mniejszości pytania i odpowiedzi.docx

1.       MNIEJSZOŚĆ NARODOWA A MNIEJSZOŚĆ ETNICZNA – definicja, zakresy pojęć

Mniejszość narodowa to obywatele kraju, który zamieszkują. Mniejsza część społeczeństwa znajdująca się w niedominującej pozycji, która różni się od większości obywateli pewnymi cechami (język, kultura, religia), wykazuje wspólną wolę do odrębności narodowej. Mniejszość zwykle ma niższy status społeczny i ekonomiczny. Dzielimy je ze względu na: rasę ( w europie brak ras), terytorium ( m. przybyła lub osiadła), otwarte lub izolowane, graniczne i wewnętrzne, terytorialno-polityczne.

Mniejszość etniczna również obywatele kraju, który zamieszkują. Brak tendencji do oderwania się i tworzenia własnego narodu. Mniejszości te dzielą się na: fundamentalistyczne – tożsamość narodowa opiera się na głębokich, wręcz wrodzonych cechach wspólnych i związkach z daną grupą. Konstruktywistyczne – wskazuje na pewną przypadkowość i niestałość struktur etnicznych, cechy nabyte. Instrumentalis tyczne – etniczność jest wykorzystywana przez państwo i politykę – poparcie dla pewnej tolerancji.

Mniejszość etniczna w odróżnieniu od mniejszości narodowej nie posiada i nigdy nie posiadała własnego państwa

2.       RODZAJE RELACJI POMIĘDZY GRUPAMI WIĘKSZOŚCIOWYMI A MNIEJSZOŚCIOWYMI.

Pozytywne relacje wpływają na wzbogacenie kulturowe i biologiczne, twórczość, a także wzrost tolerancji.

Negatywne relacje skutkują: konfliktami (dążenie do odrębności), negatywnym wpływem na kulturę, antagonizmami społecznymi, ograniczeniem praw i poczuciem wykluczenia

3.       ASYMILACJA A AKULTURACJA

Asymilacja – wchłonięcie przez grupę jednostki, mniejsza grupa nabiera cech charakterystycznych dla większej np. język, kultura, obyczaje, ale głównie świadomość przynależności do nowej grupy. Asymilacja jest tylko wtedy pozytywna jeśli wynika z takiej potrzeby przybyszów.

Akulturacja – przyjmowanie kultury narodu do którego się wchodzi, zmiany wzorców kulturowych. Przyjęcie całej kultury danego kraju, ale nie zmienia się świadomość tożsamości narodowej.

4.       PROCESY DOSTOSOWANIA SIĘ GRUP MNIEJSZOŚCIOWYCH DO WIĘKSZOŚCI SPOŁECZEŃSTWA

Jeżeli grupy mniejszościowe z własnej woli znajdują się w obcym kraju (emigranci) to zazwyczaj starają się zasymilować jak najszybciej.  Mniejszość ta może nie być zainteresowana tożsamością narodową. Przy migracji czasowej –zazwyczaj  podtrzymują własną kulturę i tradycję. Przy aneksji czyli migracji nie z własnej woli i przy przymusowej asymilacji, pojawia się zdecydowany sprzeciw wynarodowienia.  Proce dostosowania się wygląda zazwyczaj jednakowo:

- wstępny etap osiedlania – naśladownictwo, podstawowe słowa, wiadomości

- następnie – ku lepszej akceptacji środowiska – nauka języka, kultury, zwyczajów towarzyskich, przy zachowaniu własnych cech narodowościowych.

- pełna akceptacja nowych norm, wartości – zmiana tożsamości, ale można marzyć , tęsknić to kraju pochodzenia.

Dopiero 3 pokolenia czuje się całkowicie zasymilowane i zaakceptowane przez społeczeństwo.

PODSTWOWE WYZNACZNIKI ASYMILACI I AKULTURACJI

Wyznacznik asymilacji:

- bardzo dobra znajomość języka większości i używanie tego języka na codzień, wypełnianie obowiązków obywatelskich.

5.       PODSTAWOWE ZASADY RELIGII ŻYDOWSKIEJ

Żydów obowiązuje 613 nakazów i zakazów sformułowanych w Biblii (Pismo Święte) i Talmudzie, szczegółowo regulujących życie Żydów zgodnie z nakazami wiary. Dotyczą one m.in. obrzezania (dowodu przymierza), szabatu, modlitwy, przepisów pokarmowych, świąt, postu, zawierania małżeństwa itd. Do podstawowych zasad judaizmu należą:

·         Miłość i wiara w jednego Boga Jahwe, Bóg nie ma ciała i jest wieczny

·         Słowa proroków są prawdą, Mojżesz otrzymał dziesięć przykazań, stanowiących podstawę prawa (najważniejsze i niezmienne)

·         prawdziwy Mesjasz, obiecany przez Boga ma przyjść, jednak czas jego nadejścia nie jest określony,

·         po śmierci czeka człowieka nagroda lub kara, Bóg zna wszystkie myśli i uczynki

·         należy okazywać miłosierdzie najbardziej potrzebującym, koniecznie należy spełniać (według ortodoksyjnych Żydów) obowiązki rytualne np. trzykrotna modlitwa w ciągu dnia,

·         zmartwychwstanie.

6.       OPISZ JEDEN Z OBYCZAJÓW ŻYDOWSKICH (SZABAT)

Szabat jest dla Żydów świętem najważniejszym. Jest wymieniony w Dekalogu jako czwarte przykazanie. W Księdze Wyjścia napisano: "Pamiętaj o dniu Szabatu, aby go święcić. Sześć dni będziesz pracował i wykonywał wszelką swoją pracę. Ale siódmego dnia jest Szabat Pana, Boga twego: nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ni twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoje służebnice, ani twoje bydło, ani obcy przybysz, który mieszka w twoich bramach”. Żydom nie wolno tego dnia pracować. Nie wolno im między innymi pisać, rozpalać i gasić ognia, piec, zbierać, zrywać owoców, itp. Jest to dzień odpoczynku. Na przygotowanie szabatu trzeba poświęcić jedną czwartą, ale nie więcej niż połowę pieniędzy wydawanych w ciągu tygodnia. Ewentualna pożyczka na ten cel powinna być nieoprocentowana i oddana w pierwszej kolejności. W przygotowaniach powinni brać udział wszyscy członkowie rodziny. W piątek wieczorem pani domu rozpala i błogosławi świece, a ojciec rodziny błogosławi żonę i swoje dzieci. Na stole podczas wieczerzy są świece, wino i chałki. Każdy symbolicznie wypija łyk wina i je kawałek chałki. Następują dalsze błogosławieństwa i wszyscy zasiadają do wieczerzy. W szabat spożywa się 3 posiłki: pierwszy w piątek wieczorem, następnie w sobotnie popołudnie i ostatni na koniec szabatu, czyli w sobotni wieczór. Szabat jest również okazją do studiowania pism religijnych, ze szczególnym uwzględnieniem talmudycznego traktatu Pirke Avot (Nauki Ojców). Szabat kończy się o zmroku w sobotę uroczystością zwaną hawgada (hebr. "oddzielenie"). Odmawia się wtedy błogosławieństwa nad światłem, winem i wonnymi ziołami oraz zapala dwie cienki i splecione hawdalowe świece.

7.       MNIEJSZOŚĆ BIAŁORUSKA W POLSCE

Największe skupisko na Podlasiu. Brak reprezentacji w sejmie, życie społeczne bardzo bogate; cała masa stowarzyszeń, zrzeszeń, prasy, audycji radiowych i programów telewizyjnych. 2 licea na Podlasiu z wykładowym białoruskim. Wyznanie prawosławne. Teraz odrębna świadomość narodowa. Flaga biało- czerwono-biała  w poziomie, zapis cyrylicą.

8.       KASZUBI W POLSCE

Od Gdańska do Rostoku. Przywędrowali w średniowieczu. W tamtych czasach byli odrębnym państwem, mieli swój język, kulturę, tożsamość. Językowo, kulturowo, a także społecznie są „spokrewnieni” z Polakami i Niemcami (starodruk kaszubskie z XVI w) Narodowość rzymsko-katolicka, wcześniej protestantyzm. Bardzo religijni. W przewadze jest to grupa chłopska z niskim wykształceniem. Kaszubski to jedyny język regionalny w Polsce. Posiadają własny hymn i barwy narodowe (flaga czarno-żółta w poziomie)

9.       HISTORIA ROMÓW W EUROPIE

Pojawili się w europie w XV -  XVI w. Podawali się za wędrowców, pielgrzymów lub uchodźców wygnanych z kraju za wyznanie wiary chrześcijańskiej. Początkowo przyjmowani byli przyjaźnie, lecz już pod koniec XV wieku zaczęto wydawać prawa zmuszające ich do osiedlenia się i podjęcia pracy lub opuszczenia terytorium danego kraju, pod groźbą więzienia lub kary śmierci. W jednych krajach uważani byli za niewolników, w innych zaś ceniono ich za wykonywaną profesje (kowalnictwo) Wielokrotnie podejmowano nieskuteczne próby asymilacji Romów. Pierwsza informacja o pobycie Romów w Polsce pochodzi z 1401 roku. Romowie przybyli w XV wieku do południowej i południowo-wschodniej Polski, prawdopodobnie z terenów Czech, Słowacji, Wołoszczyzny, następnie w późniejszych latach od strony Niemiec.

10.   OBYCZAJE ROMÓW

Mieszkające w Polsce grupy Romów różnią się pomiędzy sobą stylem życia i stopniem kultywowania tradycji romskich.
Wielkim Skalaniem (czyli z hańbieniem) grozi nieczystość kobiety, zwłaszcza w okresie porodu, kalające właściwości takich przedmiotów jak spódnica czy pantofle, niektóre praktyki seksualne zwłaszcza związana z całowaniem w „nieczyste” miejsca, spożywanie mięsa końskiego i mięsa psów. Małe skalanie dotyczy zadawania się z prostytutkami, używania podczas bójki Romów przedmiotów z metalu .
Od małżonków a zwłaszcza od żony oczekuje się wierności. Ślub romski poprzedzić może porwanie narzeczonej, w niektórych grupach Romów - wśród Lowarów i Kełderaszy spotyka się kupowanie żon. Za osobę dojrzałą do małżeństwa uznaje się dziewczęta kilkunastoletnie, nawet 12-to i 13-to letnie.
W obyczajowości Romów kluczową rolę odgrywa lojalność rodzinna i grupowa. Naruszeniem tej lojalności jest również rozstrzyganie sporów na zewnątrz grupy, rodziny – stąd też niewielkie jest prawdopodobieństwo, że Rom czy Romka skrzywdzony przez członków swej rodziny czy rodu zwróci się o zewnętrzną pomoc. Społeczność romska i rodzina romska to struktury wyraźnie hierarchiczne. Ważnym kryterium hierarchii jest wiek i osobom starszym należy okazywać szacunek, do nich też należą najważniejsze decyzje.
Pozycja kobiet romskich we własnej społeczności i w szerszym otoczeniu naraża je na podwójną dyskryminację – jako Romek w społeczeństwach dyskryminujących Romów oraz jako kobiet w społeczności, która kobiecie przypisuje podporządkowany, podrzędny status. Jednak warto zauważyć, iż kobiety romskie odgrywają kluczową rolę w przetrwaniu rodziny romskiej, że to one często są łączniczkami pomiędzy własną grupą a światem większości i że to one odgrywają znacząca rolę w projektach na rzecz poprawy sytuacji Romów, w organizacjach pozarządowych a wreszcie w polityce na szczeblu Unii Europejskiej.

11.   PROBLEMY DZIECI ROMSKICH I SPOŁECZNOŚCI ROMÓW W KRAJACH EUROPY I W POLSCE

Około 30% dzieci romskich nie wypełnia obowiązku szkolnego, co spowodowane jest zarówno uznawaniem przez rodziców jedynie tradycyjnych wartości kultury romskiej, brakiem znajomości języka polskiego wśród najmłodszych, oraz obawą przed szykanami w szkole. W Suwałkach działa jedyna w Polsce szkoła ucząca w romani. W roku 2007 w Gorzowie Wlkp. został wydany pierwszy podręcznik dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym, posługujących się dialektem Polska Roma. Z powodu braku wykształcenia wśród Romów nie mogą oni znaleźć pracy, żyją w biedzie.

12.   ABORYGENI W AUSTRALII JAKO GRUPA DYSKRYMINOWANA

Aborygeni przez wieki wiedli koczowniczo-zbieracki tryb życia. Podczas kolonizacji Brytyjczycy zmuszali ich do asymilacji i osiadłego trybu życia. Byli nękani i dziesiątkowani przez najeźdźców, nie mieli prawa do własnej ziemi uciekali przed dyskryminacją w głąb kontynentu. Przekonanie o wyższości klasy białego człowieka w konsekwencji doprowadziło do tego, że zaczęto ich traktować w nieludzki sposób, całkowicie pomijając prawa człowieka i humanitaryzmu. Uznano ich za wymarłą rasę i nie dano im żadnych praw obywatelskich. Z czasem założono im rezerwaty i wprowadzono asymilację dobrowolną. Nadano im prawa człowieka dopiero w 1967 roku. Aborygeni stanowią ok. 2% ludności całej Australii. Rzadkością jest spotkanie rdzennego Australijczyka na ulicy, znaczna większość żyje w swoich osadach wewnątrz kraju. Trapi ich nędza, alkoholizm i problemy z prawem. Wielu Aborygenów domagało się statusu uchodźców czując się dyskryminowani, jednak nie mogli go otrzymać gdyż nie przekroczyli granicy.