ks. Marek Chmielewski - Maryja jako wzór życia w Duchu Świętym.pdf - RELIGIA - Ecce_Ego

Ks. Marek Chmielewski

MARYJA

JAKO WZÓR ŻYCIA W DUCHU ŚWIĘTYM 

Dwadzieścia lat temu, Jan Paweł II przemawiając do bisku-

pów zaprzyjaźnionych z ruchem focolare, założonym przez

Chiarę Lubich, powiedział między innymi, że „Maryja jest nie-

wyczerpanym wzorem doskonałości. Nawet wtedy, gdy usilnie

staramy się Ją naśladować, Ona zawsze może jeszcze czegoś nas

nauczyć. Świętością i czystością Maryja przewyższa w sposób

absolutny całą resztę rodzaju ludzkiego, naznaczoną skutkami

grzechu, z których musi się wyzwalać poprzez nawrócenie i po-

kutę. Maryja, w odróżnieniu od wszystkich nas, grzeszników,

nie potrzebowała pokuty ani szczególnych praktyk ascetycznych

[…]. Maryja nie musiała, w odróżnieniu od nas, zwalczać w so-

bie skłonności do zła. Tego uczymy się od innych świętych. Ona

zaś wskazuje nam drogę rozwoju od dobrego ku lepszemu,

przezwyciężania prób i pokus, dążenia do coraz większej do-

skonałości. Maryja uczy nas, jak postępować drogą wiary, na-

dziei i miłości” 1 .

Te słowa potwierdzają głębokie przekonanie Kościoła, jakie

żywi on od początku, że Maryja z uwagi na swój przywilej Bo-

żego Macierzyństwa „nie przestaje być «Gwiazdą przewodnią»

( Maris Stella ) dla wszystkich, którzy jeszcze pielgrzymują przez

wiarę” (RM 6).

——————

 Odczyt wygłoszony podczas VI Bocheńskiego Sympozjum Mariologicz-

nego nt. „Oblubienica Ducha Świętego” w kościele św. Mikołaja w Bochni dnia

13 XII 2008, opublikowany w: Maryja Oblubienica Ducha Świętego , red. A. Gąsior,

J. Królikowski, P. Łabuda, Tarnów 2009, s. 49-60.

1 Przemówienie do biskupów, przyjaciół Ruchu Focolare, 11 II 1988, nr 2-3,

OR 9(1988), nr 2, s. 25.

Przedmiotem naszej refleksji nie jest więc to, czy Maryja jest

wzorem życia duchowego, lecz to w jakim zakresie i w jaki spo-

sób? By odpowiedzieć na postawione tu pytanie, należy naj-

pierw wyjaśnić, czym w istocie jest życie duchowe. Wbrew po-

zorom, we współczesnej literaturze teologicznej, a tym bardziej

w popularnych publikacjach pobożnościowych, pojęcie to nie

jest jednoznaczne.

1. Pojęcie życia duchowego

Dawniej, mówiąc o życiu duchowym, używano wąskiego

znaczeniowo pojęcia ascetyka. Częściej jednak posługiwano się

określeniem „życie wewnętrzne”, gdyż takiej terminologii uży-

wał zarówno św. Paweł Apostoł, jak i wielu mistrzów ducho-

wych. Na przykład św. Teresa od Jezusa napisała traktat o życiu

mistycznym, oparty na jej osobistym doświadczeniu zjednocze-

nia z Bogiem, pt. Twierdza wewnętrzna. Obecnie, jeśli używa się

tego określenia, to z zastrzeżeniem, że człowiek jest jednością

osobową, a więc — jak uczy Jan Paweł II — „uduchowioną ciele-

snością” i zarazem „ucieleśnioną duchowością” (por. FC 11), i

dlatego nie da się w nim rozdzielić sfery wewnętrznej od ze-

wnętrznej. Jeżeli jednak przyjąć, że to co wewnętrzne ograniczo-

ne jest do tego co pod skórą — jak twierdzi o. Antoni J. Nowak

OFM — to życie wewnętrzne oznaczać będzie całość ludzkiej

psychiki, a więc akty poznawcze, wolitywne, sferę uczuciową

itd., które nie zawsze i nie koniecznie poddane są uświęcającemu

działaniu łaski Bożej. Wobec tego wcale nierzadkim zjawiskiem

są ludzie o bardzo bogatym życiu wewnętrznym, a jednak dale-

cy od wiary w Jezusa Chrystusa.

Zamiast o życiu wewnętrznym, lepiej zatem mówić o życiu

duchowym, które stanowi szczególną postać życia wewnętrzne-

go, zgodnie z tym, co głosi scholastyczny aksjomat, że łaska Boża

bazuje na naturze ( gratia non tollit naturam, sed eam perficit ). To,

czym jest życie duchowe, trafnie wyjaśnia Jan Paweł II, który te-

go pojęcia w encyklikach, adhortacjach i listach apostolskich użył

115 razy, nie mówiąc o innych dokumentach mniejszej rangi.

Nieprzypadkowo w encyklice Dominum et Vivificantem szczegól-

nie dużo miejsca poświęcił tej sprawie. Czytamy tam między in-

nymi, że „dzięki udzielaniu się Boga, duch ludzki, który «zna to,

co ludzkie», spotyka się z «Duchem, który przenika głębokości

Boże» (por. 1 Kor 2, 10 n.). W tym Świętym Duchu, który jest Da-

rem przedwiecznym, Bóg Trójjedyny otwiera się dla człowieka,

dla ducha ludzkiego” (DeV 58). Odnośnie do tego w adhortacji o

formacji do kapłaństwa Papież pisze, że całe „życie chrześcijań-

skie jest «życiem duchowym», czyli życiem ożywianym i kiero-

wanym przez Ducha ku świętości i ku doskonaleniu miłości”

(PDV 19). Nieco dalej dodaje, że życie duchowe jest „zażyłością z

Bogiem, życiem modlitwy i kontemplacji” (PDV 49). W później-

szej o cztery lata adhortacji o życiu konsekrowanym wyjaśnił, że

przez życie duchowe należy rozumieć „życie w Chrystusie, życie

według Ducha Świętego”, które prowadzi do upodobnienia się

do Chrystusa „w pełnej komunii miłości i służby Kościołowi”

(VC 93).

W literaturze teologicznoduchowej i nauczaniu papieskim,

życie duchowe często nazywane jest po prostu duchowością. Po-

sługując się tym określeniem Jan Paweł II w posynodalnej adhor-

tacji apostolskiej Ecclesia in America uczy, że duchowość „«jest

życiem w Chrystusie» i «w Duchu», które się przyjmuje w wie-

rze, wyraża w miłości ożywianej nadzieją, i przekłada na co-

dzienność wspólnoty eklezjalnej. W tym sensie przez ducho-

wość, która jest celem, do którego prowadzi nawrócenie, rozu-

mie się nie «część życia, lecz całe życie kierowane przez Ducha

Świętego»” (nr 29). A zatem duchowość chrześcijańska to —

zdaniem Papieża — konkretna aktualizacja wiary, która „karmi

się przede wszystkim wytrwałym życiem sakramentalnym, gdyż

sakramenty są korzeniem i niewyczerpalnym źródłem łaski Bo-

żej, koniecznej chrześcijaninowi do wytrwania w jego ziemskiej

pielgrzymce”, jak również modlitwą, słuchaniem słowa Bożego,

gotowością do podejmowania razem z Chrystusem Jego

zbawczego cierpienia oraz służbą braciom (tamże).

Jeżeli więc zgodnie z myślą Jana Pawła II przyjąć, że istotą

życia duchowego, określanego także jako duchowość, jest zjed-

noczenie z Chrystusem mocą Ducha Świętego w Kościele, to jego

źródłem i przejawem są sakramenty, zwłaszcza Eucharystia,

modlitwa oparta na słowie Bożym, ascetyczny wysiłek podej-

mowany w imię miłości i służba bliźnim.

Tak opisane życie duchowe św. Franciszek Salezy, Doktor

Kościoła, porównuje do drabiny, biorąc za punkt wyjścia tekst

biblijny z Księgi Rodzaju (28, 12-13). Jest tam mowa o śnie pa-

triarchy Jakuba, w którym widział drabinę mocno opartą na

ziemi i dosięgającą nieba. Aniołowie schodzili po niej na ziemię i

wspinali się w górę. Według biskupa Genewy, boki tej drabiny

to sakramenty i modlitwa, zaś szczeble to postęp w cnotach

przez wysiłek ascetyczny i czynną służbę bliźnim w duchu miło-

ści. Jak w przypadku drabiny, gdyby zabrakło któregokolwiek z

tych elementów, staje się ona nieużyteczna i niebezpieczna, tak

samo w życiu duchowym: jeśli zabrakłoby w nim życia sakra-

mentalnego, modlitwy, ascezy albo czynnej miłości bliźniego, to

wówczas będzie jedynie duchowość pozorna, łatwo staczająca

się na manowce.

2. Życie duchowe Maryi

Mimo iż na temat Matki Bożej, a zwłaszcza jej życia ducho-

wego, mamy bardzo skąpe dane biblijne, to jednak można po-

wiedzieć, że odnajdujemy w Niej wszystkie wymienione wyżej

elementy duchowości chrześcijańskiej, przez co staje się Ona dla

nas wzorem życia duchowego, jako życia w Duchu Świętym.

Przede wszystkim Maryja z racji swego macierzyństwa jest

doskonale zjednoczona z Chrystusem, swoim Synem. Przy czym

nie jest to jedynie zjednoczenie fizyczne i afektywne, które w

sposób oczywisty wiąże się z macierzyństwem w porządku na-

tury. Maryja jest nie tylko Matką Jezusa jako człowieka, lecz —

jak orzekł Sobór Efeski w 431 roku — jest Bożą Rodzicielką, a

więc tą, w której odwieczne Słowo Ojca — Boski Logos przy-

oblekł się w ludzkie ciało. Ten rodzaj zjednoczenia z Jezusem

Chrystusem i upodobnienie się do Niego jest absolutnie wyjąt-

kowy i nie ma sobie równego w całej historii ludzkości.

Stało się to możliwe dzięki szczególnej Bożej interwencji, któ-

rej rezultatem jest przywilej Jej niepokalanego poczęcia. Z uwagi

na przewidziane w planach Opatrzności Boże Macierzyństwo

została Ona zachowana od grzechu pierworodnego i jego skut-

ków. Dzięki temu stała się absolutnie transparentna dla działania

łaski Bożej, czemu dał wyraz Archanioł w chwili Zwiastowania,

gdy zwrócił się do Niej słowami „łaski pełna” tak, jakby to było

jej drugie imię. Napełniona łaską Bożą, Maryja jest w stopniu

najwyższym uległa natchnieniom Ducha Świętego, który w Niej

dokonał dziewiczego poczęcia Syna Bożego. Słusznie więc Sobór

Watykański II w duchu wielowiekowej wiary Kościoła nazywa

Ją nie tylko „sanktuarium Ducha Świętego”, lecz sacrarium Spiri-

tus Sancti (por. LG 53) 2 , co jednoznacznie przywołuje na pamięć

najświętsze miejsce w świątyni jerozolimskiej (święte świętych).

Jeżeli więc, jak powiedzieliśmy wyżej, życie duchowe jest ży-

ciem kierowanym przez Ducha Świętego ku zjednoczeniu z

Chrystusem, to w Maryi objawia się ono w sposób najdoskonal-

szy.

Specyfiką chrześcijańskiej duchowości, która istotowo odróż-

nia ją od innych duchowości religijnych, jest jej eklezjalność. Nie

do pomyślenia jest bowiem życie duchowe chrześcijanina poza

Kościołem świętym. W tej bowiem społeczności wierzących

przez chrzest święty rodzimy się do wiary, w niej ta wiara doj-

rzewa i jest oczyszczana głoszonym Słowem Bożym oraz sakra-

mentami. Ponadto w Kościele życie duchowe przynosi błogo-

——————

2 Zob. Katechezy Ojca świętego Jana Pawła II. Maryja , Katechezy Ojca świętego

Jana Pawła II. Maryja , Kraków-Ząbki 1999, s. 158.

ks. Marek Chmielewski - Maryja jako wzór życia w Duchu Świętym.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: