Tropy i slady.pdf

Ćwiczenie4.

Stwierdzaniepobytuzwierzynywłowisku

Tropy

¡ Tropami nazywamy odbicia kończyn zwierząt na ziemi lub śniegu.

¡ kończyna ssaków stopochodnych (jeŜ, niedźwiedź i borsuk) ma pięć palców o róŜnej długości,

zakończonych pazurami; najkrótszy jest palec pierwszy według

numeracji, który odpowiada kciukowi ludzkiej dłoni. Na spodniej stronie

dłoni i stóp znajdują się poduszeczkowate zgrubienia skóry, zwane

opuszkami.

U ssaków palcochodnych, poruszających się na końcach wydłuŜonych

palców, np. u psów i kotów, zredukowany jest palec wewnętrzny, przez co

ich tropy stają się czteropalczaste.

parzystokopytne, np. jelenie mają po cztery palce, jednak cięŜar ich ciała

spoczywa tylko na dwóch palcach zakończonych racicami. Skrócone palce,

drugi i piąty, zakończone są rogowymi raciczkami, które odbijają się za

śladami racic. Palce te połoŜone są tak wysoko, Ŝe często nie zostawiają

Ŝadnych śladów.

¡ U nieparzystokopytnych, np. u konia, cięŜar ciała spoczywa na jednym palcu,

pozostałe są zredukowane.

¡ ptaki mają najczęściej cztery zakończone pazurami palce, trzy skierowane są do przodu, a jeden

zwrócony jest do tyłu. Ten właśnie palec u wielu ptaków jest skrócony lub całkowicie zredukowany.

Jeleniowatedzielimyna:

Û J. nowego ś wiata - jelenie amerykańskie, łoś, sarna, renifer.

Û J. starego ś wiata - jeleń europejski, wapiti, azjatycki, daniel.

¡ u J.N.Ś trop jest wydłuŜonego kształtu, długość opuszki wynosi 1/2 - 2/3 długości racicy

¡ u J.S.Ś długość opuszki to 1/3 długości racicy.

¡ u J.N.Ś - wymiana mlecznego uzębienia na stałe ma miejsce w 11-18 miesiącu Ŝycia

¡ u J.S.S. - wymiana mlecznego na stałe ma miejsce w 27-30 miesiącu Ŝycia.

Ś lady Ŝ erowania

Są one specyficzne w zaleŜności od gatunku - u jednych są wyraźne u innych słabe. Zgryzanie,

spałowanie, buchtowanie itp.

Odchody

U niektórych gatunków mają specyficzny kształt, istnieje moŜliwość oceny gatunku i płci.

Odchody drapieŜników często zawierają kości i sierść ich ofiar, pozostawiane są teŜ jako element

znakowania terytorium np. na kamieniach.

Mocz

Sposób pozostawienia moczu na śniegu moŜe nam pomóc w ocenie płci. U jeleniowatych slady

moczu samice pozostawią poza tropami tylnich kończyn, samce przed. U psowatych mocz

samców pozostawiany jest z boku linii tropów.

Schronienia,legowiska

Miejsca pobytu i spoczynku zwierzyny, stałe i tymczasowe - niektóre są bardzo

charakterystyczne.

Inne ś lady

Przykładem takich śladów są rozmaite znaki na granicach terytoriów, np.

¡ zadrapania kory drzew,

¡ miejsca błotnych kąpieli ssaków, zwane kąpieliskami,

¡ zagłębienia w ziemi po kąpielach piaskowych ptaków,

¡ ślady wycierania scypułu poroŜy przez kopytne,

¡ ślady ostrzenia pazurów przez koty na korze drzew.

¡ Swoistymi śladami obecności zwierząt są teŜ gubione przez nie pióra i włosy, a takŜe zrzucane poroŜa.

G ł osy

¡ Wydawane są rzadko przez zwierzęta

¡ generalnie ssaki zachowują się cicho i usłyszeć zwierzęta w środowisku jest trudno.

¡ Najczęściej wydają głosy w sytuacjach związanych z rozrodem (ruja, okres godowy) i w sytuacjach

stresowych (zagroŜenie).

¡ Częściej odzywają się ptaki.

Szczątkizwierząt

Spotykane szczególnie często przy drogach o duŜym natęŜeniu ruchu, lecz i szczątki ofiar

drapieŜników.

Łośtropy

Łoś

¨ trop dorosłego byka ma szerokość 10-12 cm, długość 18-20

odciski racic przednie w tropie byka są szersze niŜ u klępy i

od przodu zaokrąglone ( u klępy są węŜsze i ostrzej

zakończone)

nogi łosia kończą się 4 palcami a ich ostatnie człony

ochraniane są grubymi racicami. Najsilniej rozwinięte są 2

palce środkowe

¨ palce boczne są szczątkowe, osadzone nisko i przy poruszaniu się łosia po miękkim gruncie

przyjmują na siebie część obciąŜenia (raciczki) SZPILE

U łosia występują dwa rodzaje chodu: stęp i kłus, łoś nie porusza się galopem

¨ tropy przednich i tylnych badyli łosia pokrywają się

w kłusie tropy układają się prawie w linii prostej

łoś w odróŜnieniu do innej zwierzyny płowej, chodzi SKROCZEM, tzn. równocześnie stawia

do przodu prawe lub lewe badyle

Łoś–śladyŜerowania

Łoś jest pędoŜerny, Ŝywi się głównie Ŝerem pędowym, w terenie łatwo jest

stwierdzić Ŝerowanie łosia, gdyŜ czyni zniszczenia na wysokości 1,5-2 m, a

spałować drzewa moŜe nawet nieco wyŜej. Nagina drzewa, łamie je i

obgryza (np. wierzba szara).

Łośodchody

Mają one kształt cylindrycznych, zaostrzonych

na jednym końcu bobków o długości 2-4 cm.

Łoś–legowiska,do ł yrujowe

¡ w czasie rui, byki wydeptują placyki i w ich środku wygrzebują tzw. doły

rujowe - płytkie zagłębienia, na dnie których czasem stoi woda. Tutaj byki

często oddają mocz, którego ostry zapach utrzymuje się przez dłuŜszy

czas. Okazjonalnie moŜna spotkać legowiska tymczasowe o średnicy ok.

2 m.

Łośgłosy

¡ charakterystycznym rodzajem głosu dla byków jest rŜenie przypominające rŜenie konia

(słyszalne z odległości 1-2 km),

¡ w czasie rui głos klępy i byka to stękanie

Jeleń

¡ Tropy przednich kończyn dorosłego byka mają 8-9 cm długości i 6-7 cm

szerokości, zaś tropy tylnych - 6-7 cm długości i 4-5 cm szerokości.

¡ Tropy łani są mniejsze: długość przednich racic wynosi w przybliŜeniu 7 cm,

szerokość - 5 cm

¡ Długość kroku wynosi 70 – 140 cm i jest wskazówką wielkości

zwierzęcia

Jelenie poruszają się stępem, kłusem i galopem (przy galopowaniu oprócz

odcisków racic pojawiają się ślady szpil, które odbijane są w tej samej linii

co racice – odróŜnienie od tropów dzika)

¡ U jeleni występuje element pozwalający na określenie WIEKU i

KONDYCJI a więc w zaleŜności od wieku zwierząt pojawia się tak zwany PRZESTĘP I

NIEDOSTĘP

¡ PRZESTĘP – występuje u młodych zwierząt i charakteryzuje się tym iŜ kończyna tylna

stawiana jest przed przednią.

¡ W miarę wzrastania wieku zwierzęcia następuje wyrównanie ślad w ślad, w wieku starszym

występuje NIEDOSTĘP – czyli tylna noga stawiana jest za przednią.

¡ NIEDOSTĘP BOCZNY pojawia się u ocięŜałych , otłuszczonych byków i cięŜarnych łań.

Jele ń - Ŝ erowanie

Trudno stwierdzić (w lesie), ze względu na specyfikę Ŝerowania, duŜa liczba Ŝerowanych

gatunków, łatwiej w polu gdy obecne będą tropy. Ślady Ŝerowania to spałowanie, z tym, Ŝe do

niŜszej wysokości niŜ łosia.

Jeleńtropy

Jeleńodchody

¡ Odchody jeleni mają postać cylindrycznych bobków o długości 2-2,5 cm i

szerokości do 2 cm.

Jeleńkąpielisko

¡ W okresie letnim i jesiennym zwierzęta

zaŜywają błotnych k ą pieli w kąpieliskach.

Jeleńgłosy

¡ we wrześniu gdy ma miejsce RYKOWISKO.

¡ Ryki jelenia są słyszalne nawet na kilka km.

¡ Na podstawie głosu byka moŜemy wnioskować o jego wieku i

sile.

Sarnatropy

Sarna

¡ Tropy dorosłych osobników mają 4-5 cm długości i 3 cm szerokości.

Długość kroku 50-100 cm a w kłusie 100-150, w galopie i skokach

długość kroków (susy) do 4 m.

Sarny poruszają się stępem, kłusem i galopem. Racice

podczas biegu są rozszerzone na bok, mogą więc odbijać

się takŜe szpile.

Sarna–śladyŜerowania

¡ gałązki ogryzione przez te zwierzęta wyglądają, jakby były

zmiaŜdŜone i oderwane.

Sarnaodchody

¡ Odchody sarny mają kształt

cylindrycznych, zaostrzonych na

jednym końcu bobków o długości 1-

1,5 cm i średnicy 0,6-1 cm.

Sarna–mocz

Pomocny jest przy ustaleniu płci zwierzęcia.

Sarna–legowiska

¡ Kładąc się na odpoczynek sarny starannie rozgarniają śnieg,

suche liście i ściółkę aŜ do ziemi, przez co ich legowiska są

łatwe do odróŜnienia od legowisk jeleni.

Sarna–kręgirujowe

¡ W czasie rui charakterystyczne są WYDEPTANE OKRĘGI

wokół drzewa lub krzewu (są skutkiem gonitw godowych).

¡ Dorosłe samce znakują swe rewiry, kalecząc pnie drzew

parostkami.

SarnaścieŜki

Sarnagłosy

¡ chrapliwe SZCZEKANIE kozła (gdy zwierzę jest zaniepokojone jest to rodzaj powiadomienia

innych osobników Ŝe w okolicy jest coś niepokojącego). Szacunkowo moŜna określić wiek

zwierzęcia, im starsze tym głos jest niŜszy i bardziej chrapliwy.

¡ Drugi rodzaj głosu to POPISKIWANIE kóz wydawane w okresie rui w celu zwabienia samca

lub w celu przywołania koźląt.

Dzik

Dziktropy

¡ Długość tropu dorosłego osobnika –ok. 10 cm, szerokość - 6 cm.

¡ Tropy razem z odbiciami szpil mają 15-18 cm długości i 10 cm

szerokości.

¡ Długość tropów warchlaków na początku lata wynosi około 3,5 cm,

na jesieni - 6 cm.

¡ Od tropów innych ssaków kopytnych tropy dzików róŜnią się

obecnością i rozstawieniem raciczek.

¡ Dziki głęboko grzęzną w śniegu i ich krótkie kończyny kreślą długie

wyŜłobienia. Gdy grubość warstwy śniegu przekracza 20 cm, pociągnięcia kończyn łączą się w ciągłe

koleiny.

Dzik–śladyŜerowania

¡ Miejsca Ŝerowania, zwane BUCHTOWISKAMI

Buchtowiska znajduje się w lasach, na brzegach jezior i

na łąkach. Najczęściej mają one kształt róŜnej wielkości

owalnych placów wywróconej darni i ściółki.

¡ śerując w zboŜach CIAMKAJĄ i WYPLUWAJĄ kłosy.

Dzikodchody

¡ latem dziki zjadają duŜe ilości soczystych części roślin, ich

odchody są bezkształtne i mają luźną konsystencję.

¡ Jesienią i zimą odchody mają konsystencję stałą i rozpadają się

na wiele owalnych brył o róŜnych wymiarach z których

największe mają średnicę ok.. 6 cm.

Dzikkąpielisko

¡ W czasie upałów zwierzęta zalegają w nich długo,

chroniąc się przed gorącem i dokuczliwymi owadami.

¡ Do kąpielisk prowadzą ścieŜki, a pnie drzew, o które

zwierzęta czochrają się po kąpielach, oblepione są

błotem.

Dzik–„bielenie,malowanie”drzew

¡ Aby uwolnić się od pasoŜytów dziki wcierają w swoją sierść Ŝywicę,

czochrając się o pnie drzew iglastych. Wybrane drzewa, odwiedzane

przez gromady dzików w ciągu wielu lat nabierają specyficznego

wyglądu – ich pnie ogołocone są z kory, a drewno wygładzone do

połysku. (BIELENIE DREWNA)

Dzikbarłóg

¡ Legowiska dzików, zwane BARŁOGAMI mają owalny kształt i są

rozgrzebane aŜ do ziemi, na ich dnie i krawędziach widnieje dzicza szczecina.

¡ Pod okapem z gałęzi, w BARŁOGACH wyścielonych suchą trawą lochy wydają na świat

młode.

Dzikgłosy

¡ Dziki są znacznie głośniejsze niŜ jeleniowate.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: