Teatr i Terapia - Rachela Molicka, Maria Schejbal.pdf - Dramaterapia - dancistino

Publikacja została przygotowana

i wydana dzięki dotacji

Stowarzyszenia Teatralno-Edukacyjnego

„Wybrzeżak”

w ramach realizacji projektu

„Terapia czy Teatr?”

(Program „Sztuka dla Harmonii Społecznej”).

Zamieszczone w publikacji zdjęcia pochodzą

z zajęć warsztatowych prowadzonych przez

Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne

Teatr Grodzki.

Rachela Molicka

Maria Schejbal

Współpraca redakcyjna

Lucyna Kozień

Zdjęcia, projekt graiczny okładki i wnętrza

Krzysztof Tusiewicz

www.tusiewicz.art.pl

proces artystyczny - proces grupowy

Wydawca

Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki

43-382 Bielsko-Biała

ul. Jaworzańska 156 A

tel./fax (48 33) 8162182

biuro@teatrgrodzki.pl

www.teatrgrodzki.pl

Skład

EMS

Druk

Zakład Aktywności Zawodowej

Zakład Introligatorsko-Drukarski

Stowarzyszenia Teatr Grodzki

ul. Sempołowskiej 13

43-300 Bielsko-Biała

Teatr Grodzki

ISBN 83-916601-2-5

Wstęp

Każda grupa rozwija się na dwóch płasz-

czyznach - w zakresie pracy nad zadaniem gru-

powym oraz w zakresie struktury społecznej. Ce-

lem tej publikacji jest analiza obydwu płaszczyzn

rozwoju grupowego. Opisane zjawiska i proce-

sy odnoszą się bezpośrednio do praktyki instruk-

tora teatralnego i terapeuty. O ile płaszczyzna

zadaniowa jest zwykle zrozumiała dla wszyst-

kich członków grupy (poznajemy warsztat akto-

ra, by stworzyć spektakl teatralny), o tyle płasz-

czyzna struktury społecznej zazwyczaj pozosta-

je nieuświadomiona. Na tym poziomie dochodzi

jednak do kształtowania się wzorca związków

interpersonalnych, którego dynamika jest bar-

dzo złożona. Podstawowym tworzywem struktu-

ry małej grupy są normy, wartości i cele grupy

jako całości. Towarzyszą im oczekiwania, wy-

mogi, sankcje i żądania. Najprostszymi zaś ele-

mentami małej grupy są pozycje, statusy i ro-

le społeczne. Istotę każdej zbiorowości stano-

wią powiązania uczuciowe jej członków.

Zaproponowany układ treści jest próbą ze-

brania i podsumowania wieloletnich doświad-

czeń w obszarze terapii i teatru tak, by można je

było wykorzystywać w różnych okolicznościach

i sytuacjach. Nie jest oczywiście możliwe stwo-

rzenie uniwersalnego wyboru rad i wskazówek

sprawdzających się w każdych warunkach, ale

przetestowane wielokrotnie „dobre praktyki” mo-

gą mieć zapewne szerokie zastosowanie. Każdy

proces artystyczny i grupowy ma własną, nie-

powtarzalną dynamikę, a jego przebieg zale-

ży od bardzo różnych czynników. Tym wszys-

tkim, którzy podejmują się pracy z jakimkol-

wiek zespołem, a szczególnie z grupami dysfun-

kcyjnymi (używamy tego terminu, mając świa-

domość, że nie jest on doskonały), wypada ży-

czyć, by nie dziwił ich fakt występowania trud-

ności, a także, by byli gotowi przyjmować kom-

promisowe rozwiązania.

Rachela Molicka i Maria Schejbal

Maria Schejbal

Płaszczyzna zadaniowa -

mechanizmy i zjawiska w procesie

tworzenia dzieła teatralnego

Proces i rezultat

Sztuka teatru – jak każda dziedzina twórczości

– zmierza przede wszystkim do osiągnięcia celu

artystycznego. Tak dzieje się nie tylko w obsza-

rze teatru profesjonalnego, ale również w sferze

działań amatorskich, a więc i w działaniach

tak zwanej artterapii. I chociaż w tym ostatnim

przypadku proces pracy i wspólnych poszuki-

wań jest szczególnie istotny, bo jest częścią

procesu terapeutycznego, to końcowy efekt po-

dejmowanych wysiłków sam w sobie stano-

wi istotną wartość. Inaczej mówiąc, rezultat

jest częścią procesu - równie znaczącą, co po-

konywanie kolejnych etapów teatralnego wta-

jemniczenia. Wszyscy uczestnicy działań artys-

tycznych mają silną potrzebę zakończenia

ćwiczeń, prób i eksperymentów jakąkolwiek

formą prezentacji. Jeśli jest ona atrakcyjna,

logicznie skonstruowana i oryginalna, to nie-

jako automatycznie potwierdza się sens i war-

tość całego procesu. Nie chodzi tu, rzecz jas-

na, o warsztatową sprawność i precyzję, któ-

rej wymagamy od zawodowców. Teatr amator-

ski jest przede wszystkim formą zabawy i przy-

gody, choć równocześnie daje szansę zdobycia

konkretnych umiejętności. Ale zarówno twórcy

amatorzy, jak i profesjonaliści potraią ocenić,

czy biorą udział w przedsięwzięciu ambitnym

czy chybionym. Dlatego warto podjąć wysiłek,

by efekt działań warsztatowych miał staranną for-

mę i własną teatralną urodę. Proces i jego wymie-

rne rezultaty wzajemnie się warunkują i dopełnia-

ją. Doprowadzenie twórczego procesu do kulmi-

nacyjnego momentu pokazu i konfrontacji z wi-

downią ma dużą terapeutyczną siłę. W perspekty-

wie osobistego rozwoju uczestników warszta-

tów jest ona tym większa, im większy będzie ich

własny wkład w tworzenie dzieła teatralnego.

i jedynie słusznej recepty na teatralny sukces,

ale istnieje szereg sprawdzonych w praktyce

metod i technik pracy z grupą warsztatową. Naj-

lepiej zaprezentować je na konkretnych przy-

kładach.

Zanim powstanie spektakl

Rozpoczynając pracę teatralną z zespo-

łem, mamy do wyboru co najmniej dwa modele

procesu twórczego. Pierwszy odwołuje się do tra-

dycyjnej praktyki teatru profesjonalnego. Przed-

stawiamy grupie gotowy scenariusz, przydzie-

lamy role i przystępujemy do systematycznej

pracy nad widowiskiem. Jeśli decydujemy się

na wprowadzenie działań przygotowawczych,

to mają one zwykle formę tradycyjnej rozgrzew-

ki – ruchowej i głosowej - polegają na zdyscy-

plinowanym powtarzaniu szeregu ćwiczeń. Taki

system pracy bardzo rzadko sprawdza się

w tak zwanych grupach dysfunkcyjnych. Po-

woduje, że uczestnicy warsztatów szybko się

zniechęcają i nudzą, traktują zajęcia teatral-

ne jak jeszcze jeden żmudny obowiązek, które-

mu z zasady należy się przeciwstawić. Drugi

model zakłada mniej rygorystyczny, otwarty

sposób tworzenia. Nastawiony jest na swobod-

ne eksperymentowanie z materią teatralną,

na poznawanie warsztatu aktorskiego poprzez

gry, zabawy, etiudy. Każda z tych form spełnia

szereg istotnych funkcji w procesie twórczym,

wprowadza w świat teatru i wyznacza grani-

cę pomiędzy realnym „tu i teraz”, a rzeczy-

wistością ikcji tworzonej w spektaklu. Poz-

wala „odciąć się” od istniejących w grupie

konliktów i osobistych problemów każdego

Wybieramy teatr jako narzędzie pracy wy-

chowawczej, resocjalizacyjnej, readaptacyjnej,

ponieważ wierzymy w magię i moc tej właśnie

dyscypliny sztuki, w jej wyjątkowość. Łączy

ona w sobie różne obszary twórczości, daje też

uczestnikom warsztatów niepowtarzalną możli-

wość bezpośredniego kontaktu z drugim człowie-

kiem – współtwórcą dzieła teatralnego i wi-

dzem. Nie ma jednej, obowiązującej wszystkich

Teatr i Terapia - Rachela Molicka, Maria Schejbal.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: