Temat: INNE ZWIĄZKI WAŻNE W KOSMETYCE, CZ. 2.
„Składnikiem czynnym kosmetyku jest substancja występująca w jego recepturze, która przy prawidłowym stosowaniu powoduje wystąpienie biochemicznych, chemicznych, fizycznych, fizykochemicznych efektów, wpływających na fizjologię i funkcjonowanie skóry, błon śluzowych i ich przydatków, włącznie z włosami i zębami przy jednoczesnym zminimalizowaniu efektu systemowego na organizm jako całość”
Zakres działania składnika aktywnego w danym preparacie dotyczy jego wpływu na skórę, włosy i zęby, jest zewnętrzne i zlokalizowane na danej powierzchni skóry.
W skład danego kosmetyku wchodzą następujące substancje:
- bazowe
- zapachowe
- nadające produktowi odpowiednią konsystencję
- antyutleniające (mające wpływ na termin przydatności do użycia)
- uszlachetniające
- substancje czynne decydujące o działaniu łagodzącym, leczniczym, pielęgnacyjnym
Ze względu na obszar działania można wyróżnić następujące grupy substancji czynnych:
a. działające na powierzchni skóry: oczyszczające, nawilżające okluzyjne, dezynfekujące, ochronne i upiększające, np. środki powierzchniowo czynne do mycia, hydrolizaty proteinowe, lipidy tworzące warstwy okluzyjne, filtry słoneczne, pigmenty stosowane w kosmetyce kolorowej
b. przenikające do warstwy rogowej i poprawiające jej właściwości barierowe lub działające bezpośrednio nawilżająco, np. ceramidy, sterole, lipidy zawierające kwas linolowy, gliceryna, mocznik, alfa-hydroksykwasy
c. działające w obszarze warstwy rogowej, ale wpływające na funkcjonowanie głębszych warstw skóry, np. alfa-hydroksykwasy
d. wnikające do naskórka i do skóry właściwej, działające ochronnie, głownie przeciwrodnikowo, np. witamina E, pochodne wit. C, beta-karoten
e. wnikające w skórę, wykazujące określone działanie biologiczne (wpływ na przebieg procesów metabolicznych), np. pochodne nienasyconych kwasów tłuszczowych (allantoina, retinol, hydroksyprolina, karnityna, flawonoidy)
Substancje biologicznie czynne można podzielić na:
o Witaminy
o Produkty pochodzenia roślinnego, które dzielimy na:
a. substancje niezbędne roślinne, jako materiał budulcowy i źródło energii; do nich należą: cukry, kwasy organiczne, estry kwasów tłuszczowych, aminokwasy, białka, enzymy
b. produkty wtórnej przemiany materii, do których należą: niektóre glikozydy, terpeny, sterole, saponiny, olejki lotne, żywice, balsamy, garbniki, alkaloidy
o Produkty pochodzenia zwierzęcego
Embrioblasty – wyciąg z komórek embrionów zwierzęcych; pobrany surowiec jest mielony a następnie rozpuszczony w soli fizjologicznej. Otrzymany roztwór poddaje się wielokrotnemu zamrażaniu i naświetlaniu promieniami UV, aby uszkodzić komórki i wyzwolić z nich witaminy, aminokwasy, sole mineralne i cząstki biostymulujące.
Hormony – w skórze występuje wiele hormonów sterydowych (estrogeny, androgeny, kortykosteroidy), które są odpowiedzialne za utrzymanie normalnej funkcji i równowagi biologicznej skóry oraz jej przydatków.
Kolagen – jest podstawowym białkiem tkanki łącznej produkowanym przez fibroblasty (komórki warstwy podstawnej), występuje w połączeniu z innymi białkami strukturalnymi (elastyną) i mukopolisacharydami (kwasem hialuronowym, siarczanem chondroityny). Struktura ta zwana proteoglikanem jest pewnego rodzaju szkieletem tkanki łącznej, nadaje skórze elastyczność i napięcie, a także podtrzymuje wyższe warstwy skóry. Proteoglikan jest odpowiedzialny za utrzymanie odpowiedniego nawilżenia skóry.
Kolagen występuje w różnych formach, różniących się budową, stopniem usieciowania, składem chemicznym, właściwościami. Większość z nich jest nierozpuszczalna w wodzie i nie wchłania się w skórę, dlatego w kosmetyce jest stosowany w postaci hydrolizatów.
Kolagen typu I jest główną masa podporową skóry. Jego budowa jest ściśle uzależniona od towarzyszącego mu kolagenu typu III, który zawsze splata się z włóknami podstawowymi.
Włókna kolagenowe z wiekiem zmieniają swój kształt, stają się pofałdowane, grubsze i zmieniają swoją strukturę. Połączenia miedzy włóknami staja się mniej elastyczne i bardziej twarde. W młodym wieku przeważa produkcja kolagenu nad jego enzymatycznym rozkładem. Z wiekiem spada aktywność fibroblastów.
Zwiększony rozkład kolagenu jest przyspieszony ponadto przez działanie wolnych rodników i promieni UV. W tkance łącznej następuje dysfunkcja kolagenu i dochodzi do obniżenia poziomu naskórka. Kolagen przestaje pełnić rolę podporową i naskórek pod własnym ciężarem przygniata tkankę łączną, tworząc zmarszczkę.
W kosmetyce ma zastosowanie kolagen III (tropokolagen, kolagen natywny). Charakteryzuje się on zdolnością do rozpuszczania w wodzie i wnikania w naskórek. Można go wprowadzić w postaci liposomów.
Elastyna – jest białkiem budującym włókna sprężyste skóry. Decyduje o jej młodym wyglądzie, elastyczności i rozciągliwości. Elastyna chroni niektóre włókna elastyczne przed zniszczeniem, stając się substratem dla enzymów rozkładających włókna skóry, dzięki czemu pozostają one dłużej nienaruszone. Zawartość elastyny w skórze w wieku 45 lat maleje niemal do zera, dlatego tez dojrzała skóra potrzebuje ciągłego dostarczania elastyny. Najlepsze efekty uzyskuje się łącząc w preparatach kolagen z elastyną.
Lanolina – jest produktem ubocznym otrzymywanym przy oczyszczaniu owczej wełny. Lanolina ma niestety zdolność kumulowania pestycydów. Skład chemiczny lanoliny podobny jest do składu sebum.
Lanolina doskonale wchłania się w skórę, uzupełnia barierę lipidową skóry i hamuje utratę wody, działając zmiękczająco i nawilżająco na powłokę skórną.
Placenta – jest to wyciąg z łożyska, zawierający witaminy A, C, B2, B12, E, kwas foliowy, biotynę, aminokwasy, enzymy, oligoelementy. Wzmaga on metabolizm tkankowy, zwiększa odporność organizmu.
Melatonina – jest hormonem szyszynki. Większe stężenie w płynach ustrojowych człowieka ma w nocy. Ułatwia zasypianie. Dowiedziono też, że: działa antyrodnikowo, opóźnia procesy starzenia.
Mleczko pszczele – jest wydzielina gruczołów szczękowych młodych pszczół. Zawiera ono niezbędne aminokwasy, lipidy, węglowodany, witaminy, substancje mineralne, pierwiastki śladowe, enzymy oraz substancje o działaniu podobnym do antybiotyków. Przyjmowane doustnie wzmacnia mechanizmy obronne organizmu.
Działanie na skórę: chroni ja przed zapaleniami, poprawia krążenie krwi, regeneruje komórki, nawilża. Ma zastosowanie w kremach, żelach, ampułkach, preparatach do pielęgnacji oczu, miękkich maskach i lotionach di zniszczonej cery.
Propolis (kit pszczeli) – składa się z różnego rodzaju żywic drzewnych, soków kwiatowych i pyłków wymieszanych z wydzielina gruczołów pszczół. Zawiera zywice, balsamy, woski, olejki eteryczne, pyłki, flawonoidy, garbniki, witaminy, lipidy, aminokwasy, pierwiastki śladowe, fitohormiony, enzymy, substancje o działaniu antybiotykopodobnym.
Ma działanie bakteriobójcze, przeciwwirusowe, grzybobójcze. Składniki propolisu wzmacniają układ immunologiczny człowieka, przyspieszają gojenie się ran, poprawia ukrwienie skóry i błon sluzowych, ma działanie dezynfekujące. Preparaty z propolisem zalecane saw leczeniu trądziku, zapalnych wykwitów skórnych, stłuczeń, ran oparzeniowych, zapaleń dziąseł, itp.
Może wywoływać reakcje alergiczne!
SUBSTANCJE ZAPACHOWE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO:
W produkcji perfum wykorzystywane są jako utrwalacze zapobiegające zbyt szybkiemu ulatnianiu się zapachów. Ze względu na trudne pozyskiwanie są drogie.
Piżmo – jest wydzielina gruczołów piżmowca. Należy do najintensywniejszych i najtrwalszych substancji zapachowych.
Cybet – wstanie surowym ma ostry zapach kocich odchodów. Jest to brązowa wydzielina gruczołowa wiwery. Niewielkie ilości cybety i piżma używane są do cieżkich pudrowych i słodkich nut zapachowych. Mająnasilać erotyczne działanie zapachu.
Ambra – jest patologiczną wydzieliną gruczołów zoładkowych i jelitowych kaszalota. Dziśpraktycznie nieosiągalna.
Kastoreum – jest wydzieliną gruczołów bobrów kanadyjskiego i syberyjskiego. Alkoholowe wyciagi z kastoreum mają nadawać perfumom cierpki erotyczny zapach.
NOŚNIKI SUBSTANCJI CZYNNYCH WGŁĄB NASKÓRKA:
LIPOSOMY
Są to drobne ciała tłuszczowe które łatwo przenikają miedzy komórkami naskórka. Mają postać małych, drobnych kuleczek. Tworzą się z lipidów. Do ich wnętrza można wprowadzić substancje czynne (witaminy, proteiny) i za ich pomocą można wprowadzić je do naskórka. Liposomy przenoszą hydrofilowe substancje czynne.
Mechanizm działania liposomów na skórę przebiega w czterech warstwach:
o na powierzchni – część liposomów ginie, pozostałe łącząc się z komórkami zrogowaciałymi powodują wygładzenie i nawilżenie skóry
o w warstwie rogowej – liposomy docierają do przestrzeni międzykomórkowej warstwy rogowej, a substancje czynne wprowadzone za ich pomocą przyspieszają tworzenie się naskórka, zwiększają jego wilgotność, regenerują skórę uszkodzoną przez UV i wolne rodniki
o w naskórku – liposomy oddziałują z komórkami naskórka na drodze absorpcji, fuzji, wymiany lipidów, endocytozy
o w skórze właściwej
NANOCZĄSTECZKI
Transportują liofilowe substancje czynne, np. wit. E i A. nanocząsteczki są cząstkami, których wielość określa się w nanometrach –stąd ich nazwa. Wnikają jal liposomy w głębokie warstwy naskórka.
GRANULOSOMY I MIKROKAPSUŁKI
Są one zbudowane z polimerów naturalnych i syntetycznych. Są to tzw. systemy powierzchowne. Umożliwiają stopniowe wnikanie substancji w naskórek i przedłużają tym samym działanie substancji czynnych w warstwie rogowej naskórka.
4
SOL1983