Zebra� i opracowa� Vratislav Slovi�ek T�umaczy�a El�bieta Radziwi�� Ilustrowa�a Zdenka Krej�ova g ISBN 83-85152-48-2 Redaktor: Andrzej Biernacki Redaktor techniczny: Zbigniew Winiarski � 1991 AVENTINUM, Praga (Pierwsze wydanie 1980 Artia, Praga) � 1994 Agencja ELIPSA, Warszawa Fotosk�ad ..ElgraF", Warszawa, ul. Wolska 84/86 Druk: Neografia, a. s., MARTIN Spis tre�ci 10 U wschodu s�o�ca i zachodu ksi�yca. Wprowadzenie I. Opowie�ci Wiatru Wschodniego 7 Opowie�� o dwunastu kr�lewnach (bajka flandryjska) Baron cyga�ski (bajka cyga�ska) 14 O ksi�ciu Mruczku (bajka indonezyjska) 16 Opowie�� o Uraszimie (bajka japo�ska) 20 Opowie�� o dzielnym krawczyku (bajka w�gierska) 24 Opowie�� o czarodziejskim gwizdku (bajka india�ska z Ameryki Po�udniowej) 28 Opowie�� o Meduzie (bajka w�oska) 30 Jak to ucze� udzieli� nauki mistrzowi (bajka indyjska) 34 O biednym Jasiu i czarodziejskiej fasoli (bajka angielska) 36 Opowie�� o zaczarowanym migdale (bajka melanezyjska) 40 Opowie�� o czerwonym carze i z�otow�osym Cichocie (bajka rumu�ska) 42 O sze�ciorgu najwi�kszych g�uptasach (bajka angielska) 46 Opowie�� o Tomciu Paluszku (bajka niemiecka) 48 Opowie�� o diable i starej ga�ganiarce (bajka �otewska) 52 Jose i kr�lewna Florabella (bajka hiszpa�ska) 54 JJ. Opowie�ci Wiatru Po�udniowego 58 ^Kopciuszek, czyli opowie�� o szklanym pantofelku (bajka francuska, wg Ch. Perrault) 60 Opowie�� o studni d�in�w (bajka arabska) 66 Opowie�� o Korzonku (bajka czeska) 70 O tym, jak �aba zosta�a caryc� (bajka rosyjska) 72 Nowe szaty cesarza (bajka du�ska, wg H.Ch. Andersena) 76 Ma�a ksi�niczka ��k (bajka norweska) 78 Kto daje i odbiera... (bajka murzy�ska) 80 Kryszta�owe siostry (bajka australijska) 82 Jak to chytrus chytrusa przechytrzy� (bajka azerska) 86 Cudowna lampa Aladyna (wg Ba�ni z Tysi�ca i Jednej Nocy) 88 Diadem z kropelek rosy (bajka chi�ska) 92 Porwana narzeczona (bajka indonezyjska) 94 W jaki spos�b Giufa sp�aci� swoje d�ugi (bajka w�oska) 98 O kr�lewnie �nie�ce i siedmiu krasnoludkach (bajka niemiecka, wg Braci Grimm) 100 O zaczarowanej sakwie (bajka bu�garska) 106 LLI. Opowie�ci Wiatru Zachodniego 108 -t <(jOpowie�� o Czerwonym Kapturku (bajka francuska, wg Ch. Perrault) 110 Opowie�� o s�u��cej, jej kocie i niedobrej pani (bajka japo�ska) 112 Opowie�� o dw�ch siostrach, czyli o tym, jak dobro zosta�o nagrodzone, a z�o ukarane (bajka polska) 114 Ma�a syrenka (bajka du�ska, wg H.Ch. Andersena) 118 Opowie�� o �onie, kt�ra zst�pi�a z nieba (bajka india�ska z Ameryki Po�udniowej) 124 O Meteczce pastereczce i o kr�lewiczu angielskim (bajka du�ska) 128 O kr�lu, kt�ry by� k�amczuchem i o k�amczuchu, kt�ry zosta� kr�lem (bajka islandzka) 130 O mi�ej Niebodze, jej niedobrych siostrach i o z�otej rybce (bajka jawajska) 132 4 (^Opowie�� o kocie w butach (bajka francuska, wg Ch. Perrault) 136 O ksi�ycowej dziewczynce (bajka syberyjska) 140 O dw�ch staruchach i zarozumia�ej rybce (bajka eskimoska) 141 Opowie�� o ksi�ciu Aszrafie i o kr�lu d�in�w (bajka arabska) 142 O olbrzymie, kt�ry mia� trzy z�ote w�osy (bajka niemiecka) 146 O cybecie, kt�ra umia�a m�wi� i o b�yszcz�cej niebieskiej rybce (bajka wietnamska) 152 Zaczarowane owoce (bajka czeska) 154 O z�otopi�rych �urawiach (bajka india�ska z Ameryki P�nocnej) 156 Opowie�� o mleczu, czyli o nieszcz�liwej mi�o�ci Wiatru Po�udniowego (bajka india�ska z Ameryki P�nocnej) 157 IV. Opowie�ci Wiatru P�nocnego 158 QO �pi�cej kr�lewnie (bajka francuska, wg Ch. Perrault) 160 O drewnianym koniu i o wizerunku na amforze (bajka uzbecka) 164 Ksi�niczka na ziarnku grochu (bajka du�ska, wg H.Ch. Andersena) O D�ugim, o Grubym i o Bystrookim (bajka czeska) 168 Opowie�� o dw�ch domkach (bajka grecka) 172 Rondelku, nawarz zupy (bajka niemiecka) 173 Opowie�� o dwunastoramiennym �wieczniku (bajka ira�ska) 174 Opowie�� o ksi�ciu Lini oraz o jego si�siadeczce Sini (bajka islandzka) Domek z piernika (bajka niemiecka, wg Braci Grimm) 180 O Sikulume i jego siedmiu braciach (bajka murzy�ska) 184 Nied�wied� i ch�op (bajka fi�ska) 186 Ali Baba i czterdziestu rozb�jnik�w (wg Ba�ni z Tysi�ca i Jednej Nocy) O przebieg�ym Nikorimie (bajka polinezyjska) 192 O Nibygroszku (bajka rosyjska) 194 O tym, jak miasto Gotham zap�aci�o danin� kr�lowi (bajka angielska) O owsiance z Gotham (bajka angielska) 199 Zwierciadlane pi�kno�ci (bajka chi�ska) 200 O uczciwym z�odzieju i roztropnym kr�lu (bajka szwedzka) 204 U wschodu s�o�ca i zachodu ksi�yca. Zako�czenie 206 167 178 188 198 U U wschodu s�o�ca i zachodu ksi�yca Wprowadzenie Opowie�ci Wiatru Wschodniego Dawno, dawno temu, za siedmioma g�rami i siedmioma rzekami, tam, gdzie bierze sw�j pocz�tek t�cza, mieszka�o w n�dznej lepiance ubogie ma��e�stwo z ca�� gromadk� dzieci. Jak�e cz�sto i ojciec i matka b�agali niebiosa, by cho� raz m�c nakarmi� potomstwo do syta: los nigdy si� do nich nie u�miechn��! A� tu pewnego dnia, podczas gdy na dworze szala�a �nie�yca, zastuka� do drzwi lepianki wielki bia�y nied�wied� w oszronionym futrze. Wszed� do �rodka, pochyli� si� i cisn�� im pod nogi gar�� z�otych monet, po czym zarycza�: � Przynosz� wam, dobrzy ludzie, zapowied� szcz�cia i dobrobytu, je�eli obiecacie mi r�k� waszej najstarszej i najpi�kniejszej c�rki. Biedacy wybuchn�li p�aczem. Czy� mogliby odda� ukochane dziecko bestii o pot�nych �apach i przera�liwych pazurach! Jednak dzielna dziewczyna nie zawaha�a si� ani przez ch wil� i powiedzia�a do nich z u�miechem: � Me rozpaczajcie, drodzy rodzice, ch�tnie po�lubi� bia�ego nied�wiedzia, skoro zapewni to szcz�liwe �ycie wam i ca�emu rodze�stwu. Wyrzek�szy te s�owa, spakowa�a sw�j skromny przyodziewek i w towarzystwie misia opu�ci�a dom. D�ugo w�drowali po�r�d wiruj�cych p�atk�w �niegu, a� dotarli wreszcie do podn�a mrocznych g�r. Tam nied�wied� roztrzaska� �ap� wielk� ska��, a w�wczas zachwyconym oczom dziewcz�cia ukaza� si� wspania�y pa�ac, ca�y ze z�ota i drogocennych kamieni. Nied�wied� wprowadzi� narzeczon� do przepi�knej komnaty, przykl�kn�� na jedno kolano i rzek�: � Oto dom mojej oblubienicy! S�ysz�c to, delikatne kwiaty okalaj�ce sal� pochyli�y swe kielichy szepc�c: � Jak�e jest pi�kna! Wieczorem dziewcz� i jej ukochany przeszli do sypialni. Gdy ju� spocz�li na z�ocistym pos�aniu, mi� zdmuchn�� wszystkie pal�ce si� �wiece, a tak�e gwiazdy b�yszcz�ce na niebie, po czym o�wiadczy�: � Pami�taj, by nigdy nie zapala� �wiat�a, cho�by nawet iskierki, bo �ci�gn�aby� na nas straszliwe nieszcz�cie! I nagle zdumiona dziewczyna poczu�a, jak ludzka d�o�, bynajmniej nie ci�ka nied�wiedzia �apa, g�adzi j� po w�osach, a m�ski g�os nuci jej tkliwie do ucha pi�kn� i rzewn� ko�ysanka Zamilk� i ca�kiem ju� znikn�� w g�stej mgle, a z nim razem znikn�� i pa�ac, jakby go poch�on�a ziemia. M�oda �ona ockn�a si� nagle sama na czarnej skale w g��bi ponurego boru. Zdj�ta trwog� i rozpacz� wybuchn�a p�aczem, i d�ugo nie mog�a si� uspokoi�. Wreszcie przyszed�szy do siebie postanowi�a wyruszy� na poszukiwanie ma��onka. � C� to za czary � zdo�a�a tylko pomy�le� i natychmiast zapad�a w g��boki sen. Przez ca�� noc nie opuszcza�y jej senne widziad�a, r�wnie mi�e jak matczyne pieszczoty. Tak up�ywa�y dzie� za dniem, noc po nocy, a m�oda kobieta coraz to bardziej przywi�zywa�a si� do swego urzekaj�cego nied�wiedzia, s�uchaj�c z rozkosz� jego ko�ysanek. Jednak�e pewnego wieczoru ogarn�a j� przemo�na ciekawo�� i nim si� po�o�y�a do ��ka, wsun�a sobie dwie igie�ki lodowe pod powieki, �eby nie usn��. Kiedy ju� ma��onek usn��, zapali�a �wiec� i pochyli�a si� nad nim. Co za dziwo! U boku jej spoczywa� przepi�kny jasnow�osy ksi���, u�miechaj�c si� przez sen. Wtem trzy krople roztopionego wosku skapn�y ze �wiecy na koszul� m�odzie�ca, kt�ry obudzony wykrzykn��: � O, nieszcz�sna! Jestem ksi�ciem i pochodz� z dalekiej krainy. Okrutna macocha rzuci�a urok przemieniaj�c mnie w bia�ego nied�wiedzia. Jedynie w ciemno�ciach przybieram kszta�ty ludzkie. Nikt na �wiecie nie mo�e ujrze� mej twarzy nim urok ten zostanie zdj�ty. Nie us�ucha�a� mnie. Za kar� przyjdzie nam si� rozsta�! I ksi��� rozp�yn�� si� w powietrzu niby rozpuszczony p�atek �niegu. Tylko jakby z oddali dobiega� jeszcze jego g�os. � Gdzie mog� ci� odnale��, m�j mi�y? � zawo�a�a �ona w rozpaczy. � W bardzo dalekim kraju, dok�d nie wiedzie �aden szlak, u wschodu s�o�ca i zachodu ksi�yca, gdzie z przejrzystej morskiej toni wy�ania si� szklana wyspa, na kt�rej wznosi si� kryszta�owe zamczysko. Tam przykutego �a�cuchem wi�zi� mnie b�dzie ma-cocha^ okrutna czarownica. W�drowa�a przez pola i lasy, a� wreszcie dotar�a do ma�ej chatki ca�ej z paj�czyny i ptasich pi�rek. Chatk� zamieszkiwa�a bia�a jak �nieg staruszka. By�a to matka czterech wiatr�w. Widz�c m�od� kobiet�, rzek�a: � Znam ja przyczyn� twego b�lu, lecz sama nie potrafi� ci pom�c. Je�li chcesz, mo�esz o drog� do zamczyska zapyta� moich syn�w, czterech wiatr�w. To m�wi�c si�gn�a do kieszeni fartucha i podrzuci�a w g�r� gar�� z�ocistych ziarenek pszenicz-nych. Od wschodniej strony pojawi� si� niespodziewanie ma�y podryguj�cy stworek o ptasim dziobie i skrzyd�ach motylich, wyjad� z�ociste ziarenka, po czym usadowi� si� na kolanach staruszki. By� to jej najm�odszy syn. Zapyta�a go: � Synu m�j, Wschodni Wietrze, powiedz, jak dotrze� do szklanej wyspy po�rodku przejrzystej morskiej toni. Tam, u wschodu s�o�ca i zachodu ksi�yca, okrutna macocha wi�zi w kryszta�owym zamczysku pi�knego ksi�cia. � Wa��sam si� stale po �wiecie, w pobli�u s�o�ca oraz gwiazd, lecz nie znam drogi, kt�ra by tam wiod�a, odpar� Wschodni. My�l� jednak, �e brat...
izebel