07 - uklad pokarmowy.pdf - Skrypty CM UJ i SUM - Fizjologia - Wamper8994

UKŁAD POKARMOWY

STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MIĘŚNI GŁADKICH

PRZEWODU POKARMOWEGO.

mm. poprzecznie prążkowane 

Gardło

1/3 przełyku

Zwieracz zewn. Odbytu

mm. gładkie

3 warstwy

* podłużna

* okrężna

* podłużna

 W żołądku także warstwa skośna

RODZAJE SKURCZÓW MIĘŚNI GŁADKICH PRZEWODU

POKARMOWEGO

Polegają na długotrwale utrzymującym się wzroście napięcia i trwałym przykurczu charakterystyczne dla

zwieraczy

Zachodzą w obwodowej części przełyku, żołądku i jelicie cienkim

– Polegają na skurczach i rozkurczach (szybkich) co ma znaczenie w mieszaniu treści pokarmowej oraz

przesuwaniu jej do dalszych części ukł.Pok.]

 fazowe

Najczęstsze w jelicie

 Cel  dokładne mieszanie miazgi z sokami trawiennymi

 Częstotliwość  12/min dwunastnica  8/min jelito kręte

 Czas trwania 5-6s

W przełyku

Perystaltyka pierwotne  wynik połykania

Perystaltyka wtórna  wynik obecności pokarmu

W żołądku

Są b.ważne  skurcze na granicy Dna i Trzonu tworzą falę perystaltyczną

w jelicie

występują choć są mało ważne

c) MMC – międzytrawienny komplet bioelektryczny

W okresie międzytrawiennym

 cel  przesuwanie z jelita resztek miazgi pokarmowej w okresach między trawiennych

 częstotliwość  co 60-90 minut

 czas trwania  ok. 10 minut

 przez fale wolne

 częstość skurczów – od częstotliwości fal wolnych

 siła skurczów – od amplitudy fal wolnych

Dwa rodzaje

1) Toniczne

Rytmiczne

a) Skurcze odcinkowe

b) Skurcze perystaltyczne

Regulacja motoryki

DEFINICJA I ZNACZENIE BER

BER  PODSTAWOWY RYTM ELEKTRYCZNY  TZW. Fale wolne

Źródłem BER są komórki mięśniowe o niestałym potencjale błonowym  komórki rozrusznikowe

Fale wolne przesuwają się od komórki do komórki dzięki koneksonom

Rozpoczynają się w warstwie mięśniowej podłużnej i dopiero potem indukują fale wolne w warstwie okrężnej

Skurcz pojawia się gdy pojawiają się potencjały na szczycie fali wolnej.

Siła skurczu zależy od amplitudy i liczby tych potencjałów czynnościowych

BER sam nie wywołuje skurczów  nadaje tylko rytm –częstość potencjałów czynnościowych. Skurcze

pojawią się wtedy, gdy pojawią się potencjały czynnościowe na szczycie depolaryzacji fali wolnej.

Do czynników wywołujących potencjały należą:

mechaniczne rozciąganie

transmitery autonomicznego UN

hormony żołądkowo-jelitowe

lokalne czynniki humoralne  histamina, serotonina

CZĘSTOŚĆ BER

Żołądek  3/min

Dwunastnica  12/min

Jelito kręte  8/min

BER W ŻOŁADKU

-okolicą rozrusznikową jest trzon

-organizuje i integruje skurcze muskulatury żołądka

Ale źródłem skurczów są potencjały czynnościowe

- mmc – też od połowy żoładka

FAZY POŁYKANIA

1) FAZA USTNA  0,3s

 faza dowolna

Pod kontrolą okolic ruchowych kory mózgowej

2) FAZA GARDŁOWA  1,5s

 faza odruchowa

 BY ośrodek połykania w rdzeniu przedłużonym i moście

Skurcze perystaltyczne gardła  5cm/s

Otwarcie zwieracza przełyku (gardłowo-przełykowego)

3) FAZA PRZELYKOWA

 faza odruchowa

 BY perystaltyka

 wywołana podrażnieniem receptorów w bł.śluz jamy ustnej, gardła i przełyku  dzięki impulsom aferentnym

przewodzonym przez nerwy czaszkowe 5 9 10 do ośrodka połykania w tworze siatkowatym pnia mózgu.

Impulsy eferentne zdążają z ośrodka połykania do mm.gardla i przełyku poprzez nerwy 5,7,9,10,12

Górny i dolny zwieracz przełyku otwarte

Kęs pokarmowy dostaje się do żołądka w czasie 5s

KONTROLA NERWOWA CZYNNOŚCI MOTORYCZNEJ PRZELYKU



skurcz  vagus – Ach, ATP

rozkurcz  NO, VIP

2) 1/3 górna przełyku

VAGUS ruchowo (somatycznie) – z jądra dwuznacznego

3) 2/3 dolne przełyku

VAGUS przywspółczulnie (autonomicznie) z jądra grzbietowego ruchowego

Skurcz- gastryna/motylina/substancjaP

Rozkurcz – sekretyna/VIP/NO

4) Dolny zwieracz przełyku

1) górny zwieracz przełyku

-> tu najwyższe ciśnienie

Kurczy się, gdy reszta przełyku jest rozluźniona – mimo ze skurcz praktycznie samoistny – nerwy

współczulne jeszcze go pogłębiają

przez vagusa rozluźniany

Unerwienie współczulne pochodzi ze splotu aortalnego i górnego zwoju szyjnego.

Ale dzięki niecholinergicznych i nie adrenergicznych neuronów pozazwojowych uwalniających neuropeptydy

 VIP SubstP NO ATP

Perystaltyka pierwotna

 wynik połykania

 rozpoczyna się poniżej górnego zwieracza przełyku

Perystaltyka wtórna

 wynik obecności pokarmu

– może rozpoczynać się w dowolnej części przełyku

-- nie jest poprzedzona skurczami w gardle

Najczęstszym objawem dysfunkcji ruchowej przełyku jest zgaga spowodowana refluksem kwaśnej treści

żołądkowej przez „nieszczelny” dolny zwieracz przełyku.

MECHANIZM ZAMYKANIA ZWIERACZA WPUSTU

- rozwiera się tylko w czasie połykania

- pochodzenia biogennego

- nie zależy ani od hormonów ani od nerwów

Hormony mogą wzmagać skurcz  gastryna motylina – peptyd jelitowy(PP)

Moją także hamować  sekretyna CCK glukagon, progesteron

Zwiększenie napięcia zwieracza po posiłku białkowym (gastryna) i zmniejszenie po posiłku tłustym (CCK,

sekretyna) można tłumaczyć właśnie działaniem hormonów.

Działanie rozluźniające progesteronu – i zarzucanie treści pokarmowej  charakterystyczne dla ciąży

ACHALAZJA  nadmierny skurcz zwieracza

 kąt Hissa

4) Bierny ucisk ciśnienia śródbrzusznego na dolny podprzeponowy odcinek przełyku

MOTORYKA ŻOŁĄDKA – WPŁYW HORMONÓW ŻOŁĄDKOWO-JELITOWYCH

Piersiowe nerwy rdzeniowe  Th6-Th10 ( zwój trzewny)

Nerwy błędne unerwiające splot Meissnera i Auerbacha

-hamowanie motoryki żołądka drogą włókien peptydergicznych,purynergicznych i nitroergicznych – na

początkowe części żołądka – wyższy próg pobudliwości

- aktywacja motoryki żołądka drogą włókien cholinergicznych –na dalsze części żoładka

Motoryka

Obecność pokarmu zwiększa aktywność ruchową żołądka

-  Ruchy perystaltyczne

 Retropulsja –

1) toniczny skurcz dolnego zwieracza przełyku

 NAJWAŻNIEJSZY]

2) Mechanizm zastawkowy pomiędzy przełykiem a żołądkiem

3) Ucisk przełyku przez odnogi przepony

Żoładek jest unerwiony

 współczulnie

 przywspółczulnie

Ruchy miazgi pokarmowej w przód i tył w wyniku napierania na zamknięty odźwiernik.

REGULACJA MOTORYKI ŻOŁĄDKA

CZYNNIKI REGULUJĄCE AKTYWNOŚĆ SKURCZOWĄ

1) AUTONOMICZNE NERWY ZEWNĘTRZNE I NEURONY SPLOTU WARSTWY MIĘŚNIOWEJ

ŻOŁADKA

-VAGUS

Podwójna rola w adaptacji żołądka do zmiennej objętości pokarmowej

a) hamujący odruch wago-wagalny VIP i NO. – rozkurcz części początkowej  dzięki receptorom

wrażliwym na rozciąganie

b) pobudzający odruch - zwiększenie napięcia części początkowej dzięki acetylocholinie i rec M

2) WEWNĄTRZPOCHODNE AKTYWNOŚĆ SKURCZOWA MIĘŚNI ŻOŁĄDKA

3) RÓŻNE CZYNNIKI HORMONALNE I HUMORALNE

GASTRYNA, MOTYLINA  wzmagają częstość i siłę skurczów

SEKRETYNA, GLUKAGON , GIP  hamują częstość i siłę skurczów

CCK  hamuje opróżnianie żołądkowe

MMC – KONTROLOWANE PRZEZ MOTYLINĘ

MECHANIZM OPRÓZNIANIA ŻOŁADKA

ROLA ODRUCHÓW, JONÓW WODOROWYCH, TŁUSZCZU,

SUBSTANCJI OSMOTYCZNYCH I CCK.

 kawałki o obj poniżej 1mm3 mogą przechodzić przez odźwiernik

 2-7 ml przechodzi każdorazowo do duod gdy miazga napiera na odźwiernik

 prędkość opróżniania żołądka zależy od szybkości rozdrabniania miazgi pokarmowej

REGULACJA OPRÓŻNIANIA ŻOŁĄDKA

Bezpośrednim czynnikiem kontrolującym opróżnianie żołądka jest zwieracz odźwiernika

 POBUDZAJĄCE

Zapoczątkowane przez rozciągnięcie cz. Odźwiernikowej

Vagus –mało ważny

 HAMUJĄCE

Pobudzane odruchy jelitowo-żołądkowe, które hamują opróżnianie żołądka

ODRUCHY JELITOWO-ŻOŁĄDKOWE są wyzwalane przez

- wzrost osmolarności

- spadek pH

- produkty trawienia białek i tłuszczów

- rozciągnięcie ścian dwunastnicy

RECEPTORY W DWUNASTNICY

Wrażliwe na:

· działanie jonów H+

reagują na spadek pH  najmocniej poniżej 1,5

· tłuszczu

reagują na produkty hydrolizy tłuszczów

· roztworów hiperosmolarnych

np. cukry proste (tylko proste)

1) ODRUCHY MIEJSCOWE

 POBUDZAJĄCE – czyli wzrost akt. żołądka

Gastryna  uwalniana w odpowiedzi na rozciągnięcie odźwiernika

 HAMUJĄCE

Hormony jelitowe – enterogastrony

a) CCK  najważniejsza

 uwalniana w dwunastnicy dzięki tłuszczom i produktom trawienia białek

 blokuje wpływ gastryny na mm.żołądka

 swoiste receptory CCKa  blokowane przez loksilumid

b) Sekretyna,

 uwalniana w dwunastnicy dzieki zakwaszeniu

 hamuje mm.żołądka

c) glukagon i GIP (żołądkowy peptyd hamujący)

 też hamują opróżnianie ale dopiero w dawkach farmakologicznych

Opróżnianie żołądka ulega znacznemu zwolnieniu po wagotonii – np. przy chorobie

wrzodowej

RODZAJE SKURCZÓW JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO

ROLA UNERWIENIA AUTONOMICZNEGO I HORMONÓW

ŻOŁĄDKOWO-JELITOWYCH W REGULACJI MOTORYKI

JELIT

Najczęstsze

 CHARAKTE MIOGENNY

 Cel  dokładne mieszanie miazgi z sokami trawiennymi

 Częstotliwość  12/min dwunastnica  8/min jelito kręte

 Czas trwania 5-6s

Czestsze w duodenum niż krętym

e) Skurcze perystaltyczne – propulsywne

 są wynikiem miejscowego odruchu obejmującego śródścienne sploty jelitowe („mózg jelitowy”) i występują

nawet w odnerwionym zewnętrznie lub wyciętym i zawieszonym w płynie odżywczym

BLOKOWANY PRZEZ – ATROPINĘ, HEKSAMENTONIUM, KOKAINE, DUZE DAWKI NIKOTYNY

 prędkość przesuwania ok. 2cm/s

W okresie międzytrawiennym

 cel  przesuwanie z jelita resztek miazgi pokarmowej w okresach między trawiennych

 częstotliwość  co 1 -2 godziny

 czas trwania  ok. 10 minut

UNERWIENIE AUTONOMICZNE

Współczulne  hamują motorykę ale pobudzają skurcz zwieraczy

Przywspółczulne  aktywują motorykę ale hamują skurcz zwieraczy

Zewnętrzne nerwy autonomiczne pośredniczą w długich odruchach trzewnych:

 odruch żołądkowo-krętniczy

Pobudza perystaltykę krętego przy rozciąganiu żołądka

2) HORMONY

JELITO CIENKIE

d) Skurcze odcinkowe - segmentowe

f) MMC – międzytrawienny komplet bioelektryczny

07 - uklad pokarmowy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: