WŁÓKNIAK (fibroma)
a) włókniak miękki (f. molle)
-nowotwór o charakterze wrodzonym
-może pojawiać się w różnym wieku
-guzy lub guzki workowato zwisające, czasami dające się wprowadzićw głąb skóry przez ucisk palcem
-liczne
-barwa skóry lub ciemniejsze
-charakterystyczne dla choroby Recklinghausena
-szyja, kark
- najczęściej u starszych kobiet
-nie ustępują samoistnie
różnicowanie:
-miękkie znamiona komórkowe
-brodawczaki
-tłuszczaki
b) włókniaki twarde (f. durum)
- odczyn włóknisty
-występuje niezależnie od wieku
-pojedyncze
-drobne
-usadowione w skórze, która ma barwę prawidłową lub brunatną
-przesuwalne wobec podłoża
-kończyny
-starszy i średni wiek
-histiocytoma
-zwłókniały naczyniak
-keloid
leczenie: zbędne, zmainy szpecące-chirurgia
BLIZNOWIEC (keloid)
-guz zbudowany z tkanki łącznej włóknistej
-powstaje w miejscu urazów(wtórny) lub bez przyczyny(samoistny)
-sprzyja skłonność osobnicza mająca charakter rodzinny
-często u rasy czarnej
-twarde guzy włókniste
-kształt podłużny lub nieregularny
- często wypustki
-skóra pokrywająca: gładka, matowobiała lub sinoczerwona
-znaczna spoistość
-umiejscowienie: rozmaite- zależne od urazu, a w bliznowcach samoistnych-na klatce piersiowej
-rozwój keloidów jest powolny
-nie mają skłonności do samoistnego ustępowania
różnicowanie: dotyczy przerosłych blizn
leczenie: triamcinolon(10mg\ml) kilka razy w odstępach 7-20 dni, opatrunki okluzyjne z fluorowanymi steroidami, przy wczesnych keloidach-Contratubex na przemian z maściami kortykosteroidowymi, opatrunki uciskowe, wstrzykiwanie interferonu gamma.
Stany przedrakowe i raki in situ
Zmiany skórne, z których po rozmaicie długim okresie czasu mogą rozwijać się nowotwory złośliwe.
Stany przednowotworowe z których najczęściej rozwijają się nowotwory:
1) zmainy związane z działaniemświatła słonecznego i innego promieniowaniaUV
a) rogowacenie słoneczne(keratosis actinica) oraz jego odmiana-róg skórny(cornu cutaneum)
b) skóra pergaminowata i barwnikowa(xeroderma pigmentosum)
c) uszkodzenie rentgenowskie skóry(radiodermitis)
2) rogowacenie chemiczne, np.arsenowe, dziegciowe
3) rogowacenie białe(leukoplakia)
Stany nowotworowe z których nowotwory rozwijają się rzadko:
1) przewlekłe stany zapalne z bliznowaceniem
2) przerosłe blizny po oparzeniach
Rogowacenie słoneczne(starcze)
-przylegające ściśle do skóry nawarstwienia hiperkeratotyczne
-często na podłożu skóry uszkodzonej działaniem promieni słonecznych lub skóry starczej
-twarz i inne okolice odsłonięte
-czynniki wywołujące: przewlekłe naświetlania promieniami słonecznymi
-zmiany wyglądają następującio: -szrożółte zabarwienie z przebarwieniami i odbarwieniami
§ zmniejszona sprężystość
§ suchość i złuszczanie
§ grube zmarszczki i pobruzdowania skóry
§ zgrubienie skóry
§ rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych
Wygląd zmiany:
-zółtobrunatne
-sucha nierówna powierzchnia
-położenie w poziomie skóry otaczającej lub tylko nieznacznie wyniosłe
-po usunięciu mas rogowych: lekko krwawiąca powierzchnia
-częsta lokalizacja: czoło, okol. skroniowa, głowa osób łysych, małżowiny uszne
-rzadka lokalizacja: grzbiety rąk, przedramiona i podudzia
-okres trwania- wieloletni
-rogowacenie może być punktem wyjścia raków kolczystokomórkowych lub podstawnokomórkowych
-wczesna brodawka łojotokowa
-brodawki płaskie
-hiperkeratotyczna odmiana tocznia rumieniowatego przewlekłego
leczenie: decyduje histologia; brak cech przejścia w nowotwór-zamrażanie płynnym azotem, tretinoina, 5% maść 5-fluorouracylowa; cechy przejścia w raka- głębsze zamrażanie azotem, chirurgiczne usunięcie zmiany
Róg skórny
-twór rogowy
-rozmaity kształt(stożkowaty, nieregularny)
-nieznacznie nacieczona podstawa
-odmiana rogowacenia starczego
-może występować u dzieci
-żółtobrunatna barwa
-chropowata powierzchnia
-twarz, owłosiona skóra głowy, odsłonięte części kończyn
-rogowiak kolczystokomórkowy
leczenie: chirurgia, elektrokoagulacja
-istota choroby: nadwrażliwość na promienie rumieniotwórcze(defekt endonukleazy)
-rzadkie występowanie
-występowanie rodzinne
-wybitna nadwrażliwość na światło słoneczne
-dziedziczenie AR
-zmiany skórne typu plam soczewicowatych i piegowatych, odbarwień, zaników, teleangiektazji
-rozwój różnego typu nowotworów w obrębie zmian
-zmiany skórne przypominają bardzo nasilone piegi
-pstry wygląd skóry
-twarz, okolice odsłonięte
-początek we wczesnym dzieciństwie(po pierwszym nasłonecznieniu)
-zmiany oczne(dotyczą spojówki, rogówki, soczewki)
-w 20% zaburzenia neurologiczne
-rozwój nowotworów: brodawczaki, raki, mięsaki, czerniaki
-najcięższa odmiana obejmuje: zmiany skórne+oligofrenia+niedorozwój fizyczny+głuchota+ataksja
-wariant(brak defektu endonukleazy)-plamy piegowate i soczewicowate, chorzy dożywaja wieku dojrzałego, a pojawiające sie u nich nowotwory sa mniej złosliwe
rozpoznanie: zmiany kliniczne+defekt endonukleazy DNA(diagnostyka prenatalna)
różnicowanie: zbędne, ze względu na charakterystyczny obraz
rokowanie: niekorzystne(śmierć przed 20 r.ż.
leczenie: aromatyczne retinoidy doustnie, ochrona skóry przed promieniami słonecznymi, wczesne usuwanie zmian przednowotworowych
-osoby leczone promieniami Roentgena
-osoby zawodowo narażone na promieniowanie Rtg
-nierównomierne stwardnienie skóry
-odbarwienia, przebarwienia
-teleangiektazje
-zaniki bliznowate(w obrębie powstają ogniska nadmiernego rogowacenia w 20% przechodzącxe w nowotwory)
-objawy początkowej transformacji nowotworowej:
§ brodawkowaty przerost powierzchni
§ naciek podstawy
§ rozpad z tworzeniem się popękań i owrzodzeń
leczenie: chirurgiczne usuwanie, zamrażanie azotem, maść 5- fluorouracylowa
-zmiany skórne typu rogowacenia słonecznego
-arsen-zmiany dotyczą rąk i stóp; a także twarz, tułów, powierzchnie grzbietowe stóp
-smoła- ręce, twarz, moszna
-okres trwania wieloletni
-raki rozwijające się na skutek rogow poarsenowego-liczne i częste
-raki rozwijające się na skutek rogow smołowcowego- rzadkie i pojedyncze
-brodawki rąk
-brodawki stóp
odmiana grudkowa rozsiana rogowca dłoni i stóp
leczenie: usuwanie chirurgiczne, zamrażanie azotem, maść 5-fluorouracylowa, acitretina, izotretinoina, pochodne witaminy D
-białe plamy
-gładka lub nieco brodawkująca powierzchnia
-błony śluzowe i półśluzówki jamy ustnej i narządów płciowych
-czynniki sprzyjające: stałe drażnienie(złe protezy, próchnica zębów, palenie fajek, zła higiena)
-zmiany mają opalizujący odcień i niewielkie stwardnienie podstawy, bruzdowanie powierzchni
-policzki w pobliżu kątów ust i w lini zgryzu, język, czerwień wargowa
-błony śluzowe sromu
-rowek zażołędny i wew. pow. napletka
-M>K
->40 r.ż.
-punkt wyjścia raków
różnicowanie: -liszaj płaski błon śluzowych
-drożdżakowe zapalenie błon śluzowych
-toczeń rumieniowaty błon śluzowych
leczenie: usunięcie czynników drażniących, tretinoina A-0,05-0,1%, krioterapia, chirurgia
· Choroba Bowena
-pojedyncze lub mnogie ogniska
-dobrze odgraniczone od skóryzdrowej
-barwa brunatna
-hiperkeratotyczna lub gładka powierzchnia
-zmiany w obrębie narządów płciowych powiązane są z HPV 16
-w zmianach skórnych HPV wykazano w zmianach na palcach rąk
-zwiększona ekspresja antyonnkogenu p53 w skoórze i okol. Płciowych
-E6 białko przemawia za rolą HPV
-współistnienie raków płuc i p.pok.
-ogniska płasko-wyniosłe, wyraźnie odgraniczone, bez widocznego wału
-nieregularne kształty
-nadżerki w części środkowej z zanikiem bliznowatym
umiejscowienie rozmaite: częściej na kończynach i na tułowiu
-trwałe utrzymywanie
-przechodzenie w raki kolczystokomórkowe
-powierzchowny rak podstawnokomórkowy
-pojedyncze ogniska liszaja płaskiego zanikowego i barwnikowego lub łuszczycy zadawnionej
leczenie: azot, laseroterapia, chirurgia, 5% maść 5-fluorouracylowa
· Erytroplazja Queyrata
-pojedyncza, płaskie, wyraźnie odgraniczone ognisko
-barwa sinawoczerwona
-gładka, błyszcząca powierzchnia
-niewielki naciek podstawy
-inaczej choroba Bowena błon śluzowych narządów płciowych
-90% zmian zawiera HPV 16 (18, 31, 33, 35)
-żołądź i napletek, błony śluzowe warg sromowych
-możliwość przejścia w raka mikroinwazyjnego i inwazyjnego
-nieswoiste zmiany zapalne żołędzi lub sromu
leczenie: laseroterapia, krioterapia
Gelida