pascal.pdf

Kurs Pascala

30 listopada 2006 roku

Spis tre±ci

2 Wst¦p

3 Podstawy 2

3.1 Ogólna struktura programu w Pascalu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

3.2 Kompilacja programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

3.3 Zmienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

3.4 Operatory arytmetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

3.5 Wybrane funkcje standardowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

3.6 Zadania do wykonania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

4 Instrukcje steruj¡ce 5

4.1 Instrukcja IF...THEN..ELSE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

4.2 Instrukcja CASE...ELSE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

4.3 Operatory porównania i logiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

4.3.1 Operatory porównania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

4.3.2 Operatory logiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

5 P¦tle steruj¡ce 7

5.1 P¦tla for . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

5.2 P¦tla steruj¡ca while . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

5.3 P¦tla sterujsca repeat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

6 Operacje wej±cia-wyj±cia 9

6.1 Read, Readln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

6.2 Write, Writeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

6.3 Formatowanie danych przy operacjach wej±cia-wyj±cia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

7 Obsługa plików 11

7.1 Pliki tekstowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

7.2 Wykorzystanie plików . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

7.3 Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

7.4 Znaki ko«cowe w pliku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

7.5 Zadania ddo wykonania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

8 Tablice 14

8.1 Tablice wielowymiarowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

9 Funkcje i procedury 16

9.1 Funkcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

9.2 Procedury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2 Wst¦p

Internetowe kursy Pascala:

http://www.lo2.opole.pl/~dragosystems/kursy/kpascal.htm

3 Podstawy

3.1 Ogólna struktura programu w Pascalu

Struktura programu w Pascalu jest nast¦pujsca:

1 program nazwa;

2 {komentarz}

3 deklaracje u»ywanych zmiennych, stałych, tablic, modułów

5 begin

6 instrukcja 1;

7 .

8 .

9 .

10 instrukcja n;

11 end.

Uwagi:

komentarze umieszczamy w nawiasach klamrowych f i g

po nazwie programu wyst¦puje blok deklaracji u»ywanych zmiennych, stałych , tablic, bibliotek itp.

ka»da instrukcja ko«czy si¦ ±rednikiem (podobnie jak w C), podobnie te» procedury i funkcje

słowo begin oznacza rozpocz¦cie głównego bloku programu a end jego koniec. Po słowie end wyst¦puje

kropka poniewa» jest to zarazem koniec programu

3.2 Kompilacja programu

Kod ¹ródłowy programu jest plikiem tekstowym o jakiej± nazwie i odpowiednim rozszerzeniu. Kompilator gpc

rozpoznaje nast¦pujsce rozszerzenia:

.pp

.dpr

Kompilacja programu w najprostszym przypadku polega na wydaniu polecenia:

gpc *.p

W efekcie w katalogu, w którym znajduje si¦ kod ¹ródłowy powinien pojawi¢ si¦ plik a.out , który jest wyko-

nywalny ( ./a.out ).

3.3 Zmienne

Zmienn¡ jest pewna komórka w pami¦ci komputera przechowuj¡ca jak¡± warto±¢. T¦ warto±¢ mo»emy zmienia¢.

Zmienne w programie deklarujemy w nast¦pujscy sposób:

1 program nazwa

2 var

3 zmienna_1,zmienna_2: typ_1;

4 zmienna_3: typ_2;

5 zmienna_5,zmienna_6: typ_3;

6 begin

7 instrukcje;

8 end.

W Pascalu wyró»niamy nast¦pujsce typy zmiennych:

1. Zmienne typu całkowitego. Zaliczajs si¦ do nich poni»sze podtypy:

byte zakres:0...255 (2 0 − 1 do 2 8 − 1) - 8 bitów

integer zakres:-2147483648...2147483647 ( − 2 31 do 2 31 − 1) 32 bity

word word:0...4294967295 (2 0 − 1 do 2 32 − 1) 32 bity

longint zakres: bardzo du»y ( − 2 63

do 2 63 − 1) 64 bity

2. Zmienne typu rzeczywistego. Podtypy:

single zakres: min=1 . 5 x 10 − 45

max=3 . 4 x 10 38

(4 bajty, 7-8 cyfr znacz¡cych)

real zakres:min=2 . 9 x 10 − 39

max=1 . 7 x 10 38

(6 bajtów, 11-12 cyfr znacz¡cych)

double zakres: min=5 . 0 x 10 − 324

max=1 . 7 x 10 308

(8 bajtów, 15-16 cyfr znacz¡cych)

extended zakres: min=3 . 6 x 10 − 4951

max=1 . 1 x 10 4932

(10 bajtów, 19-20 cyfr znaczscych)

3. Zmienne znakowe. Podtypy:

char - 1 znak (1 bajt)

string - zakres = 0..256 (256 bajtów)

tablica[długo±¢] - zakres: 0..długo±¢ (długo±¢+1 bajtów)

4. Typ logiczny - Boolean = TRUE lub FALSE (prawda lub fałsz)

Stałe deklarujemy w programie przy u»yciu słowa kluczowego Const :

program nazwa

Const

a=100; {liczba całkowita - zapis dziesi¦tny}

b=$ff; {$liczba całkowita - zapis szesnastkowy}

c=4.455; {liczba rzeczywista}

znak_1=’d’; {typ znakowy}

znak_2=#32; {typ znakowy - kod ASCII}

lancuch=’cos tam’; {typ ła«cuchowy}

begin

end.

3.4 Operatory arytmetyczne

1. Instrukcja przypisania :=

x:=5;

2. operator dodawania +

x:=x+5;

3. operator odejmowania -

x:=x-5;

4. operator mno»enia *

x:=4*6;

5. operator dzielenia / (dzielenie z reszts)

x:=1893./234.;

6. operator dzielenia MOD (dzielenie ”modulo” - reszta z dzielenia liczb całkowitych)

x:=9 mod 2; =1

7. operator dzielenia DIV (dzielenie bez reszty)

x:=9 mod 2; =2

3.5 Wybrane funkcje standardowe

Typ całkowity:

1. HIGH(typ całkowity) - najwi¦ksza warto±¢ danego typu (shortint, byte, integer itp.)

2. LOW(typ całkowity) - najmniejsza warto±¢ danego typu (shortint, byte, integer itp.)

3. PRED(zmienna) - najwi¦ksza liczba całkowita, która jest mniejsza od warto±ci zmiennej

4. SUCC(zmienna) - najmniejsza liczba całkowita, która jest wi¦ksza od warto±ci zmiennej

5. RANDOM(warto±¢) - liczba pseudlosowa z zakresu 0..warto±¢-1

Funkcje matematyczne:

1. ABS(x) (real) - warto±¢ bezwzgl¦dna x (integer lub real)

2. ARCTAN(x) (real) - arcus tangens x (integer lub real)

3. CHR(x) (Char) - znak odpowiadajscy zmiennej x (integer)

4. EXP(x) (real) - e x

5. LN(x) (real) - logarytm naturalny z x (integer lub real)

6. ROUND(x) (integer) - warto±¢ argumentu zaokr¡glona do najbli»szej liczby typu całkowitego

7. TRUNC(x) (integer) - warto±¢ argumentu obci¦ta do liczby typu całkowitego

8. SIN(x) (real)- warto±¢ sinusa x (integer lub real)

9. COS(x) (real)- warto±¢ kosinusa x (integer lub real)

10. SQR(x) (real) - x 2

11. ODD(x) (boolean) - TRUE dla nieparzystych, FALSE dla parzystych

12. FRAC(x) (real) - cz¦±¢ ułamkowa liczby rzeczywistej x

13. PI (real) - zwraca warto±¢ liczby

Funkcje znakowe:

1. UPCASE(znak) (char)- zamienia mały znak na du»y

2. LENGTH(ła«cuch) (integer)- zwraca długo±¢ ła«cucha (stringu)

3.6 Zadania do wykonania

1. Mamy 4 zmienne rzeczywiste: x1 - single, x2 - real, x3 - double, x4 - extended. Jaki b¦dzie wynik działania:

xn:=12./1234. (lub raczej xn:=12.0/1234.0)?

2. Mamy zmienns y: integer. Jaki b¦dzie wynik operacji: y:= 90 / 43, y:= 90 div 43, y:= 90 mod 43?

3. Sprawdzi¢ jaki b¦dzie wynik operacji:

1 var

2 z: short;

3 begin

4 z:=9999999999;

5 end.

Jaki komunikat wy±wietla kompilator?

4 Instrukcje steruj¡ce

4.1 Instrukcja IF...THEN..ELSE

Główns istrukcjs steruj¡c¡ jest instrukcja if . Podstawowa jej wersja wygl¡da nast¦puj¡co:

IF warunek_logiczny THEN instrukcja;

Oczywi±cie zamiast pojedynczej instrukcji mo»e wyst¦powa¢ ich blok:

IF warunek logiczny THEN

begin

instrukcje;

end;

Je»eli warunek logiczny ma warto±¢ TRUE (jest prawdziwy) wówczas wykonywany jest blok instrukcji wy-

st¦puj±cy po słowie kluczowym THEN .

Rozwini¦cie instrukcji if dotyczy przypadku gdy interesuje nas tak»e wykonanie instrukcji (lub ich bloku) w

przypadku gdzy warunek jest niespełniony. Wtedy jej konstrukcja wygl¡da jak poni»ej:

IF war_logiczny THEN

begin

instrukcje 1;

end

ELSE

begin

instrukcje 2;

end;

Uwagi:

po bloku instrukcji wyst¦pujscym za słowem THEN nie stawaiamy kropki

4.2 Instrukcja CASE...ELSE

Instrukcj¦ CASE stosuje si¦ gdy wykonanie pewnych instrukcji uzale»nione jest od przyjmowania przez zmienn¡

±ci±le okre±lonych warto±ci licbowych (typu całkowitego). Konstrukcja jest nast¦puj¡ca:

CASE zmienna OF

wartosc_1: instrukcja_1;

wartosc_2: instrukcja_2;

wartosc_3: instrukcja_3;

wartosc_4: instrukcja_4;

ELSE

instrukcja_else;

end;

Warto±¢ zmiennej porównywana jest kolejno z warto±ciami: 1, 2, 3 i 4. Je±li zmienna przyjmuje dan¡ warto±¢

to wykonywana jest przypisana do tej warto±ci instrukcja. Gdyby jednak warto±¢ zmiennej była ró»na od

warto±¢i: 1, 2, 3 i 4 to wtedy wykonywana jest instrukcja poło»ona za słowem kluczowym ELSE.

Przykład:

program ins_else;

k: integer;

begin

k:=10;

case k of

1: writeln(k);

2: writeln(k);

3: writeln(k);

4: writeln(k);

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: