Tarle Gregory Swordy Simon P. - Kosmiczna antymateria.pdf - świat nauki - joliet_

PROTON

Kosmiczna

antymateria

+ PION

Antyczstki wyst«puj rzadko

i niezwykle trudno je zaobserwowa.

Mog by jednak kluczem

do zagadek astrofizyki

Ð PION

Gregory Tarl i Simon P. Swordy

PROTON

P. A. M. Dirac przewidzia¸ ist-

nienie antymaterii. Twierdzi¸,

ýe kaýdej zwyk¸ej czstce elementarnej

odpowiada antyczstka o tej samej ma-

sie, lecz przeciwnym ¸adunku. Anty-

czstki Ð postulowa¸ Ð mog si« ¸czy,

tworzc antyatomy, a te z kolei stano-

wi sk¸adniki antymaterialnych odpo-

wiednikw obiektw wyst«pujcych we

Wszechæwiecie, czyli antygwiazd, anty-

galaktyk, a nawet antyludzi. Co wi«cej,

gdy czstka materialna zderzy si« z an-

tyczstk, dochodzi do ich anihilacji

i wytworzenia wysokoenergetycznego

promieniowania gamma. Jeæli wi«c cz¸o-

wiek i antycz¸owiek uæcisn«liby sobie r«-

ce, to eksplozja, ktra nastpi¸aby w wy-

niku tego gestu, rwna¸aby si« sile

wybuchu 1000 megatonowych bomb j-

drowych, z ktrych kaýda wystarczy¸a-

by do zniszczenia niewielkiego miasta.

By¸a to niezwyk¸a hipoteza. Teoria Di-

raca potwierdzona zosta¸a doæwiadczal-

nie juý cztery lata pniej, kiedy Carl D.

Anderson, fizyk pracujcy w California

Institute of Technology, zaobserwowa¸

pierwsz antyczstk«. Stosujc komor«

kondensacyjn do badania promieni ko-

smicznych Ð wysokoenergetycznych cz-

steczek bombardujcych Ziemi« z prze-

PROTON

ANTYPROTON

GWAüTOWNE ZDERZENIA PROTONîW przyspieszanych

przez fale uderzeniowe powsta¸e w wyniku wybuchu super-

nowych tworz wi«kszoæ antymaterii, ktr dziæ obserwuj

naukowcy. Niektre zderzenia prowadz do deszczu pozyto-

nw, elektronw i innych czstek (u gry) , a w najbardziej ener-

getycznych zderzeniach generuj si« antyprotony (na dole) .

30 å WIAT N AUKI Czerwiec 1998

W 1928 roku angielski fizyk

NEUTRINO

detektory zainstalowane na podobnych

balonach s¸uý z kolei do obserwacji an-

typrotonw. W fazie projektowania s

bardziej ambitne eksperymenty, na

przyk¸ad detekcja kosmicznej antyma-

terii z pok¸adw balonw o d¸ugim cza-

sie lotu czy teý sztucznych satelitw Zie-

mi. Wyniki tych doæwiadczeÄ powinny

wiele powiedzie na temat rde¸ anty-

materii we Wszechæwiecie, a nawet roz-

strzygn, czy istniej antygwiazdy i an-

tygalaktyki.

Astrofizycy przypuszczaj, ýe wi«k-

szoæ antyczstek obserwowanych

w grnych warstwach atmosfery po-

wsta¸a w wyniku gwa¸townych zderzeÄ

czstek elementarnych w przestrzeni

mi«dzygwiezdnej. Proces ten rozpoczy-

na si«, gdy pole magnetyczne fali ude-

rzeniowej powsta¸ej w wyniku wybu-

chu gwiazdy supernowej przyspiesza

protony i ci«ýsze jdra atomowe do

ogromnych pr«dkoæci. Kiedy jdro ta-

kie, b«dce niezwykle wysokoenerge-

tycznym promieniem kosmicznym, zde-

rza si« z inn czstk, cz«æ energii

wydzielonej w wyniku zderzenia moýe

zosta spoýytkowana na kreacj« pary

czstkaÐantyczstka.

æruba musi zosta zwaýona w celu roz-

strzygni«cia, czy jest to ærubaÐproton,

czy teý ærubkaÐpozyton. Na dodatek

waýenie musi by bardzo dok¸adne. Je-

æli bowiem jedna na 1000 ærubÐproto-

nw zosta¸aby przez pomy¸k« uznana

za ærubk«Ðpozyton, to efektem takiego

b¸«du by¸aby podwojona liczba zaob-

serwowanych pozytonw.

B¸d pomiarowy aparatury HEAT wy-

nosi mniej niý jeden na 100 tys. odczy-

tw. W celu identyfikacji pozytonw

w przyrzdzie wykorzystano nadprze-

wodzce magnesy i zestaw detektorw.

PromieÄ kosmiczny wnika do urzdze-

nia przez otworek zbierajcy, a nadprze-

wodzcy magnes odchyla nast«pnie

ujemnie na¸adowane elektrony w jed-

nym kierunku, zaæ dodatnio na¸adowa-

ne protony i pozytony Ð w drugim. De-

tektory mierz ¸adunek i kierunek ruchu

kaýdej czstki oraz jej odchylenie w po-

lu magnetycznym. Ten ostatni pomiar

s¸uýy do odrýnienia protonw od po-

zytonw: poniewaý protony s ci«ýsze,

poruszaj si« po torach mniej zakrzywio-

nych niý pozytony o tej samej pr«dkoæci.

Oærodek balonw naukowych NASA

wypuæci¸ pierwszy prbnik HEAT w ro-

ku 1994 z bazy w Nowym Meksyku.

Cho urzdzenie waýy¸o blisko 2300 kg,

wielki wype¸niony helem balon wynis¸

je na wysokoæ 37 tys. m, czyli w grne

0.5% atmosfery ziemskiej. HEAT pro-

wadzi¸ badania promieni kosmicznych

przez 32 godziny, a nast«pnie opuszczo-

ny na spadochronie mi«kko wyldowa¸

w Teksasie. Ponownie NASA wypuæci-

¸a prbnik HEAT z bazy w stanie Ma-

nitoba w Kanadzie. Ten drugi lot

pozwoli¸ na obserwacj« pozytonw

o niýszej energii, ktre mog penetro-

wa ziemskie pole magnetyczne jedy-

nie w pobliýu p¸nocnego i po¸udnio-

wego bieguna magnetycznego.

Wyniki uzyskane w czasie tych

pierwszych dwch lotw okaza¸y si« in-

trygujce. Liczba niskoenergetycznych

pozytonw zaobserwowanych przez

HEAT zbliýona by¸a do oczekiwanej

liczby tych czstek produkowanych

w zderzeniach w przestrzeni mi«dzy-

gwiezdnej. Natomiast zaobserwowano

wi«cej pozytonw o wysokiej energii niý

przewidywano. Nadwyýka ta nie jest

zbyt duýa i moýe wynika z ledwo

uchwytnego b¸«du. Jeæli jednak rzeczy-

wiæcie wyst«puje, oznacza to, ýe w ko-

smosie istnieje dodatkowe rd¸o wy-

sokoenergetycznych pozytonw. By

moýe s to hipotetyczne s¸abo oddzia-

¸ujce masywne czstki okreælane akro-

nimem WIMP (weakly interacting mas-

sive particle).

Istnienie tych czstek pozwoli¸oby

rozwiza nurtujcy kosmologw pro-

ANTYNEUTRINO

+ MION

POZYTON

NEUTRINO

ANTYNEUTRINO

ELEKTRON

Ð MION

NEUTRINO

ANTYNEUTRINO

Kube¸ i ærubki

strzeni kosmicznej Ð Anderson zauwa-

ýy¸ ælad czstki o takiej samej masie jak

elektron, ale o przeciwnym (tzn. dodat-

nim) ¸adunku. Czstka ta, zwana pozy-

tonem, jest odpowiednikiem antymate-

rii w przypadku elektronu. Znacznie

trudniejsze okaza¸o si« zaobserwowanie

antyprotonw, ale w 1955 roku fizycy

z Lawrence Berkeley Laboratory uýyli

akceleratora, aby je wyprodukowa.

W 1995 roku naukowcom z CERN, Eu-

ropejskiego Laboratorium Fizyki Cz-

stek pod Genew, uda¸o si« Ð ¸czc

w akceleratorze czstek antyprotony

z pozytonami Ð na chwil« utworzy

atom antywodoru.

W ostatnich latach naukowcy zbudo-

wali skomplikowane detektory s¸uýce

do detekcji antyczstek w promieniowa-

niu kosmicznym. Poniewaý promienie

kosmiczne niszczone s w wyniku zde-

rzeÄ z jdrami czsteczek powietrza, de-

tektory te wynosi si« do rzadszych

warstw atmosfery. Obaj wsp¸pracuje-

my przy jednym z takich eksperymen-

tw, nazwanym HEAT (High Energy

Antimatter Telescope Ð Teleskop do Ob-

serwacji Wysokoenergetycznej Antyma-

terii), ktry unoszony za pomoc balo-

nw stratosferycznych bada pozytony

w promieniowaniu kosmicznym. Inne

W wyniku niektrych zderzeÄ two-

rz si« pary pionw Ð niestabilnych

czstek, ktre szybko rozpadaj si« na

pozytony, elektrony, neutrina i anty-

neutrina. Zderzenia o najwi«kszych

energiach, w ktrych czstki poruszaj

si« z pr«dkoæci rwn niemal pr«dko-

æci æwiat¸a, prowadz do powstania par

protonw i antyprotonw. Proces taki

to odwrotnoæ anihilacji materii i anty-

materii: energia zamienia si« w materi«,

a nie Ð materia w energi«.

Okazuje si«, ýe w zderzeniach zacho-

dzcych w przestrzeni mi«dzygwiezd-

nej powstaje stosunkowo niewiele an-

tyczstek. W promieniach kosmicznych

obserwowanych przez aparatur« HEAT

liczba czstek by¸a zdecydowanie wi«k-

sza niý antyczstek. ûeby zrozumie, jak

trudno zaobserwowa antymateri«, wy-

obramy sobie kube¸ pe¸en stalowych

ærubek. Sto z nich nagwintowanych jest

normalnie, czyli prawoskr«tnie (co od-

powiada ujemnie na¸adowanym elek-

tronom w promieniowaniu kosmicz-

nym), a dziesi« Ð lewoskr«tnie: to

dodatnie pozytony. W promieniowaniu

kosmicznym wyst«puj rwnieý proto-

ny, ktre s na¸adowane dodatnio jak

pozytony, ale duýo od nich ci«ýsze.

W naszym przyk¸adzie z wyimagino-

wanym kub¸em i ærubkami odpowiada-

j one 2000 razy ci«ýszym lewoskr«tnym

ærubom. Tak wi«c kaýda lewoskr«tna

å WIAT N AUKI Czerwiec 1998 31

Detektory stratosferyczne

PROMIENIOWANIE KOSMICZNE

B alon wype¸niony helem wynosi HEAT (Teleskop do Obserwacji Wysoko-

POZYTON

energetycznej Antymaterii) w wyýsze warstwy atmosfery (poniýej) . Gdy

promienie kosmiczne wpadn przez otworek zbierajcy, zestaw detektorw

okreæli, ktre z nich s pozytonami. Jeden z autorw (Tarl) pozuje na tle de-

tektora HEAT po zakoÄczeniu jego pierwszego lotu.

ELEKTRON

PROTON

PROMIENIE X

WYPEüNIONY HELEM

BALON STRATOSFERYCZNY

143 METRY

(MAKSIMUM)

WARSTWA

Z WüîKNA

POLIETYLENOWEGO

MAGNES

DETEKTOR HEAT

DESZCZ

CZSTEK

blem ãciemnej materiiÓ. Astrofizycy

wierz, ýe obserwowane obroty galak-

tyk wok¸ osi t¸umaczy fakt, iý s ãza-

nurzoneÓ w ob¸oku ciemnej materii,

ktrej nie da si« wykry za pomoc

dost«pnej aparatury badawczej. Czst-

ki WIMP by¸yby dobrym kandydatem

na sk¸adnik ciemnej materii, poniewaý

nie emituj æwiat¸a ani teý promienio-

wania elektromagnetycznego w ýadnej

innej postaci. Jeæli istniej i ich g«stoæ

jest taka, jak przewiduj modele teore-

tyczne, to zderzenia mi«dzy nimi pro-

wadz do powstania duýej iloæci wyso-

koenergetycznych pozytonw. Proces

ten wyjaænia¸by zatem nadwyýk« pozy-

tonw obserwowan przez HEAT. ûe-

by jednak zweryfikowa hipotez« ist-

nienia czstek WIMP, zarwno ten,

jak i inne detektory musz potwier-

dzi wst«pne obserwacje z wi«ksz

dok¸adnoæci.

W czasie kiedy my polowaliæmy na

pozytony w promieniowaniu kosmicz-

nym, inni naukowcy gonili za znacznie

trudniejszym do uchwycenia ¸upem Ð

antyprotonem. Antyprotony wyst«puj

jeszcze rzadziej niý pozytony, poniewaý

s prawie 2000 razy ci«ýsze, a wi«c do

ich wytworzenia potrzeba znacznie wi«-

cej energii. Protony w przestrzeni mi«-

dzygwiezdnej musz mie pr«dkoæ po-

wyýej 99% pr«dkoæci æwiat¸a, aby

w wyniku ich zderzenia mog¸a powsta

para protonÐantyproton.

Dzi«ki detektorom antymaterii, takim

jak IMAX (Isotope Matter Antimatter

Experiment Ð Izotopowe Badanie Ma-

terii i Antymaterii) czy teý BESS (Balloon-

-borne Experiment with Superconduc-

ting Solenoidal Spectrometer Ð Balonowy

Eksperyment z Nadprzewodzcym

Spektrometrem Solenoidalnym) stwier-

dzono, ýe w deszczu promieniowania

kosmicznego wyst«puje co najwyýej je-

den antyproton na kaýde 10 tys. proto-

nw. Poniewaý antyczstki te s wyjt-

kowo rzadkie, naukowcy powinni je

szczeglnie precyzyjnie obserwowa,

aby wykluczy fa¸szywe odczyty apa-

ratury. ûeby zapewni wystarczajc

czu¸oæ odczytu, detektory musz mie

dok¸adnoæ rz«du jeden na milion.

W poszukiwaniu antyæwiatw

Pierwsze zakrojone na szerok skal«

poszukiwania wi«kszych fragmentw

kosmicznej antymaterii zainicjowa¸ w la-

tach szeædziesitych amerykaÄski fi-

zyk Luis W. Alvarez. Prbowa¸ on zna-

le w promieniowaniu kosmicznym

ci«ýkie antyczstki, takie jak jdra an-

tyhelu czy antyw«gla. W przeciwieÄ-

stwie do pozytonw i antyprotonw te

ci«ýkie antyczstki s zbyt masywne,

aby mog¸y powsta w wyniku zderzeÄ

zachodzcych w przestrzeni mi«dzy-

gwiezdnej. Tak wi«c odkrycie jdra an-

tyhelu dowodzi¸oby, ýe cz«æ antymate-

rii powsta¸ej tuý po Wielkim Wybuchu

przetrwa¸a we Wszechæwiecie do dziæ.

Obserwacyjne potwierdzenie istnienia

jder antyw«gla lub antytlenu oznacza-

¸oby, ýe istniej antygwiazdy, albowiem

32 å WIAT N AUKI Czerwiec 1998

Cz«æ a jest detektorem promieniowania

zbudowanym z u¸oýonych kolejno warstw

w¸kna polietylenowego. Przelatujce przez

nie elektrony i pozytony wytwarzaj pro-

mienie X, przelatujce zaæ protony o tej sa-

mej energii daj duýo s¸abszy efekt.

Cz«æ b to spektrometr magnetyczny, w

ktrym nadprzewodzce magnesy od-

chylaj promienie kosmiczne. Elektrony

skr«caj w jednym kierunku, pozytony i pro-

tony natomiast w drugim. Tor pozytonw

jest bardziej zakrzywiony niý tor protonw

o tej samej pr«dkoæci, co pozwala odrýni

jedne od drugich.

Cz«æ c to elektromagnetyczny kalorymetr

zbudowany z plastikowych p¸yt oddzielo-

nych od siebie cienkimi warstwami o¸owiu.

Kiedy elektrony i pozytony uderzaj w war-

stw« o¸owiu, generuj deszcz czstek, kt-

re z kolei wytwarzaj b¸yski æwiat¸a w pla-

stikowych p¸ytach. Wi«kszoæ protonw

swobodnie przelatuje przez kalorymetr.

serwowano, æwiadczy, ýe w naszej Ga-

laktyce nie istniej antygwiazdy; podob-

nie jak nie ma antygalaktyk w naszej gro-

madzie galaktyk.

Cý moýna jednak powiedzie o

obiektach bardziej od nas odleg¸ych? By

moýe Wszechæwiat zawiera odizolowa-

ne antygalaktyki, bardzo oddalone od

galaktyk zbudowanych ze zwyk¸ej mate-

rii. W cigu ostatniej dekady astronomo-

wie przeprowadzili szeroko zakrojone

badania rozk¸adu galaktyk odleg¸ych na-

wet o miliard lat æwietlnych. Uda¸o si«

im wykaza, ýe nie istniej odizolowane

obszary, ktre mog¸yby by zbudowane

z antymaterii. Przeciwnie, z badaÄ tych

wy¸oni¸ si« obraz paj«czyny gromad ga-

laktyk otaczajcej niczym olbrzymia baÄ-

ka mydlana wielkie obszary pustej prze-

strzeni. Jeæliby znaczca cz«æ Wszech-

æwiata zbudowana by¸a z antymaterii,

obszary wsplnego wyst«powania ma-

terii i antymaterii juý we wczesnych eta-

pach ewolucji Wszechæwiata wytworzy-

¸yby olbrzymi iloæ promieniowania

gamma. Astronomowie nie odkryli jed-

nak ýadnej ¸uny, ktra musia¸aby pozo-

sta po tym gwa¸townym procesie. Jeæli

wi«c antygalaktyki w ogle istniej, to

musz si« znajdowa poza zasi«giem na-

szych najlepszych teleskopw, w odle-

g¸oæci co najmniej kilku miliardw lat

æwietlnych.

Co wi«cej, wsp¸czesna kosmologia

t¸umaczy, dlaczego Wszechæwiat zbudo-

wany jest niemal wy¸cznie ze zwyk¸ej

materii. Wed¸ug powszechnie przyj«tych

teorii podczas Wielkiego Wybuchu po-

wsta¸a drobna nadwyýka materii nad an-

tymateri. Wynika to z obserwowanej

nieznacznej asymetrii praw fizyki, zwa-

nej ¸amaniem symetrii CP. Na kaýde 30

mld utworzonych wwczas antyczstek

pojawi¸o si« rwnoczeænie 30 mld i jedna

czstka. Mniej wi«cej po up¸ywie jednej

milionowej sekundy po Wielkim Wybu-

chu czstki i antyczstki zacz«¸y anihilo-

wa; trwa¸o to aý do momentu, kiedy po-

zosta¸a tylko zwyk¸a materia. Ta ma¸a

nadwyýka Ð wciý jednak liczca sporo

czstek Ð sta¸a si« budulcem znanego

nam dzisiaj Wszechæwiata.

Cho teoria ta jest przekonujca, nie-

ktrzy naukowcy nadal poszukuj ci«ý-

kich antyczstek. Wierz bowiem, ýe we

Wszechæwiecie istniej duýe obszary zbu-

dowane z antymaterii i ýe ci«ýkie antyj-

dra, poruszajce si« z pr«dkoæci blisk

pr«dkoæci æwiat¸a, mog przeby dalek

drog« dzielc te obszary od naszej Galak-

tyki. W latach szeædziesitych i siedem-

dziesitych Alvarez i inni naukowcy za-

instalowali detektory, ktre przeanalizo-

wa¸y dziesitki tysi«cy zderzeÄ promieni

kosmicznych w celu sprawdzenia, czy

nie by¸y one dzie¸em ci«ýkich antycz-

stek. W przeprowadzonych ostatnio eks-

perymentach zbadano miliony promieni

kosmicznych. Pomimo tych wysi¸kw nie

uda¸o si« zaobserwowa antyczstek ci«ý-

szych od antyprotonw.

By moýe odleg¸e antygalaktyki emi-

tuj ci«ýkie antyczstki, ale pole ma-

gnetyczne w przestrzeni mi«dzygalak-

tycznej nie pozwala im dotrze do

Ziemi. Najnowsze badania promienio-

wania synchrotronowego przechodz-

cego przez gromady galaktyk wykaza¸y,

ýe pole magnetyczne wewntrz tych gro-

mad jest rz«du jednej milionowej nat«ýe-

nia ziemskiego pola magnetycznego.

A poniewaý pola takie rosn zapewne

tysickrotnie w trakcie tworzenia si« gro-

mad, astrofizycy wnioskuj, ýe pole ma-

gnetyczne w przestrzeni pomi«dzy od-

leg¸ymi galaktykami ma nat«ýenie oko¸o

jednej miliardowej pola ziemskiego.

Chociaý pole o takim nat«ýeniu by¸o-

by zbyt s¸abe, aby poruszy ig¸« kom-

pasu, mia¸oby ono znaczny wp¸yw na

antyczstk« pokonujc w d¸ugim cza-

sie ogromne dystanse w przestrzeni

mi«dzygalaktycznej. Jej tor zakrzywio-

ny zosta¸by do postaci helisy o promie-

niu zaledwie kilku lat æwietlnych opla-

tajcej jedn z linii si¸ pola magne-

tycznego. Astrofizycy nie s zgodni co

do orientacji tego pola magnetycznego

w przestrzeni mi«dzygalaktycznej. Jed-

ni twierdz, ýe jest to pole koherentne,

takie jak w pobliýu zwyk¸ego magnesu

sztabkowego; inni uwaýaj, ýe jest ono

niezwykle ãpopltaneÓ. Jeæli ta druga

hipoteza jest prawdziwa, to antyczst-

ki nie mog przelecie zbyt daleko

w okreælonym kierunku. B«d si« odbi-

ja¸y przypadkowo pomi«dzy w«ze¸ka-

mi linii si¸ pola. Ich ruch moýna porw-

na do w«drwki pijaka usi¸ujcego

wrci z baru do oddalonego o 10 km

w«giel i wszystkie ci«ýsze pierwiastki

powstaj jedynie w jdrach gwiazd.

Wi«kszoæ astrofizykw odnosi si«

sceptycznie do hipotezy istnienia anty-

gwiazd. Cho wypromieniowane przez

nie æwiat¸o nie rýni¸oby si« niczym od

æwiat¸a wysy¸anego przez zwyk¸e gwiaz-

dy, antygwiazda musia¸aby zderza si«

z czstkami zwyk¸ej materii, spadajcy-

mi na ni z przestrzeni mi«dzygwiezd-

nej. Anihilacja spadajcej materii i anty-

materii antygwiazdy prowadzi¸aby do

powstania niezwykle mocnego strumie-

nia promieni gamma. Detektory umiesz-

czone na orbicie zaobserwowa¸y takie ni-

skoenergetyczne promieniowanie p¸y-

nce Ð jak si« wydaje Ð z centrum Galak-

tyki, co wskazuje na zachodzc tam ani-

hilacj« olbrzymiej iloæci pozytonw. Po-

mimo to naukowcy nie s przekonani, ýe

pozytony te produkowane s przez an-

tygwiazd«, widoczna by¸aby ona bowiem

jako pot«ýne zlokalizowane rd¸o znacz-

nie bardziej energetycznych promieni

gamma. Fakt, ýe takiego rd¸a nie zaob-

0.2

POMIARY

DETEKTORA

HEAT

0.1

PRZEWIDYWANIA

TEORETYCZNE

Z CZSTKAMI

WIMP

PRZEWIDYWANIA

TEORETYCZNE BEZ CZSTEK WIMP

10 2

10 3

ENERGIA CZSTEK (GeV)

NIEWIELKA NADWYûKA wysokoenerge-

tycznych pozytonw zaobserwowana przez

detektor HEAT moýe æwiadczy o istnieniu

innego rd¸a antymaterii: hipotetycznych

s¸abo oddzia¸ujcych czstek masywnych,

zwanych WIMP.

å WIAT N AUKI Czerwiec 1998 33

W¢DRUJCA ANTYCZSTKA nie moýe

przeby zbyt duýych odleg¸oæci w jednym

kierunku, nawet jeæli linie si¸ pola magne-

tycznego ¸cz ssiadujce ze sob galakty-

ki. Poruszajc si« po trajektorii w kszta¸cie

helisy, antyczstka przeskakuje w sposb

przypadkowy z jednej galaktyki do drugiej.

TRAJEKTORIA

ANTYCZSTKI

WYIDEALIZOWANE

POLE MAGNETYCZNE

GALAKTYKI SPIRALNE

34 å WIAT N AUKI Czerwiec 1998

Tarle Gregory Swordy Simon P. - Kosmiczna antymateria.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: