Do krwawień i krwotoków dochodzi po uszkodzeniu układu krwionośnego w którymkolwiek miejscu. Drobne uszkodzenia naczyń zamykają się samoistnie już po kilku minutach. W przypadku większych uszkodzeń dochodzi do utraty większej ilości krwi. Jeżeli krwawienie nie zostanie szybko zatamowane to dochodzi do rozwoju wstrząsu hipowolemicznego.
Układ krwionośny może ulec uszkodzeniu z powodu :
- zadziałania urazu zewnętrznego ostrym narzędziem,
- tępego urazu zewnętrznego,
- zranienia naczyń krwionośnych ostrymi krawędziami złamanej kości,
- samoistnego pęknięcia naczynia na osłabionym odcinku,
- rozerwania dużych mas tkankowych.
Rozmiar krwawienia zależy głównie od rodzaju i przekroju uszkodzonego naczynia krwionośnego.
W zależności od rodzaju uszkodzonego naczynia krwionośnego, krwotok może być :
- tętniczy – krew wypływa z tętnicy pod ciśnieniem zgodnie z falą tętna, jest jasnoczerwona a krwotok jest zwykle intensywny,
- żylny – krew wypływa pod mniejszym ciśnieniem, jest ciemnoczerwona i wypływa jednostajnym strumieniem,
- włośniczkowy – krew wypływa powoli, sącząc się z całej powierzchni rany.
Postępowanie :
1. Rannego należy położyć płasko lub przy większych krwotokach w pozycji przeciwwstrząsowej, z kończynami dolnymi uniesionymi ku górze
2. Uszkodzoną, krwawiącą część ciała należy unieść powyżej poziomu ciała, co znacznie zmniejsza intensywność krwawienia (nie można tego zrobić przy podejrzeniu złamania kończyny).
3. Na miejsce krwawienia należy przyłożyć jałowy materiał opatrunkowy i przymocować opatrunek.
4. Jeżeli krwawienie nie ustaje należy opatrunek ucisnąć ręką lub zastosować opatrunek uciskowy, który składa się z warstwy chłonnej - jałowej gazy, warstwy uciskającej oraz warstwy przytrzymującej.
5. Jeżeli tak założony opatrunek przesącza się krwią to nie należy go zdejmować, lecz dołożyć nowe warstwy i jeszcze mocniej przybandażować.
6. Przy intensywnych miejscowych krwotokach skuteczny może okazać się bezpośredni ucisk na ranę palcem lub ręką.
7. W przypadku dużej, obficie krwawiącej rany można zastosować tamponadę rany, czyli ranę wypełnić najpierw jałową gazą i dopiero wtedy zastosować typowy opatrunek uciskowy.
8. Jeżeli krwotok z uszkodzonej tętnicy na kończynie nie ustępuje mimo założonego opatrunku uciskowego lub nie można go zastosować, to należy zastosować ucisk na tętnicę powyżej miejsca zranienia (między zranieniem a sercem) przyciskając tętnicę do kości. Ucisk powinien być na tyle silny aby krwawienie ustąpiło a tętno poniżej ucisku było niewyczuwalne.
9. W szczególnych przypadkach można użyć opaski uciskowej (amputacja urazowa, krwotok z rozległej powierzchni rany, otwarte złamania z silnym krwawieniem, duże ciała obce w ranie, rozerwanie tkanek kończyny, wypadek masowy). Opaskę uciskową można założyć tylko na ramieniu lub udzie. Po jej założeniu dochodzi do całkowitego przerwania dopływu krwi do uszkodzonej części ciała i ustania krwawienia. Opaski raz założonej nie wolno samodzielnie zdejmować ani poluźniać. Nie wolno jej niczym przykrywać, musi być widoczna przez cały czas. Należy opisać czas założenia opaski w widocznym miejscu.
10. Ocena stanu poszkodowanego – świadomość, oddech, krążenie.
11. Unieruchomienie krwawiącej kończyny.
12. Transport poszkodowanego do szpitala.
Koval8