1) Na czym polega samowychowanie wychowawcy i które nurty pedagogiczne najbardziej podkreślają tę potrzebę?
Samowychowanie to czynne ustosunkowanie się podmiotu do procesu swojego rozwoju; to samorzutna praca człowieka nad ukształtowaniem własnego poglądu na świat, własnych postaw, cech charakteru i własnej osobowości stosownie do założonych kryteriów, celów i ideałów.
Aktywność własna jednostki, praca człowieka nad samym sobą, doskonalenie, kształtowanie siebie i samorealizacja. Na pewnym etapie rozwoju człowiek przejmuje samodzielną odpowiedzialność za kształt własnego człowieczeństwa. Sam zaczyna określać cele, do których dąży we własnym rozwoju, samodzielnie sobie zadania, wymagania, stara się sprostać wyzwaniom. Doprowadzenie wychowanka do rozpoczęcia przezeń procesu samowychowania jest celem i zwieńczeniem dążeń każdego wychowawcy. Lecz aby móc to uczynić, sam musi być „samowychowany”.
2) Proszę scharakteryzować nurt filozoficzno – normatywny:
W pedagogice filozoficzno – normatywnej wychowanie człowieka jest procesem jego integracji wokół wartości z zachowaniem pewnych prawidłowości, które wyznaczają fazy jego rozwoju psychofizycznego. Te wartości są uniwersalne i dotyczą wszystkich. Fundamentalne wartości to wiara, nadzieja i miłość.
Wychowanie to takie działanie, które ma na celu rozwój osobowości dziecka przez włączenie go w służbę uznawanych przez społeczeństwo wartości. Cele wychowania nie podlegają kryteriom prawdy i fałszu, gdyż są zestawem norm postępowania, czyli powinności, które powinny zrealizować się w jakiś sposób w świadomości wychowanka w bliższej lub dalszej przyszłości.
Składniki procesu wychowania:
Akt pedagogiczny – każda świadoma działalność człowieka zorientowana na jakiś cel wychowawczy
Oddziaływanie pedagogiczne – ciąg powiązanych ze sobą i ukierunkowanych aktów pedagogicznych
Proces wychowawczy lub pedagogiczny – współdziałanie świadomości przedmiotu i podmiotu dla osiągnięcia celu pedagogicznego
Fakty pedagogiczne – efekty pojedynczych aktów lub procesów pedagogicznych.
3) Proszę scharakteryzować pedagogikę antyautorytarną:
Jest prądem pedagogicznym , który nawiązuje najsilniej do pajdocentryzmu i pedagogiki Nowego wychowania . Uwydatnia w swoich przesłaniach rolę swobody i indywidualności nie tylko w odniesieniu do rozwoju dziecka, ale także do wychowawców. Przedstawiciele: Thomas Gordon, A.S. Neill
Celem wychowania jest:
- „wolny” człowiek, istota w pełni szczęśliwa i żyjąca w harmonii z pokoleniem ludzi dorosłych
- przygotowanie do zycia
-rozwijanie i wspieranie zainteresowań oraz ciekawości dziecka
- rozwijanie oryginalności, całej sfery osobowości – nie tylko intelektualnej
4) Proszę scharakteryzować pedagogikę Gestalt:
Gestaltyzm – jeden z kierunków psychologii współczesnej, określany też mianem psychologii postaci.
W kierunku holistycznego postrzegania świata i człowieka.
Pedagogika Gestalt opiera się na:
- edukacji przez „stawanie się” – kształcenie emocji, wartości i postaw
- zajęciach interakcyjnych skoncentrowanych na konkretnym temacie (zaangażowanie uczestników zajęć w proces przekazywania treści nauczania)
- agogiki integracyjnej (holistycznej)
(Cele, patrz punkt. 10)
5) Proszę scharakteryzować pedagogikę personalno – egzystencjalną: (ks. Prof. Janusz Tarnowski)
· Przeciwstawia się autorytaryzmowi, biurokratyzacji i reformatorskiemu pozoranctwu
· Eksponuje na 1szym planie szeroko rozumiane kształcenie młodego pokolenia i samokształcenie wychowawców
· Stojąc wyraźnie na gruncie chrześcijańskiego personalizmu wykorzystuje tylko niektóre elementy egzystencjalizmu
6) Proszę scharakteryzować pedagogikę radykalnego humanizmu: (Erich Fromm)
Szkoły zdaniem Fromma zostały zdominowane przez zasadę maksymalnej wydajności. Wzrost ilościowy wiedzy, pożądanych stopni szkolnych, promocji uczniów wyznacza cele edukacyjnej rzeczywistości, stając się miarą „postępu”.
Według Fromm`a szkoła humanistyczna powinna promować postawę typu „być” zamiast „mieć”, praktykującą miłość. Najważniejszym czynnikiem rozwoju miłości życia u dziecka jest współżycie z ludźmi, którzy to życie kochają. Miłość jest bowiem najwznioślejszym i najtrudniejszym do osiągnięcia stanem rodzaju ludzkiego.
Zadaniem wychowawcy natomiast jest:
· poszerzanie marginesu wolności oraz wspieranie warunków sprzyjających biofilii.
· nie wywieranie na wychowanków wpływu
· nie dokonywanie wyboru za wychowanków
· ukazywanie podopiecznym możliwości wyboru w sposób prawdziwy z miłością, przy równoczesnym rozbudzaniu w nich energii ku życiu.
7) Proszę scharakteryzować pedagogikę Duchowa pedagogia miłości:
Duchowa pedagogia miłości głosi, że trzeba samemu mieć serce i mieć ducha, aby pomóc uczniom w rozwoju ich własnych serc.
Powraca się w niej do tychotomicznego modelu człowieka jako jedności: ciała, ducha i umysłu, oraz do idei kształcenia holistycznego, które przeciwstawiają się jednostronnemu myśleniu instrumentalnemu.
Wychowanie postrzegane jest trychotomicznie, jako wychowanie funkcjonalne – niezamierzone pedagogiczne wpływy środowiska; Wychowanie intencjonalne – wybiórcze ukierunkowanie socjalizacji.
Jest to zatem wspieranie i pobudzanie wychowanka poprzez kształtowanie „odżywczego środowiska” jego życia i rozwoju poprzez wychowanie w miłości.
8) Co to jest idea pajdocentryzmu i które nurty ją promują?
pajdocentryzm - pogląd przyznający dziecku centralne miejsce w procesie wychowawczym. Wynika z przekonania o decydującym wpływie na rozwój człowieka cech i zdolności wrodzonych. Zgodnie z nim wychowanie powinno sprowadzać się do opieki nad naturalnym (nie krępowanym) rozwojem dziecka. Pajdocentryzm nie docenia znaczenia i wpływu rzeczywistości politycznej, społecznej i kulturalnej ani też dominującej roli wychowawcy. - Pedagogika Nowego Wychowania
Pajdocentryzm utożsamia w sposób mniej lub bardziej konsekwentny proces wychowania jednostki ludzkiej z procesem jej naturalnego, fizycznego i psychicznego, spontanicznego rozwoju i wzrostu.
Za swojego poprzednika naturaliści uważają J. Rousseau i jego koncepcję wychowania naturalnego.
Koncepcje pajdocentryczne opierały się na następujących, najważniejszych założeniach, które uważane były za słuszne lub naukowo uzasadnione:
· u podstaw naturalistycznych kierunków w pedagogice leżało przekonanie, że natura dziecka jest z gruntu dobra i że jego indywidualność przedstawia największą wartość
· wychowanie i kultura jako narzucone wypacząją umysł i wrodzone zdolności człowieka
W ich przekonaniu człowiek przychodzi na świat z gotowymi zadatkami wszelkich cech, uwarunkowanymi przez odziedziczony od rodziców aparat geniczny. Struktura geniczna miała determinować całkowicie rozwój człowieka. Naturaliści byli przekonani, że rozwój człowieka odbywa się według pewnych faz, następujących po sobie jakoby w sposób konieczny i zawsze taki sam, wyznaczony jedynie przez naturę człowieka i odziedziczone właściwości indywidualne.
9) Czym charakteryzuje się podejście nie-dyrektywne?
Podejście nie-dyrektywne proponuje odrzucenie pedagogiki dyrektywnej - pedagogiki przymusu – na rzecz tego, by kontakt dzieci i dorosłych opierał się na wzajemnej niezależności oraz braku kierowania.
Akcentuje sprzeciw wobec tradycyjnych koncepcji wychowawczych.
Rezygnacja z oddziaływania na dziecko poprzez wzory osobowe – na rzecz samodzielnego odkrywania przez nie wartości
Odejście od z góry założonych celów i programów – na rzecz bezwarunkowej akceptacji dziecka takim, jakie jest
Brak represji i mechanizmów konformizacji zachowań – na rzecz samostanowienia, samookreślenia, samokontroli i samooceny.
W świetle podejścia niedyrektywnego wychowanie, traktowane jako oferująca pomoc, jest nienaruszalnym prawem drugiej osoby do rozumienia i tworzenia przez nią własnego świata na swój sposób, poprzez ułatwienie jej poszukiwań i ciągłego dochodzenia do tego.
Forma, zatem i treść składanych wychowankom ofert zależy od indywidualnych uzgodnień, od zawartej z nimi umowy.
Wychowawca, pomagając wychowankowi w jego rozwoju w sposób oferujący, komunikuje mu tym samym, że nie ma on moralnego prawa do sterowania nim czy do ograniczania jego podmiotowości.
10) Proszę wymienić cele pedagogiki Gestalt:
· Odnalezienie siebie (własnej tożsamości)
· samourzeczywistnienie i samorealizacja
· odzyskanie utraconej i stłumionej części własnej osobowości
· eliminacja blokad wewnętrznego rozwoju
· osobisty wzrost – rozwój jednostki
· rozwój wspólnego ludziom potencjału
· rozpoznanie osobistych potrzeb i zainteresowań
· doskonalenie własnej świadomości
· odpowiedzialność za siebie
11) Wyjaśnić pojęcie „holizmu” oraz podać nurty promujące holistyczne ujęcie człowieka:
Holizm – postrzeganie człowieka jako zintegrowanej całości. Pojęcie holizm jest wieloznaczne; oznacza również pogląd, iż zjawiska należy pojmować całościowo, organicznie.
Pedagogika holistyczna dotyczy dogłębnego, wszechstronnego rozwoju człowieka, uwzględniając całokształt oddziaływań, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Uwzględnia zarówno uwarunkowania genetyczne, środowiskowe, instytucjonalne, jak i własną aktywność wychowanka wraz ze swoistością jego osobowości.
Nurty: Pedagogika niedyrektywna, pedagogika Gestalt, duchowa pedagogia miłości.
12) Czym jest wychowanie w świetle pedagogiki filozoficzno –normatywnej:
Karol Kotłowski- W jego przekonaniu pedagogika wywodzi się z filozofii toteż żaden z jej kierunków nie może lekceważyć tych korzeni. One bowiem stanowią ostateczny punkt odniesienia do sensu wychowania. Należy brać pod uwagę dorobek filozoficzny naszej cywilizacji. Istotą wychowania jest dążenie do osiągnięcia wartości.
13) Podaj kontekst różnicujący pojęcia: „władza rodzicielska” a „piecza rodzicielska”:
Pedagogika serca - Maria Łopatkowa:
Łopatkowa ciągle podkreśla iż władza rodzicielska jest źle pojmowana, jako panowanie nad dzieckiem, naruszając jego prawo do godności, nietykalność cielesną, ograniczając wolność, twórczość. W jednym ze swoich artykułów, autorka tak o tym pisze: „Dominuje u większości osób dorosłych pogląd, że rodzic jest właścicielem dziecka, jego panem i władcą”.
Rodzice stanowią o dziecku jako o swej własności i dzięki temu usprawiedliwiają przemoc czy poniżanie jego, nie uwzględniając jego międzynarodowego statusu jako dziecka jako człowieka posiadającego osobowość prawną.
Nie dopuszczalna jest zatem władza człowieka (rodzica) nad człowiekiem (dzieckiem) na zasadzie pana i podwładnego, gdyż należy pamiętać, iż dziecko jest człowiekiem i wszystkie prawa należące człowiekowi są należne i jemu.
Pedagogika serca wprowadza w miejsce władzy rodzicielskiej kategorią pieczy rodzicielskiej opartej na opiece, trosce, wspieraniu i przede wszystkim miłości mądrej, wymagającej, nie odwołującej się do władzy, gróźb czy poczucia wyższości.
Rodzice sprawujący pieczę, mogą służyć jedynie dobru swojego dziecka, troszcząc się przy tym o zachowanie swojego autorytetu wobec niego.
14) Jakich cech nabywa wychowanek w podejściu niedyrektywnym wychowawcy?:
Osoba ta posiada:
· wysoki i bogaty rodzaj wrażliwości percepcyjnej
· ma uwagę holistyczną
· ma zwiększoną akceptację siebie i także akceptuje innych
· cechuje się zwiększoną spontanicznością i ekspresywnością
· jest autentyczna, prawdziwa, bez zbytniej samokontroli
· jest otwarta na doświadczenia
· w pełni przeżywa uczucia
· jest odpowiedzialna
· otwarta i elastyczna w postępowaniu
· wyraża zainteresowanie sprawami społecznymi
· funkcjonuje w sposób egzystencjalny(akceptuje proces rozwoju jako proces zmieniania i przekształcania)
15) Proszę podać zasady procesu edukacyjnego w pedagogice Gestalt:
1. Zasada pierwszeństwa relacji nauczyciel – uczeń:
Bazą i celem są pełne zaufania stosunki między uczniami a nauczycielem.
Proces nauczania zaczyna się od możliwości i potrzeb uczniów.
Nauczyciel stwarza sytuacje, w których uczniowie sami doświadczają ważnych dla nich spraw.
2. Zasada tworzenia horyzontalnych sytuacji nauczania i uczenia się:
Uczenie się jest uczeniem się obu partnerów – uczeń uczy się czegoś od nauczyciela, a nauczyciel czegoś od ucznia.
3. Zasada zajmowania się jednością ciała, psychiki i duszy:
Afirmacja jednorodnej perspektywy istoty ludzkiej, która jednoczy w sobie wymiar zmysłowy, emocjonalny, intelektualny, społeczny i duchowy oraz która umożliwia własne doświadczenia.
4. Zasada uczynienia punktem wyjścia do zajęć tego, co w danym momencie angażuje uczniów, co „staje się”:
W doborze treści należy brać pod uwagę to, co ma aktualne i przyszłościowe znaczenie dla uczniów.
5. Zasada zajmowania się jednością indywiduum – środowisko:
Budzenie w uczniach świadomej odpowiedzialności za więzi społeczne.
Uczniowie powinni uczyć się odpowiedzialności działań wobec lubianego i nielubianego otoczenia.
6. Zasada uczenia się przez przeżywanie i działanie:
Nauczyciel tworzy sytuacje, w których uczniowie sami doświadczają ważnych dla nich spraw i treści, które mogą samodzielnie zrozumieć w aktywnym działaniu.
16) Cele wychowania w pedagogice antyautorytarnej:
Celem wychowania ma być wolny człowiek , który jest pełni szczęśliwy i żyje w harmonii z pokoleniem ludzi dorosłych. Wychowanie ma polegać na rozwijaniu i spieraniu zainteresowań i ciekawości dziecka , a przez to będzie ono szczęśliwe, będzie w pełni sobą.
17) Prawa dziecka wg Pedagogiki antyautorytarnej:
Prawa dziecka do:
- wolności bycia sobą, samostanowienia i samoregulacji, nieskrępowanego rozwoju
- odpowiedzialności za samego siebie, za swoje czyny, uczucia i emocje, wiedzę i wolę
- życia bez przemocy fizycznej i psychicznej ze strony innych
- autoekspresji (np. poprzez taniec, teatr, malarstwo..)
- miłości, akceptacji i uznania takimi, jakimi są
- prywatności osobistej i rzeczowej
- humoru i radości
-oświecenia seksualnego
- wsparcia i pomocy ze strony innych osób
18) Co promuje pedagogika permisywna? Jej podstawowe postulaty:
Podstawowe postulaty wychowania:
- obdarzanie dziecka miłością
- wzmacnianie w sposób naturalny jego rozwoju zaciekawień i zainteresowań światem
- budzenie w dziecku entuzjazmu i satysfakcji
- uczenie odpowiedzialności i inicjatywy
19) Proszę omówić znaczenie wolności w wychowaniu w świetle pedagogiki antyautorytarnej:
Wolność – oznacza dla dziecka prawo do czynienia tego wszystkiego, co danej osobie sprawiało radość, ale tylko na tyle, na ile nie zagrażało to wolności innym osobą . We wspólnocie bowiem człowiek uczy się kompromisu, aby zachować wolność.
20) Co odrzuca antypedagogika w wychowaniu?:
Antypedagogika, czyli redukcja wychowania, odrzuca:
· nastawienie, by wychowywać, kształtować, zmieniać, które staje się swoistym mechanizmem walki o dominację, władzę
· chęć kontrolowania innych, gdyż strach nie jest racjonalnym powodem zachowań
· oczekiwania wobec innych, niszczą one bowiem trwanie wzajemnych relacji międzyludzkich
· presję, by z czymś walczyć, gdyż pozostajemy wówczas niewolnikami zwalczanego
...
lamia89