ow69.pdf

Dwumiesi´cznik

Vol. XV, Nr 69 (1/2005)

ISSN-1231-014X, Indeks 386138

Maciej S. Sobaƒski,

Z ˝ycia flot

Redaktor naczelny

Jaros∏aw Malinowski

Kolegium redakcyjne

Rafa∏ Ciechanowski, Micha∏ Jarczyk,

Maciej S. Sobaƒski

Grzegorz Ochmiƒski

Carski i gwardyjski jacht Sztandart

Wspó∏pracownicy w kraju

Mariusz Borowiak, Jaros∏aw Cichy, Andrzej Danilewicz,

Przemys∏aw Federowicz, Maciej K. Franz, Jan Front,

Micha∏ Glock, Tadeusz Górski,Tomasz Grotnik,

Krzysztof Hanuszek, Marek Herma,

Piotr Kubiszewski, Jerzy Lewandowski, Andrzej Nitka,

Grzegorz Nowak, Grzegorz Ochmiƒski,

Jaros∏aw Palasek, Radomir Pyzik, Jan Radziemski,

Marcin Schiele, Maciej Szopa, Marek Sup∏at,

Tomasz Walczyk

Maciej S. Sobaƒski

Niemieckie okr´ty liniowe typu

König , cz´Êç I

Wspó∏pracownicy zagraniczni

BIA¸ORUÂ

Igor G. Ustimienko

BELGIA

Leo van Ginderen, Jasper van Raemdonck,

CZECHY

René Greger, Ota Janeçek

FRANCJA

Gérard Garier, Jean Guiglini, Pierre Hervieux

HISZPANIA

Alejandro Anca Alamillo

HOLANDIA

Robert F. van Oosten

IZRAEL

Aryeh Wetherhorn

LITWA

Aleksandr Mitrofanov

MALTA

Joseph Caruana

NIEMCY

Siegfried Breyer, Richard Dybko, Hartmut Ehlers,

Jürgen Eichardt, Zvonimir Freivogel, Bodo Herzog,

Werner Globke, Reinhard Kramer, Peter Schenk,

Hans Lengerer

ROSJA

Siergiej Ba∏akin, Borys Lemaczko, Niko∏aj W. Mitiuckow,

Konstantin B. Strelbickij

STANY ZJEDNOCZONE. A.P.

Arthur D. Baker III

SZWECJA

Lars Ahlberg, Curt Borgenstam

UKRAINA

Anatolij N. Odajnik, W∏adymir P. Zab∏ockij

WIELKA BRYTANIA

Ralph Edwards

W¸OCHY

Maurizio Brescia, Achille Rastelli

Gérard Garier

Francuskie niszczyciele typu Algérien ,

cz´Êç II

Maciej S. Sobaƒski

Valiant i dok w Trincomalee

Tadeusz Górski

Organizacja bojowa

radzieckich pancerników

Antonio E. Lissaraga, Niko∏aj W. Mitiuckow

Hiszpaƒskie niszczyciele

typu Oquendo , cz´Êç I

Maciej S. Sobaƒski

Zag∏ada Ghazi

Adres redakcji

Wydawnictwo „Okr´ty Wojenne”

Krzywoustego 16, 42-605 Tarnowskie Góry

Polska/Poland tel: +48 (032) 384-48-61

www.okretywojenne.pl

e-mail: okrety@ka.home.pl

W∏adymir P. Zab∏ockij

Pegaz opuszcza szyk

Sk∏ad, druk i oprawa:

DRUKPOL Sp. J.

Kochanowskiego 27, 42-600 Tarnowskie Góry

tel. (032) 285-40-35 e-mail: drukpol@pnet.pl

Krzysztof Hanuszek

Brazylijskie fregaty rakietowe

typu Niterói

Przedruk i kopiowanie jedynie za zgodà wydawnictwa

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adjustacji

tekstów. Materia∏ów nie zamówionych nie zwracamy.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç

publikowanych artyku∏ów, które prezentujà wy∏àcznie

opinie i punkt widzenia ich autorów.

Tomasz Grotnik

Holenderskie okr´ty podwodne

typu Walrus

Nak∏ad: 1500 egz.

Recenzje

Na ok∏adce:

Uzbecki kuter rzeczny D˝ajchun na Amu-Darii.

fot. Issliedowatielsko-projektnyj Centr Korablestro-

jenia Ukrainy

Z ˝ycia flot

Ceremonia wodowania okr´tu podwodnego Carrera .

fot. Izar

na pó∏nocny zachód od Pekinu, wodowa-

no prototypowy okr´t podwodny o nap´-

dzie atomowym z uzbrojeniem rakietowym

typu 094. Pierwsze prace nad projektem

nowego rakietowego okr´tu podwodnego

rozpocz´to jeszcze w latach 80-tych mi-

nionego stulecia, korzystajàc z udost´p-

nionej radzieckiej technologii. Nowe okr´ty

mia∏y zgodnie z za∏o˝eniami, zastàpiç nie-

udany typ Xia . Pierwsze sygna∏y amery-

kaƒskiego wywiadu o przystàpieniu

do prac na pochylni pochodzà z koƒca lat

1999, jednak ju˝ w roku 2000 zosta∏y one

przyhamowane w zwiàzku ze skoncentro-

waniem ca∏ej uwagi na atomowych okr´-

tach podwodnych typu „093”, z których

pierwszy ma wejÊç do s∏u˝by w 2005. Na-

le˝y przypuszczaç, ˝e jednostki obu typów

majà szereg wspólnych elementów, w tym

si∏owni´. Podstawowe uzbrojenie uderze-

niowe okr´tów typu „094”, których zgod-

nie z planem ma powstaç seria liczàca co

najmniej 4 jednostki, stanowiç b´dzie

16 pocisków balistycznych „Ju Lang-2”

(JL-2) o zasi´gu 8000 km, z g∏owicami

o mocy 400 kT. Wprowadzenie na uzbroje-

nie okr´tów z pociskami JT-2 pozwoli

Chiƒczykom na ra˝enie celów na zacho-

dzie Stanów Zjednoczonych z pozycji

u w∏asnych wybrze˝y.

nostek. Monta˝ sekcji w ca∏oÊç mia∏ byç

prowadzony przez stoczni´ DCN Brest.

Rzecz znamienna, cz´Êç sekcji stocznia

DCN Brest zamówi∏a u podwykonawcy,

którym okaza∏a si´ Stocznia Remontowa

w Gdaƒsku. Symbolicznà st´pk´ pod bu-

dow´ Mistral po∏o˝ono w Brescie 9 lipca

2002 roku.

WypornoÊç standardowa okr´tu wyno-

si 16 500 t, a pe∏na odpowiednio 21 300 t

przy d∏ugoÊci ca∏kowitej 199 m, szeroko-

Êci 32 m i zanurzeniu 6,2 m. Nap´d stano-

wià 4 silniki wysokopr´˝ne Wärtsilä 16

V32, które poruszajà generatory elektrycz-

ne nap´dzajàce 2 silniki elektryczne Pods

Mermaid, ka˝dy o mocy 7 MW. Maksy-

malna pr´dkoÊç 18,8 w´z∏a, a zasi´g

przy tej pr´dkoÊci oko∏o 5800 Mm, zaÊ

10 700 Mm przy 15 w´z∏ach.

Uzbrojenie obejmuje 2 szeÊcioprowad-

nicowe wyrzutnie pocisków plot. „Sim-

bad”, 2 dzia∏a plot. kal. 30 mm Breda-Mau-

ser oraz 4 wkm-y kal. 12,7 mm M2-HB

Browning. Mistral dysponuje rozbudowa-

nymi systemami elektronicznymi zapew-

niajàcymi nawigacj´, ∏àcznoÊç i komunika-

cj´, przetwarzanie informacji bojowych

oraz przeciwdzia∏anie elektroniczne.

Jednostka mo˝e transportowaç na po-

k∏adzie ∏adunkowym o powierzchni

2650 m 2 do 60 pojazdów pancernych,

w tym czo∏gi typu „Leclerc”, których

za i wy∏adunek umo˝liwiajà 2 rampy. Po-

wierzchnia pok∏adu lotniczego wynosi

6400 m 2 , na której wyznaczono 6 stano-

wisk dla Êmig∏owców typu „Super Stal-

lion”. Hangar lotniczy ma powierzchni´

1800 m 2 , co pozwala na bazowanie grupy

lotniczej liczàcej 16 Êmig∏owców (8 typu

NH90 i 8 typu „Tigre”). Komunikacj´ han-

garu z pok∏adem lotniczym umo˝liwiajà

2 podnoÊniki o udêwigu 13 t. Rufowy dok

o d∏ugoÊci 57,5 m, szerokoÊci 15,4 m

i wysokoÊci 8,2 (powierzchnia 885 m 2 )

CHILE

W dniu 24 listopada 2004 roku

w stoczni Izar w hiszpaƒskiej Cartagenie

wodowano nale˝àcy do typu Scorpene

okr´t podwodny o nazwie Carrera dla ma-

rynarki wojennej Chile. W uroczystoÊci

uczestniczy∏ minister obrony Chile Jaime

Ravinet de la Fuente, zaÊ matkà chrzestnà

okr´tu zosta∏a Maria Ximena Iturriaga, ˝o-

na dowódcy chilijskiej marynarki adm.

Vergara. Carrera jest pierwszym okr´tem

podwodnym zbudowanym w Hiszpanii dla

zagranicznego odbiorcy.

WypornoÊç nawodna jednostki, która

powsta∏a we wspó∏pracy ze francuskà

stocznià DCN Cherbourg, wynosi 1668 t,

a podwodna odpowiednio 1908 t przy d∏u-

goÊci ca∏kowitej 66,4 m, szerokoÊci 6,2 m

i zanurzeniu 5,8 m. Nap´d zapewniajà

4 silniki wysokopr´˝ne MTU, wspó∏pracu-

jàce z silnikiem elektrycznym. Maksymal-

na pr´dkoÊç podwodna powy˝ej 20 w´-

z∏ów. Zasi´g nawodny 6500 Mm/8 w´-

z∏ach, a w zanurzeniu 550 Mm/4 w´z∏ach.

Uzbrojenie sk∏ada si´ z 6 dziobowych

wyrzutni torpedowych kal. 533 mm, z któ-

rych mo˝na odpalaç kierowane przewodo-

wo torpedy „Black Shark” lub pociski ra-

kietowe Aerospatiale SM 39 „Exocet”. Za-

pas wynosi 18 torped i rakiet.

Za∏oga okr´tu, który mo˝e osiàgaç g∏´-

bokoÊç do 320 m, wynosi 32 ludzi w tym

6 oficerów, zaÊ autonomicznoÊç 50 dób.

bin gazowych M-70 (NK-12MV), ka˝da

o mocy 12 100 KM, z których 3 s∏u˝à

do poruszania si´ jednostki, a pozosta∏e

2 nap´dzajà wentylatory wytwarzajàce po-

duszk´ powietrznà. Pr´dkoÊç maksymal-

na 63 w´z∏y, a marszowa 55 w´z∏ów. Za-

si´g 300 Mm/55 w´z∏ach z ∏adunkiem

130 t, a 1000 Mm/55 w´z∏ach bez ∏adun-

ku. Poduszkowce sà uzbrojone w 2 cztero-

prowadnicowe wyrzutnie pocisków plot.

Ig∏a-M (SA-N-8), 2 szeÊciolufowymi dzia-

∏ami plot. kal. 30 mm L/54 AK-630M oraz

2 wyrzutniami (z 22 prowadnicami) npr kal.

140 mm MS-227. Za∏oga liczy 31 ludzi,

w tym 4 oficerów. Mo˝liwoÊci transporto-

we poduszkowców okreÊla si´ na 130 t,

a ∏adunek mogà stanowiç 3 czo∏gi T-72 lub

8 transporterów BMP-2 wzgl´dnie 10

BTR-70 albo 140 do 360 ˝o∏nierzy.

Ewentualny zakup poduszkowców de-

santowych przez chiƒskà marynark´ wo-

jennà, zwi´kszy znacznie jej potencja∏, po-

zwalajàc na przeprowadzenie du˝ych ope-

racji o charakterze uderzeniowym.

W lipcu 2004 w stoczni HuLu Dao

na wybrze˝u Zatoki Bohai, oko∏o 400 km

FRANCJA

W dniu 6 paêdziernika 2004 roku

w stoczni DCN Brest sp∏ynà∏ na wod´

(po zmontowaniu) nowy francuski wielo-

zadaniowy okr´t desantowy L 9013 Mi-

stral , klasyfikowany oficjalnie jako Bati-

ments de Projection et de Commandement

– BPC. Budow´ 2 takich jednostek (druga

nosi nazw´ Tonnerre ”) zlecono konsor-

cjum stoczni Alstom Marine w Saint Naza-

ire oraz DCN Brest. Stocznia Alstom mia∏a

budowaç sekcje dziobowe i cz´Êç miesz-

kalnà, zaÊ DCN Brest pozosta∏e cz´Êci jed-

Francuski uniwersalny okr´t desantowy Mistral .

fot. Yannick Le Bris

CHINY

W∏adze chiƒskie prowadzà negocjacje

z Rosjà w sprawie mo˝liwoÊci zakupu po-

duszkowców desantowych typu Zubr

(„Pomornik”) proj. 1232.2, identycznych

z nabytymi w latach 2001-2004 przez Gre-

cj´ na Ukrainie. Poduszkowce te sà budo-

wane przez stoczni´ „A∏maz” w Sankt Pe-

tersburgu. Ich wypornoÊç standardowa

wynosi 415 t, a pe∏na odpowiednio 550 t

przy d∏ugoÊci 57,3 m, szerokoÊci 25,6 m

i wysokoÊci 21,9 m. Nap´d stanowi 5 tur-

Nr 69 (1/2005) • OKR¢TY WOJENNE

Z ˝ycia flot

natomiast umiejscowiono dok w którym

b´dà stacjonowaç dwie 23 metrowe barki

typu LCU. x 22 x 4,90 m. Jako nap´d za-

stosowano 2 silniki wysokopr´˝ne, pr´d-

koÊç maksymalna 15 w´z∏ów. Przewidy-

wane uzbrojenia ma sk∏adaç si´ z armaty

57 mm SAK Mk 2 Bofors oraz 2 40 mm.

Na pok∏adzie znajduje si´ ponadto làdowi-

sko dla 2 Êmig∏owców, pod làdowiskiem

natomiast umiejscowiono dok w którym

b´dà stacjonowaç dwie 23 metrowe barki

typu LCU.

t przy d∏ugoÊci ca∏kowitej 58,8 m, szero-

koÊci 11,1 m i zanurzeniu 3,7 m. Nap´d

stanowià 3 silniki wysokopr´˝ne Paxman

12RPHCZ7 o ∏àcznej mocy 2026 KM oraz

silnik elektryczny o mocy 1000 KM. Pr´d-

koÊç maksymalna 14 w´z∏ów, a zasi´g

7000 Mm przy pr´dkoÊci ekonomicznej

10 w´z∏ów. Bogate wyposa˝enie elektro-

niczne obejmuje 2 radary nawigacyjne

Decca, sonar kad∏ubowy Thales Bathy-

scow oraz 2 echosondy Atlas Elektronik

DESO-25. W sk∏ad wyposa˝enia wchodzi

∏ódê robocza o d∏ugoÊci 9,8 m i pr´dkoÊci

15 w´z∏ów. Za∏oga liczy 43 ludzi, w tym

6 oficerów.

We flocie ∏otewskiej Varonis otrzyma∏

znak taktyczny „A-90”, a jego dowództwo

objà∏ kpt. Artis Tirzmalis. Jednostka ma pe∏-

niç funkcje sztabowe, szkolne, ochrony Êro-

dowiska oraz ratowniczo-poszukiwawcze.

Model indyjskiego niszczyciela typu Bangalore . fot. Bharat Rakshak

¸OTWA

W dniu 27 listopada 2004 r. w bazie

morskiej Liepaja (Libawa) nastàpi∏o uro-

czyste podniesienie ∏otewskiej bandery

na nowej jednostce hydrograficznej, prze-

kazanej ¸otwie przez Holandi´. Okr´t otrzy-

ma∏ nazw´ Varonis (pol. „Bohater”)

umo˝liwia transport 4 barek desantowych

typu CTM (LCM (8)) lub 2 poduszkowców

desantowych LCAC.

Za∏oga liczy 160 ludzi, w tym 20 ofice-

rów, zaÊ jednostka, której autonomicznoÊç

wynosi 30 dób, mo˝e przewoziç 450,

a na krótkich dystansach nawet 900 ludzi.

WejÊcie Mistral do s∏u˝by w Marine Na-

tionale przewidziane jest na po∏ow´ 2005

roku. Koszt budowy 2 jednostek typu BPC

szacowany jest na oko∏o 560 mln euro.

ne w pionowych wyrzutniach kad∏ubo-

wych.

INDONEZJA

Indonezja z racji swojego wyspiarskie-

go po∏o˝enia zdana jest g∏ównie na trans-

port morski. Który jest najtaƒszy. W niektó-

rych rejonach kraju brak jakiejkolwiek in-

frastruktury transportowej i medycznej.

W zwiàzku z tym Marynarka Wojenna po-

stanowi∏a zbudowaç 5 p∏ywajàcych szpita-

li mogàcych udzielaç pomocy zagro˝onym

rejonom, czego dobitnym przek∏adem by-

∏o ostatnie tsunami. OczywiÊcie w czasie

wojny jednostki mogà spe∏niaç rol´ jedno-

stek desantowych. Trzy pierwsze jednost-

ki zamówino w po∏udniowokoreaƒskiej

stoczni Dae Sun z Pusa, ostatnie zbuduje

rodzima stocznia PT Pal. Na próbach znaj-

duje si´ pierwszy okr´t serii o nazwie Tan-

jung Dalpele i numerze burtowym „972”.

Okr´ty te posiadajà tradycyjny ju˝ wy-

glàd uniwersalnych jednostek, jak holen-

derski Rotterdam (L 800) czy hiszpaƒski

Galicia (L 51). WypornoÊç standardowa

okr´tu wynosi 7300 t, pe∏na 11 300 t, wy-

miary 122 x 22 x 4,90 m. Jako nap´d za-

stosowano 2 silniki wysokopr´˝ne, pr´d-

koÊç maksymalna 15 w´z∏ów. Przewidy-

wane uzbrojenia ma sk∏adaç si´ z armaty

57 mm SAK Mk 2 Bofors oraz 2 40 mm.

Na pok∏adzie znajduje si´ ponadto làdowi-

sko dla 2 Êmig∏owców, pod làdowiskiem

INDIE

W maju 2000 roku rzàd Indii zaaprobo-

wa∏ budow´ 3 nowych niszczycieli rakieto-

wych projektu 15A -typu Bangalore . Jed-

nostki stanowià rozwini´cie wczeÊniejsze-

go typu Delhi -projekt 15 i podobnie jak to

mia∏o miejsce w ich przypadku, budow´

zlecono stoczni Mazagon Dockyard Ltd.

w Mumbai (Bombaj). Przewiduj´ si´, ˝e

prace stoczniowe przy prototypie rozpocz-

nà si´ w roku 2005.

Wed∏ug niepotwierdzonych informacji

wypornoÊç standardowa nowych niszczy-

cieli ma wynosiç 5500 t, a pe∏na 6900 t

przy d∏ugoÊci 163 m, szerokoÊci 17,6 m

i zanurzeniu 6,4 m. Nap´d typu CODOG

obejmuje 2 turbiny gazowe DA-8, ka˝da

o mocy 36 300 KM oraz 2 silniki wysoko-

pr´˝ne KVM-18, ka˝dy o mocy 4960 KM.

Maksymalna pr´dkoÊç 28 w´z∏ów, a za-

si´g oko∏o 5000 Mm. Okr´ty otrzymajà bo-

gate i ró˝norodne wyposa˝enie elektro-

niczne, pochodzàce zarówno z dostaw

krajowych jak i importu z krajów zachod-

nich oraz Rosji, zaÊ ich za∏oga ma liczyç

360 ludzi, w tym 40 oficerów.

Wielkà niewiadomà pozostaje jedno-

stek projektu 15A, nale˝y jednak przypusz-

czaç, ˝e g∏ównym komponentem b´dà za-

pewne nowe kierowane pociski przeciwo-

kr´towe PJ-10 „BrahMos”, powsta∏e

w wyniku kooperacji indyjskiego DRDO

z rosyjskim Maszinostrojeniem. Pociski te,

które mogà niszczyç równie˝ cele làdowe,

przesz∏y pomyÊlnie pierwsze próby, w tym

strzelanie do celów morskich. Jako uzbro-

jenie plot. przewidywane sà mi´dzy innymi

izraelskie pociski plot. „Barak”, umieszczo-

Nowy ∏otewski okr´t pomocniczy Varonis .

fot. Jurij Melkonow

na czeÊç ∏otewskiej jednostki-bazy okr´-

tów podwodnych z okresu mi´dzywojen-

nego, która po aneksji ¸otwy w roku 1940,

kontynuowa∏a s∏u˝b´ we flocie radzieckiej

jako Uran i zaton´∏a na minie w 1942.

Varonis zosta∏ zbudowany jako Buy-

skes (A 904) w latach 1972-73 w stoczni

Boeleís Scheepswerven en Machifabriek

w Bolnes (Holandia). WypornoÊç standar-

dowa jednostki wynosi 867 t, a pe∏na 1025

W koƒcu roku 2004 marynarka wojen-

na ¸otwy dysponowa∏a 7 okr´tami i 2 ku-

trami ochrony wybrze˝a, 3 jednostkami

minowymi, 4 patrolowcami oraz okr´tem

sztabowym i pomocniczym.

POLSKA

W dniu 19 listopada 2004 roku osià-

gnà∏ baz´ morskà w Gdyni okr´t podwod-

ny „297” ( Kondor ) ostatnia z serii 5 jedno-

stek typu Kobben , jakie przekaza∏a Polsce

Norwegia. Przypomnijmy, w roku 2002

wesz∏y do s∏u˝by Sokó∏ i S´p, w 2003 Bie-

lik , a list´ zamkn´∏o przybycie w listopa-

dzie 2004 Kondora , oczywiÊcie o ile nie li-

czyç samego Kobben , który pe∏ni funkcje

stacjonarnej jednostki szkolno-treningowej

i jest rezerwà cz´Êci zamiennych dla czyn-

nych okr´tów. UroczystoÊç oficjalnego

nadania nazwy Kondor odby∏a si´ w Porcie

Wojennym na Oksywiu, a funkcj´ matki

chrzestnej „nowego” nabytku Marynarki

Wojennej, pe∏ni∏a p. Danuta Hübner, polski

komisarz Unii Europejskiej (ds. polityki re-

gionalnej).

WejÊcie w sk∏ad Dywizjonu Okr´tów

Podwodnych MW 4 bliêniaczych okr´tów

Nowy indonezyjski wielozadaniowy okr´t szpitalny Tanjung

Dalpele (972).

fot. Dae Sun

Nr 69 (1/2005) • OKR¢TY WOJENNE

Z ˝ycia flot

W dniu 14 listopada 2004 r. na pok∏a-

dzie stojàcego przy nabrze˝u bazy mor-

skiej w miejscowoÊci Wiljuczinsk (Kam-

czatka) atomowego okr´tu podwodnego

Flotylli Kamczackiej K-223 Podolsk nastà-

pi∏ wybuch w dziobowym przedziale torpe-

dowym, w wyniku którego odnios∏o rany 3

znajdujàcych si´ w nim wówczas maryna-

rzy. W rezultacie odniesionych ran g∏owy,

jeden z kontuzjowanych 19 letni marynarz

Dimitrij Kowal, zmar∏ w szpitalu.

Okr´t podwodny K-223 Podolsk nale-

˝àcy do typu proj. 667BDR „Kalmar”

(w klasyfikacji NATO – Delta III ) zosta∏ zbu-

dowany przez stoczni´ „Siewmasz” w Sie-

wieromorsku i wszed∏ do s∏u˝by w roku

1979. WypornoÊç nawodna jednostki wy-

nosi 10 600 t, a podwodna odpowiednio

13 050 t przy d∏ugoÊci 155 m, szerokoÊci

11,7 m i zanurzeniu 8,7 m. Nap´d stano-

wià 2 turbiny parowe OK.-700A o ∏àcznej

mocy 52 000 KM, zasilane w par´ przez 2

reaktory atomowe typu VM-4S, ka˝dy

o mocy 89,2 MW. Pr´dkoÊç nawodna wy-

nosi 14 w´z∏ów, a podwodna 24 w´z∏y.

Uzbrojenie stanowi 16 wielog∏owicowych

pocisków balistycznych R-29DU (SS-N-

-18 „Stingray”), 4 wyrzutnie torpedowe

kal. 533 mm oraz 2 wyrzutnie torped kal.

400 mm. AutonomicznoÊç jednostki wy-

nosi 80 dób, a za∏oga liczy 130 ludzi,

w tym 30 oficerów.

torpedowe kal. 533 mm Mk 67TT z zapa-

sem 26 rakiet typu „Tomahawk”, torped

Mk 48 i Mk 48 ADCAP. Za∏oga liczy 141 lu-

dzi, w tym 14 oficerów.

Kondor pod bia∏o-czerwonà banderà.

fot. Marynarka Wojenna RP

UZBEKISTAN

Pod koniec roku 2004 (paêdziernik i li-

stopad) si∏y zbrojne Êródlàdowego Uzbeki-

stanu wzbogaci∏y si´ o 2 rzeczne artyleryj-

skie kutry patrolowe typu Giurza noszàce

nazwy D˝ajchun (01) i Sajchun (02) (patrz

I str. ok∏adki). Jednostki zosta∏y zbudowa-

ne przez stoczni´ OAO „Leninska Kuznica”

w Kijowie (Ukraina) wg projektu Siergieja

Kriwko z CB-NPO w Niko∏ajewie. Gotowe

kutry po przeprowadzeniu prób odbior-

czych dostarczono w stanie cz´Êciowo

rozmontowanym drogà lotniczà na pok∏a-

dach An-124 „Rus∏an” do Termezu, gdzie

po ponownym z∏o˝eniu wesz∏y do s∏u˝by.

Kutry o wypornoÊci zaledwie 34 t majà

d∏ugoÊç 20,7 m, szerokoÊç 4,85 m i zanu-

rzenie 0,84 m. Ich nap´d stanowià 2 silni-

ki wysokopr´˝ne, ka˝dy o mocy 1000 KM,

które zapewniajà maksymalnà pr´dkoÊç

55 km/godz (30 w´z∏ów), a pr´dkoÊç eko-

nomicznà 20 km/godz (11 w´z∏ów). 2 Êru-

by nap´dowe umieszczone w tunelach

umo˝liwiajà bezpieczne manewrowanie

na p∏ytkich rzecznych wodach. Zasi´g jed-

nostek wynosi 400 km przy pr´dkoÊci

maksymalnej 55 km/godz oraz odpowied-

nio 1000 km przy pr´dkoÊci ekonomicznej

20 km/ godz.

Uzbrojenie stanowi wie˝yczka wozu

BWP-2 na dziobie, wyposa˝ona w dzia∏o

kal. 30 mm 2A42 sprz´˝one z km PKT kal.

7,62 mm, zaÊ na rufie wie˝yczka z trans-

portera BTR-70 z wkm KPWT kal.

14,5mm sprz´˝onym z km PKT kal.

7,62 mm. Zapas amunicji kal. 30 mm wy-

nosi 300 szt., kal. 14,5 mm – 500 szt.,

a kal. 7,62 mm – 4000 szt.

Jednostki posiadajà opancerzenie alu-

miniowo-stalowe o przypuszczalnej gru-

boÊci 5 – 10 mm, chroniàce przed poci-

skami broni strzeleckiej. Kutry wyposa˝o-

no w bogate Êrodki ∏àcznoÊci. Za∏oga liczà-

ca 5 ludzi, w tym 1 oficer, dysponuje do-

brymi warunkami bytowymi, zaÊ autono-

micznoÊç jednostek wynosi 7 dób.

Rzeczne artyleryjskie kutry patrolowe

typu Giurza, których budow´ finansowa∏y

USA w ramach pomocy wojskowej dla Uz-

bekistanu (koszt budowy nie jest znany),

sà przeznaczone do prowadzenia dzia∏aƒ

na rzece Amu-Daria, stanowiàcej granic´

mi´dzy Uzbekistanem a nadal niespokoj-

nym Afganistanem. Wprowadzenie

do s∏u˝by tych jednostek ma z jednej stro-

ny utrudniç i ograniczyç przemyt afgaƒ-

skich narkotyków, a z drugiej uniemo˝liwiç

przenikanie na stron´ Uzbekistanu fundali-

stycznych grup talibów.

podwodnych w pe∏ni odpowiadajàcych

aktualnym standardom NATO, nie tylko

w istotny sposób zwi´kszy∏o potencja∏ bo-

jowy Dywizjonu, ale umo˝liwi∏o tak˝e pod-

j´cie sta∏ej bie˝àcej wspó∏pracy w ramach

morskich si∏ Paktu.

o mocy 2000 kW oraz silnik elektryczny

o mocy 2700 KM. Novum stanowi wpro-

wadzenie nap´du pracujàcego niezale˝nie

od powietrza atmosferycznego, pozwala-

jàcego na d∏u˝sze przebywanie w zanurze-

niu, którego podstawà sà 4 ogniwa paliwo-

we elektrochemiczne (wodór + tlen) zasi-

lajàce urzàdzenie Kristall-27E o mocy oko-

∏o 400 KM. Pr´dkoÊç nawodna 11 w´z∏ów,

a podwodna 22 w´z∏y. Zasi´g na chrapach

6000 Mm, a w pe∏nym zanurzeniu 650

Mm przy pr´dkoÊci 3 w´z∏y. Autonomicz-

noÊç 50 dób.

Uzbrojenie obejmuje 6 dziobowych wy-

rzutni torpedowych kal. 533 mm, w któ-

rych mo˝na stosowaç rakietowe pociski

przeciwokr´towe 91RE1 „Klub-S”, torpedy

SET 80 oraz rakietotorpedy VA-111

„Szkwa∏”. Zapas wynosi 16 rakiet wzgl´d-

nie torped, zamiast którego zamiennie

mo˝na stosowaç do 22 min morskich

DM-1 lub RM-2G. Przy wysokim stopniu

zautomatyzowania za∏oga liczy 41 lub jak

chcà inne êród∏a 34 oficerów i marynarzy.

Przewidywane wejÊcie do s∏u˝by okr´-

tu podwodnego Sankt Petersburg , którego

budowa trwa ju˝ od 1997 roku, stanowiç

b´dzie wielki krok w kierunku opanowania

przez Rosj´ najnowszych osiàgni´ç tech-

niki okr´towej.

ROSJA

W paêdzierniku 2004 roku w stoczni

Admiralteiskyj Werf w Sankt Petersburgu

odby∏o si´ uroczyste wodowanie nowego

okr´tu podwodnego B-100 Sankt Peters-

burg projektu proj. 677 „Lada”. Projekt

jednostki, który zapoczàtkowa∏ czwarte

pokolenie rosyjskich okr´tów podwod-

nych z klasycznym nap´dem powsta∏

w Biurze Konstrukcyjnym „Rubin”

pod kierownictwem Igora Spasskiego

z przeznaczeniem dla potrzeb w∏asnej flo-

ty oraz na eksport.

WypornoÊç nawodna jednostki wynosi

1765 t, a podwodna 2700 t przy d∏ugoÊci

ca∏kowitej 67 m, szerokoÊci 7,2 m i zanu-

rzeniu 4,4 m. Okr´t ma konstrukcj´ jedno-

kad∏ubowà, zaÊ jego kad∏ub jest pokryty

warstwà anechoicznà rozpraszajàcà im-

pulsy hydroakustyczne. Nap´d jednostki

o zmniejszonym poziomie ha∏asu, stano-

wià 2 silniki wysokopr´˝ne Typ 2D-42

wraz z silnikami elektrycznymi, ka˝dy

STANY ZJED. A.P.

W dniu 8 stycznia 2005 roku oko∏o

godz. 03.00 (polskiego czasu) na pok∏a-

dzie amerykaƒskiego atomowego okr´tu

podwodnego San Francisco dosz∏o

do awarii. Okr´t w chwili awarii znajdowa∏

si´ w zanurzeniu oko∏o 300 Mm na po∏u-

dnie od wyspy Guam, zmierzajàc w kie-

runku Brisbane w Australii. Z nieustalonych

dotàd powodów jednostka zacz´∏a nie-

oczekiwanie tonàç. W wyniku awarii ran-

nych zosta∏o oko∏o 20 marynarzy, w tym

1 powa˝nie. Po opanowaniu sytuacji i wyj-

Êciu na powierzchni´ okr´t wzià∏ powrotny

kurs na baz´ na wyspie Guam. Wed∏ug za-

pewnieƒ U. S. Navy na pok∏adzie nie do-

sz∏o do uszkodzenia reaktora atomowego.

San Francisco nale˝àcy do typu Los

Angeles zosta∏ zbudowany w latach 1977-

81 przez stoczni´ Northrop-Grumman

w Newport News. WypornoÊç nawod-

na okr´tu wynosi 6130 t, a podwod-

na 6977 t przy d∏ugoÊci ca∏kowitej

109,7 m, szerokoÊci 10 m i zanurzeniu

9,8 m. Nap´d stanowià 2 turbiny parowe

Westinghouse o ∏àcznej mocy 35 000 KM,

zasilane w par´ przez 1 reaktor atomowy

General Electric S6G ch∏odzony wodà.

Maksymalna pr´dkoÊç w zanurzeniu po-

nad 30 w´z∏ów. Uzbrojenie stanowià 4,

umieszczone na Êródokr´ciu wyrzutnie

Rosyjski okr´t podwodny Sankt Petersburg krótko przed ceremonià

wodowania.

fot. Vesti

Nr 69 (1/2005) • OKR¢TY WOJENNE

Grzegorz Ochmiƒski

Geneza jednostki

Chyba tylko rosnàcy na mi´dzynarodo-

wej arenie presti˝ Rosji i ch´ç zaspokojenia

osobistych ambicji cara Miko∏aja II by∏y

przyczynà powstania kolejnego z flotylli

carskich jachtów. Mia∏a to byç najwi´ksza

i najbardziej efektowna jednostka pozosta-

jàca do dyspozycji koronowanych g∏ów Eu-

ropy.

Bardzo interesujàcym jest fakt powierze-

nia budowy nowej jednostki duƒskiej stocz-

ni Burmeister & Wain w Kopenhadze.

W II po∏owie XIX wieku i na poczàtku

XX wieku okr´ty dla floty rosyjskiej, po-

za w∏asnymi stoczniami oczywiÊcie, powsta-

wa∏y g∏ównie w Wielkiej Brytanii, Francji,

Niemczech i Stanach Zjednoczonych 1 , czy-

li w krajach mogàcych poszczyciç si´ spo-

rym doÊwiadczeniem w tej dziedzinie. Wy-

daje si´, ˝e g∏ównym powodem z∏o˝enia za-

mówienia w∏aÊnie w Danii by∏y... koligacje

rodzinne cara Miko∏aja II z panujàcà duƒ-

skà rodzinà królewskà oraz ukierunkowa-

na w tym okresie historii na zacieÊnienie

wi´zów polityka zagraniczna Rosji. Jed-

nostka otrzyma∏a nazw´ Sztandart na czeÊç

fregaty p∏ywajàcej podczas panowania cara

Piotra Wielkiego.

Warto podkreÊliç, ˝e przed Sztandartem

w Danii, w tej samej stoczni na zamówienie

rosyjskie powsta∏a jedynie kanonierka

Mand˝ur (lata budowy 1886-1888), zaÊ

po nim krà˝ownik Bojarin (1899-1902).

St´pk´ pod jacht po∏o˝ono 1 paêdzierni-

ka 1893 roku, wodowane odby∏o si´ 26 lute-

go 1896 roku, a bander´ podniesiono

na nim w roku nast´pnym.

Budowa przebiega∏a bez godnych szcze-

gólnej wzmianki wydarzeƒ, a jej efektem

by∏ du˝y, luksusowo wykoƒczony jacht, któ-

ry sta∏ si´ flagowà jednostkà flotylli carskich

jachtów, ulubionà jednostkà cara i obiek-

tem zazdroÊci pozosta∏ych w∏adców.

Jacht mia∏ 122 metry d∏ugoÊci i 15,29 m

szerokoÊci, a przy zanurzeniu 6,47 m wypie-

ra∏ 5560 t. Jacht nap´dzany by∏ dwiema ma-

szynami parowymi potrójnego rozpr´˝ania

pozwalajàcymi rozwinàç pr´dkoÊç po-

nad 21 w´z∏ów, para dostarczana by∏a

z czterech kot∏ów opalanych w´glem.

Na Sztandarcie znajdowa∏ si´ tak˝e turbo-

parowy generator zapewniajàcy energi´

elektrycznà.

Na g∏adkopok∏adowym kad∏ubie usta-

wiono pomost nawigacyjny, dwa odchylone

ku rufie kominy oraz trzy maszty, a pok∏ad

od Êródokr´cia do rufy zajmowa∏a d∏uga

jednokondygnacyjna nadbudówka miesz-

czàca jadalni´ na 72 osoby, salon i pomiesz-

czenia dzienne przeznaczone do u˝ytku ca-

ra, jego rodziny i Êwity. Dziób zwieƒczony

by∏ efektownym bukszprytem, a ca∏a sylwet-

ka charakteryzowa∏a si´ elegancjà i dyna-

mikà. Pok∏ad g∏ówny na Êródokr´ciu rów-

nie˝ zajmowa∏y w wi´kszoÊci pomieszcze-

nia zajmowane przez rodzin´ panujàcà

i dwór. Wszystkie te pomieszczenia by∏y

luksusowo wykoƒczone: mahoniowe bo-

azerie i pod∏ogi, kryszta∏owe ˝yrandole, je-

dwabne draperie. Âciany kabin zdobi∏y

dzie∏a sztuki cerkiewnej i Êwieckiej. Prywat-

ne apartamenty cara i carycy aran˝owane

by∏y zgodnie z ich upodobaniami i ˝yczenia-

mi. Na jachcie znajdowa∏a si´ mi´dzy inny-

mi prywatna kaplica rodziny cesarskiej oraz

oczywiÊcie oddzielna kuchnia. Do dyspozy-

cji zaproszonych goÊci by∏ szereg równie

luksusowych kabin zlokalizowanych na ru-

fowym pok∏adzie g∏ównym. Tam równie˝

znajdowa∏y si´ kabiny zajmowane przez ofi-

cerów. W sk∏ad za∏ogi liczàcej 275 ludzi

wchodzili liczni stewardzi, kucharze, ka-

merdynerzy i pos∏ugacze b´dàcy do wy∏àcz-

nej dyspozycji pasa˝erów. Na jachcie za-

okr´towywano tak˝e orkiestr´ i reprezenta-

cyjnà kompani´ piechoty morskiej.

Ciekawostkà jest, ˝e ka˝demu z pi´cior-

ga carskich dzieci przyporzàdkowywano

na czas rejsu oficera lub podoficera majàce-

go dbaç o bezpieczeƒstwo i zapewniaç im

rozrywk´. Cz´sto mo˝na by∏o ich zaobser-

wowaç podczas wspólnych zabaw z dzieçmi

1. W Wielkiej Brytanii powsta∏ pancernik Pierwie-

niec (gotowy w 1864 roku) i krà˝ownik Riurik (1908), we

Francji pancernik Cesariewicz (1903) i krà˝owniki Pam-

jat” Mierkurija (1881), Admira∏ Korni∏ow (1888), Swiet∏a-

na (1897), Bajan (1903) i Admira∏ Makarow (1908),

w Niemczech krà˝owniki Askold (1901), Bogatyr (1902)

i Nowik (1901), a w Stanach Zjednoczonych pancernik

Rietwizan (1901) i krà˝ownik Wariag (1900).

Nr 69 (1/2005) • OKR¢TY WOJENNE

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: