Runciman Steven - Dzieje wypraw krzyżowych T3.pdf - Książki historyczne (do seg.) - bogg

Steven RUNCIMAN

Dzieje wypraw krzyżowych

Tom 3

Królestwo Akki i

późniejsze krucjaty



Księgozbiór DiGG

2010

Przedmowa

tomie tym zamierzam przedstawić dzieje Outremer od chwili odrodzenia

królestwa frankijskiego w okresie trzeciej krucjaty do jego upadku w sto lat

później i zakończyć go epilogiem poświęconym ostatnim przejawom idei

krucjatowej. Jest to opowieść o wielu przeplatających się wątkach. Proces chylenia

się Outremer ku upadkowi, pełen drobnych, niemniej jednak skomplikowanych

dramatów, był co jakiś czas przerywany wielkimi krucjatami, które - począwszy od

czwartej - kończyły się albo zboczeniem z drogi, albo klęską. W Europie, choć nadal

wszyscy możnowładcy deklarowali obłudnie swe poparcie dla ruchu krucjatowego,

nawet żarliwa pobożność świętego Ludwika nie zdołała zahamować procesu

obumierania tego ruchu, a jednocześnie rosnąca wrogość między chrześcijaństwem

wschodnim a zachodnim osiągnęła swoje apogeum w największej tragedii

średniowiecza, zniszczeniu w imię Chrystusa kultury bizantyjskiej. W świecie

muzułmańskim nieustanne zrywy do świętej wojny doprowadziły do

wyeliminowania wielkodusznych i światłych Ajjubidów przez bardziej energicznych

i surowych mameluków, którzy z czasem położyli kres egzystencji frankijskiej Syrii.

W końcu doszło do nieoczekiwanej interwencji zbrojnej Mongołów, którzy z

początku zdawali się nieść ratunek chrześcijaństwu wschodniemu, a którzy, wskutek

okrutnego potraktowania lub niezrozumienia swych potencjalnych sojuszników, w

ostatecznym rachunku wyrządzili tylko olbrzymie szkody. Nićmi przewodnimi tej

opowieści są wiara i głupota, męstwo i chciwość, nadzieja i rozczarowanie.

W tomie tym zamieściłem krótkie rozdziały o gospodarce i sztukach pięknych w

Outremer. Z konieczności oba te tematy potraktowałem powierzchownie, ponieważ

ani historii gospodarczej, ani historii sztuki w takim państwie kolonialnym, jakim

było Outremer, nie można rozpatrywać odrębnie od powszechnej historii gospodarki i

kultury średniowiecznej. Starałem się przeto podać jedynie te informacje, które są

niezbędne do zrozumienia charakteru Outremer.

Historia wypraw krzyżowych jest tematem bardzo rozległym, którego granic nie

można ściśle określić. Z tej racji kreśląc ich dzieje dokonałem wyboru wedle moich

własnych kryteriów. Jeżeli czytelnicy uznają, że popełniłem błędy akcentując te, a

nie inne aspekty przedmiotu, to mogę jedynie zasłonić się argumentem, że każdy

autor ma prawo do pisania książki na swój własny sposób. Krytycy chybiają przeto

celu występując z pretensjami do autora, że nie napisał takiej książki, jaką napisaliby

oni, gdyby zechcieli zająć się tą samą materią. Sądzę jednak, że nie pominąłem

całkowicie żadnej kwestii, która ma istotne znaczenie dla zrozumienia przedmiotu.

Ogromnym zobowiązaniom wobec wielu uczonych, zmarłych i żyjących, dałem w

moim przekonaniu dostatecznie dobitny wyraz w przypisach. Obszerna historia

Cypru sir George’a Hilla oraz drobiazgowe prace profesora A.S. Atiyi o dziejach

krucjat późniejszych stanowią podstawowe źródło wiadomości o tym okresie, a

każdy badacz ma obowiązek nieustannej wdzięczności dla profesora Claude’a

Cahena za cenne informacje zawarte w jego pracach. Z żalem przychodzi mi

odnotować śmierć Rene Grousseta, którego pełna rozmachu wizja oraz żywość pióra

przyczyniły się w znacznym stopniu do wyjaśnienia uwarunkowań politycznych

Outremer i azjatyckiego tła opisywanych wydarzeń. Ponownie chciałbym podkreślić

mój dług wobec uczonych amerykańskich, z których wymienię tylko nieżyjącego już

profesora J.L. La Monte oraz P.A. Throopa.

Jeszcze raz pragnę podziękować przyjaciołom na Bliskim Wschodzie, którzy

okazali mi pomoc w czasie moich podróży po tym obszarze, a zwłaszcza Irackiemu

Towarzystwu Naftowemu (Iraq Petroleum Company). Dziękuję także syndykom

„Cambridge University Press” za ich wielką uprzejmość.

Steven Runciman

Londyn 1954

KSIĘGA I

TRZECIA WYPRAWA KRZYŻOWA

Rozdział 1

Sumienie Zachodu

„Nie wierzyli królowie świata i nikt z mieszkańców ziemi,

że ciemiężca i wróg wedrze się do bram Jerozolimy.”

Lamentacje Jeremiasza 4, 12

łe wieści mają szybkie skrzydła. Niemal nazajutrz po klęsce pod Hittinem

pospieszyli na Zachód emisariusze, aby powiadomić o tej katastrofie władców i

baronów europejskich. Niebawem w ślad za nimi udali się kurierzy z nowiną o

upadku Jerozolimy. Chrześcijaństwo zachodnie przyjęło wieści o tych klęskach z

osłupieniem. Mimo nieustannych apeli Królestwa Jerozolimskiego w ciągu ostatnich

kilku lat nikt na Zachodzie, z wyjątkiem być może dworu papieskiego, nie zdawał

sobie sprawy z bliskości niebezpieczeństwa. Rycerze i pielgrzymi, którzy odwiedzali

Wschód, konstatowali, że w państwach frankijskich żyje się ludziom łatwiej i weselej

niż w ich krajach ojczystych. Opowiadano im dziwy o męstwie rycerzy, handel

prosperował znakomicie. Nie potrafili wszakże dostrzec, jak wątłe były fundamenty,

na których opierał się ten dobrobyt. A teraz jak grom z nieba spadła na nich

wiadomość, że wszystko to się skończyło. Armia chrześcijańska została starta na

proch; Święty Krzyż, najświętsza relikwia chrześcijaństwa, dostał się w ręce

niewiernych; w Jerozolimie znowu rozpanoszyli się muzułmanie. W ciągu kilku

miesięcy zawalił się cały gmach frankijskiego Outremer. Jeżeli z tych gruzów można

było coś jeszcze uratować, należało wysłać na Wschód pomoc, i to wysłać ją szybko.

Uchodźcy, którzy wyszli z życiem z tej klęski, zgromadzili się w murach Tyru,

podtrzymywani na duchu nieustępliwą energią Konrada z Montferratu. Szczęśliwym

zrządzeniem losu przybycie Konrada uchroniło miasto od nieuchronnej kapitulacji,

dzień w dzień ściągali tam możni panowie, którym udało się wyrwać ze szponów

Saladyna i którzy chętnie poddawali się rozkazom Konrada. Wszyscy jednak zdawali

sobie sprawę, że bez pomocy Zachodu szansę utrzymania Tyru są znikome, a

perspektywy odzyskania utraconych ziem - żadne. W przerwie działań zbrojnych,

gdy po pierwszej próbie zdobycia miasta Saladyn udał się na podbój Syrii północnej,

panowie frankijscy wysłali swojego najbardziej szanowanego współtowarzysza,

Jozjasza arcybiskupa Tyru, aby osobiście przedstawił papieżowi i królom Zachodu

ich rozpaczliwą sytuację. Mniej więcej w tym samym czasie ocaleni z pogromu

szpitalnicy i templariusze wysłali do swych braci w Europie zachodniej pisma

okólne, w których przekazali te same zatrważające wiadomości.

Runciman Steven - Dzieje wypraw krzyżowych T3.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: