Opracowała-dr inż. Teresa Rucińska
Wyroby budowlane muszą uzyskać klasyfikację ogniową po badaniach i ocenie wyników wg norm wspólnych dla wszystkich krajów Unii. Powinna ona znajdować się na etykiecie każdego wyrobu w postaci odpowiedniego oznaczenia.
Klasy główne oznacza się jako A1, A2, B, C, D, E, F. Charakteryzują one wyrób pod względem:
· ilości i szybkości wydzielania energii podczas palenia się wyrobu
· czasu do zapalenia wyrobu przy kontakcie z płonącym przedmiotem
· szybkość i zasięg rozprzestrzeniania płomieni.
Elementy wpływające na klasyfikację ogniową:
· najważniejsza jest podstawowa Euroklasa wyrobu, która wskazuje jak (i czy) wyrób przyczynia się do rozwoju pożaru tzn. jak dużo energii materiał dodaje do ognia.
· najbezpieczniejszym wyborem jest produkt z Euroklasą A1, a następnie A2 i B. Produkty znajdujące się w klasach C-D-E oraz F mogą doprowadzać do rozgorzenia czyli gwałtownego wybuchowego rozprzestrzeniania się ognia charakteryzujacego się skokowym wzrostem temperatury. W związku z tym, ich zastosowanie powinno być, w miarę możliwości, ograniczone
· dodatkowe oznaczenie towarzyszące klasie podstawowej “s” oznacza dym (ang. smoke). Dym jest przyczyną śmierci dwóch trzecich wszystkich ofiar pożarów, dlatego dobrze jest unikać wszystkich wyrobów wytwarzających intensywny dym, oznaczonych s2 lub s3.
Klasy ogniowe wyrobów budowlanych wg PN-EN 13501-1 (z wyłączeniem posadzek)
Tabela 1. Euroklasy - klasyfikacja podstawowa. Reakcja wyrobu na ogień
(Klasa)
Zachowanie wyrobu w teście
referencyjnym RCT*
Badania, kryteria,
wymagania klasyfikacyjne
Wyroby z przykładowych materiałów
brak rozgorzenia**
niepalność
i minimalna wartość ciepła spalania
Beton, stal, wełna kamienna
i w SBI FIGRA***<120 W/s
lub niska wartość ciepła spalania i w SBI j.w.
Płyta gipsowo-kartonowa
B
w SBI FIGRA***<120 W/s,
zapalność małym płomieniem: przez 60 s Fs<150 mm
PCV twarde
C
brak rozgorzenia** przy strumieniu cieplnym 100 kW,
rozgorzenie** nie wcześniej niż po 10 min przy strumieniu cieplnym 300 kW
w SBI FIGRA***<250 W/s,
Płyta gipsowo-kartonowa z tapetą papierową
D
rozgorzenie** nie wcześniej niż po 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW
w SBI FIGRA***<750 W/s,
Drewno bez zabezpieczeń
E
rozgorzenie** przed upływem 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW
zapalność małym płomieniem: przez 20 s Fs<150 mm
Spienione tw.sztuczne o zmniejszonej palności
F
brak wymagań
nie badany lub nie spełnia żadnych kryteriów
Spienione tw.sztuczne
*RCT (z ang. Room Corner Test) - metoda badania**Rozgorzenie (z ang. Flashover) - gwałtowne rozprzestrzenianie się ognia, któremu towarzyszy skokowy wzrost temperatury w pomieszczeniu zamkniętym***FIGRA (Fire GRowth RAte) - współczynnik rozwoju pożaru (przyrost szybkości wydzielania energii)
SBI - badanie reakcji na pojedynczy płonący przedmiot
Fs – rozprzestrzenianie płomieni [mm]
Klasy emisji dymu - reakcja na ogień wyrobów budowlanych wg PN-EN 13501-1
Etykiety produktów budowlanych oznaczone Euroklasami od A2 do D muszą także wskazywać na wielkość emisji dymu w warunkach pożaru. Klasy emisji dymu to s1, s2 i s3. To właśnie dym powoduje śmierć dwóch trzecich wszystkich ofiar pożarów.
Dym powoduje także u ludzi osłabienie zmysłu orientacji, przez co utrudnia opuszczenie budynku w czasie pożaru. Utrudnia prowadzenie akcji ratowniczej. Poprzez oznaczenie intensywności emisji dymu na etykiecie produktu, Unia Europejska daje konsumentowi możliwość unikania stwarzających zagrożenie wyrobów z klasy s2 i s3. Dotychczas kraje członkowskie Unii nie mogły porozumieć się w zakresie sklasyfikowania toksyczności poszczególnych składników dymu zgodnie z żądaniami organizacji zaangażowanych w ochronę środowiska oraz niektórych ekspertów.
Tabela 2. Klasy emisji dymu wg PN-EN 13501-1
Kryteria i wymagania klasyfikacyjne
Wyjaśnienie
Materiały
s1
SMOGRA < 30m²/s² i
TSP < 50 m²
Prawie bez dymu
Płyty gipsowo-kartonowe
s2
SMOGRA < 180m²/s² i
TSP < 200 m²
Średnia emisja dymu
Drewno ze środkami ogniochronnymi
s3
Brak wymagań lub SMOGRA > 180m²/s² i/lub
TSP > 200 m²
Intensywna emisja dymu
GumaSpienione tworzywa poliuretanowe
SMOGRA - SMoke GRowth RAte - szybkość wytwarzania dymuTSP - całkowita ilość wytworzonego dymu w czasie 600 s
Wyroby budowlane objęte klasami od A2 do D muszą także posiadać oznaczenie wskazujące na możliwość tworzenia płonących kropli i odpadów/cząsteczek (angielski odpowiednik - „droplet” został skrócony w oznaczeniu do litery „d”, stąd d0, d1 lub d2), które mogą powodować dalsze rozprzestrzenianie się pożaru oraz oparzenia skórne.
Dotychczas bardzo niewiele krajowych klasyfikacji ogniowych brało pod uwagę czynnik płonących kropli/cząsteczek; dzięki nowej klasyfikacji i w tym zakresie projektant lub konsument będzie mógł łatwiej wybrać wyższy poziom bezpieczeństwa materiałów, nawet ponad lokalne wymagania władz budowlanych.
Tabela 3. Klasy ze względu na płonące krople/cząstki wg PN-EN 13501-1
Kryteria i wymagania klasyfikacja
juref