Gorki Maksym - Matka.pdf - Gorki Maksym - ssaaggaa

Maksym Gorki

Matka

Przełożyła Halina Górska

CZĘŚĆ PIERWSZA

Codziennie nad osadą robotniczą w zadymionym, oleistym powietrzu drżała i

wyła syrena fabryczna i posłuszni jej wezwaniu, wybiegali z małych, szarych

domków, niby wystraszone karaluchy, ponurzy ludzie, nie zdążywszy pokrzepić snem

zmęczonych mięśni. W chłodnym mroku szli po nie wybrukowanej ulicy ku

wysokim, kamiennym klatkom fabryki, która czekała na nich z obojętną pewnością

siebie, oświetlając błotnistą drogę dziesiątkami zatłuszczonych, kwadratowych oczu.

Błoto chlupotało pod nogami. Rozlegały się ochrypłe, senne głosy, plugawe

przekleństwa targały powietrzem, a na spotkanie ludziom płynęły inne dźwięki -

ciężki jazgot maszyn, i, świst pary. Ponuro i surowo majaczyły wysokie, czarne

kominy, niby wzniesione nad osadą grube pałki.

Wieczorem, kiedy zachodziło słońce i na szybach domów zapalały się w

ostatnim błysku jego czerwone promienie, fabryka wyrzucała ludzi ze swego

kamiennego wnętrza jak zużytą szlakę. Znowu szli przez ulice, zakopceni, z czarnymi

twarzami, roztaczając wokół lepki zapach smarów, błyskając zgłodniałymi zębami. W

ich głosach dźwięczało teraz ożywienie, a nawet radość - na ,dziś skończyła się

katorga pracy, w domu czekała wieczerza i odpoczynek.

Dzień połknęła fabryka, maszyny wyssały z ludzkich mięśni tyle sił, ile im

było potrzeba. Dzień, nie pozostawiając śladu, został wykreślony z ludzkiego życia,

człowiek zbliżył się o jeden znowu krok do grobu, ale cieszył się na myśl o

czekającym go za chwilę odpoczynku, o zadymionej szynkowni i - był zadowolony.

W święta spali prawie do dziesiątej; potem ludzie, stateczni i żonaci wkładali

najlepsze ubrania i szli na nabożeństwo, łajać przy okazji młodzież za jej obojętność

religijną. Z cerkwi wracali do domu, Jedli pierogi i znowu kładli się spać - do

wieczory. Nagromadzone od lat zmęczenie odbierało ludziom apetyt. Żeby móc jeść,

pili dużo, drażniąc żołądek piekącą wódką.

Wieczorem leniwie spacerowali po ulicach; ten, kto miał kalosze, wkładał je

nawet wtedy, kiedy było sucho, a kto miał parasol, nosił go z sobą, choćby nawet

świeciło słońce.

Spotykając się, mówili o fabryce, o maszynach, przeklinali majstrów,

rozmawiali i myśleli tylko o tym, co miało jakiś związek z pracą. W nudnej

jednostajności dni ledwie migotały pojedyncze iskierki nieudolnej i bezsilnej myśli.

Po powrocie do domu kłócili się z żonami i często bili je nie szczędząc pięści.

Młodzież przesiadywała w szynkach albo urządzała po domach wieczorynki, grała na

harmonii, śpiewała sprośne i brzydkie pieśni, tańczyła, opowiadała ordynarne

dowcipy i piła. Ludzie, wyczerpani pracą, upijali się szybko, i budziło się wówczas

we wszystkich niezrozumiałe, chorobliwe rozdrażnienie, które domagało się ujścia.

Skwapliwie chwytając każdą okazję do wyładowania tego niepokojącego uczucia,

ludzie jak rozwścieczone zwierzęta rzucali się na siebie o byle głupstwo. Wybuchały

krwawe bójki. Niekiedy kończyły się ciężkim okaleczeniem, a niekiedy zabójstwem.

W stosunkach między ludźmi uczuciem dominującym była utajona złość. Była

ona tak samo zastarzała jak nieuleczalne zmęczenie mięśni. Ludzie rodzili się z tą

chorobą duszy, odziedziczoną po ojcach, i jak czarny cień towarzyszyła im ona aż do

grobu, pobudzając w ciągu całego życia do postępków odrażających w swym

bezsilnym okrucieństwie.

W święta młodzi zjawiali się w domu późną nocą w podartej odzieży,

zabłoceni i zakurzeni, zmęczonymi twarzami, złośliwie przechwalając się że pobili

kolegów, albo skrzywdzeni i wściekli, ze łzami obrazy w oczach, pijani, budzący

litość, nieszczęśliwi i wstrętni. Niekiedy chłopców przyprowadzały do domu matki

albo ojcowie. Znajdowali ich gdzieś pod płotem na ulicy lub w szynku, pijanych do

nieprzytomności; ohydnie przeklinali, bili pięściami miękkie, zwiotczałe od wódki

ciała swych dzieci, a potem mniej lub bardziej troskliwie układali je do snu, aby

rankiem, kiedy ciemnym strumieniem popłynie przez powietrze gniewny ryk syreny,

obudzić je znowu do pracy.

Przeklinali swe dzieci i bili je, ale pijaństwo i bójki młodzieży ludzie starsi

uważali za zjawisko zupełnie normalne - kiedy ojcowie byli młodzi, tak samo pili i

tak samo bili się, i ich tak samo bili matki i ojcowie. Życie było zawsze takie samo -

równo i wolno płynęło dokądś mętnym strumieniem, rok za rokiem, omotane przez

nawyk myślenia zawsze o tych samych sprawach i wykonywania dzień w dzień tych

samych czynności. I nikomu nie chciało się podjąć próby jakichkolwiek zmian na

lepsze.

Niekiedy do osady przychodzili skądsiś obcy ludzie. Z początku zwracali na

siebie uwagę po prostu dlatego, że byli obcy, potem opowiadaniami o miejscach

swojej poprzedniej pracy wzbudzali lekkie, powierzchowne zainteresowanie,

wreszcie urok nowości szarzał, przyzwyczajano się do nich i przestawano dostrzegać.

Z opowiadań ich jedno wynikało niezbicie: życie robotnika jest wszędzie takie samo.

A jeżeli tak jest, to o czym tu rozprawiać?

Gorki Maksym - Matka.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: