obrzęk - patomechamizm,podział,zasady leczenia.pdf
(
116 KB
)
Pobierz
PL 5-2001.qxd
praktyka medyczna
Justyna Kozikowska, Jacek Łuczak
Obrzęk limfatyczny
– patomechanizm, podział,
zasady leczenia
wraca do kr¹¿enia za pomoc¹ naczyñ
¿ylnych, pozosta³e 10 proc. naczynia-
mi ch³onnymi. Pocz¹tkowe naczynia
limfatyczne zbudowane s¹ z jednej
warstwy komórek oplecionych fila-
mentami, ³¹cz¹cymi siê z w³óknami
elastycznymi. Gromadzenie siê p³ynu
w przestrzeni miêdzykomórkowej do-
prowadza do rozci¹gania w³ókien za-
kotwiczonych w komórkach œródb³on-
ka pocz¹tkowych naczyñ ch³onnych,
powoduje to otwarcie okienek miê-
dzykomórkowych i p³yn wnika do na-
czyñ. Ciœnienie ch³onki wewn¹trz na-
czyñ wzrasta powy¿ej wartoœci ciœnie-
nia p³ynu œródmi¹¿szowego, co
powoduje skurcz i zamkniêcie zasta-
wek. Woda z ch³onki powraca do
przestrzeni œródmi¹¿szowej zgodnie
z wektorem ró¿nicy ciœnieñ. St¹d
w pocz¹tkowym odcinku naczyñ lim-
fatycznych ch³onka staje siê 3-krotnie
bardziej zagêszczona ni¿ p³yn miêdzy-
komórkowy. W odcinkach proksymal-
nych uk³adu limfatycznego ch³onka
zostaje ponownie zagêszczona na po-
ziomie wêz³ów limfatycznych.
Każde białko opuszczające kapilary krwionośne... jest na
ten czas stracone dla układu naczyniowego... i musi zostać
wychwycone przez naczynia chłonne i przetransportowane
z powrotem do układu krwionośnego poprzez przewód
piersiowy lub prawy przewód limfatyczny
.
E.H. Starling (1892)
Wstęp
Zal¹¿ki nowoczesnej limfologii
stworzy³ pod koniec XIX w. Starling,
publikuj¹c w The Lancet teoriê, opi-
suj¹c¹ wymianê p³ynu œródmi¹¿szo-
wego, ale dopiero w latach 60. ubie-
g³ego wieku limfologia sta³a siê dzie-
dzin¹ naukow¹. Od tego czasu
sformu³owano i potwierdzono w ba-
daniach klinicznych wiele nowych hi-
potez, dotycz¹cych funkcjonowania
i budowy uk³adu ch³onnego. Pomimo
tak znacznego postêpu nauki limfolo-
gia wci¹¿ jeszcze pozostaje dziedzin¹
nie do koñca zbadan¹, a wci¹¿ nowe
problemy mog¹ staæ siê bodŸcem dla
umys³ów dociekliwych i poszukuj¹-
cych nowych rozwi¹zañ.
– współczynnik odbicia onkotycz-
nego dla białek osocza,
COP
p
– ciśnienie onkotyczne w oso-
czu krwi w kapilarach,
COP
i
– ciśnienie onkotyczne w pły-
nie międzykomórkowym.
Wg tego prawa iloœæ powstaj¹ce-
go p³ynu jest determinowana przez
4 czynniki:
1) aktywne ciœnienie onkotyczne,
2) aktywne ciœnienie hydrostatyczne,
3) wielkoœæ powierzchni przes¹czania
i
4) jej przepuszczalnoϾ dla makro-
moleku³.
Obrzęk limfatyczny (chłonny)
Jak dot¹d nie podano jednoznacz-
nej definicji obrzêku limfatycznego,
zgodnej z miêdzynarodowym kon-
sensusem. Najproœciej okreœliæ go
mo¿na jako nadmierne gromadzenie
siê w przestrzeni miêdzykomórkowej
p³ynu œródmi¹¿szowego bogatobia³-
kowego. Utrudnienie odp³ywu ch³on-
ki doprowadza do:
Wektor aktywnego ciœnienia hy-
drostatycznego skierowany jest do
przestrzeni miêdzykomórkowej, na-
tomiast wektor aktywnego ciœnienia
onkotycznego – do wnêtrza naczyñ
w³osowatych. Ciœnienie hydrosta-
tyczne przewy¿sza ciœnienie onko-
tyczne, co powoduje, ¿e p³yn przes¹-
cza siê do œródmi¹¿szu. Ca³a jego ob-
jêtoœæ odpowiada wype³nieniu
naczyñ ch³onnych i równa jest prze-
p³ywowi ch³onki w jednostce czasu.
Czynniki zwiêkszaj¹ce produkcjê
p³ynu œródmi¹¿szowego to:
Fizjologia i patofizjologia
W przybli¿eniu 16 proc. masy cia-
³a cz³owieka stanowi p³yn miêdzyko-
mórkowy, który sk³ada siê z wody,
bia³kowo-wêglowodanowego kolo-
idu, lipidów, produktów przemiany
materii i komórek. Dziêki prawid³o-
wemu funkcjonowaniu uk³adu ch³on-
nego pozostaje on w nieustaj¹cym
ruchu. Zasady dynamiki przemiesz-
czania siê p³ynu œródmi¹¿szowego
i czynniki maj¹ce na ten ruch wp³yw
opisuje prawo Starlinga:
powstania przewlek³ego procesu
zapalnego, charakteryzuj¹cego siê
proliferacj¹ w³ókien ³¹cznotkanko-
wych i komórek,
lokalnego upoœledzenia odporno-
œci spowodowanego upoœledze-
niem transportu komórek bior¹-
cych udzia³ w odpowiedzi immu-
nologicznej: limfocytów T oraz
komórek Langerhansa.
zwiêkszone ciœnienie hydrosta-
tyczne w kapilarach,
Etiologia i częstość
występowania obrzęku
limfatycznego
Postacie pierwotne obrzêku zwi¹-
zane z anatomicznymi anomaliami
naczyñ ch³onnych dotycz¹ nie tylko
koñczyn, ale równie¿ innych narz¹-
dów. Wystêpuj¹ doœæ rzadko i nie zo-
stan¹ tu omówione.
zwiêkszone ciœnienie onkotyczne
w tkance œródmi¹¿szowej,
F = CFC [(P
c
-P
i
) –
σ
(COP
p
– COP
i
)]
zwiêkszona przepuszczalnoœæ œcia-
ny naczyñ,
zwiêkszenie przep³ywu w naczy-
niach w³osowatych w jednostce
czasu.
F – ilość powstającego przesączu,
CFC – współczynnik filtracji wło-
śniczkowej,
P
i
– ciśnienie płynu międzykomórko-
wego,
P
c
– ciśnienie płynu w kapilarach,
Jak powstaje chłonka
90 proc. objêtoœci powstaj¹cego
przes¹czu z naczyñ w³osowatych po-
Postacie wtórne zwi¹zane s¹
z uszkodzeniem naczyñ ch³onnych
48
Przewodnik
Lekarza
σ
praktyka medyczna
w wyniku zabiegu operacyjnego, ra-
dioterapii, postêpu choroby nowo-
tworowej, urazu, zapalenia, w prze-
biegu zespo³u pozakrzepowego.
rych obrzêk jest skutkiem ubocz-
nym prowadzonej terapii – obowi¹-
zuj¹ u nich klasyczne schematy te-
rapii zachowawczej,
mienista niezwykle szkodliwe od-
dzia³uje na naczynia ch³onne i wêz³y.
Prowadzi to do nasilonego w³óknie-
nia, usztywnienia i uszczelnienia
œcian naczyñ ch³onnych. Podobne
procesy zachodz¹ równie¿ w wê-
z³ach ch³onnych, które trac¹ funkcjê
zagêszczania ch³onki i poœrednicze-
nia w reakcjach immunologicznych.
Doprowadza to do przeci¹¿enia ob-
jêtoœciowego naczyñ ch³onnych od-
prowadzaj¹cych ch³onkê wêz³ów
oraz wiêkszej podatnoœci na zaka¿e-
nia w obszarze objêtym obrzêkiem.
pacjenci z aktywnym procesem no-
wotworowym, u których obrzêk
jest wynikiem postêpu choroby
(przerzuty do wêz³ów ch³onnych,
limphangitis carcinomatosa) – brak
jednoznacznie okreœlonych regu³
postêpowania, indywidualizacja te-
rapii z uwzglêdnieniem potrzeb
chorego i jego stanu ogólnego.
Obrzęk chłonny
u pacjentów z chorobą
nowotworową
W krajach rozwiniêtych najczêst-
sz¹ przyczyn¹ obrzêków ch³onnych
wtórnych jest choroba nowotworowa
i to zarówno w postaci aktywnej, jak
i w wyniku prowadzonej terapii.
W przypadku kobiet z rakiem piersi,
które by³y operowane, obrzêk rozwi-
nie siê u co czwartej kobiety, nato-
miast u tych, które by³y naœwietlane
po operacji, obrzêk wyst¹pi u co trze-
ciej, w ró¿nym czasie po zakoñcze-
niu terapii. U pacjentów po operacyj-
nym usuniêciu pachwinowych wê-
z³ów ch³onnych obrzêk pojawi siê
u 20 proc. pacjentów.
Chorych z rozpoznan¹ chorob¹
nowotworow¹ podzieliæ nale¿y na
2 grupy, ze wzglêdu na odmienne
schematy terapeutyczne:
Obrzêk ch³onny jako
odleg³e powik³anie terapii
przeciwnowotworowej
Ten rodzaj obrzêku dotyczy przede
wszystkim pacjentów po operacyjnym
usuniêciu guza wraz z okolicznymi
wêz³ami ch³onnymi, najczêœciej pa-
chwinowymi lub pachowymi, choæ
zdarzaj¹ siê równie¿ przypadki wyst¹-
pienia obrzêku koñczyn dolnych po
zabiegach operacyjnych przebiegaj¹-
cych w obrêbie jamy brzusznej.
Obrzêk limfatyczny
u pacjentów z zaawansowan¹
chorob¹ nowotworow¹
W przypadku pacjentów z za-
awansowan¹ chorob¹ nowotworow¹
obrzêki s¹ bardzo czêstym obja-
wem. Mog¹ dotyczyæ jednej lub obu
koñczyn, czêsto obejmuj¹ te¿ przy-
leg³¹ czêœæ tu³owia, okolicê narz¹-
dów p³ciowych zewnêtrznych, szy-
jê lub twarz. Ich etiologia jest naj-
czêœciej wieloczynnikowa, dlatego
konieczna jest indywidualizacja te-
rapii. Podczas ustalania schematu
pacjenci z rozpoznan¹ w przesz³o-
œci chorob¹ nowotworow¹, u któ-
Inn¹ przyczyn¹ powstawania
obrzêku s¹ naœwietlania. Energia pro-
Lekarza
49
Przewodnik
praktyka medyczna
Przyczyny lokalne
Badania obrazowe
Badaniami dodatkowymi, po-
mocnymi w ustaleniu ostatecznej
przyczyny obrzêku, s¹ badania ob-
razowe. Badaniem stanowi¹cym z³o-
ty standard w limfologii jest limfo-
scyntygrafia. Nale¿y ona do badañ
radioizotopowych, jest metod¹ ilo-
œciow¹, najmniej obci¹¿aj¹c¹ dla pa-
cjenta. Znacznik (HSATc99m) jest
podawany podskórnie w okolicy II
lub III przestrzeni miêdzy koœæmi
œródrêcza i odpowiednio w I lub II
przestrzeni miêdzy koœæmi œródsto-
pia. Odczytanie aktywnoœci odbywa
siê za pomoc¹ gamma-kamery w od-
powiednich odstêpach czasu, ustalo-
nych w protokole badania.
upoœledzenie odp³ywu ch³onki
operacja
radioterapia
przerzuty
infekcja
upoœledzenie odp³ywu krwi ¿ylnej
zakrzepica ¿y³ g³êbokich
zespó³ ¿y³y g³ównej dolnej lub górnej
ucisk z zewn¹trz przez masy guza,
thrombophlebitis migrans
mieszane
upoœledzenie ruchomoœci koñczyny
Przyczyny ogólnoustrojowe
hipoproteinemia
niewydolnoœæ w¹troby na tle
rozwoju choroby nowotworowej
kacheksja
zespó³ nerczycowy
wodobrzusze
Czynnoœæ uk³adu ch³onnego jest
oceniana za pomoc¹ nastêpuj¹cych
parametrów: czasu pojawienia siê
znacznika w wêz³ach ch³onnych,
stopnia jego wychwytu w regional-
nych wêz³ach ch³onnych, obecnoœci
odp³ywu wstecznego do naczyñ
skórnych. W bardzo zaawansowanej
postaci obrzêku aktywnoœæ w okoli-
cy podania znacznika mo¿e utrzymy-
waæ siê nawet do 24 godz. po bada-
niu i wspó³istnieje ze wstecznym od-
p³ywem do naczyñ skórnych.
zaawansowana niewydolnoϾ nerek
niedokrwistoϾ znacznego stopnia
Tab.. 1..
Z³³o¿ona
ettiiollogiia
powsttawaniia
obrrzêków
w zaawanso--
wanejj chorrobiie
nowottworrowejj
leki powoduj¹ce retencjê wody
kortykosteroidy
NLPZ
zaawansowana niewydolnoœæ kr¹¿enia
nasilona przez znacznego stopnia
niedokrwistoϾ
leczenia nale¿y wzi¹æ pod uwagê
nastêpuj¹ce czynniki:
grzybiczej. Uwa¿ne przeprowadze-
nie badania klinicznego pozwala na
okreœlenie stadium klinicznego
obrzêku. Wraz z pomiarem objêtoœci
koñczyny stanowi podstawê do
wdro¿enia odpowiedniej terapii.
Wielkoœci¹ czêsto u¿ywan¹ w lim-
fologii jest objêtoœæ koñczyny. Jej po-
miar jest testem pomocnym zarówno
w diagnostyce, jak i monitorowaniu
przebiegu terapii. Pomiary dokony-
wane s¹ zwyk³¹ miar¹ krawieck¹,
z u¿yciem wzoru na objêtoœæ walca
C
2
/
Innym badaniem, równie przydat-
nym w diagnostyce ró¿nicowej jest
badanie przep³ywu ¿ylnego za po-
moc¹ USG metod¹ Dopplera. Bada-
nie to pozwala ujawniæ cechy aktyw-
nego procesu zakrzepowego, poza-
krzepowe zwê¿enia naczyñ ¿ylnych,
cechy nadciœnienia i niewydolnoœci
¿ylnej. Ocena uk³adu ¿ylnego po-
mocna jest w póŸniejszej interpreta-
cji wyników limfoscyntygrafii.
oczekiwania pacjenta,
proces terapeutyczny powinien
przede wszystkim poprawiaæ ja-
koœæ ¿ycia pacjentów.
Badanie przedmiotowe,
podmiotowe i pomiar
objętości kończyn
Dok³adnie zebrany wywiad nie
pozostawia w¹tpliwoœci co jest przy-
czyn¹ obrzêku. Wa¿ne aby ustaliæ
czy w przesz³oœci wystêpowa³y epi-
zody zapalenia tkanki podskórnej lub
zakrzepicy ¿y³ g³êbokich. Pe³en wy-
wiad powinien zawieraæ równie¿
wiadomoœci na temat chorób towa-
rzysz¹cych, w przebiegu których po-
wstawaæ mog¹ obrzêki o innej etio-
logii (niewydolnoœæ nerek, w¹troby,
zaawansowana niewydolnoϾ serca).
, gdzie C jest obwodem koñczy-
ny na danej wysokoœci. Na koñczynie
górnej pierwszy pomiar obwodu do-
konywany jest 4 cm powy¿ej bruzdy
nadgarstkowej, a nastêpnie co 4 cm.
Na koñczynie dolnej pierwszy pomiar
dokonywany jest na wysokoœci 12 cm
od pod³o¿a i dalsze co 4 cm. Objêto-
œci kolejnych walców s¹ sumowane,
daj¹c objêtoœæ koñczyny. W przypad-
ku gdy obrzêk dotyczy jednej z koñ-
czyn, druga – zdrowa s³u¿y jako gru-
pa kontrolna. Ró¿nica w objêtoœci
wyra¿ona w procentach jest miar¹ na-
silenia procesu. Ró¿nica zawarta
w przedziale do 10 proc. jest ró¿nic¹
fizjologiczn¹. Zazwyczaj koñczyna
dominuj¹ca (u wiêkszoœci populacji
prawa) jest wiêksza.
Terapia obrzęku
limfatycznego
Wobec niezadowalaj¹cej skutecz-
noœci metod chirurgicznych w lecze-
niu obrzêku limfatycznego, leczenie
zachowawcze zyskuje coraz bardziej
na znaczeniu. Dla prowadzenia sku-
tecznej terapii konieczne s¹ nastêpu-
j¹ce czynniki:
Badanie kliniczne obejmuje ogl¹-
danie skóry, ocenê jej zabarwienia,
ucieplenia, istnienia zmian zwi¹za-
nych z nadmiernym rogowaceniem
i w³óknieniem w tkance podskórnej,
obecnoœci infekcji bakteryjnej lub
wnikliwe przeœledzenie historii
choroby,
wyjaœnienie pacjentowi istoty cho-
roby,
okreœlenie wraz z pacjentem ce-
lów, które maj¹ byæ osi¹gniête
w przebiegu terapii.
50
Przewodnik
Lekarza
stopieñ zaawansowania choroby
i jej wp³yw na stan ogólny pacjenta,
π
praktyka medyczna
Konieczne jest, aby pacjent zro-
zumia³ przyczynê obrzêku i uœwia-
domi³ sobie fakt, ¿e zmiany w naczy-
niach limfatycznych s¹ zmianami
nieodwracalnymi, a prowadzenie te-
rapii bêdzie konieczne do koñca ¿y-
cia. Tylko pe³en udzia³ pacjenta
w procesie leczenia gwarantuje jego
d³ugotrwa³y pozytywny efekt. Ele-
mentami sk³adowymi terapii s¹:
Stadium
Rezerwa
Charakterystyka
czynnoœciowa
naczyñ ch³onnych
0
zmniejszona
bez objawów klinicznych, obecne cechy
patologii w postaci zaburzeñ odp³ywu ch³onki
widocznych w badaniach obrazowych
1
brak
obrzêk ciastowaty (pitting oedema),
odwracalny, miernie nasilony proces w³óknienia
pielêgnacja skóry,
2
brak
obrzêk brunatny (non-pitting oedema), znacznie
nasilone w³óknienie, nieodwracalny, z cechami
nadmiernego rogowacenia,
czêsto z brodawczakami limfatycznymi
æwiczenia rehabilitacyjne,
Tab.. 2..
Sttopiieñ
zaawansowaniia
klliiniicznego
stosowanie poñczoch i rêkawów
uciskowych oraz banda¿owanie
wielowarstwowe (w zale¿noœci od
stopnia nasilenia obrzêku),
3
brak
s³oniowacizna
miêdzypalcowych i g³êbokich fa³-
dach skórnych).
zawsze powinny byæ wykonywa-
ne w rêkawie lub poñczosze uci-
skowej, ewentualnie w banda¿ach,
masa¿ limfatyczny.
Skóra
Skóra jest barier¹ mechaniczn¹
i chemiczn¹, chroni¹c¹ organizm
przed wp³ywem szkodliwych czyn-
ników. Kwaœne pH chroni przed in-
fekcjami grzybiczymi, a integral-
noœæ skóry jest barier¹ dla infekcji
bakteryjnych. Koñczyna objêta
obrzêkiem jest bardziej nara¿ona na
czynniki szkodliwe, ze wzglêdu na
spowodowane zastojem ch³onki lo-
kalne upoœledzenie odpornoœci. Na-
wet niewielkie uszkodzenie ci¹g³o-
œci skóry mo¿e wiêc staæ siê przy-
czyn¹ infekcji, która spowoduje
dalsze pogorszenie odp³ywu ch³on-
ki. Wszelkiego rodzaju zadrapania,
uk¹szenia przez insekty lub zwie-
rzêta domowe, otarcia czy odparze-
nia powinny byæ odka¿ane i obser-
wowane, czy nie szerzy siê wokó³
nich proces zapalny.
W ka¿dym przypadku zaczer-
wienienia, nadmiernego ucieplenia
lub pojawienia siê wysypki ko-
nieczne jest skonsultowanie siê
z lekarzem. Najprawdopodobniej s¹
to objawy ostrego epizodu zapalne-
go (szczegó³owe omówienie w dal-
szej czêœci artyku³u).
program æwiczeñ powinien byæ
dobierany indywidualnie dla ka¿-
dego pacjenta, z uwzglêdnieniem
wieku, poziomu sprawnoœci fi-
zycznej, towarzysz¹cych schorzeñ
narz¹du ruchu,
æwiczenia powinny byæ wykony-
wane jedynie do granicy bólu,
Æwiczenia rehabilitacyjne
Odpowiednio dobrane æwiczenia
usprawniaj¹ce maj¹ ogromne znacze-
nie w terapii obrzêku limfatycznego.
Redukuj¹ one objêtoœæ zalegaj¹cego
p³ynu œródmi¹¿szowego przez:
nie jest wskazane forsowne æwi-
czenie, gdy¿ mo¿e nasilaæ obrzêk,
tempo æwiczeñ powinno by wol-
ne, z zaznaczonymi przerwami,
program æwiczeñ powinien byæ ³a-
twy do zapamiêtania i niezbyt cza-
soch³onny,
zwiêkszenie powrotu ¿ylnego,
pacjenci ze specyficznymi dolegli-
woœciami bólowymi w czasie æwi-
czeñ powinni byæ konsultowani
przez wykwalifikowanego fizjote-
rapeutê,
poprawê funkcjonowania pocz¹t-
kowych naczyñ ch³onnych, które
têtni¹ pod wp³ywem udzielonych
ruchów miêœni,
poprawê funkcjonowania limfa-
tycznych naczyñ zbiorczych.
w program æwiczeñ powinna byæ
w³¹czona nauka oddychania prze-
ponowego dla poprawy powrotu
¿ylnego i ch³onnego w obrêbie
klatki piersiowej.
Profilaktyka powinna obejmowaæ:
Praca miêœni nie mo¿e byæ zbyt in-
tensywna. W momencie, gdy miêœnie
przechodz¹ na metabolizm beztleno-
wy, powstaj¹ca kwasica doprowadza
do rozszerzenia naczyñ krwionoœnych
i zwiêkszenia ukrwienia miêœni. Ob-
jêtoœæ powstaj¹cej ch³onki jest wprost
proporcjonalna do przep³ywu przez
³o¿ysko naczyniowe (patrz prawo
Starlinga). Dlatego æwiczenia powin-
ny byæ dostosowane do wydolnoœci
pacjenta i nie mog¹ byæ zwi¹zane ze
zbyt d³ugim i nadmiernym wysi³kiem,
gdy¿ powoduje to skutek przeciwny
do zamierzonego. Objêtoœæ zalegaj¹-
cej ch³onki mo¿e wzrosn¹æ zamiast
siê zmniejszyæ.
noszenie rêkawic ochronnych do
zajêæ domowych, takich jak zmy-
wanie naczyñ, sprz¹tanie czy pra-
ca w ogródku,
Stosowanie banda¿owania
wielowarstwowego
lub poñczoch uciskowych
Zastosowanie ucisku zewnêtrzne-
go jest kluczowym elementem tera-
pii obrzêku limfatycznego. Zapew-
uwa¿ne wycinanie skórek w trak-
cie manicure czy pedicure (a naj-
lepiej zaniechanie tych czynnoœci),
codzienne nawil¿anie skóry balsa-
mami hipoalergicznymi,
noszenie wygodnego obuwia nie
powoduj¹cego otaræ,
∆
v
Stopieñ
Tab.. 3..
Sttopiieñ
nasiilleniia
obrrzêku
w zalle¿noœcii
od rró¿niicy
objjêttoœcii –
depilacjê za pomoc¹ kremów lub
wosku, unikaæ nale¿y maszynek
do golenia i depilatorów mecha-
nicznych,
do 10 proc. fizjologia
11–20 proc. obrzêk niewielkiego
stopnia
∆
v..
w okresie letnim stosowanie repe-
lentów,
21–30 proc. obrzêk umiarkowany
Sttopiieñ tten
pomocny jjestt
w usttallaniiu
schemattu
tterrapiiii
ochronê skóry przed grzybic¹
(zw³aszcza stóp w przestrzeniach
Ogólne zasady stosowania æwi-
czeñ rehabilitacyjnych:
31–40 proc. obrzêk znacznego
i powy¿ej
stopnia
Lekarza
51
Przewodnik
praktyka medyczna
nienie odpowiedniego stopniowane-
go ucisku, po³¹czonego z prac¹ miê-
œni szkieletowych, pobudza prze-
p³yw ch³onki i krwi ¿ylnej. Materia-
³y u¿ywane do ucisku zewnêtrznego
podzieliæ mo¿na na 2 grupy:
miejsc wra¿liwych, takich jak kostka,
nadgarstek, d³oñ, dó³ ³okciowy i pod-
kolanowy. Banda¿ ten s³u¿y równie¿
do wyrównania proporcji koñczyny
i nadania jej kszta³tu zbli¿onego do
walca, tak aby nak³adanie kolejnej
warstwy z³o¿onej z banda¿y elastycz-
nych o niskiej rozci¹gliwoœci by³o ³a-
twiejsze i bardziej efektywne. Ze-
wnêtrzn¹ warstwê stanowi¹ banda¿e
elastyczne. Niski stopieñ rozci¹gliwo-
œci ma zapewniæ niskie ciœnienie spo-
czynkowe i wy¿sze ciœnienie dyna-
miczne. Banda¿e te maj¹ zapewniæ
zewnêtrzny opór dla pracuj¹cych miê-
œni szkieletowych, a tym samym
zwiêkszyæ efektywnoœæ pracy pompy
miêœniowej. Banda¿e nak³adane s¹
spiralnie, a kolejne warstwy zachodz¹
na siebie na 50 proc. szerokoœci ban-
da¿a. Zapewnia to równomierne roz-
³o¿enie i stopniowanie ciœnienia.
poprawa wnikania p³ynu œród-
mi¹¿szowego do pocz¹tkowych
naczyñ ch³onnych,
poprawa transportu ch³onki,
zmniejszenie aktywnoœci stanu za-
palnego w skórze,
banda¿e,
ochrona skóry przed nadmiernym
rozci¹ganiem,
poñczochy i rêkawy uciskowe.
poprawa efektywnoœci pracy
pompy miêœniowej.
Wskazania i zalety stosowania
obu metod s¹ nieco odmienne i zale-
¿¹ od wielkoœci i zaawansowania
obrzêku.
Masa¿ limfatyczny
Masa¿ limfatyczny, stosowany
w czasie intensywnego okresu tera-
pii, powinien byæ wykonywany przez
specjalnie przeszkolony personel.
Prawid³owe prowadzenie masa¿u
wymaga znajomoœci anatomii uk³adu
ch³onnego i jego funkcji. Uproszczo-
na wersja – tzw. automasa¿ – jest za-
sadniczym elementem terapii po za-
koñczeniu okresu intensywnego le-
czenia. Terapeuta uczy wtedy
pacjenta lub rodzinê metod i sposo-
bów wykonania takiego masa¿u.
Banda¿owanie wielowarstwowe
Wskazania:
obrzêk o znacznym nasileniu ( (V
>30 proc.),
znacznego stopnia zniekszta³cenie
przez obrzêk, obecnoœæ g³êbokich
fa³dów skórnych,
limfotok,
obecnoœæ zw³óknieñ w tkance
podskórnej i skórze,
Rêkawy i poñczochy uciskowe
– s¹ to produkty wykonane fabrycz-
nie, w ró¿nych rozmiarach i klasach
ucisku. Zapewniaj¹ stopniowany
ucisk z najwy¿szym ciœnieniem na
dystalnym koñcu koñczyny. Po-
wszechnie stosowan¹ klas¹ ucisku
w obrzêku limfatycznym niewielkie-
go stopnia jest klasa II i wy¿sze. Do-
bór rozmiaru zale¿y od wielkoœci
koñczyny i jest dokonywany na pod-
stawie tabel wydanych przez firmê
produkuj¹c¹ dany asortyment mate-
ria³ów uciskowych.
Rêkawy i poñczochy uciskowe
stosowane s¹ po zakoñczeniu inten-
sywnej fazy leczenia, dla utrzymania
uzyskanego efektu.
obecnoœæ zmian skórnych –
owrzodzenia o ró¿nej etiologii.
Przeciwwskazania:
Podstawowe zasady masa¿u:
masa¿ powinien byæ delikatny, po-
wolny i rytmiczny,
ostre epizody zapalne,
zakrzepica ¿y³ g³êbokich,
nie powinien powodowaæ dolegli-
woœci bólowych,
niewydolnoœæ kr¹¿enia w stadium
III i IV wg NYHA,
nie jest wskazane u¿ywanie olej-
ków ani kremów,
zaburzenia obwodowego kr¹¿enia
têtniczego.
Zalety stosowania:
kontakt d³oni ze skór¹ powinien
byæ bezpoœredni – d³oñ przylega
do skóry nieruchomo i porusza siê
wraz z ni¹,
poprawia wnikanie p³ynu œród-
mi¹¿szowego do pocz¹tkowych
naczyñ ch³onnych,
je¿eli d³onie w czasie masa¿u sta-
j¹ siê wilgotne mo¿na u¿yæ nie-
wielkich iloœci nieperfumowane-
go talku,
poprawia transport ch³onki,
powoduje ust¹pienie zmian
w³óknistych w skórze i tkance
podskórnej,
masuje siê ruchami okrê¿nymi,
zmniejsza aktywnoϾ stanu zapal-
nego w skórze,
Wskazania:
kierunek masa¿u powinien byæ
zgodny z kierunkiem odp³ywu
ch³onki do okolicznych wêz³ów
ch³onnych,
obrzêk o miernym nasileniu
∆
zmniejsza limfotok,
v<30 proc.,
chroni skórê przed nadmiernym
rozci¹ganiem,
koñczyna bez zaznaczonych znie-
kszta³ceñ,
minimalny czas trwania masa¿u
15–20 min.
poprawia efektywnoϾ pracy pom-
py miêœniowej,
brak zmian skórnych,
pacjent jest zdolny do samodziel-
nego na³o¿enia rêkawa lub poñ-
czochy w domu.
przywraca fizjologiczne kszta³-
ty koñczynom.
Przeciwwskazania:
aktywna choroba nowotworowa
(nie jest przeciwwskazaniem bez-
wzglêdnym, zastosowanie masa¿u
zale¿y od indywidualnej decyzji
lekarza),
Rodzaj u¿ywanych materia³ów
– jako warstwa nak³adana bezpoœred-
nio na skórê stosowany jest rêkaw ba-
we³niany (STOCKINETTE) bez za-
wartoœci w³ókien elastycznych. Jego
zadaniem jest ochrona skóry. W cza-
sie nak³adania rêkaw ten powinien
byæ dok³adnie umieszczony we
wszystkich fa³dach skórnych. Kolej-
n¹ warstwê stanowi podk³ad miêk-
kich wacianych banda¿y, dla ochrony
Przeciwwskazania:
zakrzepica ¿y³ g³êbokich,
ostre epizody zapalne.
ostre zapalenie tkanki podskórnej,
Zalety:
zmiany alergiczne na skórze,
utrzymanie efektu intensywnej te-
rapii,
ograniczenie przes¹czania p³ynu
œródmi¹¿szowego przez zwiêksze-
nie ciœnienia hydrostatycznego,
niewydolnoœæ kr¹¿enia w stadium
III i IV NYHA,
zespó³ ¿y³y g³ównej górnej,
epizod zakrzepicy ¿y³ g³êbokich
w okresie ostatnich 6 mies.
52
Przewodnik
Lekarza
Plik z chomika:
tanusia
Inne pliki z tego folderu:
zęby i narządy.png
(614 KB)
Punkty akupunkturowe(1).pdf
(442 KB)
atlas anatomiczny BAUCHMAN.pdf
(47060 KB)
Kativasthi, vasti, lower back, pain, medicated oil, back pain, Ayurveda, ayurvedic treatment.avi
(2626 KB)
Drenaż grzbietu, kl pier, kd, twarzy.rar
(16 KB)
Inne foldery tego chomika:
!Zarabiaj w sieci!
■ FRANCUSKI+
►Wolni Farmerzy BOT'y
12 kroków DDA
2001 - Będę Silna
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin