Austen Jane - Sanditon.pdf - ebooki - szenatorek1

JANE AUSTEN

SANDITON

ROZDZIAŁ I

Powóz dżentelmena i damy - którzy podróżując z Tonbridge ku części wybrzeża Sussex,

położonej między Hastings a Eastbourne, gnani interesami porzucili główny trakt i podążyli

wyjątkowo nierówną drogą - przewrócił się w czasie mozolnej wspinaczki po na wpół

kamienistym, a na wpół piaszczystym zboczu wzniesienia. Wypadek zdarzył się nieopodal

zabudowań jedynego mieszkającego w tej okolicy dżentelmena; poproszony o skręcenie w tym

kierunku stangret uznał nawet początkowo jego dom za cel podróży i z wyraźną niechęcią

usłuchał polecenia, żeby go ominąć. Gderał przy tym tak bardzo i tak silnie szarpał lejce oraz

zacinał konie, że (gdyby nie to, iż droga zaraz za domem bezsprzecznie stała się o wiele gorsza

niż dotąd) można by mniemać, iż wywrócił powóz celowo - zwłaszcza że nie należał on wcale

do jego chlebodawcy. Stangret był wszelako poza wszelkimi podejrzeniami, gdyż już wcześniej

wyraził rozumne i złowieszcze przekonanie, iż żadne koła - poza kołami chłopskiej furmanki -

nie wytrzymają dalszej podróży tym szlakiem. Upadek złagodziła na szczęście nieznaczna

prędkość i niewielka szerokość drogi, toteż, kiedy dżentelmen wydostał się z powozu i pomógł

także opuścić go swej towarzyszce, okazało się, że poza wstrząsem i siniakami żadne z nich nie

doznało poważniejszych obrażeń. Mimo to wysiadając, dżentelmen zwichnął nogę - z czego, za

sprawą bólu, szybko zdał sobie sprawę. Zmuszony przerwać zarówno besztanie stangreta, jak i

składanie gratulacji sobie i żonie, usiadł na skraju drogi.

- Coś jest nie w porządku - powiedział, dotykając kostki. - Ale nie martw się, moja

droga - dodał, patrząc z uśmiechem na żonę. - Wiesz sama, że nie mogło się to stać w lepszym

miejscu. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Kto wie, czy tego właśnie nie

powinniśmy byli sobie życzyć. Wkrótce przestanę cierpieć. Wierzę, że tu właśnie czeka mnie

ozdrowienie - oświadczył, wskazując biednie wyglądającą chatę, romantycznie skrytą wśród

drzew porastających pobliskie wzgórze. - Czy nie masz wrażenia, że to jest właśnie to miejsce?

Jego żona gorąco pragnęła, by tak właśnie było - ale mimo to stała przelękniona i

niespokojna, niezdolna do działania. Ulgi doznała dopiero na widok zbliżających się ludzi.

Wypadek został dostrzeżony z rozciągającej się nieopodal łąki, skąd teraz szło ku nim

kilku krzepkich mężczyzn w średnim wieku. Byli to: właściciel okolicznych pól, który akurat

znalazł się wśród swoich robotników, oraz trzech czy czterech najsilniejszych kosiarzy,

wezwanych przezeń na pomoc. Nieco dalej zebrała się reszta pracujących w polu żniwiarzy:

kobiety, mężczyźni i dzieci.

Pan Heywood, bo tak nazywał się gospodarz, pospieszył z uprzejmym powitaniem. Był

przejęty wypadkiem i zdumiony, że ktoś w ogóle próbował przebyć tę drogę powozem;

natychmiast też ofiarował się z pomocą. Jego uprzejmość została przyjęta z wdzięcznością, a

kiedy dwaj mężczyźni pomogli stangretowi na nowo postawić powóz na kołach, podróżny

rzekł:

- Mam doprawdy u pana wielki dług, sir, i proszę wybaczyć, że chciałbym zaciągnąć

jeszcze większy. Obrażenie, jakiego doznała moja noga, jest bez wątpienia błahostką, ale w

takich wypadkach lepiej zawsze zasięgnąć porady lekarza. A ponieważ stan drogi

uniemożliwia mi udanie się do jego domu o własnych siłach, wdzięczny będę, jeśli

bezzwłocznie pośle pan po niego jednego ze swych ludzi.

- Po lekarza? - zawahał się pan Heywood. - Obawiam się, że nie mamy pod ręką nikogo

takiego. Ale, śmiem twierdzić, świetnie poradzimy sobie i bez niego.

- Nie, sir. Skoro on sam nie mieszka nigdzie w pobliżu, z powodzeniem zastąpi go

zwykły felczer. Może nawet będzie lepszy. Naprawdę wolę zobaczyć się z felczerem. Jestem

pewien, że któryś z tych dobrych ludzi będzie w stanie sprowadzić go tu w ciągu trzech minut.

Nie muszę pytać, czyj to dom - dodał, zerkając na pobliską chatę - bo poza pańską posesją nie

mijaliśmy żadnej rezydencji godnej dżentelmena.

Na twarzy pana Heywooda odmalowało się zdumienie.

- A to dopiero! - wykrzyknął. - Spodziewa się pan znaleźć medyka w tej chałupie?

Zapewniam pana, że nigdy w naszej parafii nie mieszkał żaden lekarz ani felczer...

- Pan wybaczy - przerwał mu podróżny - ale muszę zanegować. Być może zresztą, z

powodu rozległości parafii lub jakichś innych przyczyn, nie wie pan, że... Ale, ale... może to ja

się pomyliłem, co do miejsca? Czy to jest Willingden?

- Tak, sir, to z pewnością jest Willingden.

- W takim razie, sir, udowodnię, że macie w swojej parafii lekarza - niezależnie od tego,

czy pan o tym wie, czy nie. Proszę, by wyświadczył mi pan zaszczyt - dodał, wyciągając swój

pugilares - i zerknął na te notatki. Wyciąłem je osobiście z „Morning Post” i „Kentish Gazette”

nie dalej niż wczoraj rano w Londynie. Upewni się pan, że nie zmyślam, i przy okazji dowie, że

lekarze w pańskiej parafii zaniechali ze sobą współpracy, bo wysokie zyski i ogromne

doświadczenie tych panów skłoniły ich do samodzielnej praktyki. Wszystko to wyczerpująco

tu opisano - zapewnił, podając rozmówcy dwa prostokątne wycinki.

- Zapewniam pana, sir - odrzekł z dobrodusznym uśmiechem pan Heywood - że nawet

gdyby pokazał mi pan wszystkie gazety wydrukowane przez ostatni tydzień w całym

królestwie, nie przekona mnie pan, iż w Willingden jest jakiś lekarz. Sądzę bowiem, że żyjąc

tutaj od urodzenia, a to znaczy przez pięćdziesiąt siedem lat, musiałbym wiedzieć o istnieniu

kogoś takiego. A przynajmniej mogę pana zapewnić, że żaden lekarz nie ma u nas wysokich

zysków. Wprawdzie, gdyby dżentelmeni częściej próbowali jeździć tędy pocztowymi karetami,

zamieszkanie w domu na wzgórzu mogłoby być dla lekarza całkiem niezłym interesem, na

razie jednak, proszę mi wierzyć, że wbrew przyzwoitemu wrażeniu, które ta chata robi z

daleka, nie różni się ona niczym od dwuizbowych chałup, jakich pełno w naszej parafii. Jedną

jej izbę zajmuje mój pastuch, w drugiej mieszkają trzy stare kobiety. - To mówiąc sięgnął po

gazetowe wycinki i rzuciwszy na nie okiem dodał: - Chyba mogę wyjaśnić to, co tu napisano,

sir. Pomylił pan miejsce. W naszym hrabstwie są dwie miejscowości o nazwie Willingden - i

pańskie notatki dotyczą tej drugiej. Właściwie zwie się ona Great Willingden lub Willingden

Abbots i leży siedem mil dalej, po drugiej stronie Battle - całkiem w dole, w Weald, a my, sir,

nie jesteśmy w Weald - dodał z niejaką dumą w głosie.

- A w żadnym wypadku nie w dole - odrzekł wesoło podróżny. - Wspinaczka na pańskie

wzgórze zajęła nam blisko pół godziny. No cóż, jak pan zauważył, popełniłem okropnie głupią

pomyłkę. Wszystko stało się tak szybko... Te artykuły wpadły mi w oko dopiero na pół godziny

przed opuszczeniem miasta, kiedy zaś wokół panuje pośpiech i zamieszanie, niczego nie

można się porządnie dowiedzieć. Myśli się tylko o powozie, który podjechał pod drzwi.

Krótkie poszukiwania na mapie całkowicie mnie przy tym usatysfakcjonowały: okazało

się, że jesteśmy akurat o milę lub dwie od Willingden. Nie szukałem więc dłużej... Tak mi

przykro, moja droga - zwrócił się do żony - że wpakowałem cię w tę kabałę. Proszę jednak, byś

nie niepokoiła się o moją nogę. Kiedy nią nie ruszam, w ogóle mnie nie boli. Skoro zaś tym

dobrym ludziom udało się na nowo postawić powóz oraz obrócić konie, najlepszą rzeczą, jaką

możemy zrobić, będzie powrót na gościniec i podróż do Hailsham - a stamtąd do domu.

Jazda z Hailsham zabierze nam nie więcej niż dwie godziny, a kiedy znajdziemy się u

siebie, lekarstwo będzie pod ręką! Odrobina naszego orzeźwiającego morskiego powietrza

natychmiast postawi mnie na nogi. Wierz mi, moja droga, tak właśnie działa morze. Słone

powietrze i kąpiele są tym, czego mi trzeba. Mój organizm już mi to powiedział.

Pan Heywood przerwał mu w tym momencie, prosząc jak najżyczliwiej, by podróżny

nie myślał o ponownym wyruszeniu w drogę, dopóki jego kostka nie zostanie zbadana i nim

oboje małżonkowie nieco nie odpoczną w jego domu, dokąd serdecznie ich zaprosił.

- Jesteśmy dobrze zaopatrzeni w środki stosowane powszechnie na sińce i skaleczenia -

powiedział. - A moja żona i córki z przyjemnością oddadzą się na państwa usługi i zrobią

wszystko, co w ich mocy, by ulżyć panu w cierpieniu.

Ostry ból, który towarzyszył każdej próbie poruszenia nogą, skłonił podróżnego, by

docenił korzyści płynące z otrzymania natychmiastowej pomocy.

- Cóż, moja droga, myślę, że tak będzie rzeczywiście dla nas najlepiej, prawda? -

zasięgnął rady żony. - Zanim jednak skorzystam z pańskiej gościnności, sir - zwrócił się

ponownie do Heywooda - pragnę powiedzieć, kim jestem i zatrzeć niemiłe wrażenie, jakie

zrobić mogła na panu niezręczna sytuacja, w której się znalazłem. Nazywam się Parker i

przybywam z Sanditon. Ta dama zaś to pani Parker, moja żona. Wracamy właśnie do domu z

Londynu. Moje nazwisko - choć bynajmniej nie jestem pierwszym w rodzinie właścicielem

ziemskim, który posiada majątek w parafii Sanditon - może być tak daleko od wybrzeża

nikomu nie znane. Ale o samym Sanditon na pewno pan słyszał. Wszyscy słyszeli o Sanditon,

tym wspaniałym, nowym, rozwijającym się kąpielisku. To najcudowniejsze miejsce na całym

wybrzeżu Sussex. Natura hojnie je obdarowała, a i ludzie z pewnością wkrótce je sobie

upodobają.

- Owszem, słyszałem o Sanditon - odparł pan Heywood. - Co pięć lat słyszymy o jakimś

nowo wybudowanym nad morzem mieście, które staje się bardzo modne. Jak znajdują się

chętni do zajęcia choćby połowy miejsc w hotelach, pozostaje dla mnie zupełną zagadką!

Gdzie są ludzie, którzy mają czas i pieniądze, żeby tam jeździć? Poza tym kurorty

przynoszą szkodę wsi; sprawiają, że rosną ceny żywności i biedota żyje w jeszcze większej

nędzy.

- Ależ wcale nie - zaprzeczył gorąco pan Parker. - Zapewniam pana, że jest wręcz

przeciwnie. To powszechny pogląd- ale jakże błędny. Pańskie słowa mogą dotyczyć wielkich

osad - na przykład Brighton, Worthing lub Eastbourne - ale nie tak maleńkiej wioski jak

Sanditon, która z racji swych nieznacznych rozmiarów nie doświadcza żadnych

bolączek cywilizacji. Nie dokonuje się u nas przesadnie szybka rozbudowa, nie mamy

problemów ze zbyt licznymi sklepami, placami zabaw czy zbyt wielkim zapotrzebowaniem na

towary. To kurort, gdzie zawsze znajdzie pan najlepsze towarzystwo. Osiadłe tam od dawna

zacne rodziny trzymają nad wszystkim pieczę; dbają też o biednych i wszelkimi sposobami

starają się uczynić ich życie lżejszym. Nie, sir, zapewniam pana, że Sanditon nie jest

miejscem...

- Nie występowałem przeciwko żadnej konkretnej miejscowości, sir - przerwał mu pan

Heywood. - Myślę po prostu, że za dużo ich już powstało na naszym wybrzeżu. Ale czas,

żebyśmy pana stąd zabrali...

- Za dużo podobnych miejsc na naszym wybrzeżu! - powtórzył pan Parker. - Co do tego,

sir, mogę się z panem w zupełności zgodzić. Jest ich w każdym razie dość; nie potrzeba

budować nowych! Każdy - niezależnie od upodobań i zasobności kieszeni - znajdzie coś dla

siebie. A ci, którzy chcą zwiększyć liczbę uzdrowisk, postępują moim zdaniem absurdalnie i

szybko padną ofiarą własnych błędnych kalkulacji. Takie miejsce jak Sanditon było potrzebne

i pożądane, wybrane przez samą naturę, która dała nam wyraźne wskazówki. Najwspanialsza,

Austen Jane - Sanditon.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: