MEDYCYNA ZAPOBIEGAWCZA 2006 Osoba odpowiedzialna za program nauczania przedmiotu: Prof. Dr hab. Med. Krystyna Pawlas Forma zakonczenia przedmiotu: egzamin ustny. ZAGADNIENIA: Srodowisko czlowieka – definicja srodowiska i jego skladowe, glówne problemy biocenotyczne w srodowisku czlowieka, wspólzaleznosci biotyczne i abiotyczne w srodowisku czlowieka, uklady psychospoleczne w srodowisku, charakterystyka srodowiska optymalnego; zdrowotne znaczenie czynników klimatu, globalne tendencje zmian klimatycznych i atmosferycznych, efekt cieplarniany i jego wplyw na zdrowie czlowieka, zespoly bioklimatyczne, biotropizm i sytuacje meteorotropowe, bioklimat miast, definicja zdrowia i sposoby oceny, schemat oceny ryzyka, definicja norm i rodzaje, rola promocji zdrowia i jej cele, styl zycia i jakosc zycia. Srodowisko bytowania – zródla i rodzaje chemicznych zanieczyszczen powietrza, gleby i wody, normy czystosci, metody uzdatniania wody i skutki uboczne procesu uzdatniania, srodowisko urbanizacyjne, obszary chronione, rodzaje i zródla czynników fizycznych, dopuszczalne natezenia, rodzaje zagrozen biologicznych, drogi wnikania czynników srodowiska, mechanizmy obronne, metabolizm ksenobiotyków, glówne mechanizmy uszkodzen substancjami chemicznymi, promieniotwórczosc jej rodzaje i mechanizm oddzialywania, srodowisko zewnetrzne i jakosc powietrza wewnatrz pomieszczen. Srodowisko pracy – rodzaje zagrozen, zagrozenie halasem, zagrozenie wibracjami, zagrozenie wysoka i niska temperatura, zagrozenie promieniowaniem jonizujacym, toksyczne zagrozenia w miejscu pracy, koszt fizjologiczny i energetyczny pracy; rodzaje i skutki nadmiernych obciazen fizycznych, podstawy bezpieczenstwa i higieny pracy zawodowej, normowanie zagrozen w pracy, praca nocna i zmianowa, zmeczenie i wypoczynek, problemy zagrozen zdrowia w srodowiskach medycznych. Zywienie i zywnosc – zapotrzebowanie kaloryczne, wartosc odzywcza pozywienia, skutki zdrowotne zanieczyszczen zywnosci, podstawy organizacji technologii zywienia, rodzaje nieprawidlowego zywienia i jego skutki, higieniczna ocena przedmiotów uzytkowych i opakowan, zywienie specjalne, zatrucia pokarmowe, sanitarno-higieniczna ocena zywienia i stanu odzywiania, normy zywieniowe. Higiena rozwoju – wplyw srodowiska, stylu zycia i odzywiania, ocena prawidlowosci procesu rozwojowego, problemy higieniczne poszczególnych okresów rozwoju, okresy krytyczne, opieka nad osobami w wieku podeszlym, rehabilitacja i rewitalizacja osób starszych. Higiena psychiczna – charakterystyka obciazenia psychicznego, sytuacje i ich znaczenie, charakterystyka reakcji stresowych, monotonia i monotypia czynnosci, dzialalnosc operatorska, biologiczne podstawy powstawania uzaleznien, narkomania, lekomania, nikotynizm, alkoholizm. Promocja zdrowia – polityka zdrowotna i strategia promocji zdrowia, Narodowy Program Ochrony Zdrowia, podstawowe zagrozenia zdrowotne i czynniki sprzyjajace utracie zdrowia, dzialania ksztaltujace zdrowie, profilaktyka fazy I, II i III, styl zycia i jakosc zycia, modele edukacji zdrowotnej, podstawy poradnictwa medyczno-higienicznego. Choroby cywilizacyjne – podzial chorób cywilizacyjnych, charakterystyka wazniejszych schorzen cywilizacyjnych, choroby spowodowane wplywem srodowiska bytowania, charakterystyka wazniejszych schorzen srodowiskowych – przewlekly zespól zmeczenia, przewlekle nieswoiste schorzenia ukladu oddechowego, schorzenia zwiazane z budownictwem, wieloczynnikowa nadwrazliwosc chemiczna , zespól „dlugu czasowego”, wplywy srodowiskowe a kancerogeneza, biomarkery i ich znacznie w ocenie ryzyka. Wymiar godzinowy przedmiotu: Semestr: letni (IV) Wyklady: 15 godz. Cwiczenia i seminaria: 30 godz. Ogólem: 45 godz. Tematyka wykladów: Higiena jako nauka, jej miejsce i rola w medycynie. Determinanty zdrowa jednostki i populacji. Czynniki fizyczne, skazenia chemiczne i biologiczne srodowiska pracy i bytowania. Pyly i ich oddzialywanie na zdrowie. Czlowiek w srodowisku skazonym. Skutki zdrowotne skazenia srodowiska bytowania i srodowiska pracy (choroby zawodowe, srodowiskowe i cywilizacyjne) i ich profilaktyka. Styl zycia i jego zwiazek ze stanem zdrowia jednostki i populacji. Ludzkie zachowania chorobotwórcze alkoholizm, palenia tytoniu, narkomania, otylosc). Zagrozenia zdrowia pacjenta i personelu medycznego zwiazane z niektórymi badaniami diagnostycznymi i terapeutycznymi. Promocja zdrowia i rola lekarza w promowaniu zdrowia. Tematyka seminariów: Chemiczne zanieczyszczenia srodowiska (zródla emisji róznych substancji, zwiazków, drogi wnikania, oddzialywanie na organizm wybranych zanieczyszczen i trucizn srodowiskowych). Fizyczne czynniki srodowiska (halas, wibracja, promieniowanie elektromagnetyczne, hiperbaria, hipertermia, hipobaria, hipotermia, mikroklimat). Pyl przemyslowy, jego charakterystyka i zródla emisji. Dioksyny, pestycydy. Globalne nastepstwa zanieczyszczenia srodowiska (smog letni i smog zimowy, efekt cieplarniany, kwasne deszcze, dziura ozonowa. Biometeorologia (sytuacje pogodowe i ich oddzialywanie na organizm, zdrowotne znaczenie czynników klimatu, bodzce biometeorologiczne, meteorotropizm). Srodowisko mieszkaniowe. Jakosc wody pitnej i jej uwarunkowania. Higiena zywienia i zywnosci. Higiena tropikalna (szczepienia ochronne, choroby tropikalne). Pismiennictwo: Jethon Z. Grzybowski A. (red.): Medycyna zapobiegawcza i srodowiskowa, PZWL, Warszawa 2001 Marcinkowski J.T. (red) Podstawy higieny wyd. VOLUMED Wroclaw 1997 Marcinkowski J.T. (red) HIGIENA Wybrane zagadnienia profilaktyki w zawodach medycznych wyd. AM Poznan 2001 Karski J.B.: Promocja zdrowia, Sanmedia, Warszawa 1994. Kryteria zdrowotne srodowiska T. I55. Biomarkery i ocena ryzyka. Pojecia i zasady, Inst. Med. Pracy, Lódz 1995. Baczyk S. Szczesniak L.: Racjonalne zywienie czlowieka, PWN, Warszawa-Poznan 1990 Senczik W. Toksykologia – wyd., PZWL, Warszawa 1994. Wroclaw 2005/2006 PYTANIA: 1. Jakie sa 4 podstawowe grupy czynników srodowiska zycia/pracy. 2. Wymien rodzaje promieniowania elektromagnetycznego rózniace sie biologicznym dzialaniem i skutkami wplywu na organizm czlowieka. 3. 4. Co to jest promocja zdrowia? 5. Definicja halasu i jego oddzialywanie i wazniejsze skutki. 6. Sposoby oddzialywania ciepla na czlowieka. 7. Co to sa biomarkery? 8. 9. Co to jest NDS i NDN? 10. Grupy czynników biologicznych. 11. Stres i zmiany nim wywolane. 12. Co to jest podstawowa przemiana materii i od czego zalezy? 13. Rodzaje zagrozen w srodowisku pracy. 14. Skladowe makrosrodowiska czlowieka. 15. Drogi wnikania czynników srodowiskowych do organizmu czlowieka. 16. Nikotynizm i skutki w organizmie, mechanizm dzialania. 17. Medycyna srodowiska i jej zadania. 18. Jakie sa róznice miedzy medycyna pracy a medycyna srodowiskowa? 19. Jakie sa podobienstwa miedzy medycyna pracy a medycyna srodowiskowa? 20. Jakie czynniki srodowiskowe ksztaltuja stan zdrowia? 21. Jakie sa biologiczne wlasciwosci plynów? 22. Cechy pylów decydujace o ich szkodliwosci. 23. Parametry mikroklimatu. 24. Definicja zdrowia i jego uwarunkowania. 25. Jaka jest róznica miedzy prewencja a promocja zdrowia. 26. 27. Wymienic obszary promocji zdrowia. 28. Co to jest higiena i jak ja dzielimy? 29. Co to jest epidemiologia i jej zadania? 30. Róznice miedzy medycyna naprawcza a medycyna zapobiegawcza. 31. Wymien choroby cywilizacyjne i je scharakteryzuj. 32. Zasady prawidlowego odzywiania. 33. 34. 35. Co to jest BMI i jak scharakteryzowac otylosc? 36. 37. Optymalna aktywnosc fizyczna i jej wplyw na organizm. 38. Cele promocji zdrowia. 39. Typy WZW i profilaktyka. 40. Skutki zdrowotne ekspozycji na pole elektromagnetyczne. 41. Jakie sa podstawowe kierunki ochrony srodowiska? 42. Jakie sa rodzaje zanieczyszczen powietrza? 43. Jakie sa skutki zdrowotne wynikajace z zanieczyszczen powietrza? 44. Jakie sa zasady ochrony powietrza wewnetrznego? 45. Jakie sa sposoby ochrony powietrza zewnetrznego? 46. Jakie sa wady biomarkerów? 47. Jakie znasz zalety biomarkerów? 48. Jakie sa kryteria doboru biomarkerów? 49. 50. Co moze stanowic biologiczne próbki do badan skutków ekspozycji na czynniki srodowiskowe? 51. Co to jest DBS? 52. Czym sie rózni sterylizacja od dezynfekcji? 53. Czym sie rózni pasteryzacja od tyndalizacji? 54. Co to jest sterylizacja i jakie znasz metody sterylizacji? 55. Jak dzielimy odpady szpitalne i jakie sa metody ich unieszkodliwiania? 56. Metody mycia rak i kiedy która stosujemy? 57. Sposoby ochrony personelu przed zakazeniami wewnatrzszpitalnymi. 58. Klasy czystosci wód i ich charakterystyka. 59. Metody oczyszczania scieków. 60. Metody uzdatniania wody. 61. Szkodliwe czynniki gleby. 62. Jakie sa grupy czynników szkodliwych w srodowisku pracy? 63. Co to jest efekt cieplarniany, jego przyczyny i skutki. 64. Jakie sa zagrozenia zdrowotne w strefie miedzyzwrotnikowej? 65. Zasady higieny dla osób przebywajacych w strefie tropikalnej. 66. Podstawowe zasady higieny zywnosci w strefie tropikalnej. 67. Podstawowe zasady higieny zywienia w strefie tropikalnej. 68. Co to sa choroby tropikalne i jakie sa drogi ich rozprzestrzeniania? 69. Wymien co najmniej 5 chorób tropikalnych wraz z ich przyczynami. 70. Co to jest uzaleznienie i klasyfikacja srodków uzalezniajacych 71. Definicja chorób zawodowych i parazawodowych. 72. Wymien znane ci choroby srodowiskowe, ich przyczyny i objawy. 73. Jakie znasz choroby cywilizacyjne? 74. Jakie sa róznice pomiedzy biomarkerami ekspozycji a bioma...
idasmw