księżyc - najbliższy sąsiad ziemi.pdf - Nauka - Edukacja - Hobby - Halikacp

Księżyc - najbliższy sąsiad Ziemi

Księżyc to najbliższe Ziemi ciało niebieskie. Średnia odległość naszej planety

od jej jedynego naturalnego satelity wynosi zaledwie 385 tysięcy kilometrów.

Księżyc jest stosunkowo duży w porównaniu z Ziemią. Jego średnica wynosi 3476

km, co stanowi jedną czwartą ziemskiej średnicy (12756 km). Większość

naturalnych satelitów Układu Słonecznego to niewielkie w porównaniu z

macierzystymi planetami, ciała niebieskie. Największy satelita Jowisza, Ganimedes,

ma wielkość równą tylko 1/25 wielkości planety.

O księżycu wiemy więcej niż o jakimkolwiek ciele niebieskim, ponieważ

ludziom udało się wylądować na jego powierzchni i zbadać ją. Zawdzięczamy to

amerykańskiemu programowi kosmicznemu Apollo, w ramach którego astronauci

pomiędzy lipcem 1969 roku i grudniem 1972 roku sześciokrotnie lądowali na

Księżycu.

Księżyc widoczny jest z Ziemi tylko dlatego, że świeci światłem odbitym od

Słońca. Ze względu na zmieniające się położenie Księżyca względem Słońca,

widziany z Ziemi satelita zdaje się zmieniać swój kształt. Czasami jest zupełnie

niewidoczny, czasami pojawia się w postaci rogalika, a czasami jako pełne koło.

Wynika to stąd, że z Ziemi widać tylko oświetloną przez Słońce część Księżyca,

reszta ginie w mroku. W miarę jak zmienia się wzajemne położenie Księżyca, Ziemi

i Słońca, Słońce oświetla stopniowo coraz to większą część zwróconej ku Ziemi

tarczy. Poszczególne etapy nazywamy fazami Księżyca. Na przykład, kiedy w

czasie zachodu Słońca Księżyc znajduje się w południowej części nieba –

oświetlona jest prawa połowa tarczy – mówimy wówczas, że Księżyc jest w

pierwszej kwadrze. Kiedy Księżyc znajduje się bliżej Słońca (bardziej na zachód),

oświetlona jest tylko część prawej połowy, i ma ona kształt rogalika. Kiedy Księżyc

znajduje się między Słońcem a Ziemią, oświetlona jest ta jego część, która jest

niewidoczna z Ziemi – wówczas mówimy, że Księżyc jest w nowiu.

W przeciwnym wypadku, tzn. kiedy Księżyc znajduje się po przeciwnej stronie niż

Słońce, oświetlona jest cała jego tarcza. Taki układ nazywamy pełnią Księżyca.

Kiedy Ziemia, Słońce i Księżyc ustawiają się dokładnie w jednej linii – zdarzają się

zaćmienia. Zaćmienie Słońca następuje wówczas, kiedy Księżyc znajduje się

dokładnie między Ziemią a Słońcem, natomiast zaćmienie Księżyca wówczas, gdy

Ziemia znajduje się między Słońcem a Księżycem i rzuca swój cień na oświetloną

tarczę swojego satelity.

PRZYCIĄGANIE

Ze względu na duże rozmiary Księżyca i niewielki dystans dzielący Ziemię i

Księżyc, oddziaływanie sił grawitacyjnych obu ciał niebieskich na siebie jest bardzo

duże. Na Ziemi oddziaływanie Księżyca jest najlepiej widoczne w postaci pływów

morza, tzn. przypływów i odpływów. Na Księżycu oddziaływanie Ziemi zaznacza

się silnymi drganiami powierzchni. Drgania te są podobne do trzęsień ziemskich,

tyle, że dużo słabsze.

STRUKTURA WEWNĘTRZNA

Struktura wewnętrzna Księżyca jest bardzo podobna do struktury Ziemi. Oba ciała

niebieskie mają jądro zawierające duże ilości żelaza, grubą warstwę tzw. płaszcza, a

przy powierzchni stosunkowo cienką skorupę zbudowaną z luźnego materiału

skalnego. Podstawowa różnica polega na tym, że jądro Księżyca nie składa się, tak

jak w przypadku Ziemi, z dwóch warstw – stałej wewnętrznej i płynnej zewnętrznej

– lecz jest jednorodne i ma strukturę zwartą. Właśnie ze względu na brak cienkiej

warstwy jądra Księżyc jest pozbawiony pola magnetycznego.

POCHODZENIE

Istnieje wiele teorii dotyczących pochodzenia Księżyca. Popularna przed laty tzw.

teoria podziału głosiła, że Księżyc powstał w wyniku oderwania się fragmentu Ziemi

(rzekomo z miejsca, gdzie dziś znajduje się Ocean Spokojny) około 4,6 mld lat temu

– a więc gdy Ziemia dopiero się formowała.

Według tzw. teorii stworzenia równoległego, Ziemia i Księżyc powstały w tym

samym czasie z materii znajdującej się akurat w tym miejscu Układu Słonecznego.

Kolejna teoria, tak zwana teoria przechwycenia, głosi, że Księżyc powstał gdzieś w

odległych częściach naszego układu, lecz został przechwycony przez ziemskie pole

grawitacyjne. Najbardziej prawdopodobna jest jednak teoria kolizji, zgodnie z którą

w początkach swojego istnienia Ziemia zderzyła się z ogromną asteroidą o średnicy

około 6700 kilometrów. Dwa ciała połączyły się w jedno, przy okazji zderzenia

uwolniły się jednak duże ilości stopionej pod wpływem ogromnej temperatury

materii, która po schłodzeniu zamieniła się w naszego satelitę.

POWIERZCHNIA KSIĘŻYCA

Księżyc znajduje się tak blisko Ziemi, że nawet gołym okiem możemy zobaczyć

niektóre elementy ukształtowania powierzchni. Uważny obserwator z pewnością

dostrzegł, że układ ciemniejszych plam na księżycu nigdy się nie zmienia. Wynika

to stąd, że Księżyc krążąc wokół Ziemi, obraca się także wokół własnej osi, a cykl

tych dwóch obrotów jest sobie prawie równy, z związku z czym Księżyc zawsze

jest zwrócony w kierunku Ziemi – tą samą stroną.

Pierwszym człowiekiem, który dokonał obserwacji powierzchni Księżyca przez

teleskop był Galileo Galilei, czyli Galileusz (1564-1642). Miało to miejsce w 1609

roku. Galileusz ze zdumieniem stwierdził, że powierzchnia Księżyca jest pokryta

równinami, górami o kraterami. Obecnie do obserwacji Księżyca używa się

znacznie silniejszych teleskopów, jak również sond i statków kosmicznych. W 1696

roku po raz pierwszy na Księżycu wylądował statek załogowy. Pierwszymi ludźmi,

którzy postawili stopy na Księżycu byli dwaj amerykańscy astronauci – Neil

Amstrong i Edwin Aldrin. Obecnie, dzięki wyprawom kosmicznym wiemy, że

Księżyc pokryty jest wyżynami, kraterami i „morzami”. Księżycowe góry, które

stanowią około 85 % powierzchni satelity, wznoszą się na wysokość do 5 km.

Skupiają się one głównie po tzw. ciemnej, to jest niewidocznej z Ziemi, stronie

Księżyca. Astronomowie twierdzą, że wskutek oddziaływania grawitacyjnego Ziemi

skorupa po „ciemnej stronie|” jest grubsza niż po naszej. Tak zwane morza

księżycowe w rzeczywistości wcale nie są morzami, ponieważ na Księżycu nie

wykryto śladów wody. Tak naprawdę są to rozległe równiny powstałe

prawdopodobnie w wyniku rozlania się lawy wypływającej z wnętrza Księżyca po

zderzeniu z gigantyczną asteroidą. Lawa zalała wielkie doliny i zastygła tworząc w

miarę gładką powierzchnię.

Księżyc nie ma atmosfery, a więc niemożliwe jest na nim życie w takiej formie, w

jakiej znamy je na Ziemi. Brak atmosfery to oczywiście brak tlenu, poza tym

Księżyc wystawiony jest też na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, które

za dnia rozgrzewają się do temperatury 130 o C. Z drugiej strony brak warstwy

gazów sprawia, że w nocy Księżyc szybko się schładza i temperatura spada

do180 o C. Takie wahania temperatur byłyby zabójcze dla każdego żywego

organizmu.

księżyc - najbliższy sąsiad ziemi.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: