sygnalizator bran.pdf

Sygnalizator brań

Do czego to służy?

Jak sama nazwa mówi, urządzenie to

służy wędkarzowi do sygnalizowania

brań. Wyobraźmy sobie następującą sy−

tuację: wyjechaliśmy późno na ryby, po

pewnym czasie zachodzi słońce i zapada

zmrok. Brań nie widać ponieważ jest cie−

mno. Co w takiej sytuacji ma począć

wędkarz? Ma do wyboru dwa rozwiąza−

nia: wrócić do domu, albo zastosować

poniżej opisany sygnalizator brań.

Każdy wędkarz, który wykona taki syg−

nalizator będzie miał wielką satysfakcję

z niepowtarzalnego i nigdzie dotąd nie−

spotykanego urządzenia przydatnego do

połowów ryb. Jego urządzenie na pewno

wzbudzi zainteresowanie wśród innych

wędkarzy. Jeśli nie jest on wstanie wyko−

nać takiego urządzenia, to montaż może

powierzyć koledze znającemu się choć

trochę na elektronice.

wędkarz zarzuca przynętę, niepotrzebne

jest wtedy działanie czujnika, a wręcz

przeciwnie może okazać się denerwują−

ce. Można także nie stosować tego ukła−

du czasowego, wystarczy nie monto−

wać R3, a C5 zastąpić zworką. Układ bę−

dzie generował wtedy alarm aż do zwar−

cia styków kontraktronu.

Wracając do działania układu: na nóżce

5 układu U1B, będzie się utrzymywał

stan wysoki, aż do czasu rozładowania

C5 przez rezystor R3. Stan wysoki na tym

wejściu uruchamia pierwszy generator

na bramce U1B, o częstotliwości wyzna−

czonej elementami C1 i R1. Na czas trwa−

nia dodatnich impulsów z tego generato−

ra, poprzez bramkę U1C, będzie urucha−

miany także generator o większej częs−

totliwości zbudowany na bramce U1D.

Częstotliwość generatora U1D również

może być zmieniana w szerokich grani−

cach za pomocą C2 i R2, ale powinna ona

być zawsze większa od częstotliwości

generatora na bramce U1B. Wydajność

prądowa wyjścia 11 U1D bezpośrednio

wystarcza do wysterowania szeregowo

połączonej diody LED i generatora piezo.

Połączenie równoległe diody i piezo

zwiększy głośność i jasność świecenia,

ale też zwiększy się pobór prądu w czasie

alarmu. W ciszy jaka panuje w czasie po−

łowów słyszalne są nawet bardzo słabe

sygnały, a zbyt głośny alarm może przy−

nieść więcej szkody niż pożytku w posta−

ci wypłoszenia ryb.

Montaż i uruchomienie

Opisywany układ można zmontować

na płytce drukowanej, pokazanej na ry−

sunku 2. Montaż należy wykonać w tra−

Jak to działa ?

Schemat ideowy układu znajduje się

na rysunku 1. Jako czujnik brań zastoso−

wany został kontraktron. Zalety i wady za−

stosowania takiego czujnika będą wspo−

mniane w dalszej części artykułu.

Kondensatory C3 i C4 blokują napięcie

zasilające sygnalizator.

Po zbliżeniu magnesu do kontraktro−

nu, jego styki zewrą się, co spowoduje

podanie napięcia dodatniego na wejścia

bramki U1A. Tak więc stan wysoki na

wejściach bramki U1A powoduje że na

jej wyjściu pojawi się stan niski blokują−

cy działanie generatorów sygnalizatora.

W czasie brania kiedy, to magnes oddali

się od kontraktronu, przestanie on prze−

wodzić, a na wejściach bramki U1A zo−

stanie wymuszony przez R4 potencjał

masy. Wtedy to przez kondensator C5

zostanie wygenerowany dodatni impuls

o czasie trwania zależnym od pojemnoś−

ci tego kondensatora i wartości rezysto−

ra R3. Wartości elementów C5 i R3

ustalają czas trwania alarmu po rozwar−

ciu styków kontraktrona, czyli po oddale−

niu magnesu od czujnika. Taka funkcja

układu może być przydatna np. gdy

Rys. 2. Schemat montażowy

dycyjny sposób, rozpoczynając od naj−

mniejszych elementów. Układ sygnaliza−

tora brań nie wymaga uruchamiania, na−

tomiast płytkę dobrze byłoby pokryć spe−

cjalnym lakierem, co zabezpieczy ją przed

wilgocią i utlenianiem się. Źródłem zasila−

nia układu powinna być bateria 9V, ale

można wypróbować działanie ukądu tak−

że przy niższych napięciach, już od 3V

(np. jedna lub dwie baterie litowe).

c.d. na str. 53

Wykaz elementów

Rezystory

R1,R4: 470k

Ω

Kondensatory

C1: 2,2µF/10V

C2: 330nF

C3: 100µF/10V

C4: 100nF

C5: 47µF/10V

Półprzewodniki

D1: LED 5mm RED

U1: 4093

Pozostałe

S1: przełącznik dźwigienkowy

Q1: brzęczyk piezo 6V

Złączka do baterii 9V

Obudowa KM−26

Kontraktron

Rys. 1. Schemat ideowy

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/98

R2: 510k

R3: 360k

Wykaz elementów

Rezystory

R3: 510

Ω

PR1: 100k

Ω

R1,R2: nie montować

Kondensatory

C1: 47µF/16V

C2: 2,2nF

Półprzewodniki

T1; tranzystor NPN np. BC548B

U1: U6047

P ozostałe

K1: przekaźnik samochodowy 12V (ew.

RM81)

S1,S2,S3 microswitch

Uwaga! Elementy R1, R2, T1 nie wchodzą

w skład zestawu AVT−2???.

Istnieje także bliźniacza kostka U6046,

która ma identyczne funkcje, tylko stero−

wana jest nie przez zwieranie wejść do

masy, tylko do plusa zasilania (12V przez

rezystory 20k

)

Rys. 1. Schemat ideowy

Montaż i uruchomienie

Montaż układu na płytce pokazanej na

rysunku 2 nikomu nie powinien sprawić

trudności. Przyciski wejściowe mogą być

dowolne. Układ nie wymaga żadnego

uruchamiania, należy tylko dobrać odpo−

wiedni czas działania przekaźnika. Z war−

tościami elementów pokazanymi na

schemacie uzyskuje się czasy od około

6 do 20 sekund. Aby uzyskać inny czas

działania, należy zmienić kondensator C2.

W zestawie AVT−2197 występuje typo−

wy przekaźnik samochodowy (taki jak

w modelu). Na płytce przewidziano otwo−

ry także pod popularny przekaźnik RM81.

Piotr Górecki

Zbigniew Orłowski

Rys. 2. Schemat montażowy

OFF jednocześnie z wejściem TOGGLE

(nie ma to zresztą sensu).

Wszystkie wejścia sterujące

współpracują ze wspólnym obwodem

odkłócania, który między innymi zapo−

biega skutkom drgań styków sterują−

cych. Ubocznym efektem obecności

tego obwodu są pewne opóźnienia,

które dają o sobie znać zwłaszcza przy

długich czasach działania. W tabeli

1 w ostatniej kolumnie podano te cza−

sy opóźnienia. Przy długich czasach

działania nie należy się dziwić, że do

uruchomienia układu wymagane jest

dłuższe naciśnięcie przycisku.

Komplet podzespołów z płytką jest

dostępny w sieci handlowej AVT jako

„kit szkolny” AVT−2197.

Sygnalizator brań (c.d. ze str. 51)

woduję włączenie alarmu na czas okreś−

lony przez C5 i R3, lub do czasu ponow−

nego zwarcia styku kontraktrona przez

magnes (jeśli w tym czasie nie zdążył się

rozładować C5 lub gdy jest on nie monto−

wany). Czas włączenia alarmu oraz częs−

totliwość sygnału, każdy może przystoso−

wać do własnych potrzeb poprzez zmia−

nę kilku elementów opisanych wyżej.

Jak każda rzecz ma nie tylko zalety ale

i wady, przez co po zawieszeniu magne−

su na żyłce trzeba zawiesić także na niej

przeciwwagę.

Życzę udanych nocnych połowów!

Marcin Wiązania

Sygnalizator można umieścić w typo−

wej obudowie KM−26. Aby uchronić układ

przed deszczem należy wykonać do obu−

dowy uszczelkę np. z dętki lub uszczelnić

obudowę silikonem. O baterie nie trzeba

się martwić, ponieważ obudowa KM−26

zawiera osobny pojemnik i łatwo ją póź−

niej wymienić. Do obudowy, we własnym

zakresie można także przygotować spe−

cjalny uchwyt wbijany w ziemię. O miejs−

cu umieszczenia czujnika w obudowie

każdy powinien zdecydować samodziel−

nie. Dla zwiększenia funkcjonalności syg−

nalizatora można połączyć równolegle kil−

ka kontraktronów. Czułość sygnalizatora

możemy bardzo łatwo wyregulować

przez odpowiednie ustawieniem kontrak−

trona do magnesu (lub odwrotnie).

Po umieszczeniu sygnalizatora w do−

godnym miejscu (oczywiście nad jezio−

rem lub rzeką), należy zaczepić kawałek

magnesu na żyłce np. za pomocą agrafki

wędkarskiej. Magnes w stanie połowów

powinien znajdować się w przeznaczo−

nym na niego miejscu w obudowie. Pod−

niesienie tego magnesu przez żyłkę, spo−

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/98

R4: 51k

Ω

R5−R7: 2k

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: