Morfologia krwi obwodowej

Badanie

Normy (dla osób dorosłych)

Interpretacja

Hematokryt (HCT)

Kobiety: 37-47 %

Mężczyźni: 42-52 %

Wzrost poziomu hematokrytu może być spowodowany przez: wzrost liczby krwinek czerwonych - nadkrwistości pierwotne (czerwienica prawdziwa) i wtórne (przebywanie na dużych wysokościach, przewlekłe choroby płuc, nowotwory nerek), odwodnienie - obfite biegunki, uporczywe wymioty, moczówka prosta, nadmierne pocenie, zmniejszona objętość osocza- zapalenie otrzewnej, rozległe oparzenia. Spadek poziomu hematokrytu może być spowodowany przez: zmniejszenie liczby krwinek czerwonych - niedokrwistości, utrata krwi (krwawienia), hemolizę wewnątrznaczyniową związaną z reakcją potransfuzyjną, choroby szpiku kostnego (choroba popromienna, fibroza, guzy), przewodnienie.

Hemoglobina (HGB, Hb)

Kobiety:
11,5-16,0 g/dl (7,2-10,0 mmol/l)

Mężczyźni:
12,5-18,0 g/dl (7,8-11,3 mmol/l)

Noworodki: 
14,2-19,6 g/dl (8,8-12,2 mmol/l)

Obniżenie poziomu hemoglobiny jest na ogół spowodowane niedokrwistością i w stanach przewodnienia organizmu. Zwiększone stężenie hemoglobiny obserwuje się w nadkrwistościach i w zaburzeniach gospodarki wodno - elektrolitowej (odwodnienie).

Krwinki białe (leukocyty, WBC)*1

(WBC – White Blood Cell)  

4,0-10,8 x 109/l

Wzrost ich liczby nazywamy leukocytozą, a spadek leukopenią. Podwyższenie może być spowodowane przyczynami fizjologicznymi (wysoka temperatura otoczenia, opalanie się na słońcu, ciąża, wysiłek fizyczny, stres) lub patologicznymi (stany zapalne narządów, uszkodzenia tkanek, zakażenia, zatrucia, nowotwory). Spadek ilości krwinek białych może być spowodowany przez niektóre choroby zakaźne, zwłaszcza wirusowe - WZW, grypa, zakażenie HIV, odra, różyczka, ospa wietrzna, uszkodzenie szpiku kostnego przez środki chemiczne, promienie jonizujące, aplazja (zatrzymanie w rozwoju, zanik) i hipoplazja szpiku, wyniszczenie, kolagenozy, przerzuty nowotworowe do szpiku kostnego, niektóre białaczki, ciężkie zakażenia bakteryjne - posocznice, dury i paradury, wstrząs anafilaktyczny.

Bazocyty - Granulocyty zasadochłonne (BASO)*2

0-0,2 x 109/l

Ich liczba zwiększa się w stanach alergicznych, przy przewlekłej białaczce szpikowej, w przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodziejących zapaleniach jelit, niedoczynności tarczycy, chorobie Hodgkina. Wynik poniżej normy może się pojawić w ostrych infekcjach, ostrej gorączce reumatycznej, nadczynności tarczycy, ostrym zapaleniu płuc, stresie.

Eozynocyty - Granulocyty kwasochłonne (EOS)*2

0-0,45 x 109/l

Zwiększenie ich wartości wywołują choroby alergiczne, zakaźne, hematologiczne, pasożytnicze, astma oskrzelowa, a także katar sienny, łuszczyca, jak też zażywanie leków (np. penicyliny). Przyczyną spadku ich liczby mogą być zakażenia, dur brzuszny, czerwonka, posocznica, urazy, oparzenia, wysiłek fizyczny oraz działanie hormonów nadnerczowych.

Neutrocyty - Granulocyty obojętnochłonne (NEUT)*2

1,8-7,7 x 109/l

Ich zwiększenie obserwujemy w zakażeniach miejscowych i ogólnych, chorobach nowotworowych, hematologicznych, po urazach, krwotokach, zawałach, w chorobach metabolicznych, u palaczy oraz u kobiet w trzecim trymestrze ciąży. Spadek liczby neutrocytów występuje w zakażeniach grzybiczych, wirusowych (grypa, różyczka), bakteryjnych (gruźlica, dur, bruceloza), pierwotniakowych (np. malaria), w toksycznym uszkodzeniu szpiku kostnego, przy leczeniu cystostatykami.

Limfocyty (LYMPH)*2

1,0-4,5 x 109/l

Ich liczba wzrasta w takich chorobach, jak krztusiec, chłoniaki, przewlekła białaczka limfatyczna, szpiczak mnogi, odra, świnka, gruźlica, kiła, różyczka, choroby immunologiczne. Natomiast spadek (pancytopenię) może wywołać stosowanie kortykosterydów, a także ciężkie zakażenia wirusowe. 

Monocyty (MONO)*2

0-0,8 x 109/l

Wzrost ich liczby może być spowodowany: gruźlicą, kiłą, brucelozą, zapaleniem wsierdzia, durem, mononukleozą zakaźną, zakażeniami pierwotniakowymi, urazami chirurgicznymi, kolagenozami, chorobą Crohna, nowotworami. Przyczyną mniejszej liczby monocytów są np. infekcje, a także stosowanie glikosterydów. 

Krwinki czerwone (erytrocyty, RBC)

(RBC – Red Blood Cell)

Kobiety:
4,2-5,4 x 1012/l

Mężczyźni: 
4,7-6,1 x 1012/l

Wzrost ich liczby - erytrocytoza, natomiast spadek - erytropenia. Erytrocytoza (czyli czerwienica) jest rzadko spotykaną chorobą i może być spowodowana nowotworowym rozrostem krwinek czerwonych. Jej przyczyną bywa również niedotlenienie lub zwiększona produkcja hormonu pobudzającego wytwarzanie krwinek czerwonych we krwi (erytropoetyny). Częściej mamy jednak do czynienia z niedokrwistością. Może być ona wywołana utratą krwi, niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego (tzw. niedokrwistość megaloblastyczna). Do niedokrwistości dochodzi też w przypadku oddziaływania różnorodnych czynników powodujących rozpad erytrocytów (mówimy wtedy o niedokrwistości hemolitycznej). Przyczyną niedokrwistości jest także niedobór żelaza lub inne przyczyny wtórne (ciąża, choroby nerek, nowotwory, choroby przewlekłe). 

Płytki krwi - Trombocyty (PLT)

130-450 x 109/l

Z nadpłytkowością (trombocytozą) mamy do czynienia w przypadku różnych przewlekłych stanów zapalnych, po wysiłku fizycznym, w niedoborze żelaza, po usunięciu śledziony, w ciąży, w przebiegu niektórych nowotworów. Zdarza się też tzw. nadpłytkowość samoistna. Częściej spotyka się małopłytkowość (trombocypenią) spowodowaną np. skutkami ubocznymi niektórych leków, niedoborami witaminy B12 lub kwasu foliowego, infekcjami, nowotworami i innymi chorobami.

Rozkład objętości krwinek czerwonych (RDW)

11,5-14,5 %

Jego wartość wzrasta w niedokrwistości z niedoboru żelaza. Wzrost RDW można też zaobserwować po utracie krwi lub po leczeniu witaminą B12 lub/i kwasem foliowym. 

Średnia objętość krwinek czerwonych (MCV, ŚOK)

Kobiety: 
81-99 fl

Mężczyźni: 
80-94 fl

Wartość poniżej 80 fl świadczy o niedokrwistości mikrocytowej (przebiegającej ze zmniejszeniem rozmiaru krwinki czerwonej). Jest ona charakterystyczna dla stanu niedoboru żelaza. Natomiast wynik powyżej 110 fl może być najczęściej sygnałem niedokrwistości megaloblastycznej, związanej z niedoborem witaminy B12 lub/i kwasu foliowego. Nieznaczne podwyższenie MCV bywa spowodowane wzrostem ilości retikulocytów (młodych postaci erytrocytów, które mają większą objętość), co nie zawsze jest patologią. 

Średnia zawartość hemoglobiny (MCH)

27-31 pg

Wzrost średniej zawartości hemoglobiny w krwince czerwonej może wystąpić w niedokrwistościach makrocytowych natomiast zmniejszenie średniej zawartości hemoglobiny może być spowodowany przez zaburzenia wodno-elektrolitowe typu przewodnienia hipotonicznego i niedokrwistości niedobarwliwe.

Średnie stężenie hemoglobiny (MCHC)

33-37 g/dl

Wzrost MCHC może wystąpić we wrodzonej sferocytozie i w stanach hipertonicznego odwodnienia. Zmniejszenie MCHC może być spowodowany przez zaburzenia wodno-elektrolitowe typu hipertonicznej hiperhydracji i niedokrwistości z niedoboru żelaza.

*2 Wartości szczegółowe dla poszczególnych grup wiekowych

Badanie

Grupy wiekowe

Bazocyty - Granulocyty zasadochłonne (BASO)

1 rok: 0-0,2 x 109/l, 0,4% leukocytów
4 lata: 0-0,2 x 109/l, 0,6% leukocytów
6 lat: 0-0,2 x 109/l, 0,6% leukocytów
10 lat: 0-0,2 x 109/l, 0,6% leukocytów
21 lat: 0-0,2 x 109/l, 0,5% leukocytów
Dorośli: 0-0,2 x 109/l, 0,5% leukocytów

Eozynocyty - Granulocyty kwasochłonne (EOS)

1 rok: 0,05-0,7 x 109/l, 1-5% leukocytów
4 lata: 0,02-0,65 x 109/l, 1-5% leukocytów
6 lat: 0-0,65 x 109/l, 1-5% leukocytów
10 lat: 0-0,6 x 109/l, 1-5% leukocytów
21 lat: 0-0,45 x 109/l, 1-5% leukocytów
Dorośli: 0-0,45 x 109/l, 1-5% leukocytów

Neutrocyty - Granulocyty obojętnochłonne (NEUT)

1 rok: 1,8-8,5 x 109/l, 30-50% leukocytów
4 lata: 1,8-8,5 x 109/l, 35-55% leukocytów
6 lat: 1,8-8,0 x 109/l, 35-55% leukocytów
10 lat: 1,8-8,0 x 109/l, 40-60% leukocytów
21 lat: 1,8-7,7 x 109/l, 45-70% leukocytów
Dorośli: 1,8-7,7 x 109/l, 45-70% leukocytów

Limfocyty (LYMPH)

1 rok: 4,0-10,5 x 109/l, 61% leukocytów
4 lata: 2,0-8,0 x 109/l, 50% leukocytów
6 lata: 1,5-7,0 x 109/l, 42% leukocytów
10 lata: 1,5-6,5 x 109/l, 38% leukocytów
21 lat: 1,0-4,8 x 109/l, 20-45% leukocytów
Dorośli: 1,0-4,5 x 109/l, 20-45% leukocytów

Monocyty (MONO)

1 rok: 0,05-1,1 x 109/l, 2-7% leukocytów
4 lata: 0-0,8 x 109/l, 2-7% leukocytów
6 lata: 0-0,8 x 109/l, 2-7% leukocytów
10 lata: 0-0,8 x 109/l, 1-6% leukocytów
21 lat: 0-0,8 x 109/l, 1-8% leukocytów
Dorośli: 0-0,8 x 109/l, 1-8% leukocytów

OB krwi (Odczyn Biernackiego krwi)

Grupy wiekowe

Normy

Interpretacja

Noworodki

0-2 mm/h

Chorobami powodującymi przekroczenie norm mogą być: stany zapalne (infekcyjne i nie infekcyjne), nowotwory, choroby rozrostowe krwi (np. białaczki), choroby auto immunologiczne, w zawałach mięśnia sercowego, w urazach, złamaniach kości, w niedoczynności i nadczynności tarczycy, w hipercholesterolemi. Wzrost OB jest również spotykany u kobiet w okresie przedmenstuacyjnym i miesiączki, w okresie ciąży i okresu połogu (od 10-11 tygodnia ciąży do 6 tygodni po porodzie), w czasie czasie stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Zmniejszenie wartości OB występuje w chorobach alergicznych, w obniżonej wartości fibrynogenu, w nadkrwistości.

Niemowlęta (do 6 miesięcy)

12-17 mm/h

Kobiety < 60 roku życia

do 12 mm/h

Kobiety > 60 roku życia

do 20 mm/h

Mężczyźni < 60 roku życia

do 8 mm/h

Mężczyźni> 60 roku życia

do 15 mm/h