Wojciechowski - Przepisy niemieckiego Kodeksu postepowania cywilnego o postępowaniu arbitrażowym. Przekład z wprowadzeniem.pdf

(207 KB) Pobierz
Rafał Wojciechowski
doktor nauk prawnych, adiunkt na WPAiE Uniwersytetu Wrocławskiego
Przepisy niemieckiego Kodeksu
postępowania cywilnego o
postępowaniu arbitrażowym.
Przekład z wprowadzeniem
Niemiecki Kodeks postępowania cywilnego został uchwalony 30.1.1877 r., a wszedł
w życie 1.10.1879 r. Od początku zawierał przepisy o sądzie polubownym, które wyróż
niały się poszanowaniem autonomii woli stron. Obok uregulowań austriackich z końca
XIX w. rozwiązania niemieckie stały się podstawą dla polskich przepisów o sądzie polu
bownym, zawartych w Kodeksie postępowania cywilnego z 29.11.1930 r., obowiązują
cym od 1.1.1933 r. Większość wprowadzonych wtedy przepisów o sądzie polubownym
znalazła się następnie w nadal obowiązującym polskim Kodeksie postępowania cywil
nego z 17.11.1964 r. Stąd wynikała też daleko idąca odpowiedniość polskich i zachod
nioeuropejskich uregulowań sądownictwa polubownego także w okresie PRL.
Podstawowe znaczenie dla obecnego kształtu niemieckich uregulowań sądownictwa
arbitrażowego ma ustawa modelowa opracowana przez Komisję Międzynarodowego
Prawa Handlowego ONZ (UNCITRAL) i zalecona w 1985 r. Państwom Członkowskim
przez Zgromadzenie Ogólne tej organizacji jako wzorzec dla krajowych regulacji proble
matyki arbitrażowej. W ciągu ponad dwudziestu lat oddziaływania tego modelu wiele
państw przyjęło go do swoich porządków prawnych, należą do nich także Niemcy (1997
r.) i Polska (2004 r.). W ten sposób nadal występuje odpowiedniość ogólnego kształtu i
bardzo wielu przepisów szczegółowych między polskimi i niemieckimi uregulowaniami
arbitrażowymi.
Najnowsza niemiecka regulacja sądownictwa arbitrażowego, oparta na ustawie mo
delowej UNCITRAL, pochodzi z 22.12.1997 r. Została ona umieszczona zgodnie z tra
dycją w 10. księdze ustawy procesowej. Zachowuje dość wiernie podstawowy schemat
ustawy modelowej UNCITRAL. Również w zakresie terminologii zbieżność z modelem
międzynarodowym jest znaczna. Liczne przepisy należą więc do norm iuris dispositivi i
są opatrzone zastrzeżeniem „jeżeli strony nie postanowią inaczej”. W zasadzie zapewne
krócej byłoby sformułować pewne ograniczenia i zakazy, zarazem dopuszczając pozo
stałe możliwe porozumienia stron, jednak poprzez wprowadzenie licznych przepisów
ustawy modelowej uzyskano znaczącą komplementarność z innymi jurysdykcjami.
Podobnie jak przed nowelizacją z 1997 r. przepisy niemieckiej ustawy procesowej mają
zastosowanie zarówno do arbitrażu krajowego, jak i międzynarodowego, co stanowi
jedną z wielu analogii wobec rozwiązań przyjętych także w Polsce.
Zadaniem przekładu jest przede wszystkim oddanie treści oryginału w odpowiedniej
szacie językowej. W przypadku tekstu normatywnego należy zatem dokonać rozmaitych
wyborów terminologicznych. Z jednej strony istnieją określone schematy oddawania
pewnych zależności treściowych w niemieckim języku prawnym, z drugiej – polski
ustawodawca także ma swoje utarte zwyczaje językowe. Autor przekładu poszukiwał
najczęściej kompromisu, choć czasem decydował się na pozostawienie pewnych cech
swoistych języka oryginału. Dla przykładu język polskich kodyfikacji prawa prywatnego
starannie unika czasownika „musieć”, tymczasem w niemieckiej ustawie procesowej
słowo „ müssen ” występuje nierzadko. Wprawdzie więc powiedzenie, że pismo „musi”
zawierać jakąś treść, jest odległe od polskiego zwyczaju językowego, jednak zachowanie
tego słowa pozwala uwydatnić swoiste cechy niemieckiego języka prawnego bez naj
mniejszej nawet utraty znaczenia danego zdania.
Najistotniejszym wyborem terminologicznym dokonanym przez autora tłumaczenia
wydaje się konsekwentny przekład rzeczownika „ Schiedsrichter ” jako „arbiter” oraz
przymiotnika „ schiedsrichterlich ” jako „arbitrażowy”. W ten sposób nie znalazły
wprawdzie zastosowania tradycyjne polskie terminy „sąd polubowny” oraz „sędzia sądu
polubownego” (ten ostatni w KPC tylko w art. 1169 § 1), jednak osiągnięto pewną spój
ność terminologiczną. Jej skutkiem jest także przekład „ Schiedsvereinbarung ” jako „zapis
arbitrażowy”, bo dzięki temu „ Schiedsabrede ” to samodzielna „umowa arbitrażowa”, a
„ Schiedsklausel ” to „klauzula arbitrażowa”. Oczywiście jest to swoisty kompromis po
między tradycyjną terminologią a potrzebą zachowania konsekwencji dla celów prze
kładu.
Zehntes Buch der Zivilprozessordnung
Dziesiąta księga Kodeksu postępowania cywilnego
Schiedsrichterliches Verfahren
Postępowanie arbitrażowe
Erster Abschnitt
Allgemeine Vorschriften
Rozdział pierwszy
Przepisy ogólne
§ 1025
Anwendungsbereich
Zakres stosowania
(1) Die Vorschriften dieses Buches sind anzuwenden, wenn der Ort des schiedsrich
terlichen Verfahrens im Sinne des § 1043 Abs. 1 in Deutschland liegt.
(1) Przepisy niniejszej księgi stosuje się, jeżeli miejsce postępowania arbitrażo
wego w rozumieniu § 1043 ust. 1 znajduje się w Niemczech.
(2) Die Bestimmungen der §§ 1032, 1033 und 1050 sind auch dann anzuwenden, wenn
der Ort des schiedsrichterlichen Verfahrens im Ausland liegt oder noch nicht bestimmt
ist.
(2) Postanowienia §§ 1032, 1033 i 1050 stosuje się także, jeżeli miejsce postępo
wania arbitrażowego znajduje się za granicą lub jeszcze nie zostało ustalone.
(3) Solange der Ort des schiedsrichterlichen Verfahrens noch nicht bestimmt ist,
sind die deutschen Gerichte für die Ausübung der in §§ 1034, 1035, 1037 und 1038
bezeichneten gerichtlichen Aufgaben zuständig, wenn der Beklagte oder der Kläger
seinen Sitz oder seinen gewöhnlichen Aufenthalt in Deutschland hat.
(3) Dopóki miejsce postępowania arbitrażowego nie jest ustalone, do wykonywania
zadań sądu oznaczonych w §§ 1034, 1035, 1037 i 1038 właściwe są sądy niemieckie,
jeżeli pozwany albo powód ma w Niemczech swoją siedzibę albo miejsce stałego poby
tu.
(4) Für die Anerkennung und Vollstreckung ausländischer Schiedssprüche gelten
die §§ 1061 bis 1065.
(4) Uznania i wykonania wyroków zagranicznych sądów arbitrażowych dotyczą
§§ 1061 do 1065.
§ 1026
Umfang gerichtlicher Tätigkeit
Zakres czynności sądu
Ein Gericht darf in den in §§ 1025 bis 1061 geregelten Angelegenheiten nur tätig
werden, soweit dieses Buch es vorsieht.
W sprawach uregulowanych w §§ 1025–1061 sąd może dokonywać czynności tyl
ko wtedy, gdy przewiduje to niniejsza księga.
§ 1027
Verlust des Rügerechts
Utrata prawa do podniesienia zarzutu
Ist einer Bestimmung dieses Buches, von der die Parteien abweichen können, oder
einem vereinbarten Erfordernis des schiedsrichterlichen Verfahrens nicht entsprochen
worden, so kann eine Partei, die den Mangel nicht unverzüglich oder innerhalb einer
dafür vorgesehenen Frist rügt, diesen später nicht mehr geltend machen. Dies gilt nicht,
wenn der Partei der Mangel nicht bekannt war.
Jeżeli uchybiono postanowieniu tej księgi w sprawie, co do której strony mogą
umówić się inaczej albo uchybiono uzgodnionym przez strony wymogom postępo
wania arbitrażowego, wtedy strona, która nie podniosła zarzutu przeciwko temu
uchybieniu niezwłocznie lub w przewidzianym w tym celu terminie, nie może póź
niej podnieść takiego zarzutu. To nie obowiązuje, jeżeli uchybienie nie było znane
stronom.
§ 1028
Empfang schriftlicher Mitteilungen bei unbekanntem Aufenthalt
Przyjęcie zawiadomień pisemnych przy nieznanym miejscu pobytu
(1) Ist der Aufenthalt einer Partei oder einer zur Entgegennahme berechtigten Per
son unbekannt, gelten, sofern die Parteien nichts anderes vereinbart haben, schriftliche
Mitteilungen an dem Tag als empfangen, an dem sie bei ordnungsgemäßer Übe
rmittlung durch Einschreiben gegen Rückschein oder auf eine andere Weise, welche den
Zugang an der letztbekannten Postanschrift oder Niederlassung oder dem letztbekann
ten gewöhnlichen Aufenthalt des Adressaten belegt, dort hätten empfangen werden
können.
(1) Jeżeli miejsce pobytu strony albo osoby upoważnionej do odbioru pism jest
nieznane, uważa się, jeżeli strony nie postanowiły inaczej, pisemne zawiadomienia za
doręczone w dniu, w którym doszłyby one do adresata przy pomocy przesyłki nada
nej za zwrotnym poświadczeniem odbioru albo w inny sposób, który poświadcza
dotarcie do ostatnio znanego adresu pocztowego lub siedziby, lub ostatniego znane
go miejsca stałego pobytu adresata, gdzie mogłyby być odebrane.
(2) Absatz 1 ist auf Mitteilungen in gerichtlichen Verfahren nicht anzuwenden.
(2) Ustępu 1 nie stosuje się do doręczeń w postępowaniu sądowym.
Zweiter Abschnitt
Schiedsvereinbarung
Rozdział drugi
Zapis arbitrażowy
§ 1029
Begriffsbestimmung
Określenie pojęcia
(1) Schiedsvereinbarung ist eine Vereinbarung der Parteien, alle oder einzelne Stre
itigkeiten, die zwischen ihnen in Bezug auf ein bestimmtes Rechtsverhältnis vertragli
cher oder nichtvertraglicher Art entstanden sind oder künftig entstehen, der Entsche
idung durch ein Schiedsgericht zu unterwerfen.
(1) Zapis arbitrażowy jest umową stron o poddanie rozstrzygnięciu sądu arbitra
żowego wszystkich albo pojedynczych sporów, które powstały lub powstaną w przy
szłości między nimi w odniesieniu do stosunku prawnego o charakterze umownym
lub bezumownym.
(2) Eine Schiedsvereinbarung kann in Form einer selbständigen Vereinbarung
(Schiedsabrede) oder in Form einer Klausel in einem Vertrag (Schiedsklausel) geschlossen
werden.
(2) Zapis arbitrażowy może być zawarty w formie samodzielnej umowy (umowa
arbitrażowa) albo w formie klauzuli w umowie (klauzula arbitrażowa).
§ 1030
Schiedsfähigkeit
Zdolność arbitrażowa
(1) Jeder vermögensrechtliche Anspruch kann Gegenstand einer Schiedsvereinba
rung sein. Eine Schiedsvereinbarung über nichtvermögensrechtliche Ansprüche hat
insoweit rechtliche Wirkung, als die Parteien berechtigt sind, über den Gegenstand des
Streites einen Vergleich zu schließen.
(1) Przedmiotem zapisu arbitrażowego może być każde roszczenie majątkowe.
Zapis na sąd arbitrażowy co do roszczeń niemajątkowych ma skutek prawny w za
kresie, w jakim strony są uprawnione do zawarcia ugody co do przedmiotu sporu.
(2) Eine Schiedsvereinbarung über Rechtsstreitigkeiten, die den Bestand eines Miet
verhältnisses über Wohnraum im Inland betreffen, ist unwirksam. Dies gilt nicht, soweit
es sich um Wohnraum der in § 549 Abs. 2 Nr. 1 bis 3 des Bürgerlichen Gesetzbuchs
bestimmten Art handelt.
(2) Nieważny jest zapis arbitrażowy co do sporów prawnych, które dotyczą ist
nienia stosunku najmu lokalu mieszkalnego w kraju. Przepisu tego nie stosuje się,
jeżeli chodzi o lokal mieszkalny określony w § 549 ust. 2 nr 1 do 3 Kodeksu cywilne
go.
(3) Gesetzliche Vorschriften außerhalb dieses Buches, nach denen Streitigkeiten
einem schiedsrichterlichen Verfahren nicht oder nur unter bestimmten Voraussetzun
gen unterworfen werden dürfen, bleiben unberührt.
(3) Pozostają nienaruszone przepisy ustawowe spoza tej księgi, według których
pewne spory nie mogą być poddane postępowaniu arbitrażowemu lub mogą być
poddane tylko po spełnieniu określonych przesłanek.
§ 1031
Form der Schiedsvereinbarung
Forma zapisu arbitrażowego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin