WSTRZĄS  ANAFILAKTYCZNY

Definicja

              Zespół objawów chorobowych spowodowanych reakcją nadwrażliwości typu I. Zależy od reakcji antygen – przeciwciało.

Etiopatogeneza

              Wstrząs anafilaktyczny z punktu widzenia hemodynamicznego należy do grupy wstrząsów hipowolemicznych, gdyż dochodzi w nim do

·        znacznego wzrostu pojemności łożyska naczyniowego

·        ucieczki osocza do przestrzeni pozanaczyniowej.

Antygenami mogą być najczęściej :

·        Leki (antybiotyki),

·        Składniki pokarmowe (białko),

·        Jady niektórych owadów i innych zwierząt,

·        Składniki kurzu,

·        Pyłki roślin.

Inne skutki reakcji anafilaktycznej:

-       obrzęk krtani,

-       skurcz oskrzeli,

-       biegunki - mogą być dodatkowym czynnikiem obciążającym w rozwijającym się wstrząsie.

Objawy kliniczne – występują gwałtownie :

1.     miejscowe objawy reakcji alergicznej :

·        wykwity skórne w postaci pokrzywki lub obrzęku błon śluzowych,

·        zaczerwienienie i nadmierne ucieplenie skóry, a następnie skóra staje się blada lub sina, zimna i pokryta potem,

·        gwałtownie nasilająca się duszność spowodowana obrzękiem krtani lub skurczem oskrzeli,

·        napad astmy oskrzelowej,

·        bóle brzucha,

·        biegunki,

2.     znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi,

3.     tachykardia,

4.     inne objawy hipowolemii i niewydolności krążenia, mogące prowadzić   do nagłego zatrzymania krążenia,

5.     w gwałtownej reakcji anafilaktycznej śmierć może nastąpić w ciągu kilku minut.

Postępowanie lecznicze :

1.     ograniczenie penetracji alergenu

·        natychmiastowe przerwanie podawania leku,

·        założenie opaski uciskowej na kończynę powyżej miejsca ukąszenia lub podania leku

2.     podanie domięśniowe adrenaliny 0,5 ml roztworu 1:1000 (500 mikrogramów);

·        dawkę można powtórzyć po około 5 minutach

3.     zastosowanie tlenoterapii z wysokim przepływem,

4.     wkłucie do żyły igłą typu Venflon,

5.     dożylne podanie:

- Hydrokortyzonu

- Prednizolonu,

6.     dożylne podanie preparatów wapnia,

7.     podanie leków rozszerzających oskrzela

·        dożylne:

- np. Aminofilina,

·        wziewnie,

- np. Salbutamol,

8.     podawanie dożylne adrenaliny

- (1 mg adrenaliny + 10 ml 0,9% NaCl à podaje się po 0,5 ml roztworu co 5 – 15 minut, pod kontrolą ciśnienia tętniczego),

9.     podawanie leków przeciwalergicznych,

- np. Clemastin (Tavegyl),

10. poprawa wypełnienia łożyska naczyniowego przez dożylne podawanie:

- Dekstranu,

- PWE,

- 0,9% NaCl,

- albumin osocza

11. ewentualne podanie leków presyjnych,

- np. Dopaminy we wlewie kroplowym,

12. zwalczanie kwasicy przez podawanie

- Natrium bicarbonicum,

13. w niektórych przypadkach konieczne może być:

·        wykonanie tracheostomii

·        wdrożenie postępowania resuscytacyjnego.