2008.01. Manualny drenaż limfatyczny.pdf

MASAŻ

Terapia obrzęku chłonnego

Manualny drenaż limfatyczny

Celem poniższego opracowania jest skrótowe nakreślenie najistotniejszych – zdaniem autora – funkcji, jakie pełni ma-

nualny drenaż limfatyczny w terapii obrzęku chłonnego. Należałoby przypomnieć, że obrzęk limfatyczny jest jedynie

objawem chorobowym ujawniającym istnienie pewnych zmian strukturalnych, rzadziej funkcjonalnych, w obrębie układu

limfatycznego.

jest jedną z form terapeutycznych,

wykorzystywanych w kompleksowej fizy-

kalnej terapii przeciwzastoinowej. Istnieje

pogląd, że manualny drenaż limfatyczny

to taka forma masażu, która ma na celu

przepchnięcie obrzęku z części dystalnych

do proksymalnych bez dalszego uściślenia,

co dalej ma się z tym obrzękiem dziać. Jest

to jednak pogląd błędny. Istotnie, technika

przepychania nie jest obca w manualnym

drenażu limfatycznym, jednakże nie zajmuje

istotnego w nim miejsca. Jeśliby zastosować

manualny drenaż limfatyczny wyłącznie

z dośrodkowym przepychaniem chłonki,

stałby się on czysto objawową formą terapii,

w dodatku o stosunkowo niskiej skuteczno-

ści. Pragnąłbym zwrócić uwagę, że manual-

ny drenaż limfatyczny nie jest pozbawiony

elementu leczenia przyczynowego.

najniższym piętrze organizacyjnym układu,

gdzie następuje produkcja chłonki – wchła-

nianie płynu śródtkankowego do naczyń

chłonnych – aktywizacja fizjologicznego

drenażu polega na stymulacji produkcji

chłonki. Dzięki chwytom drenażowym, któ-

rych istotną cechą jest maksymalne wyczer-

panie przesuwalności tkanek, uruchamiany

jest wyjątkowo wydajny sposób napełniania

naczyń chłonnych, wykorzystujący chwilo-

we otwory przejściowe (stigmata).

powierzchownego, zgodnie z gradientem

ciśnienia po uprzednim wydrenowaniu

systemu powierzchownego. Oprócz tego

oddziaływania (wykorzystywanego od

chwili powstania metody) w manualnym

drenażu limfatycznym wykorzystywanych

jest również wiele technik oddziałujących

bezpośrednio na system głęboki, wśród

których należy wymienić technikę chwytów

obrzękowych, pracę na naczyniach w prze-

grodach międzymięśniowych czy drenaż

stawowy. Ten ostatni zasługuje na szczegól-

ną uwagę, gdyż ze względu na brak naczyń

przeszywających łączących system powierz-

chowny z systemem śródstawowym, jedyną

drogą ewakuacji obrzęku śródstawowego są

naczynia zawarte w maziówce stawowej.

Aktywizację tych naczyń najlepiej prowa-

dzić przez wprowadzanie zmian ciśnienia

śródstawowego. Do tego celu wykorzystuje

się elementy terapii manualnej stawów.

Dziś manualny drenaż limfatyczny to

kompleksowe, wielokierunkowe oddzia-

ływanie mające na celu ewakuację obrzę-

ku, posiłkujące się zarówno technikami

zbliżonymi do masażu, jak i kinezyterapią,

a nawet terapią manualną. Warto zauwa-

żyć, że manualny drenaż limfatyczny jest

metodą wciąż rozwijającą się. Poszukuje się

nowych form oddziaływania, mających na

celu aktywizację układu limfatycznego przy

jednoczesnym ograniczeniu wkładu pracy

terapeuty, bądź form przedłużenia wysokiej

aktywności pracy zastymulowanych naczyń

limfatycznych. Przykładowym kierunkiem

poszukiwań są próby wprowadzania kine-

siotapingu.

Funkcje m.d.l.

Aktywizacja fizjologicznego drenażu tkan-

kowego to podstawowa funkcja manualnego

drenażu limfatycznego. Kolejną ważną funk-

cją, jaką pełni manualny drenaż limfatyczny,

jest tworzenie optymalnych warunków do

regeneracji uszkodzonego układu limfatycz-

nego. Regeneracja ta następuje dzięki lim-

fangiogenezie polegającej na wytworzeniu

połączeń anastomozowych pomiędzy uszko-

dzonym naczyniem limfatycznym a innym

naczyniem o niezaburzonym odpływie

– limfatycznym bądź żylnym. Jednakże, by

owa limfangiogeneza mogła zaistnieć, musi

być spełniony warunek różnicy ciśnień:

naczynie, z którego anastomoza może

być wyprowadzona, winno cechować się

możliwie najwyższym ciśnieniem chłonki

w naczyniu, zaś naczynie, do którego ma

ona być doprowadzona – możliwie najniż-

szym, czyli musi być dobrze wydrenowane.

Manualny drenaż limfatyczny ułatwia wła-

śnie osiągnięcie takiej sytuacji, zaś terapia

kompresyjna – jej utrzymanie.

Czym jest m.d.l.?

Co to jest manualny drenaż limfatyczny?

To forma terapii wykorzystująca specjal-

ne techniki manualne, mająca na celu

ewakuację obrzęku poprzez stymulację

fizjologicznego drenażu tkankowego. Owa

stymulacja ma różną postać na różnych

piętrach układu.

Charakterystyczne dla manualnego

drenażu limfatycznego jest rozpoczyna-

nie pracy w obrębie centralnych struktur

układu limfatycznego, a dopiero później

– wbrew potocznej opinii – stopniowe

przemieszczanie się na obwód. Praca nad

centralną częścią układu limfatycznego,

wykorzystująca zarówno pewne działania

manualne, jak i gimnastykę oddechową,

ma na celu aktywizację pracy dużych

naczyń limfatycznych, odprowadzających

chłonkę do zespoleń limfo-żylnych w ką-

tach żylnych, poprzez przyspieszenie pracy

angionów limfatycznych tychże naczyń.

Działanie to zapewnia powstanie efektu ssą-

cego na wszystkich dopływach tych dużych

naczyń (przewodów i pni limfatycznych), co

ułatwia wprowadzenie chłonki z obwodu do

krwiobiegu. Dalszym elementem aktywiza-

cji fizjologicznego drenażu jest stymulacja

naczyń niższych pięter organizacyjnych

układu limfatycznego. Stymulacja naczyń

kolektorowych usprawnia napełnianie wę-

złów limfatycznych oraz częściowo umożli-

wia wybór kierunku ewakuacji obrzęku. Na

Oddziaływanie m.d.l.

Obecnie manualny drenaż limfatyczny

to nie tylko oddziaływanie na system

powierzchowny układu limfatycznego (na

którym jednak opiera się większość działań),

lecz również oddziaływanie na struktury

zlokalizowane głębiej. Na system głęboki

układu limfatycznego manualny drenaż

limfatyczny wpływa zarówno pośrednio, jak

i bezpośrednio. Pośrednie oddziaływanie

polega na wykorzystaniu licznych naczyń

przeszywających w układzie limfatycznym

– bezzastawkowych połączeń pomiędzy sys-

temem głębokim i powierzchownym układu

limfatycznego, umożliwiających swobodny

przepływ chłonki z systemu głębokiego do

Ze względu na opisane wyżej funkcje,

które pełni manualny drenaż limfatyczny

w terapii obrzęków chłonnych, oraz kom-

pleksowość jego oddziaływania, manualny

drenaż limfatyczny stał się podstawą,

bazą wyjściową w szerokoaspektowym

postępowaniu terapeutycznym, zwanym

kompleksową fizykalną terapią przeciw-

obrzękową, w której obok manualnego

drenażu limfatycznego znajdują się jeszcze:

kompresjoterapia, aktywna kinezyterapia,

pielęgnacja skóry oraz poradnictwo teore-

tyczne (przybierające często formy punktów

konsultacyjnych czy grup wsparcia).

MGR S EBASTIAN B IAŁY

NZOS Limf-Med w Chorzowie

REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008

M anualny drenaż limfatyczny (m.d.l.)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: