WIERSZ PO WIERSZU Komentarz do KSI�GI DANIELA T�umaczenie SDA Bible Comentary t.4 Ksi�ga Daniela Wprowadzenie [743] 1. Tytu� . Ksi�ga wzi�a swoj� nazw� od jej g��wnej postaci, Daniela. Zwyczaj nazywania ksi�g Starego Testamentu od imienia g��wnego bohatera, stosowany by� r�wnie� i w innych ksi�gach, np. Jozuego, Samuela, Estery, Hioba itd. Chocia� tytu� niekoniecznie wskazuje na autora, to w przypadku ksi�gi Daniela, jest on r�wnie� jej autorem. 2. Autorstwo. Zar�wno tradycja �ydowska jak i chrze�cija�ska uznaj�, �e ksi�ga Daniela zosta�a napisana przez Daniela w VI w.pne. Przemawiaj� za tym nast�puj�ce wzgl�dy: a: Stwierdzenie znajduj�ce si� w ksi�dze. Daniel m�wi w pierwszej osobie w wielu miejscach (8, 1- 7; 13, 19, 27; 29, 2- 22; 10, 2- 5 itd). Utrzymuje, �e osobi�cie otrzyma� polecenie zachowania s��w tej ksi�gi (12, 4). Fakt, �e istniej� miejsca w kt�rych autor zwraca si� do siebie samego w trzeciej osobie (1, 6- 11; 17, 19, 21; 2, 14- 20) nie jest niczym dziwnym, gdy� w staro�ytno�ci, w pismach zwyczaj ten by� cz�sto stosowany (Ezdr.7, 28). b. Autor by� dobrze zaznajomiony z histori�. Jedynie cz�owiek �yj�cy w VI w.pne., dobrze orientuj�cy si� w sprawach wewn�trznych pa�stwa babilo�skiego, m�g�by przedstawi� fakty historyczne jakie znalaz�y si� w ksi�dze. Znajomo�� tych fakt�w zosta�a zagubiona po VI w.pne., gdy� nie istniej� �adne zapisy w innej staro�ytnej literaturze po tym okresie, kt�re mog�yby je potwierdzi� (patrz str.???) Odkrycia archeologiczne ostatniego okresu wiele w tym kierunku wyja�niaj�. c. �wiadectwo Jezusa Chrystusa. Pos�uguj�c si� t� ksi�g�, Jezus uzna� Daniela za jej autora (Mat.24, 15). Dla ka�dego chrze�cijanina jest to �wiadectwo przekonywuj�ce. Ksi�ga zawiera dwie wyra�nie r�ni�ce si� cz�ci, pierwsza (rozdz.1- 6) jest g��wnie cz�ci� historyczn�, druga za� (7- 12) ma g��wnie charakter proroctwa, jednak ca�a ksi�ga stanowi literack� ca�o��. Na poparcie tego mo�na poda� nast�puj�ce argumenty. 1. R�ne cz�ci ksi�gi s� ze sob� wzajemnie powi�zane. U�ycie naczy� ze �wi�tyni w czasie uczty Balsazara mo�e by� zrozumiane w �wietle tego jak dotar�y one do Babilonu (por.5, 3 z 1, 1- 2). Wiersz 3, 12 wspomina posuni�cie polityczne Nabuchodonozora opisane wcze�niej (2, 49). W 9, 21 wyst�puje odniesienie do wcze�niejszego widzenia (8, 15- 16). [744] 2. Cz�� historyczna zawiera proroctwo (2 rozdz.) kt�rego temat ��czy si� �ci�le z rozdz.7- 12. Rozdzia� 7 rozwija temat z rozdz.2. Poza tym, elementy historyczne i prorocze s� ze sob� powi�zane. Cz�� historyczna (rozdz.1- 6) opisuje w jaki spos�b B�g post�puje z jednym pa�stwem, babilo�skim, oraz ukazuje jego rol� w Boskim planie. Jest to jednocze�nie ilustracja Bo�ego post�powania ze wszystkimi narodami (patrz Ed 175). Podobnie jak Babilon, tak i kolejne pot�gi �wiatowe opisane w proroctwie mia�y sposobno�� poznania Bo�ej woli i wsp�dzia�ania z ni�, oraz by�y oceniane na podstawie wype�niania zamiar�w Bo�ych. W ten spos�b ka�de pa�stwo, kt�re powsta�o i upad�o, jak przedstawiaj� to rozdzia�y 7- 12, mo�e by� zrozumiane na podstawie informacji zawartych w cz�ci historycznej, a dotycz�cych Babilonu. ��czy to ksi�g� w zwart� ca�o��, oraz wyja�nia rol�, jak� pe�ni�y poszczeg�lne imperia. Literacka zawarto�� ksi�gi przejawiaj�ca si� w kompozycji, og�lnym toku my�lenia, wyra�eniach u�ywanych w dw�ch j�zykach (patrz str. 748) jest og�lnie znana. Bezpodstawne s� wi�c argumenty jakoby by�o dw�ch autor�w tej ksi�gi. W Qumran w jaskini nr.1 (patrz str.86- 88) by�y trzy fragmenty z ksi�gi Daniela. By�y one publikowane przez D.Barthelemy i J.T.Milik w Discoveries in the Judaeam Desert I. Qumran cave I (Oxford 1955) str.150- 152. Fragmenty te pochodz� albo z dw�ch, albo z jednego zwoju, w kt�rych rozdzia�y 1 i 2 zosta�y napisane przez jednego skryb�, a rozdzia� 3 przez drugiego i zawieraj� nast�puj�ce cz�ci rozdzia��w: 1, 10- 17; 2, 2- 6; 3, 22- 30. Por�wnanie tych tekst�w z tekstami Masoreckimi ukazuje 16 r�nic, z kt�rych �adna nie ma wp�ywu na znaczenie tekstu. Dziewi�� z nich dotyczy�o pisowni i ka�da z nich jedynie jednej litery; dwie z nich wydaj� si� by� b��dami ortograficznymi, pozosta�e siedem brzmi� inaczej r�wnie� w tek�cie Masoreckim. Wyst�puj� r�wnie� cztery dodatki: jeden sp�jnik "i", jedna partyku�a "ten" przed "je�li"; dwa s�owa maj� dodan� samog�osk�. Z kolei jedna z samog�osek znajduje si� w tek�cie Masoreckim, a nie wyst�puje w tych fragmentach. Ko�c�wki czasownikowe w dw�ch przypadkach wydaj� si� by� b��dami przepisuj�cych tekst. Powy�szy wykaz pokazuje, �e r�nice te s� tak ma�o znacz�ce, �e nie powinny by� zauwa�alne w t�umaczeniu. Stanowi to istotny dow�d, �e tekst Masorecki ksi�gi Daniela ma t� sam� form�, jak� mia� w czasach Chrystusa. Ciekawy jest fragment rozdz. 2, gdzie wyst�puje przeskok z j�zyka hebrajskiego na aramejski (patrz 2, 4). Wyst�puje tam odst�p pomi�dzy ostatnim s�owem hebrajskim, a pierwszym s�owem aramejskim, w ten spos�b utworzona zosta�a wyra�na przerwa mi�dzy poszczeg�lnymi j�zykami. Godne zauwa�enia jest r�wnie� to, �e podobnie jak w tek�cie Masoreckim, fragmenty te nie zawieraj� apokryficznej "Pie�ni Trzech M�odzie�c�w" (patrz 2, 23). W Qumran w jaskini nr.4 znaleziono na sk�rach fragmenty r�kopis�w Daniela - MSS- (nie by�y one publikowane jeszcze w 1976 r.) przytaczaj�ce dobrze zachowane, spore fragmenty ksi�gi. Artyku� na ten temat mo�na znale�� w Biblical Archeologist 19 (1956) 85, 86, oraz w Revue Biblique 63 (1956) 58. W Qumran w jaskini nr.6 znaleziono kilka fragment�w papirus�w Daniela z 8, 20- 21; 10, 8- 16; 11, 33- 38 (zawieraj�cych dziewi�� ma�ych r�nic gramatycznych) co by�o publikowane przez Baillet'a w Discoveries in the Judaean Desert III: Les "Petites Grottes" de Qumran (Oxford 1962) str.114- 116. 3. T�o historyczne . Ksi�ga Daniela zawiera: /1/ zapisy dotycz�ce �ycia Daniela i jego trzech przyjaci�, kt�rzy b�d�c �ydami wchodzili w sk�ad s�u�by kr�la Babilonu, i /2/ zapis proroczego [745] snu kr�la Nabuchodonozora, wyja�nianego przez Daniela, oraz zapisy widze� jakie sam prorok otrzymywa�. Chocia� ksi�ga zosta�a napisana w Babilonie w czasie wygnania i kr�tko po nim, jej celem nie by�o przedstawianie historii wygnania �yd�w, ani biografii Daniela. Ksi�ga przedstawia w atrakcyjny spos�b do�wiadczenia m�a stanu i proroka, oraz jego towarzyszy, dzia�aj�c w specyficzny spos�b na wyobra�ni�. Na pocz�tku Daniel przedstawia zwi�z�� informacj� o tym, w jaki spos�b znalaz� si� w s�u�bie kr�la Babilonu (rozdz.1). Wzi�ty do niewoli w czasie pierwszej deportacji w 605 r.pne. podczas pierwszej kampanii syryjskiej Nabuchodonozora, Daniel i inni ksi���ta krwi kr�lewskiej zostali zabrani z my�l� o przeznaczeniu ich do s�u�by na dworze. Wst�pne 19 lat pobytu Daniela w Babilonie by�y ostatnimi latami istnienia Judy jako kr�lestwa, chocia� podlega�o ju� Babilonowi. Bezustanna polityka sprzeciwu Babilonowi prowadzona przez ostatnich kr�l�w Judy przynosi�a jedn� katastrof� po drugiej narodowi �ydowskiemu. Kr�l Jechojakim, podczas panowania kt�rego Daniel zosta� uprowadzony, pozosta� lojalny wzgl�dem Babilonu przez kilka lat. Ostatecznie przy��czy� si� do organizacji pro- egipskiej w Judzie, i zbuntowa� si�. W rezultacie kraj dozna� inwazji wojskowej, jego obywatele utracili wolno�� i zostali uprowadzeni, natomiast kr�l zosta� zabity. Jego syn i spadkobierca Jechojakim po kr�tkim panowaniu trwaj�cym zaledwie 3 miesi�ce, ujrza� armi� Babilonu, kt�ra powraca�a by wymierzy� kar� za brak lojalno�ci. Kr�l wraz z tysi�cami obywateli wy�szych klas zosta� uprowadzony w 597 r.pne. Jego nast�pca, Sedekiasz pozornie by� lojalny wobec Babilonu. Jednak b�d�c s�abym i niezdecydowanym, nie m�g� d�u�ej przeciwstawia� si� nawi�zaniu kontakt�w z Egiptem, i antybabilo�skim sentymentom swych doradc�w. W rezultacie Nabuchodonozor, uprzykrzony powtarzaj�cymi si� buntami w Palestynie, postanowi� sko�czy� z kr�lestwem Judzkim. Dwa i p� roku armia Babilo�ska pl�drowa�a Jud�, dewastuj�c miasta, ��cznie z Jerozolim� i jej �wi�tyni�, uprowadzaj�c do niewoli wi�kszo�� mieszka�c�w Judy w 586 r.pne. Daniel przebywa� w Babilonie w czasie tych znamiennych dni. Musia� widzie� armi� Babilo�sk� wyruszaj�c� na kolejne kampanie przeciw jego ojczy�nie, musia� tak�e by� �wiadkiem ich zwyci�skich powrot�w wraz z uj�tymi �ydami. Mi�dzy uprowadzonymi by� m�ody kr�l Jechojakim wraz ze swoj� rodzin� (2 Kr�l.24, 10- 16), a p�niej o�lepiony kr�l Sedekiasz (2 Kr�l.25, 7). W czasie tych lat, Daniel musia� tak�e by� �wiadkiem niepokoj�w politycznych mi�dzy uprowadzonymi �ydami, w wyniku kt�rych Nabuchodonozor straci� kilku prowokator�w. By�y to niepokoje, kt�re spowodowa�y, �e Jeremiasz napisa� list do swoich uprowadzonych towarzyszy, zalecaj�c im, by zachowali spok�j i �yli w pokoju w Babilonie (Jer.29 rozdz.). W czasie wszystkich tych lat, Daniel i jego trzej towarzysze w spokoju i lojalnie podejmowali obowi�zki jako kr�lewscy urz�dnicy i dostojnicy. Po przygotowaniu stali si� oni cz�onkami elity zwanej uczonymi (m�drcami) kt�ra s�u�y�a kr�lowi rad�. Sta�o si� to po tym, jak Daniel mia� szczeg�ln� sposobno�� wyt�umaczenia snu Nabuchodonozorowi o przysz�ych imperiach (2 rozdz.). W rezultacie tego Daniel zaj�� wyj�tkowo wysok� pozycj� spo�eczn�, kt�r� prawdopodobnie zachowa� przez szereg lat. Urz�d ten dawa� mu mo�liwo�� zapoznania kr�la z moc� Boga nieba i ziemi, kt�remu Daniel i jego przyjaciele s�u�yli. Jak d�ugo Daniel utrzyma� swoj� pozycj� nie wiadomo. Wydaje si�, �e utraci� j� przed 570 r pne., odt�d bowiem jego imi� nie znajduje si� w [746] �wczesnym "Almanachu pa�stwa i kr�lestwa" napisanym pismem klinowym, zawieraj�cym wykaz urz�dnik�w na dworze Nabuchodonozora. Daniel nie zosta� wi�c faktycznie wspomniany w �adnej pozycji pozabiblijnej. Brak imienia Daniela w dokumentach nie dziwi, poniewa� nie wiemy jak d�ugo Daniel sprawowa� urz�d publiczny. Jedynie cztery g��wne zdarzenia z czas�w Nabuchodonozora zosta�y zapisane w ksi�dze Daniela, a w trzech z nich Dan...
noczesc