G.+G.+Marquez+-+General+w+labiryncie.pdf

Gabriel Garcia Marquez

Generał w labiryncie

(El general en su labertino)

Przełożyła: Zofia Wasitowa

Alwarowi Mutis,

który podarował mi pomysłu

napisania tej książki.

Wydaje się, że diabeł kieruje

kolejami mego życia.

(list do Santandera, 4 sierpnia 1832)

***

Jose Palacios, jego najstarszy sługa, zastał go leżącego bezwładnie w wannie, nagiego,

z otwartymi oczyma, i pomyślał, że się utopił. Wiedział, że jest to jedna z wielu przyjętych

przezeń form medytacji, ale stan ekstazy, w jakim się znajdował ów unoszony przez wodę

człowiek, zdawał się świadczyć, że nie należy on już do świata żywych. Nie śmiał podejść

bliżej i tylko odezwał się do niego stłumionym głosem, generał bowiem kazał się obudzić

przed piątą, aby o świcie mogli wyruszyć w drogę. Kiedy otrząsnął się z zauroczenia,

zobaczył w półmroku niebieskie przejrzyste oczy, kędzierzawą, wiewiórczo rudą czuprynę

i nieulękłą majestatyczną postawę swego nieodłącznego majordomusa, trzymającego

filiżankę wywaru z maku przyprawionego gumą arabską. Wyczerpany, złapał za uchwyty

przy wannie i wychynął spośród odmętów oczyszczającej leczniczej kąpieli z godnym

delfina wigorem, nieoczekiwanym u kogoś tak wychudzonego.

– Wyjeżdżamy – rzekł. – I to jak najprędzej. Tutaj nikt nas nie chce.

Jose Palacios słyszał te słowa tyle razy i w tak różnych okolicznościach, że nie sądził,

aby pokrywały się z prawdą, chociaż juczne zwierzęta, gotowe do drogi, czekały

w stajniach, a przydzielona oficjalnie świta zaczynała się gromadzić pod domem. Pomógł

mu się jako tako wytrzeć i otulił nagie ciało chorego burką używaną w stepie, bo trząsł się

z zimna, aż filiżanka brzęczała mu w dłoniach. Już kilka miesięcy temu, gdy pomagał mu

wciągnąć skórzane spodnie nie używane od czasu wspaniałych nocy w Limie, sługa

zauważył, że generał, w miarę jak traci na wadze, staje się też coraz niższy. Nawet jego

nagość była inna, bo ciało miał białe, a twarz i ręce spieczone wskutek nadmiernego

wystawiania się na wiatr i niepogodę. Skończył czterdzieści sześć lat w lipcu zeszłego

roku, ale jego szorstkie, falujące karaibskie włosy stawały się już popielate, a kości

powykręcał mu przedwczesny uwiąd; był tak wyniszczony, że obawiano się, iż nie dożyje

do następnego lipca. Ale zdecydowane ruchy nadawały mu wygląd innego człowieka, nie

tak pokrzywdzonego przez życie, i krążył bez przerwy po pokoju, jakby w pogoni za

czymś nie istniejącym. Kilkoma gorącymi łykami, niemal parząc sobie język, wypił

ziołową herbatę, jednocześnie omijając mokre ślady, które zostawił na zmierzwionych

matach pokrywających podłogę, i wydawało się, że ten napój przywraca mu życie. Ale nie

powiedział ani słowa, póki w pobliżu, na wieży katedry, nie wybiła piąta.

– Sobota, ósmy maja roku trzydziestego, dzień, w którym Anglicy zabili Joannę d’Arc

– oznajmił majordomus. – Deszcz pada od trzeciej nad ranem.

– Od trzeciej nad ranem siedemnastego wieku – powiedział generał głosem wciąż

jeszcze zmąconym przez kwaśne tchnienie bezsenności. I dodał, już na serio: – Nie

słyszałem piania kogutów.

– Tutaj nie ma kogutów – powiedział Jose Palacios.

– Tu nie ma nic – powiedział generał. – To kraj wiarołomców.

Bo znajdowali się w Santa Fe de Bogota, dwa tysiące sześćset metrów nad poziomem

odległego morza, i ogromna sypialnia o gołych ścianach, wystawiona na lodowate wiatry,

które przenikały przez źle opatrzone okna, nie mogła być dla nikogo pomieszczeniem

zdrowym. Jose Palacios umieścił miskę z pianą mydlaną na marmurowym blacie toaletki,

a obok czerwony aksamitny neseser z przyborami do golenia: wszystkie były metalowe

i pozłacane. Na półeczce obok lustra postawił lichtarz ze świecą, tak aby generał miał

odpowiednie oświetlenie, i przysunął bliżej piecyk, żeby mu trochę ogrzać nogi. Potem

podał okulary o kwadratowych szkłach w cienkiej srebrnej oprawce, które miał zawsze dla

niego w kieszonce kamizelki. Generał włożył je i ogolił się brzytwą, przy czym poruszał

równie zręcznie lewą dłonią jak i prawą, ponieważ był od urodzenia oburęczny. Robił to

wszystko ze spokojem i opanowaniem zadziwiającym u człowieka, który jeszcze kilka

minut temu nie mógł utrzymać w ręku filiżanki. Skończył golenie po omacku, wciąż krążąc

po pokoju, gdyż starał się jak najrzadziej patrzeć w lustro, by nie widzieć własnych oczu.

Po czym wyrwał sobie kilka włosów z nosa i uszu, wyczyścił swe wspaniałe zęby

sproszkowanym węglem i szczoteczką o włoskach z jedwabiu i srebrnej rączce, obciął

i wypolerował paznokcie u rąk i nóg i na koniec, zrzuciwszy burkę, wylał na siebie duży

flakon wody kolońskiej, którą nacierał oburącz całe ciało, póki się dokładnie nie

zdezynfekował. Tego ranka odprawiał ten codzienny obrządek mycia z większą

zaciekłością i okrucieństwem niż kiedykolwiek, starając się oczyścić ciało i duszę

z dwudziestu lat daremnych wojen i rozczarowań, jakie przynosi władza.

Ostatnim gościem, którego przyjął poprzedniego wieczora, była Manuela Saenz,

zahartowana w wojennych trudach, rodowita mieszkanka Quito, kobieta, która kochała go,

ale nie dane jej było towarzyszyć mu aż do śmierci. Dopełniała, jak zwykle, obowiązku

informowania generała o wszystkim, co się zdarzyło pod jego nieobecność, gdyż od dawna

nikomu tak nie ufał jak jej. Oddał jej na przechowanie jakieś pamiątki, których jedyną

wartość stanowiło to, że należały do niego, a także kilka cenniejszych książek i dwa kufry

osobistych dokumentów. Wczoraj, podczas krótkiego oficjalnego pożegnania, powiedział

jej: „Bardzo cię kocham, ale będę kochał jeszcze bardziej, jeśli teraz okażesz więcej

rozsądku niż kiedykolwiek”. Zrozumiała to jako kolejny dowód szacunku i uwielbienia –

tak wiele ich jej złożył w ciągu ośmiu lat wzajemnej gorącej miłości. Ona jedna z jego

otoczenia uwierzyła mu: tym razem naprawdę odchodził. Ale też ona jedna miała

przynajmniej niepodważalny powód, by oczekiwać jego powrotu.

Nie zamierzali juz się zobaczyć przed podróżą. Jednakże doña Amalia, pani domu,

chciała im dać w prezencie możność ostatniego ukradkowego uścisku i kpiąc sobie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: