Borges Jorge Luis - Opowiadania ze zbioru Ksiega piasku.pdf - Jorge Luis Borges - marcin23.14

KRAINA LOGOS www.logos.astrallife.pl

Jorge Luis Borges

Księga piasku

OPOWIADANIA

(Przełożyła: Zofia Chądzyńska)

KRAINA LOGOS www.logos.astrallife.pl

Spis treści:

Tamten..........................................................3

Ulrica...........................................................10

Kongres.......................................................14

There Are More Things................................28

Sekta Trzydziestu.........................................34

Noc darów....................................................37

Zwierciadło i maska.....................................41

Undr............................................................45

Utopia człowieka zmęczonego......................50

Fortel...........................................................56

Avelino Arredondo......................................61

Krążek.........................................................66

Księga piasku..............................................68

Epilog......................................................... 72

KRAINA LOGOS www.logos.astrallife.pl

Tamten

Wydarzenie to miało miejsce w lutym 1969 roku w Cambridge, na północ od

Bostonu. Nie zanotowałem go od razu, pierwszą mą myślą bowiem było o nim

zapomnieć, by nie stracić rozumu. Teraz, w roku 1972, myślę, że jeżeli je opiszę, inni

przeczytają to jako opowiadanie, a może wtedy, z upływem lat, stanie się nim i dla

mnie.

Wiem, że było czymś potwornym, póki trwało, a również w czasie bezsennych

nocy, jakie nastąpiły potem. To nie znaczy zresztą, by miało wzruszyć osobę trzecią.

Było około dziesiątej rano. Siedziałem na ławce nad brzegiem rzeki Charles. O

jakieś pięćset metrów w prawo stał wysoki budynek, którego nazwy nigdy się nie

dowiedziałem. Szara woda popychała wielkie kawały lodu. W sposób nieunikniony

rzeka skojarzyła mi się z czasem. Tysiącletni obraz Heraklita. Spałem dobrze; moje

wykłady poprzedniego dnia chyba zainteresowały słuchaczy. Dokoła nie było żywej

duszy.

Nagle doznałem uczucia (zdaniem psychologów dowodzącego zmęczenia), że

moment ten już raz przeżyłem. Na drugim końcu ławki ktoś usiadł. Byłbym wolał

samotność, ale nie chciałem od razu wstawać, by nie wydać się niegrzecznym. Tamten

zaczął pogwizdywać. Wtedy właśnie nastąpił pierwszy z wielu niepokojących

epizodów tego ranka. To, co gwizdał, to, co usiłował gwizdać (nigdy nie miałem zbyt

dobrego słuchu), było popularną kreolską balladą “La Tapera" Eliasa Regules. Sposób

gwizdania przeniósł mnie na nie istniejące już patio i przywiódł wspomnienie Àlvara

Meliana Lafinur, który od tak dawna nie żył. Potem pojawiły się pierwsze zwrotki. Nie

był to głos Àlvara, ale usiłował być do niego podobny. Uświadomiłem to sobie ze

zgrozą. Zbliżyłem się doń i zapytałem:

Pan z Urugwaju czy z Argentyny?

Jestem Argentyńczykiem, ale od czternastego roku mieszkam w Genewie

zabrzmiała odpowiedź.

Nastąpiła długa cisza. Zapytałem: — Na ulicy Malagnou pod siedemnastym, na

wprost cerkwi?

Odpowiedział, że tak.

W takim razie powiedziałem zdecydowanie pan się nazywa Jorge Luis

Borges. Ja także jestem Jorge Luis Borges. Jest rok 1969 i znajdujemy się w

KRAINA LOGOS www.logos.astrallife.pl

Cambridge.

Nie odpowiedział moim własnym, tyle że dalekim głosem.

Po jakimś czasie powtórzył z naciskiem:

Jestem w Genewie, na ławce, o parę kroków od Rodanu. Dziwne wydaje mi

się jedno, że jesteśmy do siebie podobni, choć pan, z tą siwą głową, wygląda na o wiele

starszego.

Odpowiedziałem:

Mogę ci dowieść, że nie kłamię. Opowiem ci o sprawach, o jakich nie może

wiedzieć nieznajomy. W domu jest srebrne naczynie do mate na nóżce udającej węża,

które nasz pradziad przywiózł z Peru. Jest też srebrna miska, którą przytraczał do

siodła. W twojej szafie stoją dwa rzędy książek. Trzy tomy bajek “Księgi tysiąca i

jednej nocy" Lane'a ze stalorytem i notkami zamieszczonymi petitem pomiędzy roz

działami, słownik łaciński Quicherata, “Germania" Tacyta po łacinie w wersji

Gordona, “Don Kichot" wydany przez Garniera, “Tablas de sangre" Rivery Indarte, z

dedykacją autora, “Sartor Resartus" Carlyle'a, biografia Amiela i schowana za innymi

w tekturowej oprawie książka o obyczajach seksualnych ludów bałkańskich. Nie

zapomniałem również pewnego popołudnia na pierwszym piętrze domu przy placu

Dubourg.

Dufour poprawił.

Zgoda. Dufour. Czy ci to wystarcza?

Nie odpowiedział. Te dowody niczemu nie służą. Jeżeli śni mi się pan, to

nic dziwnego, że wie pan to, co ja wiem. Wszystkie pańskie staranne wyliczania są

daremne.

Zarzut był słuszny. Odparłem:

Jeżeli ten ranek i to spotkanie są snem, każdy z nas z pewnością uważa, że to

jego sen. Może przestaniemy śnić, może nie przestaniemy. Tymczasem naszym

obowiązkiem jest przyjąć ten sen tak, jak przyjęliśmy wszechświat i to, że nas poczęto,

że do patrzenia mamy oczy i że oddychamy.

A jeżeli sen będzie trwał? zapytał z niepokojem.

Aby uspokoić i jego, i siebie, powiedziałem z przekonaniem, jakiego z

pewnością nie miałem:

Mój sen trwa już siedemdziesiąt lat. W końcu, jeżeli o tym pomyśleć, nie ma

człowieka, który by nie spotkał samego siebie. To właśnie zdarza się nam w tej chwili,

z tą różnicą, że jest nas dwóch. Czy nie chcesz wiedzieć czegoś z mojej przeszłości, co

KRAINA LOGOS www.logos.astrallife.pl

w przyszłości oczekuje i ciebie?

Przytaknął bez słowa. Mimo że trochę zagubiony, mówiłem dalej:

Matka jest zdrowa i czuje się dobrze, mieszka nadal w swym domu na rogu

Charcas i Maipú w Buenos Aires, ale ojciec umarł trzydzieści lat temu. Umierał na

serce. Dobił go paraliż połowy ciała: lewa ręka położona na prawej wyglądała jak ręka

dziecka na ręce giganta. Niecierpliwie czekał śmierci, ale nigdy się nie skarżył. Nasza

babka umarła w tym samym domu. Na parę dni przed końcem zawołała nas

wszystkich i powiedziała: “Jestem bardzo starą kobietą, która umiera bardzo powoli.

Niech nikt sobie nie zawraca głowy czymś tak zwykłym i codziennym". Twoja siostra

Norah wyszła za mąż i ma dwóch synów. No, a co słychać u ciebie w domu?

Dobrze. Tata ze swymi wiecznymi żarcikami na temat religii. Wczoraj wieczór

powiedział, że Chrystus był jak gauczo, który nie chce się angażować, i dlatego używał

przypowieści.

Zawahał się, a potem dodał:

A pan?

— Nie znam liczby książek, jakie napiszesz, ale wiem, że będzie ich zbyt wiele.

Będziesz pisał wiersze, które dadzą ci rozkosz nie dzieloną z nikim, i opowiadania

fantastyczne. Będziesz wykładał, tak jak twój ojciec i jak tylu z naszej krwi.

Byłem zadowolony, że wcale nie pyta o powodzenie lub niepowodzenie książek.

Zmieniłem ton i ciągnąłem dalej:

Co dotyczy historii... Była inna wojna, między niemal tymi samymi

przeciwnikami. Francja od razu skapitulowała. Anglia i Ameryka wygrały z nie

mieckim dyktatorem nazwiskiem Hitler cykliczną bitwę pod Waterloo. Buenos Aires

około roku 1946 spłodziło nowego Rosasa, dość podobnego do naszego krewnego.

Prowincja Córdoba uwolniła nas od niego w pięćdziesiątym piątym, tak jak uprzednio

Entre Ríos. Teraz źle się dzieje. Rosja usiłuje wziąć we władanie tę planetę; Ameryka,

uwikłana w przesąd o konieczności demokracji, nie może się zdecydować, czy zostać

prawdziwym imperium. Z każdym dniem nasz kraj staje się bardziej prowincjonalny.

Bardziej prowincjonalny i bardziej zadufany w sobie, jakby zamykał oczy. Nie

zaskoczyłoby mnie, gdyby w szkołach naukę łaciny zastąpiono nauką guarani.

Zauważyłem, że zaledwie mnie słucha. Naturalny lęk przed niemożliwym, a

jednak oczywistym paraliżował go. Ja, który nie byłem ojcem, poczułem dla tego

biednego chłopaka bliższego mi, niż gdyby był moim rodzonym synem, przypływ

miłości. Zobaczyłem, że trzyma w rękach książkę. Zapytałem o jej tytuł.

Borges Jorge Luis - Opowiadania ze zbioru Ksiega piasku.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: