raport_modzi_2011_copy2.pdf

2011

REDAKCJA NAUKOWA I REKOMENDACJE DLA POLITYK PUBLICZNYCH:

Michał Boni

AUTORKA:

Krystyna Szafraniec

KOORDYNACJA PROJEKTU:

Piotr Arak

RAPORT POWSTAŁ W WYNIKU PRAC ZESPOŁU SEMINARYJNEGO, KTÓRY SPOTYKAŁ SIĘ

NA PRZESTRZENI LAT 2010-2011. W JEGO PRACACH W RÓŻNYCH FAZACH PROJEKTU

BRALI UDZIAŁ:

Piotr Arak, Anna Atłas, Przemysław Biliński, Michał Boni, Tomasz Bratek, Piotr Burda,

Michał Czyżewski, Paweł Dębek, Roman Dolata, Krzysztof Dresler, Jan Dworak,

Barbara Fatyga, Zbigniew Fijałek, Bogusława Grabowska, Tomasz Harasimowicz,

Piotr Jabłoński, Aleksandra Karlińska, Krzysztof Koseła, Beata Łaciak, Artur Łega,

Andrzej Matejuk, Anna Olszówka, Łukasz Osiński, Jolanta Rogala-Obłękowska,

Aleksandra Rusielewicz-Wachowicz, Zbigniew Rykowski, Mirosław Sielatycki,

Janusz Sierosławski, Marcin Sińczuch, Krystyna Szafraniec, Tomasz Szlendak,

Teresa Szopińska, Aldona Wiktorska-Święcka, Klaudia Wojciechowska, Gabryjela Zielińska

WSPÓŁPRACA:

Paweł Kaczmarczyk, Michał Miąskiewicz, Kamil Rakocy, Aleksandra Rusielewicz-

-Wachowicz, Alek Tarkowski, Jakub Wojnarowski

Dokument powstał przy współudziale Departamentu Analiz Strategicznych KPRM

PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD:

Elżbieta Skrzypek – Brand New Idea

ISBN 978-83-933627-0-7

WYDAWCA:

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2011

Wydrukowano na ekologicznym papierze Arctic

certyﬁ kowanym przez Forest Stewardship Council

MICHAŁ BONI

Pod koniec 2009 roku, już po dyskusji nad raportem „POLSKA 2030”, zrodził się pomysł

rozpoczęcia debaty nad sytuacją młodej generacji. Towarzyszyła temu intuicja, że

z młodym pokoleniem Polaków dzieje się coś szczególnego, doświadcza ono na so-

bie wielu przemian cywilizacyjnych. Zrozumienie tego zjawiska i towarzyszących mu

procesów mogło okazać się pożyteczne z wielu powodów. Było jasne, że drugi powo-

jenny wyż demograﬁczny ma do odegrania swoją rolę – i ją odgrywa, samodzielnie

budując warunki dla lepszego startu życiowego i zawodowego, by odpowiedzieć na

zmieniające się, nowe potrzeby życiowe, konsumpcyjne, kulturowe. I było też jasne,

jak trudno jest generacji rządzącej, uformowanej w czasach misji „Solidarności”, zde-

ﬁniować rolę historycznych następców i stworzyć przesłanki dla międzygeneracyjnej

solidarności.

Spotykaliśmy się na nietypowym seminarium. W Kancelarii Premiera odby-

wały się dyskusje ekspertów i pasjonatów, analityków i animatorów działań obywa-

telskich. Ciekawiło nas wszystko, co pozwalało zamieniać intuicyjny obraz młodej

generacji na rzetelną wiedzę. Rozmawialiśmy więc o rynku pracy oraz problemach

edukacyjnych, ale także o sposobach spędzania czasu wolnego, nowych wzorcach

seksualności i porządku sentymentalnym. Interesowały nas zachowania praktyczne

oraz orientacja na wartości. Przedmiotem debat stawały się zarówno kwestie, któ-

re pozwalają na łączenie cech i wspólną, pokoleniową charakterystykę młodych, jak

i sprawy, które wyraźnie dzielą różne odłamy szeroko pojmowanego pokolenia – ze

względu na status rodziców, geograﬁę zamieszkania, płeć, a nawet wiek, czyli to, czy

jest się w grupie młodszej, czy starszej danej generacji.

Od początku chcieliśmy, by w efekcie naszych spotkań i dyskusji powstał

raport. Sama dyskusja jednak nad strukturą tego raportu, zakresem tematycznym

różnych obszarów, wątkami problemowymi oraz porównaniem sytuacji młodych

w Polsce oraz w innych krajach – zajęła nie tylko czas, lecz także wymusiła w sensie

pozytywnym jeszcze głębszą pracę analityczną, badawczą. Zaczynaliśmy od intuicji,

ale skończyć się musiało na wiedzy. I to wiedzy o charakterze wielowymiarowym,

dotyczącej zarówno cech socjologicznych młodego pokolenia, jak i sytuacji eduka-

cyjnej, zdrowotnej, nastawienia związanego z budowaniem własnej pozycji na rynku

pracy czy wobec rodziny. Wykorzystując różne źródła, staraliśmy się dotrzeć do jak

najpełniejszego obrazu młodych, a zarazem – charakteryzując problemy generacyjne

– uciec od prostych komentarzy światopoglądowych, politycznych. To ważne, jeśli

chce się uzyskać obraz prawdziwy, w sensie pokazania skali olbrzymich przeobrażeń,

wielości zachodzących procesów, zmienności, którą z jednej strony dyktuje przeobra-

żający się świat i Polska, z drugiej natomiast – rozwijające się, rosnące aspiracje.

Zadaliśmy sobie jednak w którymś momencie pytanie: Co z raportem, jaką

rolę mógłby odegrać w debacie publicznej nad przyszłością kraju? Przecież od 2009

roku, od raportu „POLSKA 2030”, w rządzie dokonała się wielka przemiana, jeśli chodzi

o prace programowe i perspektywę strategicznego myślenia. Uporządkowano doku-

menty i relacje między nimi. Właśnie teraz, latem 2011 roku, kończą się prace nad stra-

tegią długookresową „POLSKA 2030. TRZECIA FALA NOWOCZESNOŚCI”, dokumentem

> MICHAŁ BONI

średniookresowym – z horyzontem do 2020 roku, oraz 9 zintegrowanymi strategiami

skoncentrowanymi na różnych obszarach, kluczowych dla polskiego rozwoju.

Przedstawiany raport „MŁODZI 2011” jest częścią wspólną tego nowego spoj-

rzenia strategicznego. Pokazuje bowiem, jak ważne są relacje międzypokoleniowe

w rozwoju i budowaniu polskich, nowych przewag konkurencyjnych, gdzie energia

i aspiracje młodych tworzyć mogą swoiste „turbodoładowanie”. Ale pokazuje także,

że politykę publiczną tworzy się w oparciu o wiedzę, a to oznacza, iż zdecydowaliśmy

się nadać raportowi specjalne znaczenie, obarczyć go misją. Dlatego w efekcie – obok

charakterystyki pokolenia – mamy też praktyczne rekomendacje dla polityki.

Można więc powiedzieć, iż pracując nad raportem, przeszliśmy drogę: od intu-

icji przez wiedzę do propozycji rozwiązań praktycznych w polityce na rzecz młodego

pokolenia, każdego młodego pokolenia. Z tego wynika kluczowe przesłanie: potrzeb-

na jest nam debata, by dokonywać właściwych wyborów oraz wskazywać rozwojowe

priorytety. I jeszcze jedno – by stworzyć dobry klimat dla przekazywania z pokolenia

na pokolenie nie tylko tego, co jest dziedzictwem, lecz także i tego, co może być do-

robkiem otwartego i sprawnego rządzenia.

7 sierpnia 2011

Spis treści

MŁODZI 2011

Wprowadzenie

Czas na młodych.

O konieczności wymiany pokoleniowej w Polsce

Jacy są młodzi?

Sprawy w życiu ważne, aspiracje, oczekiwania

Demograﬁa

Edukacja i nowe wyzwania

Praca i wchodzenie na rynek pracy

133

Obszary wspólnotowości i intymności:

małżeństwo, rodzina, wybory alternatywne

181

Konsumpcja, czas wolny, nowe media

– obszary manifestacji statusu i kreacji własnego JA

221

Młode pokolenie i nowy ustrój – poglądy,

postawy i obecność w publicznej sferze życia

263

Zdrowie i zachowania ryzykowne młodzieży

301

10. Młodzi i spójność społeczna

339

Rekomendacje dla polityk publicznych

389

Bibliograﬁa

405

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: