLLForm. Free ; // zwolnienie

end ;

exports

{ eksport procedury }

ShowAboutForm name 'ShowAboutForm' ;

5 z 12

2009-03-14 15:40

Delphi Kompendium Roz10.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: