Kodeks karny.pdf

(319 KB) Pobierz
Kodeks karny
Dz.U.97.88.553
1998.09.01
sprost. Dz.U.97.128.840
1999.08.17
zm.
Dz.U.99.64.729
1999.10.17
zm.
Dz.U.99.83.931
2000.07.15
zm.
Dz.U.00.48.548
2000.12.15
zm.
Dz.U.00.48.548
2001.02.04
zm.
Dz.U.00.93.1027
2001.06.23
zm.
Dz.U.00.116.1216
2002.01.01
zm.
Dz.U.01.98.1071
2003.07.01
zm.
Dz.U.03.111.1061
2003.07.11
sprost. Dz.U.97.128.840
2003.12.09
zm.
Dz.U.03.199.1935
2004.03.01
zm.
Dz.U.04.25.219
2004.05.01
zm.
Dz.U.03.228.2255
zm.
Dz.U.04.69.626
zm.
Dz.U.04.93.889
2004.07.01
zm.
Dz.U.03.179.1750
2005.05.16
zm.
Dz.U.04.243.2426
2005.06.01
zm.
Dz.U.05.86.732
2005.08.03
zm.
Dz.U.05.132.1109
2005.08.24
zm.
Dz.U.05.90.757
2005.09.26
zm.
Dz.U.05.163.1363
2005.11.21
zm.
Dz.U.05.180.1493
2005.12.17
zm.
Dz.U.05.178.1479
USTAWA
z dnia 6 czerwca 1997 r.
Kodeks karny.
(Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r.)
CZ ĦĺĘ OGÓLNA
Rozdział I
Zasady odpowiedzialno Ļ ci karnej
Art. 1. § 1. OdpowiedzialnoĻci karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod
groŅbĢ kary przez ustawħ obowiĢzujĢcĢ w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestħpstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwoĻę jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestħpstwa sprawca czynu zabronionego, jeŇeli nie moŇna mu przypisaę
winy w czasie czynu.
Art. 2. OdpowiedzialnoĻci karnej za przestħpstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie
podlega ten tylko, na kim ciĢŇył prawny, szczególny obowiĢzek zapobiegniħcia skutkowi.
Art. 3. Kary oraz inne Ļrodki przewidziane w tym kodeksie stosuje siħ z uwzglħdnieniem
zasad humanitaryzmu, w szczególnoĻci z poszanowaniem godnoĻci człowieka.
Art. 4. § 1. JeŇeli w czasie orzekania obowiĢzuje ustawa inna niŇ w czasie popełnienia
przestħpstwa, stosuje siħ ustawħ nowĢ, jednakŇe naleŇy stosowaę ustawħ obowiĢzujĢcĢ
poprzednio, jeŇeli jest wzglħdniejsza dla sprawcy.
§ 2. JeŇeli według nowej ustawy czyn objħty wyrokiem zagroŇony jest karĢ, której górna
granica jest niŇsza od kary orzeczonej, wymierzonĢ karħ obniŇa siħ do górnej granicy
ustawowego zagroŇenia przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie.
§ 3. JeŇeli według nowej ustawy czyn objħty wyrokiem nie jest juŇ zagroŇony karĢ
pozbawienia wolnoĻci, wymierzonĢ karħ pozbawienia wolnoĻci podlegajĢcĢ wykonaniu
zamienia siħ na grzywnħ albo karħ ograniczenia wolnoĻci, przyjmujĢc Ňe jeden miesiĢc
pozbawienia wolnoĻci równa siħ 60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesiĢcom
ograniczenia wolnoĻci.
§ 4. JeŇeli według nowej ustawy czyn objħty wyrokiem nie jest juŇ zabroniony pod groŅbĢ
kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
Art. 5. Ustawħ karnĢ polskĢ stosuje siħ do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak równieŇ na polskim statku wodnym lub powietrznym,
chyba Ňe umowa miħdzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stronĢ, stanowi inaczej.
Art. 6. § 1. Czyn zabroniony uwaŇa siħ za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub
zaniechał działania, do którego był obowiĢzany.
§ 2. Czyn zabroniony uwaŇa siħ za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub
zaniechał działania, do którego był obowiĢzany, albo gdzie skutek stanowiĢcy znamiħ czynu
zabronionego nastĢpił lub według zamiaru sprawcy miał nastĢpię.
Art. 7. § 1. Przestħpstwo jest zbrodniĢ albo wystħpkiem.
§ 2. ZbrodniĢ jest czyn zabroniony zagroŇony karĢ pozbawienia wolnoĻci na czas nie krótszy
od lat 3 albo karĢ surowszĢ.
§ 3. Wystħpkiem jest czyn zabroniony zagroŇony grzywnĢ powyŇej 30 stawek dziennych,
karĢ ograniczenia wolnoĻci albo karĢ pozbawienia wolnoĻci przekraczajĢcĢ miesiĢc.
Art. 8. Zbrodniħ moŇna popełnię tylko umyĻlnie; wystħpek moŇna popełnię takŇe nieumyĻlnie,
jeŇeli ustawa tak stanowi.
Art. 9. § 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyĻlnie, jeŇeli sprawca ma zamiar jego
popełnienia, to jest chce go popełnię albo przewidujĢc moŇliwoĻę jego popełnienia, na to siħ
godzi.
§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyĻlnie, jeŇeli sprawca nie majĢc zamiaru jego
popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostroŇnoĻci wymaganej w danych
okolicznoĻciach, mimo Ňe moŇliwoĻę popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł
przewidzieę.
§ 3. Sprawca ponosi surowszĢ odpowiedzialnoĻę, którĢ ustawa uzaleŇnia od okreĻlonego
nastħpstwa czynu zabronionego, jeŇeli nastħpstwo to przewidywał albo mógł przewidzieę.
Art. 10. § 1. Na zasadach okreĻlonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn
zabroniony po ukoıczeniu 17 lat.
§ 2. Nieletni, który po ukoıczeniu 15 lat dopuszcza siħ czynu zabronionego okreĻlonego w
art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3,
art. 197 § 3, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, moŇe odpowiadaę na zasadach okreĻlonych w
tym kodeksie, jeŇeli okolicznoĻci sprawy oraz stopieı rozwoju sprawcy, jego właĻciwoĻci i
warunki osobiste za tym przemawiajĢ, a w szczególnoĻci, jeŇeli poprzednio stosowane Ļrodki
wychowawcze lub poprawcze okazały siħ bezskuteczne.
§ 3. W wypadku okreĻlonym w § 2 orzeczona kara nie moŇe przekroczyę dwóch trzecich
górnej granicy ustawowego zagroŇenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestħpstwo;
sĢd moŇe zastosowaę takŇe nadzwyczajne złagodzenie kary.
§ 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił wystħpek po ukoıczeniu lat 17, lecz przed
ukoıczeniem lat 18, sĢd zamiast kary stosuje Ļrodki wychowawcze, lecznicze albo
poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeŇeli okolicznoĻci sprawy oraz stopieı rozwoju
sprawcy, jego właĻciwoĻci i warunki osobiste za tym przemawiajĢ.
Art. 11. § 1. Ten sam czyn moŇe stanowię tylko jedno przestħpstwo.
§ 2. JeŇeli czyn wyczerpuje znamiona okreĻlone w dwóch albo wiħcej przepisach ustawy
karnej, sĢd skazuje za jedno przestħpstwo na podstawie wszystkich zbiegajĢcych siħ
przepisów.
§ 3. W wypadku okreĻlonym w § 2 sĢd wymierza karħ na podstawie przepisu przewidujĢcego
karħ najsurowszĢ, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu innych Ļrodków przewidzianych w
ustawie na podstawie wszystkich zbiegajĢcych siħ przepisów.
Art. 12. Dwa lub wiħcej zachowaı, podjħtych w krótkich odstħpach czasu w wykonaniu z góry
powziħtego zamiaru, uwaŇa siħ za jeden czyn zabroniony; jeŇeli przedmiotem zamachu jest
dobro osobiste, warunkiem uznania wieloĻci zachowaı za jeden czyn zabroniony jest
toŇsamoĻę pokrzywdzonego.
Rozdział II
Formy popełnienia przest ħ pstwa
Art. 13. § 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego
swoim zachowaniem bezpoĻrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie nastħpuje.
§ 2. Usiłowanie zachodzi takŇe wtedy, gdy sprawca nie uĻwiadamia sobie, Ňe dokonanie jest
niemoŇliwe ze wzglħdu na brak przedmiotu nadajĢcego siħ do popełnienia na nim czynu
zabronionego lub ze wzglħdu na uŇycie Ļrodka nie nadajĢcego siħ do popełnienia czynu
zabronionego.
Art. 14. § 1. SĢd wymierza karħ za usiłowanie w granicach zagroŇenia przewidzianego dla
danego przestħpstwa.
§ 2. W wypadku okreĻlonym w art. 13 § 2 sĢd moŇe zastosowaę nadzwyczajne złagodzenie
kary, a nawet odstĢpię od jej wymierzenia.
Art. 15. § 1. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstĢpił od dokonania lub
zapobiegł skutkowi stanowiĢcemu znamiħ czynu zabronionego.
§ 2. SĢd moŇe zastosowaę nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który
dobrowolnie starał siħ zapobiec skutkowi stanowiĢcemu znamiħ czynu zabronionego.
Art. 16. § 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu
zabronionego podejmuje czynnoĻci majĢce stworzyę warunki do przedsiħwziħcia czynu
zmierzajĢcego bezpoĻrednio do jego dokonania, w szczególnoĻci w tymŇe celu wchodzi w
porozumienie z innĢ osobĢ, uzyskuje lub przysposabia Ļrodki, zbiera informacje lub
sporzĢdza plan działania.
§ 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.
Art. 17. § 1. Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstĢpił, w
szczególnoĻci zniszczył przygotowane Ļrodki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłoĻci;
w razie wejĻcia w porozumienie z innĢ osobĢ w celu popełnienia czynu zabronionego, nie
podlega karze ten, kto nadto podjĢł istotne starania zmierzajĢce do zapobieŇenia dokonaniu.
§ 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje siħ art. 15 § 1.
Art. 18. § 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo
wspólnie i w porozumieniu z innĢ osobĢ, ale takŇe ten, kto kieruje wykonaniem czynu
zabronionego przez innĢ osobħ lub wykorzystujĢc uzaleŇnienie innej osoby od siebie, poleca
jej wykonanie takiego czynu.
§ 2. Odpowiada za podŇeganie, kto chcĢc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego,
nakłania jĢ do tego.
§ 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególnoĻci dostarczajĢc
narzħdzie, Ļrodek przewozu, udzielajĢc rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo takŇe
ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiĢzkowi niedopuszczenia do popełnienia
czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.
Art. 19. § 1. SĢd wymierza karħ za podŇeganie lub pomocnictwo w granicach zagroŇenia
przewidzianego za sprawstwo.
§ 2. WymierzajĢc karħ za pomocnictwo sĢd moŇe zastosowaę nadzwyczajne złagodzenie
kary.
Art. 20. KaŇdy ze współdziałajĢcych w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w
granicach swojej umyĻlnoĻci lub nieumyĻlnoĻci niezaleŇnie od odpowiedzialnoĻci
pozostałych współdziałajĢcych.
Art. 21. § 1. OkolicznoĻci osobiste, wyłĢczajĢce lub łagodzĢce albo zaostrzajĢce
odpowiedzialnoĻę karnĢ, uwzglħdnia siħ tylko co do osoby, której dotyczĢ.
§ 2. JeŇeli okolicznoĻę osobista dotyczĢca sprawcy, wpływajĢca chociaŇby tylko na wyŇszĢ
karalnoĻę, stanowi znamiħ czynu zabronionego, współdziałajĢcy podlega odpowiedzialnoĻci
karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy o tej okolicznoĻci wiedział, chociaŇby go
nie dotyczyła.
§ 3. Wobec współdziałajĢcego, którego nie dotyczy okolicznoĻę okreĻlona w § 2, sĢd moŇe
zastosowaę nadzwyczajne złagodzenie kary.
Art. 22. § 1. JeŇeli czynu zabronionego tylko usiłowano dokonaę, podmiot okreĻlony w art. 18
§ 2 i 3 odpowiada jak za usiłowanie.
§ 2. JeŇeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonaę, sĢd moŇe zastosowaę nadzwyczajne
złagodzenie kary, a nawet odstĢpię od jej wymierzenia.
Art. 23. § 1. Nie podlega karze współdziałajĢcy, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu
czynu zabronionego.
§ 2. SĢd moŇe zastosowaę nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do
współdziałajĢcego, który dobrowolnie starał siħ zapobiec dokonaniu czynu zabronionego.
Art. 24. Odpowiada jak za podŇeganie, kto w celu skierowania przeciwko innej osobie
postħpowania karnego nakłania jĢ do popełnienia czynu zabronionego; w tym wypadku nie
stosuje siħ art. 22 i 23.
Rozdział III
Wył Ģ czenie odpowiedzialno Ļ ci karnej
Art. 25. § 1. Nie popełnia przestħpstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpoĻredni,
bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
§ 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególnoĻci gdy sprawca
zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeıstwa zamachu, sĢd moŇe
zastosowaę nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstĢpię od jej wymierzenia.
§ 3. SĢd odstħpuje od wymierzenia kary, jeŇeli przekroczenie granic obrony koniecznej było
wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznoĻciami zamachu.
Art. 26. § 1. Nie popełnia przestħpstwa, kto działa w celu uchylenia bezpoĻredniego
niebezpieczeıstwa groŇĢcego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeŇeli
niebezpieczeıstwa nie moŇna inaczej uniknĢę, a dobro poĻwiħcone przedstawia wartoĻę
niŇszĢ od dobra ratowanego.
§ 2. Nie popełnia przestħpstwa takŇe ten, kto, ratujĢc dobro chronione prawem w warunkach
okreĻlonych w § 1, poĻwiħca dobro, które nie przedstawia wartoĻci oczywiĻcie wyŇszej od
dobra ratowanego.
§ 3. W razie przekroczenia granic stanu wyŇszej koniecznoĻci, sĢd moŇe zastosowaę
nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstĢpię od jej wymierzenia.
§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje siħ, jeŇeli sprawca poĻwiħca dobro, które ma szczególny
obowiĢzek chronię nawet z naraŇeniem siħ na niebezpieczeıstwo osobiste.
§ 5. Przepisy § 1-3 stosuje siħ odpowiednio w wypadku, gdy z ciĢŇĢcych na sprawcy
obowiĢzków tylko jeden moŇe byę spełniony.
Art. 27. § 1. Nie popełnia przestħpstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu
poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeŇeli spodziewana korzyĻę
ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiĢgniħcia,
celowoĻę oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu sĢ zasadne w Ļwietle aktualnego
stanu wiedzy.
§ 2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest
przeprowadzany, naleŇycie poinformowanego o spodziewanych korzyĻciach i groŇĢcych mu
ujemnych skutkach oraz prawdopodobieıstwie ich powstania, jak równieŇ o moŇliwoĻci
odstĢpienia od udziału w eksperymencie na kaŇdym jego etapie.
§ 3. Zasady i warunki dopuszczalnoĻci eksperymentu medycznego okreĻla ustawa.
Art. 28. § 1. Nie popełnia umyĻlnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błħdzie co do
okolicznoĻci stanowiĢcej jego znamiħ.
§ 2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidujĢcego łagodniejszĢ odpowiedzialnoĻę
sprawca, który dopuszcza siħ czynu w usprawiedliwionym błħdnym przekonaniu, Ňe zachodzi
okolicznoĻę stanowiĢca znamiħ czynu zabronionego, od której taka łagodniejsza
odpowiedzialnoĻę zaleŇy.
Art. 29. Nie popełnia przestħpstwa, kto dopuszcza siħ czynu zabronionego w
usprawiedliwionym błħdnym przekonaniu, Ňe zachodzi okolicznoĻę wyłĢczajĢca bezprawnoĻę
albo winħ; jeŇeli błĢd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sĢd moŇe zastosowaę nadzwyczajne
złagodzenie kary.
Art. 30. Nie popełnia przestħpstwa, kto dopuszcza siħ czynu zabronionego w
usprawiedliwionej nieĻwiadomoĻci jego bezprawnoĻci; jeŇeli błĢd sprawcy jest
nieusprawiedliwiony, sĢd moŇe zastosowaę nadzwyczajne złagodzenie kary.
Art. 31. § 1. Nie popełnia przestħpstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upoĻledzenia
umysłowego lub innego zakłócenia czynnoĻci psychicznych, nie mógł w czasie czynu
rozpoznaę jego znaczenia lub pokierowaę swoim postħpowaniem.
§ 2. JeŇeli w czasie popełnienia przestħpstwa zdolnoĻę rozpoznania znaczenia czynu lub
kierowania postħpowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sĢd moŇe zastosowaę
nadzwyczajne złagodzenie kary.
§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje siħ, gdy sprawca wprawił siħ w stan nietrzeŅwoĻci lub
odurzenia powodujĢcy wyłĢczenie lub ograniczenie poczytalnoĻci, które przewidywał albo
mógł przewidzieę.
Rozdział IV
Kary
Art. 32. Karami sĢ:
1) grzywna,
2) ograniczenie wolnoĻci,
3) pozbawienie wolnoĻci,
4) 25 lat pozbawienia wolnoĻci,
5) doŇywotnie pozbawienie wolnoĻci.
Art. 33. § 1. Grzywnħ wymierza siħ w stawkach dziennych, okreĻlajĢc liczbħ stawek oraz
wysokoĻę jednej stawki; jeŇeli ustawa nie stanowi inaczej, najniŇsza liczba stawek wynosi 10,
zaĻ najwyŇsza 360.
§ 2. SĢd moŇe wymierzyę grzywnħ takŇe obok kary pozbawienia wolnoĻci wymienionej w art.
32 pkt 3, jeŇeli sprawca dopuĻcił siħ czynu w celu osiĢgniħcia korzyĻci majĢtkowej lub gdy
korzyĻę majĢtkowĢ osiĢgnĢł.
§ 3. UstalajĢc stawkħ dziennĢ, sĢd bierze pod uwagħ dochody sprawcy, jego warunki
osobiste, rodzinne, stosunki majĢtkowe i moŇliwoĻci zarobkowe; stawka dzienna nie moŇe
byę niŇsza od 10 złotych, ani teŇ przekraczaę 2.000 złotych.
Art. 34. § 1. JeŇeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolnoĻci trwa najkrócej
miesiĢc, najdłuŇej 12 miesiħcy; wymierza siħ jĢ w miesiĢcach.
§ 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolnoĻci skazany:
1) nie moŇe bez zgody sĢdu zmieniaę miejsca stałego pobytu,
2) jest obowiĢzany do wykonywania pracy wskazanej przez sĢd,
3) ma obowiĢzek udzielania wyjaĻnieı dotyczĢcych przebiegu odbywania kary.
Art. 35. § 1. ObowiĢzek okreĻlony w art. 34 § 2 pkt 2 polega na wykonywaniu nieodpłatnej,
kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez sĢd w odpowiednim zakładzie pracy,
placówce słuŇby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosĢcej pomoc
charytatywnĢ lub na rzecz społecznoĻci lokalnej, w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku
miesiħcznym.
§ 2. W stosunku do osoby zatrudnionej sĢd, zamiast obowiĢzku okreĻlonego w § 1, moŇe
orzec potrĢcenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracħ na rzecz Skarbu Paıstwa albo na
cel społeczny wskazany przez sĢd; w okresie odbywania kary skazany nie moŇe rozwiĢzaę
bez zgody sĢdu stosunku pracy.
§ 3. Miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania obowiĢzku pracy, o którym mowa w § 1,
sĢd okreĻla po wysłuchaniu skazanego.
Art. 36. § 1. WymierzajĢc karħ ograniczenia wolnoĻci, sĢd moŇe oddaę skazanego pod dozór
kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do
której działalnoĻci naleŇy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc
Zgłoś jeśli naruszono regulamin