Walter Tausk - Dzuma w Miescie Breslau.pdf - Wroclaw - td_chmk

Dnia 31. 10. 1925

Dzisiaj wieczorem od godziny za kwadrans szósta do siódmej znowu

eksplodowałem sześcioma pięknymi stronicami powieści pt. "Baron Werner".

Napisałem nawet scenę w parku miejskim, której uprzednio wcale nie pla-

nowałem. Styl przypomina mi powieść pt. "Olaf Hori" i mam przeczucie, że

będzie to rzetelna książka.

Dnia 13. 11. 1925

Moja powieść "Baron Werner" leży jak długa. Jestem znowu całkiem

rozklekotany, drżący i niespokojny. Nie potrafię nawet napisać pocztówki:

ciągle się mylę i tracę tok myśli. Życie stało się psio nędzne. Znikąd ani

grosza, ciągłe plajty, przymusowe kompromisy. Nawet takie wielkie fabryki

jak "Linke-Hoffmann-Lauchhammer" 1 mogą już tylko pracować przy pomocy

państwowych kredytów. Wystarczy cofnąć choćby część ich na jeden dzień i

duże przedsiębiorstwo splajtuje. Ale mimo to z kół narodowych nawołują do

rewanżu za przegraną wojnę! Idioci!

Dnia 24 listopada 1925

Świat, w którym obecnie żyjemy, podupadł wprost beznadziejnie. Mówiło

się zawsze, że będzie jeszcze gorzej, ale nikt nie spodziewał się, iż dojdzie do

tak kiepskiej sytuacji. Mimo to wielu nadal jeszcze radośniepodskakuje.

Jakimi durniami politycznymi są Niemcy, widać było choćby na przykładzie

minionego święta umarłych we Wrocławiu. Ofiary wojny uczczono na

czterech oddzielnych zgromadzeniach masowych! A wszystkie miały oblicze i

wydźwięk swojej partii. Nawoływano oczywiście znowu do rewanżu i w

salach ryczano pieśni wojenne, a czarne klechy, znowu to błogosławili -

dokładnie jak w latach 1914-1918. A więc: Niemiec niczego nie zapomniał i

niczego się nie nauczył! Zamiast wreszcie nie roztrząsać fatalnej wojny i

zapewnić sobie przyzwoite miejsce w koncercie narodów, stara się nadal oto,

żeby Niemiec pozostał mącicielem pokoju.

Dnia 24 grudnia 1925

Czas podsumować mijający rok - rychło można się z tym uporać: nie mogę

zapomnieć dawnego dobrobytu naszej rodziny, przyjaciółki z Dusznik, do

której jeździłem przed 11 laty, i wytwornej kurewki z Berlina, która dzisiaj

przystrojona w jedwabie puszcza się i świętuje chrześcijańsko-żydowskie Boże

Narodzenie.

Dnia 25 grudnia 1925

Oto co mnie wcale nie nęci. Wystarczyłoby, żebym mojemu przyjacielowi

Józefowi Hersteinowi i jego młodej' żonie powiedział "tak", i wnet miałbym 25

miliónów w gotówce wraz z kobietą z Krakowa, która chce mnie "tylko mieć".

Chodzi jej zapewne równiez o rozszerzenie interesów handlowych i o podporę

przedsiębiorstwa. Ale nic nie wiem o tej kobiecie. Oczywiście nic z tego nie

będzie. Wolę już raczej obracać kurewki berlińskie.

Dnia 27 grudnia 1925

Niektórzy ludzie,. a wśród nich moja anormalna "siostra" Ilsa, twierdzą, że

nie żyję aktualną rzeczywistością, lecz pędzę żywot wzięty z książki i brak mi

niezbędnej powagi. · A całujcież mnie w tyłek! Wobec anormalnych ludzi nie

można zachowywać niezbędnej powagi. Zaś utrzymywać powagę wobec tzw.

"rzeczywistości" byłoby jednoznaczne ze wstrzymaniem się od śmiechu na

spekta~ klu komediowym. Poważnym można być tylko tam, gdzie

rzeczywiście idzie o własne przeżycia oraz o własne życie. Natomiast gdy

chodzi o kwestię "życia niby w książce", to w tym miejscu trzeba podkreślić

wyższość książek buddyjskich nad wszystkimi innymi. Materia bowiem

wszystkich innych książek zawsze musi być budowana, ale to koniecznie, z

elementów "rzeczywistości" tych ludzi. Ich święto to pieczone ptactwo\ ciasta,

wina i likiery oraz dobre ubranie, prezenty, kwiaty, fidrygałki, określone

cygara, papierosy, tytoń, perfumy, mydło, puder, futra, koronki, teatr,

znajomości ze śpiewaczkami i śpiewakami, określone cykle koncertowe,

stowarzyszenia teatralne, loże, zrzeszenia, podróże o każdej porze roku... i

czego tam jeszcze nie wymyślą!

Ci sami ludzie są też, jeśli potrzeba, bardzo "pobożni" i latają w święta przez

cały dzień z modlitewnikiem. Pod koniec dnia modlitewniki wracają do fute-

rałów, by lec gdzieś w szafie. Ludzie ci są też bardzo chciwi na dochody i żyją

tylko pieniądzem i jego siłą nabywczą - skoro tylko mają za mało albo za dużo

mamony, to zaraz dostają gorączki.

Co się zaś tyczy panny Ilsy, umie i potrafi ona tylko jedno, ale za to

bezkonkurencyjnie, od rana do wieczora,· o każdej porze i na każdym miejscu

wadzić się i spierać, drzeć pysk i poprzez ustawiczne kłótnie robić sobie

wrogów oraz oszczerców.

Całujcie mnie w tyłek!

Dnia 30/31 stycznia 1926

Coś o rodzinie. W Berlinie żyje 25-letni Walter Tausk, który jest "zagorzałym

syjonistą". Jego dziadek, Benno Tausk, był stryjkiem mego ojca. A to

wpadłem! Można się bowiem spodziewać, że jeżeli moja kurewska kuzynka

pokuma się w Berlinie z tym syjonistą, to wielka draka gotowa.

Wtorek, 3 sierpnia 1926

Wygląda niestety na to, że los znowu złapał naszą rodzinę za gardło.

Prawna ochrona lokatorów została ustawą z 29 czerwca br. tak dalece

osłabiona, że nie ma już w ogóle żadnej obrony przed właścicielem domu.

Nasz okaz gospodarza (niegdyś handlarz bydła w Ostrowie Wielkopolskim,

typ tzw. niemieckiego Żyda ze Wschodu) od czasu nabycia domu, gdzie teraz

mieszkamy (a więc od 6 lat), próbował przy pomocy wszystkich

niedozwolonych środków zmusić moich rodziców do opuszczenia mieszkania.

Obecnie na skutek nowej ustawy sądzi, że posiada w ręku wszystkie atuty, i

chce nas wszelkimi sposobami skłonić do przeprowadzki do jego mieszkania

na Kreutzstrasse [obecna ul. Swiętokrzyska ]. W tej okolicy jako przedstawiciel

handlowy specjalnych artykułów byłbym zrujnowany i zmuszony do

włóczenia się po mieście. Gdy trafiały się możliwości wymiany na inne

mieszkania, ten Żyd' stale to w ostatniej chwili udaremniał.

Dzisiaj około 12 godziny w południe trafiłem akurat na to, jak ten Żyd znowu

przypiął się do mojej starej matki i usiłował na niej wymusić decyzję.

Przeczekałem chwilę zupełnie cicho w przedpokoju i przekonałem się, jak

bardzo moja matka nie dorównuje temu obłudnemu łajdakowi. Gdy jednak

usłyszałem słowa: "Jeżeli pani nie przeprowadzi się dobrowolnie, to zaskarżę

panią do sądu i zmuszę do tego", kiedy' więc zagroził eksmisją, włączyłem się

do dysputy ku wielkiemu zdumieniu mojej matki i tego łotra i wezwałem go do

wytłumaczenia się. Wtedy łajdak przyznał, że od 6 lat próbował wszystkich

sposobów i szukał sprzyjających sytuacji, aby nas usunąć z aktualnego

mieszkania. Dałem mu właściwą odprawę, tak że matka starała się nawet

załagodzić moje zrozumiałe zdenerwowanie. Debata zakończyła się tym, że

wyrzuciłem gospodarza stosując prawo mieszkaniowe, ponieważ odniósł się do

mnie bezczelnie i obraził mój zawód.

Schodził na dół schodami gadając do siebie: "Czy to ja jestem idiotą?"

Możliwe. Nie mogę uwierzyć, żeby poznanie siebie stało się u niego krokiem

do poprawy. Dojdzie naturalnie do nowych bojów, które prowadzić będę

głównie dla starej matki. Ów niemiecki Żyd ze Wschodu nie jest jednakże

pierwszym oszustem, który ze mną zaczął i który został zagoniony we. własne

łotrostwo i bezczelność.

Gdyby Budda Gautama znał niemieckich oraz obcokrajowych Żydów ze

Wschodu, tę cygańską bandę, która niby bakterie jest wszędzie, to uznałby ich

za "rzeczy do omijania”.

Wschodni Żydzi - niemieccy również - są okropną hołotą, stojącą poza

wszelką moralnością i obyczajowością ... Jedną sprawę załatwiają idealnie:

wytyczają kierunek ruchom antysemickim. 15 milionów Żydów wśród prawie

1700 milionów ludzi całego globu zachowuje się tak, jakby do nich świat

należał. Ten "naród wybrany" do dnia dzisiejszego - na przekór wszystkiemu -

poszukuje swego getta ... Bo tylko pomiędzy swoimi Żyd czuje się dobrze... .

Już widzę ten dzień, kiedy nie zważając na wszelkie następstwa ... opuszczę

to stado całkowicie i na zawsze.

8 sierpnia 1926

Rozdział o żydowskim "szachrajstwie". Ilsa była zatrudniona w laboratorium

szpitala żydowskiego przez półtora roku. U szczytu inflacji została zwolniona,

"ponieważ trzeba było źamknąć połowę szpitala", .ale obiecano jej,że

natychmiast będzie przyjęta przy ewentualnym zapotrzebowaniu na

pracowników .

... Tak więc siostra moja na kilka miesięcy znalazła się na bruku, a potem

otrzymała posadę w lichym laboratorium prywatnym. U profesora W.

Schellera, który około· kwietnia-maja 1933 popełnił samobójstwo. ( Przypisek

późniejszy). Tymczasem szpital żydowski znowu jest od dawna zapełniony i

ma ogromnie dużo pracy.Laboratorium nie może nadążyć. Ale zamiast, jak

obiecano, przyjąć moją siostrę z. powrotem, zatrudnia się praktykantki - tylko

bogate żydowskie dziewczyny, którym nie zarobek. jest potrzebny, lecz "dobry

ożenek z lekarzem". (Sprzedające się nierządnice i nic więcej - tylko trochę

lepiej aranżujące proceder).

O tym, że moja siostra ma otrzymać posadę w miejskim szpitalu Wenzel-

Hanke (podług wszelkich przewidywań pracę tę otrzyma), dowiedziała się w

jakiś sposób elita wrocławskich Żydów i podała w swojej brukowej gazecie -

obok komunikatów o odstąpieniach i przystąpienhich do religii' żydowskiej .

oraz notatek o urodzinach i zgonach - komunikat, że Ilsa Tausk została

zaangażowana tam i tam.

Dlaczego? No bo Żydówka na magistrackiej posadzie!

Banda gnojarzy!

28 sierpnia 1926

Gdy wczoraj sprzątałem mieszkanie, aby opróżnić wynajęty pokój, musiałem·

też oczyścić starą sekreterę, w której znajdowała się masa papierów po ojcu:

korespondencja z lat wojny, stare notesy, blankiety wekslowe, oferty

parcelowe itd., jak również wiele ważnych dla nas. rzeczy z lat bankructwa

finansowego. Przeglądamy je ponownie jeszcze raz!, aby zachować

ważniejsze. I znowu człowieka przerażenie ogarnia na widok sum, które po-

siadaliśmy (w pieniądzach i inwestycjach). Ale najbardziej dławią zanotowane

tysiące i tysiące pożyczone "klientom", spośród których tylko część zwróciła

jakieś grosze. Pan Nicklaus, jeden z tych przyjaciół, winien był "tylko" 8 tys.

marek, z których zaledwie połowę spłacił po wielu zachodach - reszta

przepadła!

Dlatego też nasza rodzina zeszła na psy, zubożała i nie ma prawie nadziei

wydostania się na wierzch, aczkolwiek zatrudnienie Ilsy na magistrackiej

posadzie, jak się teraz dowiedziałem, wydaje się pewne (popierają ją tajny

radca Drehwitz, wszyscy lekarze, a także dyrektor szpitala, a ja mam dobrą

pozycję u radnego miejskiego Landsberga).

Przy sprzątaniu i przeglądaniu rzeczy miałem okropne odczucia i myślałem,

jak bardzo zmarły ojciec był przywiązany do swego Boga. Do tego samego,

który tak cudownie przeciwnym uczuciem obdarzał ojca, jego żonę i jego

dzieci.

Środa, dnia 13 października 1926

Po wielu. latach byłem wreszcie znowu w poniedziałek na koncercie.

Siedziałem tam jak jakieś obce ciało:

"Gdy następuje zetknięcie się ucha z tonami, powstaje kontakt słuchowy itd." I

trwało diabelnie długo, nim się człowiek trochę rozgrzał i - jak w dawnych

latach poniesiony został przez muzykę. W sali koncertowej ujrzałem niejedną

twarz widzianą tu co najmniej przed 15 laty. Jak i jej nosiciel zmieniła kształt,

postarzała się i już nie jest tym, czym niegdyś obiecywała być. Obcy

przechodziłem przez tę chmarę ludzką. Tu i ówdzie pozdrawiałem jakiegoś

starego znajomego, ale uczucia ciepła nie odczułem i trzymałem się od nich z

daleka. To przęklęte zimne uczucie! Panuje ono szczególnie wtedy, kiedy we

wspomnieniach wracają minione lata: straszliwa walka, straszliwa nędza i nic

poza tym.

braku środków pieniężnych oraz z braku rzetelnego zainteresowania się przez

większość spośród naszych 100 europejskich zwolenników rozprzęga się

powoli, ale dokładnie. To hańba! Mój przyjaciel Schloss jest zupełnie

zmęczony i zrezygnowany. "Przyjaciele" go wykorzystali, a następnie

porzucili. I teraz brak prawdziwego przywódcy.

21/11 1926

Tomasz Mann nie odpowiedział mi. Dlatego moją konkursową pracę

wysłałem wczoraj do "Fischer Verlag" z pełną świadomością, że potraktują

mnie ze wzruszeniem ramion, ponieważ piszę o buddyzmie. Dzisiaj wybuchła

nowa rzecz, którą ewentualnie także prześlę:

"Elfrieda" .

Piątek, 4/IV 1927

Sprawy prywatne. Od dra Alfreda Doblina, Berlin O, Frankfurter Allee 340,

współpracownika pisma "Literarische Welt", znanego neurologa i pisarza,

otrzymałem znakomitą ocenę powieści "Śmierć Olafa Rori" oraz zachętę do

dalszego pisania! Tak, ale powieść "Bunke" nie rozrasta się i laicka w dużym

stylu rozprawa o buddyzmie, która początkowo wprost eksplodowała, także się

urwała. I nagle nie potrafię konstruować. To musi samo przyjść. "Bunke"

ukaże się we fragmentach w roku 1933 w czasopiśmie "Wiedergeburt und

Wirken" - dopisano dnia 11 maja 1933. [Uwaga na marginesie]. Nic z tego nie

wyszło, ponieważ to pismo wychodziło tylko przez rok, potem pieniądze się

skończyły - dopisano 16.08.1936. [Następna uwaga na marginesie].

Sroda, 14. 12. 1927

Zżerają, nas kłopoty pieniężne. A to dlatego, że Herta ma tylko długi i robi

długi. Ciągle zabiera się- do rzeczy, których nie powinna robić, a potem

oczywiście ich nie realizuje. Już od wielu miesięcy żyje tego typu interesami -

mirażami. Toteż włazi w coraz większe długi, a roztrzepaniem i

bezplanowością bije na głowę nawet swego ojca. Rudolf Tausk pogrążył swoją

rodzinę. Herta Tausk też to zrobi. Ale jej rodzeństwo, które samo musi ciężko

walczyć o życie, po raz drugi już nie poświęci siebie i tej odrobiny życia

osobistego. Dalej tak nie może być. Za sam czynsz jesteśmy winni już 250

marek. Herta nie daje ani feniga na czynsz, na gaz, na służącą i na życie.

Sprawę tę omija niby to przez swoje histeryczne roztrzepanie i kwituje

frazesami. Tymczasem jeden nakaz płatniczy goni drugi! Nakazy przychodzą

nawet z takich firm, dla których pracuję jako przedstawiciel handlowy. Cierpi

na tym moja opinia, ale ten babsztyl tego nie dostrzega.

To życie tak znędzniałe, choć tak wiele przecież mogło dać, najlepiej określa

Walter Tausk - Dzuma w Miescie Breslau.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: