Podstawy controlingu - WYKŁAD - dr Jolanta Sułowska.docx

dr Jolanta Sułowska

WYKŁAD 1                                                                                                                          20.03.2011r.

Kolokwium z zakresu wykładu, pytania otwarte

Literatura:

·          M.Sierpińska, B.Niedbała “Controlling operacyjny w przedsiębiorstwie. Centra odpowiedzialności w teorii i praktyce” PWN,  W-wa 2003

·          „Controlling w działalności przedsiębiorstwa, praca zbiorowa” pod redakcja Nowaka, PWE, W-wa 2004;

·          Vollmuth” Controlling, planowanie, kontrola, kierowanie. Podstawy budowy systemu controllingu, agnecja wydawnicza Placet w-wa 1998

·          vollmuth „controlling. Instrumenty od A do Z Analizy operacyjne. Analizy strategiczne, agencja wydawnicza Placet w-wa 1998

·          controlling funkcyjny w przedsiębiorstwie, pod red. M. Sierpińskiej, oficyna ekonomiczna. Kraków 2004

Geneza i rozwój koncepcji controllingu:

ü      XV w – na angielskim dworze królewskim utworzono stanowisko „controllour”;

ü      1778 – utworzenie stanowiska „contro llera” w administracji państwowej USA;

ü      1880 – wdrożenie idei controllingu do Amerykańskiego Towarzystwa Kolei Żelaznych Atchinson and Santa Fe Railway System

ü      1892 – wprowadznie controllingu do pierwszego przedsiębiorstwa produkcyjnego General Electric Company;

ü      1931- contro ller Intitute of America (od 1962 roku przemianowany na Fancial Excutive Intitute – FEI)

Rozwój koncepcji controllingu:

1.       Okres do 1931 –funkcja kontrolna i skarbnika;

2.       Lata 1931- 1981 – funkcja koordynatora i nawigatora;

3.       Okres po 1981 – instrumenty i koncepcja zarządzania.

Controlling – istota controllingu w odniesieniu do etymologii angielskiego słowa „to control”, które oznacza:

ü      Kierowanie, decydowanie;

ü      Regulowanie, sterowanie;

ü      Kontrolowanie, nadzorowanie, sprawdzanie.

Definicja controllingu:

ü      W ujęciu funkcjonalnym – controlling jako funkcja zapewniająca dostę do info, jakos szcz, forma kierowanie i jako funkcja koordynacji (każdy ma wlasne wrażenie o tym jak controlling powinno się rozumieć a jak wyrażać).

ü      Wg. Horvatha - Controlling jako pod szarz, który zajmuje się kształtowanie i koordynowaniem procesów jak:  planowanie, kontrolowanie, zasilania w inf, ukierunkowanym na sterowanie całym systemem z punktu widzenia wyzn celów. (podst systemu controllingu stanowi funkcja koordynowania).

ü      Wg. Serftinga - Na pierwszy planie jest funkcja inf, funkcja zasilania w ifnormacje, po przez kierowanie przeds, a rozwijanie alternatywnych sposobów działania również sterowanie procesami w nim zachodzącymi (na plan pierwszy jest wysuwana funkcja zasilania w informacje).

ü      W ujęciu instrumentalnym – podstawę kontr stanowić może system rachunkowości przedsiębiorstwa, może być rozumiany jako rozsz rach a także jako rach zorientowana na zarzadzanie.

ü      Wg. Dellmana – oparta na rach koncepcja koord planowania kontroli i sterowania w przedsi, ukiertukowana na zapewnienei rozwoju i wzrostu pozycji przeds w konkurencyjnej walce

Istota controlingu:

ü      Podsystem zarządzania przedsiębiorstwem wspierający realizację funkcji zarządzania

ü      Koordynacja procesów zachodzących w przedsiębiorstwie

ü      Głównym przedmiotem działań w kontrolingu jest informacja zorientowana na potrzeby podejmowania decyzji

ü      Ukierunkowany na osiągniecie celów postawionych przed przedsiębiorstwem jako całością;

ü      Po przez inicjowanie i wspomaganie rożnych działań, usprawnia proces zarządzania przedsiębiorstwem.

Controller – nawigator, wyszukuje drogi do osiągnięcia wytyczonych celów, przekazuje inf decydentom o odchyleniach, po przez określanie systemów wczesnego ostrzegania, wspiera zarządzanie

Funkcje controllingu:

ü    Koordynacja – tworząca/sprzęgająca;

ü    Planowanie;

ü    Kontrola;

ü    Sterowanie i regulacja;

ü    Zasilania w informacje.

Koordynacja - polega na zharmonizowaniu szczegółowych zadań realizowanych w ramach podsystemów controllingu oraz ich ukierunkowaniu na realizacje założonego celu

mamy 2 rodzaje koordynacji:

ü      tworząca – służy zharmonizowaniu podsystemów planowania, kontroli i zasilania w informacji

ü      sprzęgająca – polega na osiągnięciu wewnętrznej spójności w ramach podsystemu controllingu oraz na ich dopasowaniu do zmian zachodzących w otoczeniu przedsiębiorstwa

Funkcja planowania – polega na określeniu środków niezbędnych do osiągniecia celów oraz sposobów realizacji i warunków osiągnięcia założonych celów

Funkcja kontrolna – jest realizowana przez kontrole ex post(porównanie wielkości rzeczywistych z wielkościami wzorcowymi) jak i kontrole ex ante (porównanie wielkości prognozowanych z wielkościami wzorcowymi)

Funkcja sterowania i regulacja – termin sterowanie oznacza działanie na określony układ mający na celu zapewnienie jego zachowania w żądany sposób, szczególnym rodzajem sterowania jest regulacja czyli sterownie z możliwością wyeliminowania wpływu wielkości zakłócających przebieg danego procesu

Funkcja zasilania w informacje – podstawę stanowi rachunkowość zarządcza

Rodzaje controllingu

·         strategiczny

·         operacyjny

·         scentralizowany

·         zdecentralizowany

Ø         controlling zasobów przedsiębiorstwa

Ø         controlling funkcjonalny (funkcyjny)