TRESC.TXT

Spis treci
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . , . 5
I. Od Homera do Tacyta. Czas, prawda i koherencja w historiogra i
starożytnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1. Najstarsze formy refleksji nad przeszłociš. Bogowie, herosi i lu-
dzie na scenie historycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2. Herodot i Tukidydes. Poczštki historiografii. Problem prawdy
w historiografii starożytnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
3. Dalszy rozwój historiografii starożytnej. Historycy starożytni
a mierzenie czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
4. Mechanizm koherencji w narracji historyków starożytnych: wizja
wiata, aktywnoć ludzka, emocje, przyczynowoć, subiek-
tywizm, koncepty teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . , . . 14
II. Od Juliusza Afrykańczyka do Bedy Czcigodnego. Historiografia
przełomu starożytnoci i redniowiecza. Historiografia bizantyjska 19
1. Ewolucyjne przejcie do redniowiecza a rewolucyjna zmiana
modelu pisarstwa historycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2. Nowe podejcie do czasu w historiografii wczesnochrzecijań-
skiej , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
3. Rodzaje wczesnochrzecijańskiego pisarstwa historycznego . . 25
4. Pisarstwo historyczne wschodniej częci cesarstwa rzymskiego
(bizantyjskie). Silniejsze nawišzywanie do antyku (greckiego) 28
III. Od Widukinda do Lorenzo Valli. Bóg i prawda w kronikarskiej
historiografii rozwiniętego i pónego redniowiecza . . . . . . . . 34
1 . Wizja wiata oraz prawda w pisarstwie historycznym redniowie-
cza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
2. Charakter narracji redniowiecznych kronikarzy . . . . . . . . . 38
3. Kronikarze redniowieczni i ich dzieła . . . . . . . . . . . . . . 40
4. Zwiastuny nowego w redniowiecznej historiografii . . . . . . . 43
IV Od Machiavellego do Mabillona. Przemiany historiografii w dobie
renesansu i rewolucji naukowej (XVI-XVII wiek) . . . . . . . . . 48
1. Nowy przełom w pisaniu historii. Powrót do myli starożytnej.
Rola nowego rozłamu w obrębie chrzecijaństwa . . . . . . . 48
2. Główne dzieła i ich autorzy w dziedzinie historii w okresie odro-
dzenia. Zmieniajšce się otoczenie filozoficzne . . . . . . . . . 50
3. Oddzielanie historii "więtej" (historia sacra) od historii wiec-
kiej (historia profana). Rozwój krytyki historycznej . . . . . . 54
167
4. Republika uczonych. Rozwój nauk pomocniczych historii. Jean
Mabillon, Nicolas Lenglet do Fresnoy, Giambattista Vico . . .
5. Pola badawcze. Historycy i ich dzieła. Wydawnictwa ródłowe .
V Od Chladeniusa do Condorceta. Historiografia owiecenia. Między
erudycjš a filozofiš racjonalistycznš . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Nowe otoczenie filozoficzne historiografii (od Locke'a do Her-
dera). Wzrost zainteresowania metodologiš historii . . . . . .
2. Podstawowe cechy owieceniowego pisarstwa historycznego . .
3. Dzieła historyków owiecenia (także filozofów i prawników) . .
4. Historia powszechna w koncepcji historyków owiecenia . . . .
VI. Od Rankego do Langloisa i Seignobosa. Historiografia historyzmu.
Między chwałš narodu a ideałami nauki . . . . . . . . . . . . .
1. Historyzm: nowe podejcie do historii. Pozytywistyczne wyjštki.
Kształtowanie się nowoczesnych narodów a pisanie historii . .
2. Kierunki badań historycznych. Wielkie dzieła historyzmu . . . .
3. Nowe pola badawcze: historia kultury, historia gospodarcza. Fi-
lozofia historii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Profesjonalizacja pracy historyka . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Od Henri Berra do Roberta Fogla. Różne drogi historiografii "na-
ukowej" w XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Od "uczonoci" do "naukowoci". Reforma "na piętrze" i jej
trudnoci. Szkoła Annales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. W kierunku "nowych" historii. Rozkwit historii gospodarczej . .
3. Historiografia w warunkach dyktatury: Niemcy, ZSRR, kraje "re-
alnego" socjalizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Wybitni historycy XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII. Od Foucaulta do Schamy. Historiografia wobec linguistic tum
i postmodernizmu. Odwrót od realizmu . . . . . . . . . . . . . .
1. Zmiany w filozofii. Kształtowanie się wiadomoci narracyjnej .
2. Wyzwanie postmodernistyczne: mikronarracja . . . . . . . . . .
3. Nowe pola badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Eksperymenty narracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Próby dalszego "unaukowiania" historii: socjologia historyczna i
odwołanie się do teorii chaosu . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .