Na własnych nogach! (stopa cukrzycowa).pdf

DLA DIABETYKÓW

Na własnych

nogach!

Wprowadzenie

Drogi Pacjencie!

Oddajemy w Twoje ręce broszurę, w której opisane są podstawowe deinicje

i problemy związane ze schorzeniem nazywanym Zespołem Stopy Cukrzyco-

wej często występującym u osób, które długotrwale nieprawidłowo kontrolu-

ją cukrzycę. Zazwyczaj długotrwająca i źle leczona cukrzyca uszkadza nerwy

obwodowe, a także tętnice, którymi doprowadzana jest krew do stóp.

Aby zapobiec wystąpieniu tej choroby u Ciebie, wymagana jest:

• Dobra kontrola cukrzycy (poziom cukru zawsze w granicach dopuszczonych

przez normy).

• Wyjątkowa dbałość o swoje stopy (natłuszczanie stóp, nieużywanie ostrych

przedmiotów do pielęgnacji paznokci czy usuwania „odcisków”).

• Niesłychanie istotne jest zaniechanie palenia tytoniu i codzienne spacery.

Leczenie w/w powikłania jest bardzo trudne dla grupy leczącej, uciążliwe dla

chorego z powodu długości jego trwania oraz bardzo drogie, ponieważ obcią-

ża budżet zarówno osoby chorej, jak i budżet naszego Państwa. Dlatego, Drogi

Pacjencie, otocz swoje stopy specjalną troską. Pamiętaj, iż zmiany na stopie

nie muszą u Ciebie wystąpić. Zapoznaj się z tą broszurą, bo im więcej wiesz,

tym większe jest prawdopodobieństwo, że unikniesz tego powikłania. Warto.

Dr n. med. Grzegorz Rosiński

Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii

Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny w Warszawie

Spis treści

Zespół Stopy Cukrzycowej 7

Rodzaje stopy cukrzycowej 11

Możesz uniknąć amputacji 25

Infekcja 28

Jak zapobiegać Zespołowi Stopy Cukrzycowej 29

Antyamputacyjna apteczka I pomocy dla stóp chorego z cukrzycą 31

Wykonywanie opatrunków u osób z Zespołem Stopy Cukrzycowej 32

System opieki nad pacjentem ze stopą cukrzycową 34

Poradnie Stopy Cukrzycowej 36

Ośrodki wykonujące procedury endowaskularne w Zespole Stopy Cukrzycowej 38

Zespół Stopy Cukrzycowej

Zespół Stopy Cukrzycowej to:

„Infekcja, owrzodzenie i/ lub destrukcja tkanek głębokich w połączeniu

z zaburzeniami neurologicznymi oraz chorobami naczyń obwodowych

w różnym stopniu zaawansowania”.

Stopa to część kończyny dolnej poniżej kostki.

Z deinicji tej wynika podział na trzy rodzaje Zespołów Stopy Cukrzycowej (ZSC).

Poniżej podane są typy ZSC i częstość ich występowania.

Częstość występowania:

(materiał własny z Przyklinicznej Poradni Stopy Cukrzycowej)

• Zespół neuropatycznej stopy cukrzycowej

65%

• Zespół naczyniowej stopy cukrzycowej

10%

• Zespół stopy neuropatyczno-naczyniowej

25%

Z wyżej wymienionej deinicji wynika także, iż może istnieć Zespół Stopy Cukrzy-

cowej bez owrzodzenia, czyli z zachowaną ciągłością skóry, a zmiany (i to bar-

dzo groźne) dotyczą tylko kości. Jest to powikłanie niesłychanie trudne do roz-

poznania we wstępnym okresie zmian.

Uwaga!

Prawidłowe wyrównanie glikemii zapobiega wystę-

powaniu powikłań cukrzycowych, w tym Zespołu

Stopy Cukrzycowej.

Aby lepiej zrozumieć zagadnienia związane z Zespołem Stopy Cukrzyco-

wej, zapoznaj się z poniższymi informacjami.

• Brak dbałości o higienę stóp,

• Źle dobrane obuwie, wkładki czy skarpety,

• Uraz mechaniczny, chemiczny czy termiczny.

Mechanizm powstawania zmian na stopie w źle kontrolowanej cukrzycy

Poniżej podajemy kilka deinicji różnych zmian na stopie – ich znajomość

pomoże Ci w zrozumieniu treści broszury i ułatwi kontakt z Twoim lekarzem.

Uszkodzenie nerwów

Uszkodzenie naczyń (miażdżyca)

1. Upośledzenie odczuwania:

• Bólu

• Dotyku

• Drżenia (wibracji)

• Temperatury

2. Suchość skóry

3. Zwiększony przepływ krwi przez

kości – wypłukiwanie elementów

utwardzających kość (rozpad kości)

4. Pękanie skóry – wrota zakażeń

5. Powstanie zgorzeli stopy

1. Stopniowe zarastanie tętnic dopro-

wadzających krew do stopy i takie

same zmiany w tętnicach stopy

2. Tworzenie się zakrzepów w miażdży-

cowo zmienionych naczyniach

3. Ustanie krążenia i powstanie suchej

czarnej martwicy

4. Dołączenie zakażenia – powstaje

martwica rozpływna

Modzel (odcisk)

Jest to zmiana w skórze polegająca na nadmiernym rogowaceniu. Zmiana ta

powstaje wskutek ucisku mechanicznego. Najczęstszą przyczyną powstania

tego typu zmiany na stopie są źle dopasowane buty. Nadmierne rogowacenie

to proces niekontrolowany, podobnie jak powstawanie tkanki nowotworowej.

Owrzodzenie (dotyczy głównie stopy neuropatycznej)

W powikłaniu cukrzycy, jakim jest stopa cukrzycowa, wyróżnia się dwa typy

owrzodzeń:

1. Owrzodzenie powierzchowne, które obejmuje tylko skórę, ale nie sięga w głąb

struktur stopy.

2. Owrzodzenie głębokie obejmujące swoim zasięgiem wszystkie struktury

stopy, czyli mięśnie, ścięgna kości i stawy (jest to bardzo groźne w skutkach

owrzodzenie).

Dość często mamy do czynienia z chorymi, u których występuje uszko-

dzenie zarówno nerwów, jak i naczyń obwodowych (peryferyjnych). Jest

to zespół neuropatyczno-niedokrwiennej stopy cukrzycowej (tzw. stopa

typu mieszanego).

Amputacja

Jest to odjęcie kończyny dolnej lub jej części na różnym poziomie. Najczę-

ściej wyróżnia się amputację dużą, czyli taką powyżej kostki, i amputację

małą, która dotyczy palców lub nawet śródstopia. Liczba amputacji, zarów-

no dużej, jak i małej, nie jest w Polsce dokładnie określona. Publikacje na ten

temat są jak dotąd fragmentaryczne. W innych krajach świata liczba amputacji

z powodu Zespołu Stopy Cukrzycowej na 100 000 mieszkańców waha się

od 2 do 40 amputacji rocznie. W województwie mazowieckim, które w 2006 r.

liczyło ponad 5 milionów mieszkańców, wskaźnik ten wynosił 7,5, a w 2007 r.

już tylko 5,9 dużych amputacji na 100 000 mieszkańców.

Zagrożenia dotyczące powstania stopy cukrzycowej:

• Źle leczona cukrzyca,

• Palenie tytoniu,

• Utrata odczuwania bólu, ucisku,

• Zaburzenia ukrwienia stopy,

• Jakakolwiek deformacja stopy,

• Nadmiar masy ciała,

• Przebyty Zespół Stopy Cukrzycowej w przeszłości,

• Podeszły wiek,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: