Ezop, bajki ezopowe.pdf

EZOP

bajki ezopowe

Dominika Różycka grupa VIII

, ,

którym miał tworzyć grecki bajkopisarz pochodzący z Frygii w Azji Mniejszej Ezop Według tradycji

– .

niewolnik Jadmosa z Samos później wyzwoleniec żył w czasach głębokich przemian ekonomicznych i

, ,

społecznych Urodził się prawdopodobnie około

. 620 .

roku przed naszą erą Wtedy to zaczął się rozwijać w

Grecji przemysł i handel co tłumaczy duży napływ niewolników na jej tereny i późniejszy okres

kształtowania sie ustroju niewoniczego oraz zaczątki walk klasowych Wspomnienia o legndarnym

bajkopisarzu i jego działalności są jak echo przytłumione przez czasy i ludzi

. – ,

Istnieją dwa nurty myślenia o postaci Ezopa Pierwszy oficjalny zawarty w wielkich dziełach

literatury greckiej w VI i V wieku przed naszą erą traktuje Ezopa jako postać ogólnie znaną Są to

, .

wzmianki u Herodota Arystofanesa Platona Arystotelesa a także Heraklidesa z Pontu poetów Fedra i

: , , , , , :

Babriosa retorów Teona Plutarcha cesarza Juliana oraz komentatorów Arystofanesa i Suidasa Nurt

, : , , : .

drugi opierał sie na legendzie ludowej Wedle tejże legendy Ezop miał sobie zyskać wielką popularność

dzięki swej bystrości rozumu ciętości języka i mądrych bajek wygłaszanych w rozmaitych życiowych

sytuacjach Wyrazem jego popularności stała sie księga ludowa zachowana pod tytułem „Żywot Ezopa”

. ,

która powstała w V wieku przed naszą erą

. ,

Legenda przedstawia nam więc bajkopisarza jako niewolnika rodem z Frygii Mędrca który

otrzymał wolność stając się doradcą Samijczyków a później króla lidyjskiego Krezusa Tryumfował nad

, .

mędrcami Wschodu przebywając w Babilonie i Egipcie Po wielu latach podróży wrócił do Grecji Tam

. .

jednak w Delfach wdał się w porachunki z kapłanami Apollina Został skazany na śmierć przez strącenie

, .

. .

Dowiadujemy się że „Ezopa Delfijczycy

, (...) .

oskarżali o kradzież czary ze świątyni” Komentarz odautorski

wzbogaca naszą wiedzę Obrażeni szyderstwami jakich dopuścił się ich zdaniem mędrzc kapłani delfijscy

. ,

podrzucili „święta czarę” do tobołów Ezopa który po zaplanowanej przez spiskowców rewizji oskarżony

, ,

został o świętokractwo Po tych wydarzeniach w stosunku do Ezopa wystąpiło wrogie nastawienie klasowe

zaznaczające się przede wszystkim w tym że późniejsza historia starała się zatrzec pamięć o mędrcu

ludowym Przykrym następstwem było stworzenie z wizerunku wybitnego bajkopisarza postaci

fantastycznej czy błazna przedstawianego przez Plutarcha w „Biesiadzie siedmiu mędrców” Wśród

, .

greckiego ludu istnieje przysłowie „aisopeion naima” „krew na Ezopie” Jest ono wyrazem tego że w

( ) . ,

świadomości niektórych wciąż istnieje pamięć o morderstwie dokonanym na niewinnym mędrcu Legenda

przeróbki greckiego Żywota Ezopa na różne język Na język polski przełożył go Biernat z Lublina już w

" " .

roku

1522, " , ".

Maximus Planudes na początku XIV wieku a we Francji M Claude Gaspard Bachet de Mezeriac jako

, , .

" 1632".

Współczesnym historykom literackim o Ezopie wiadomo stosunkowo niewiele Zasadniczo

dzielą się oni na takich którzy bajkopisarza uważają za postać legendarną tak jak F G Welcker

, , .. –

personifikację bajki lub na tych którzy doszli do przekonania że był on postacią historyczną Do

, , , .

pierwszych z nich należą między innymi M Luter oraz najlepszy znawca zagadnień ezopowych A

: . – .

Hausrath Stanowisko drugie reprezentują W A Grauert O Keller oraz E Chambry Rozważając fakty lub

. : .. , . . . ,

Wiek VI przed naszą erą to nie tylko rozkwit bajki epizodycznej ale przede wszystkim czas w

ze skały O katastrofie delfickiej Ezopa wspomina Arystofanes w swojej komedii po tytułem „Osy”

ta była bardzo popularna w średniowieczu w całej Europie Spopularyzowały ją liczne tłumaczenia i

jako Żywot Ezopa Fryga mędrca obyczajnego i z przypowieściami jego W Bizancjum

Życie Ezopa Anno Domini

, " " ,

Dziejach Herodota dziele

( 430 ).

rok przed naszą erą

* * *

, ,

. . – , ,

, , .

– ,

. ,

. .

: . ,

. : , ,

lub takiego który wynikałby z treści Bajka może być długa narracyjna bądź krótka epigramatyczna

Najbardziej rozpowszechniona jest forma bajki zwierzęcej w której przedstawiane zwierzęta

. – , , - , - , –

, – . .

, ..

– , ,

– .

promythion „Epimythion” to także określenie na

, ,

. .

traciły bowiem często kontekst treściowy i stawały się niezrozumiałe

W praktyce terminy „bajka” i „baśń” bywają stosowane wymiennie Różnica polega jednak na

, .

Brak bajce mistyki i religijności które obecne są w baśni

: , ,

Właśnie takie krótkie prozaiczne bajki których bohaterami były w dużej mierze zwierzęta

. .

. –

epizod stała sie

bezpośrednie „wzmianki” o Ezpie najstarszą z nich znajdujemy w

pochadzącym z V wieku przed naszą erą około

Ważnym terminem literackim w rozważaniu historii i twórczości Ezopa jest „bajka” Krótki

utwór literacki wierszowany lub pisany prozą jest jednym z podstawowych gatunków literatury

dydaktycznej Istotną cechą jest jej alegoryczność Bohaterowie zazwyczaj zwierzęta ale również ludzie

rzadziej przedmioty czy rośliny są nośnikami uosobieniem typów ludzkich i cech charakteru Jest

rodzajem przypowieści na temat uniwersalnych sytuacji moralno psychologicznych charakterów i

postaw Opowiadana w niej historia stanowi zawsze jedynie ilustrację jakiejś prawdy ogólnej dotyczącej

doświadczeń ludzkich powtarzalnych i powszechnych Charakteryzuje się etyką pierwotną będącą odbiciem

rzeczywistych stosunów panujących w zaraniu kultury Cel takiego zabiegu jest dydaktyczny i moralizujący

Poucza ona o szkodliwości czy pożyteczności pewnych zachowań przekazuje prawdy etyczne lub

wskazówki postępowania Narzędziem do osiągnięcia przez bajkę takiego efektu jest kontrast w

przedstawieniu dwóch rodzajów działań skutecznego i nieskutecznego Niekiedy bajka ma także

charakter satyryczny Jednak znaczenie kluczowe ma zawarcie w bajce morału na początku na końcu

, . – , – .

występują jako maski określonych typów ludzkich a relacje między nimi są odpowiednikiem społecznych

stosunków i instytucji Nazwa zwierzęcia jest konwencjonalnym znakiem zastępujacym rozbudowaną

charakterystykę pewnych cech np Lew siła męstwo lis przebiegłość mrówka pracowitość baran

głupota zając płochliwość itp Treść nie wymaga określenia czasu ani „podmalowania” tła Jest ona

bowiem ponadczasowa a tłem jest Świat Morał najczęściej bywa lokowany na końcu utworu tak zwany

epimythion po którkiej ekspozycji rozwija się szybka akcja która zamyka wyraźny epilog choć może

także występować jako formuła poczatkowa

moralizujące uzupełnienia bajek których twórcami początkowo byli wydawcy zbiorów później retorowie i

ich oczniowie Był to wniosek wypływający z bajki i jej uogólnienie Bajki ezopowe włączane do zbiorów

tym że w bajkach zwierzęta pozostają nadal tylko zwierzętami i nie przedstawiają sił nadprzyrodzonych

, .

tworzył frygijski mędrzec Określenie „bajki ezopowe” nie dotyczy jednak tylko i wyłącznie bajek autorstwa

samego Ezopa Miał on bowiem licznych naśladowców i kontynuatorów aż do XVIII wieku Mianem tym

określamy więc wszystkie utwory powstające w obrębie tej tradycji Bajka

charakterystycznym dla Greków sposobem dowodzenia „Prostoty” bajek ezopowych dowodzi Platon w

swoim opowiadaniu pod tytułem „Fedon” gdzie przedstwia Sokratesa znajdującego sie więzieniu i

skracającego sobie czas przerabianiem prozaicznych bajek Ezopa na poetyczne Za istotną cechę

, .

. ,

- .

, .

. , ,

, . ,

była cechą większości szlachty zakochanej w swym sarmackim pochodzeniu

, 2500 .

Bajkopisarstwo to bardzo żywotny gatunek literacki który rozwija sie od przeszło

lat Z

, .

. ,

. , ,

tematykę trafiały do każdego człowieka bez względu na wiek i wykształcenie

Sam Ezop był postacią do której niejednokrotnie odwoływano się w licznych dziełach

Velazqueza powstały około roku

, , ,

Uważam że warto poznać twórczośc Ezopa choćby w przekładzie nie tylko dlatego że jest

, ,

płaszczem żartu prawdy aktualne i przydane nam wszystkim

twórczości bajkopisarza uznaje się więc zwięzłość prostote budowy i brak ozdób retorycznych Ezop

doczekał się swoich licznych naśladowców W dużej mierze z bajek Ezopa zaczerpnął treść swoich

utworów XVII wieczny francuski bajkopisarz Jean de La Fontaine Jeden z czołowych przedstawicieli

francuskiego baroku autor blisko dwustu pięćdziesięciu bajek Innym twórcą bajek Ezopowych był Ignacy

Krasicki „Kruk i lis” to bajka autorstwa polskiego poety prozaika i publicysty która jest typową bajką

ezopową bowiem głównymi postaciami są zwierzęta Krasicki poddał w niej krytyce próżność ludzką która

dawnego ezopizmu został dziś jednak tylko pomysł wprowadzenia zwierząt jako aktorów bajki Pomysł ten

pozwala na stwarzanie żywych symboli na ilustrowanie rzeczywistości Sama forma pierwszych bajek

ezopowych na przestrzeni wieków niezbyt odbiegła od początkowej a ich właściwości stylistyczne nie

uległy wielkim zmianom Bajka odegrała przez swój dydaktyzm i charakter zabawowy w dziejach kultury

europejskiej ważną rolę Jej wpływ nie ograniczył się jedynie do jednej epoki jednego narodu czy jednej

klasy społecznej Tam gdzie docierała kultura docierały i bajki Ezopowe które przez swoją formę i

literackich w tym poezji również w dziełach malarskich takich jak na przykład obraz „Ezop” Diego

1639-1640.

ona przyjemną i łatwą w odbiorze lekturą ale przede wszystkim dlatego ze każda z tych bajek niesie pod

, " ", 1639-1640

Wzmianki o Ezopie w malarstwie

Diego Velazquez Ezop

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: