ZASADY ANTYBIOTYKOTERAPII
Antybiotykoterapia celowana - leczenie zgodnie z antybiogramem (konieczne badanie mikrobiologiczne w celu określania czynnika etiologicznego i jego lekowrażliwości)
Antybiotykoterapia empiryczna - według wskazań, z uwzględnieniem informacji dotyczących stanu epidemiologicznego szpitala:
- udziału szczepów w zakażeniach pacjentów hospitalizowanych w danym oddziale/ szpitalu
- profilu lekowrażliwości izolowanych szczepów i częstości występowania tzw. "alert patogenów"
Terapia sekwencyjna - rozpoczęcie leczenia antybiotykiem podawanym pozajelitowo, kontynuacja - antybiotykiem podawanym doustnie.
WYBRANE GRUPY ANTYBIOTYKÓW I CHEMIOTERAPETYKÓW
GRUPA: BETA-LAKTAMY
- efekt bakteriobójczy zależny od czasu działania
- nieaktywne wobec MRS i drobnoustrojów pozbawionych ściany komórkowej (Mycoplasma sp., Chlamydia sp.)
PODGRUPA: PENICYLINY
Penicyliny o wąskim spektrum: penicylina benzylowa
V-cylina
spektrum: Neisseria sp., tlenowe i beztlenowe ziarenkowce i laseczki, Actinomyces sp., krętki (Treponema sp., Borrela sp., Leptospira)
Penicyliny przeciwgronkowcowe: metycylina, nafcylina
izoksazolylowe: kloksacylina, dikloksacylina, flukloksacylina
spektrum: gronkowce, paciorkowce
Penicyliny o szerokim spektrum:
aminopochodne ampicylina i jej estry, amoksycylina
karboksypochodne karbenicylina, tykarcylina
amidynopochodne mecylinam
ureido i piperazynowo pochodne mezlocylina, azlocylina, piperacylina
spektrum: paciorkowce w tym Enterococcus sp., gronkowce (szczepy nie wytwarzające beta-laktamaz), Neisseria sp., Haemophilus sp., Enterobacteriaceae, Listeria sp. (ampicylina), Pseudomonas sp. (piperacylina), beztlenowce
Penicyliny z inhibitorami:
(1) amoksycylina + kwas klawulanowy (2) ampicylina + sulbaktam
(3) tikarcylina + kwas klawulanowy (4) piperacylina + tazobaktam
spektrum: takie jak antybiotyku macierzystego, rozszerzone o szczepy wytwarzające beta-laktamazy
PODGRUPA: CEFALOSPORYNY
- brak aktywności wobec Enterococcus sp., Listeria sp., Legionella sp., pałeczek ESBL (+)
Cefalosporyny I generacji: cefazolina, cefradyna
spektrum: Streptococcus sp., Staphylococcus sp., E.coli, K.pneumoniae, P. mirabilis
Cefalosporyny II generacji: cefamandol, cefuroksym
spektrum: jw. + Haemophilus sp., Enterobacter sp., beztlenowe ziarenkowce i pałeczki (cefotetan, cefoksytyna)
Cefalosporyny III generacji: ceftriakson, ceftazydym
cefotaksym, cefoperazon
spektrum: jw. + wszystkie Enterobacteriaceae, Pseudomonas sp.(cefsulodyna, ceftazydym, cefoperazon), Acinetobacter sp.
Cefalosporyny IV generacji: cefepim, cefpirom
spektrum: jw. + pałeczki Enterobacter wytwarzające chromosomalne cefalosporynazy
PODGRUPA: MONOBAKTAMY aztreonam
spektrum: tlenowe, Gram-ujemne ziarenkowce i pałeczki z wyjątkiem pałeczek ESBL (+) oraz Acinetobacter sp. i Alcaligenes sp.,
PODGRUPA: KARBAPENEMY imipenem, meropenem
- obecność efektu poantybiotykowego (PAE)
- brak aktywności wobec Stenotrophomonas maltophilia, Burkholderia cepacia, Corynebacterium jeikeium, Enterococcus faecium
spektrum: pozostałe tlenowe i beztlenowe ziarenkowce oraz pałeczki
GRUPA: AMINOGLIKOZYDY
- aktywność bakteriobójcza zależna od stężenia antybiotyku
- synergizm z penicylinami
- brak aktywności wobec bakterii beztlenowych, Haemophilus sp.,. szczepów HLAR
- brak przenikania do OUN, oto- i nefrotoksyczność
pochodne streptydyny: streptomycyna
pochodne 2-dezoksystreptaminy: gentamycyna, tobramycyna, netylmycyna, amikacyna
spektrum: Gram-ujemne pałeczki w tym P. aeruginosa (tobramycyna), gronkowce (gentamycyna, netylmycyna), prątki (streptomycyna)
GRUPA: TETRACYKLINY tetracyklina, doksycyklina
- aktywność bakteriostatyczna
- brak aktywności wobec Pseudomonas aeruginosa
- brak przenikania do OUN, hepatotoksyczność
- nie stosować poniżej 8 roku życia
spektrum: lek z wyboru w zakażeniach Mycoplasma sp., Chlamydia sp., Rickettsia sp., Gram (-)
i Gram (+) pałeczki i ziarenkowce, krętki
GRUPA: GLIKOPEPTYDY wankomycyna, teikoplanina
- aktywność bakteriobójcza
- synergizm z aminoglikozydami
- słaba penetracja do tkanek i narządów, neurotoksyczność
- spektrum: Streptococcus sp., Staphylococcus sp., Clostridium difficile, Corynebacterium jeikeium
GRUPA: MAKROLIDY
- wysokie stężenia wewnątrzkomórkowe (nowe makrolidy)
- brak aktywności wobec Enterococcus sp., pałeczek Enterobacteriaceae i niefermentujących
stara generacja erytromycyna
nowa generacja roksytromycyna, klarytromycyna,
azytromycyna, spiramycyna
spektrum: Legionella sp., Chlamydia sp., Mycoplasma sp., tlenowe i beztlenowe ziarenkowce i laseczki, Actinomyces sp., krętki
GRUPA: LINKOZAMIDY linkomycyna, klindamycyna
- dobra penetracja do tkanek w tym do kości, brak przenikania do OUN
spektrum: tlenowe i beztlenowe ziarenkowce ( z wyjątkiem Enterococcus sp.), beztlenowe laseczki (z wyjątkiem Clostridium difficile) i pałeczki (wysoki odsetek szczepów opornych wśród Bacteroides sp.)
GRUPA: STREPTOGRAMINY chinupristyna/dalfopristyna
- efekt PAE wobec bakterii Gram-dodatnich
spektrum: MRSA, S. aureus MLS B , Enterococcus sp., S. pneumoniae, L. monocytogenes, N. gonorrhoeae
GRUPA: CHINOLONY
- efekt bakteriobójczy zależny od stężenia leku
- niska aktywność wobec bakterii beztlenowych
- ...
nozoko