Prawo Kanoniczne.pdf

Skrypt - Prawo Kanoniczne

ks. dr D. Borek

Kodeks Prawa Kanonicznego 1983

21.02.2006r.

Ramowy program zajęć:

1.Wprowadzenie do nauki prawa kanonicznego.

2.Normy ogólne, zasady ogólne.

3.Lud Boży.

4.Nauczycielskie zadanie Kościoła.

5.Uswięcające zadanie Kościoła.

6.Dobra doczesne Kościoła.

7.Sankcje w Kościele.

8.Procesy.

„Ius est ars boni et aequi.” – „Prawo jest sztuką stosowania tego co dobra i słuszne” Celsus

– reguła, zespół reguł

Zespół reguł, które regulują określoną sferę zachowań miedzy ludzkich. Św. Tomasz z

Akwinu mówi: „Żeby dane dyspozycyjne stały się prawem przedmiotowym to:

1.Rozporządzenie rozumne.

Gdy jest możliwe do wykonania. „ Ad imposibile nemo tenetur.”

- nie może nakładać dużych ciężarów, ani domagać się aktów heroicznych

- musi być obliczone na ludzkie siły i możliwości

- musi być sprawiedliwe

2.Dla dobra wspólnego.

Chodzi o dobro zakorzenione w podstawowych wartościach:

- święty spokój

- prawo do pracy, dobrego imienia

- uczciwe wynagrodzenie

3. Wydane przez tego, który ma pieczę nad dana wspólnotą.

Wydane przez ustawodawcę(musi mieć władzę ustawodawczą).

4.Nalezycie promulgowane.

Uroczyście podane do wiadomości w danej wspólnocie.

B) w znaczeniu podmiotowym – uprawnienia, upoważnienia

Przyznane komuś przez prawo w znaczeniu przedmiotowym upoważnia do:

- działania

- posiadania

- domagania się

Literatura:

28.03.2006r.

Prawo może być pojmowane :

A) w znaczeniu przedmiotowym

Prawo podmiotowe może być:

bezwzględne – możliwość domagania się określonego zachowania od wszystkich.

Względne – możliwość domagania się określonego zachowania od określonej osoby.

PRAWO KANONICZNE

System nora obowiązujących Dyscyplina naukowa

w Kościele Katolickim. niezależna od innej

dyscypliny naukowej.

Grecian(?) – dekret „Concordia Discordantium” tzn.” Uzgodnienie Kanonów Niezgodnych”

Od tego dokumentu prawo kanoniczne jest odrębną dyscypliną(od teologii).

NAZWA

Wywodzi się z j.grec. „ kanon ” – dawniej pręt mierniczy, wzorzec, reguła. Na soborze w Nicei

w 325r. użyto po raz pierwszy do uchwał w Kościele. W Kościele przepisy ujęte są w kanony.

DEFINICJA PRAWA KANONICZNEGO PRZEDMIOTOWEGO

Prawo kanoniczne jest to zespół norm przez kościelną władzę ustawodawczą ustanowionych,

zinterpretowanych lub uznanych dla uporządkowanego urzeczywistnienia zbawczego celu

przez wspólnotę Kościoła .

ustanowionych

– bo są to kościelne ustawy wydane mocą czysto ludzkiej władzy

kościelnej.

– przepisy które mieszczą się w Prawie Boskim Naturalnym bądź

pozytywnym, ale zostały bliżej wyjaśnione, zinterpretowane i przyjęte do systemu

prawnego kościelnego.

– przepisy zostały wydane przez państwo i zostały „kanonizowane’ przez

Kościół

PODZIAŁ PRAWA KANONICZNEGO PRZEDMIOTOWEGO

-naturalne – dane przez Boga rozumnej naturze człowieka w akcie stworzenia.

Autorzy ujawniają 3 stopnie poznawalności Prawa Boskiego Naturalnego : 1 o

Istnienie norm powszechnych np. istnieje dobro, zło i my to wiemy.

2 o Wnioski wypływające z zasad nadrzędnych np. dekalog

3 o Bliższe określenia, interpretacje zasad, norm powszechnych i wniosków z

nich wypływających np. znaleziona rzecz należy oddać, ale nie wszyscy tak robią.

Boskie

zinterpretowane

uznanych

A) ze względu na źródła istnienia

- pozytywne – zasady postępowania objawione przez Boga, przez czyny, fakty,

słowa na kartach ST i NT np. sakramentalność, nierozerwalność i monogamiczność

małżeństwa.

Prawo Boskie jest ograniczeniem, nie mamy żadnej władzy w stosunku do tego prawa, nie

możemy dyspensować.

Prawo czysto kościelne pozytywne pochodzi od Apostołów i ich następców.

Podlega zmianie, przepisy mogą się zmieniać.

Ludzkie

Prawu Boskiemu naturalnemu podlegamy wszyscy, prawu kościelnemu tylko ci

którzy poznali te prawo.

B) ze względu na rozciągłość terytorialną

Powszechne prawo kanoniczne – obowiązuje na obszarze całego Kościoła

Łacińskiego.

Partykularne prawo kanoniczne – obowiązuje na danym ( obszarze)terytorium

Kościoła.

(7.03.2006r.)

C) ze względu na rozciągłość osobową

ogólne – odnosi się do wszystkich wiernych np. kan. 1246 – 1

szczególne – wydane jest dla pewnej kategorii wiernych.

D) ze względu na obrządek

Kościoła Zachodniego

Kościołów Wschodnich

E) ze względu na sankcje ( kara i inne skutki prawne)

1. Ius perfectum – Prawo doskonałe

Przewiduje nieważność czynności dokonanej wbrew prawu obowiązującemu.

Np. kan. 1085 p. 1→ Nieważnie usiłuje zawrzeć małżeństwo, kto jest związany węzłem

poprzedniego małżeństwa, nawet niedopełnionego . Nie można zawrzeć związku

małżeńskiego jeżeli jest już związany.

2. Ius lus cvam(?) perfectum – Prawo bardziej niż doskonałe.

Nie tylko, że nie ważność czynności, ale dodatkowo sankcja karna

Np. kan. 1378 p. 1 Kapłan, który działa wbrew przepisowi kan. 977, podlega

ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej ( kan.

977 R ozgrzeszenie wspólnika w grzechu przeciw szóstemu przykazaniu Dekalogu jest

nieważne, poza niebezpieczeństwem śmierci ) ekskomunika która może zdjąć tylko

Stolica Apostolska.;977

3. Ius minus cvam perfectum – Prawo mniej niż doskonałe.

Prawo które nie unieważnia czynności, ale przewiduje sankcje karną

Np. kan. 1382→ Biskup, który bez papieskiego mandatu konsekruje kogoś na

biskupa, a także ten, który od niego konsekracje przyjmuje, podlega ekskomunice

wiążącej mocą samego prawa, zastrzeżonej Stolicy Apostolskiej. Dokonano czynności

(np. wyświęcono biskupów, ale bez zgody Stolicy Apostolskiej. On są biskupami, ale

ten co wyświecił podlega ekskomunice.)

4. Ius im perfectum – Prawo nie doskonałe.

Nie przewiduje ani sankcji ani nieważności np. kan.210 Wszyscy wierni, zgodnie z

własną pozycją, winni starać się prowadzić życie święte, przyczyniać się do wzrostu

Kościoła i ustawicznie wspierać rozwój jego świętości.

Dzisiaj obowiązuje Korpus Prawa Kanonicznego, obowiązuje powszechnie:

KPK/83 – Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983r.

Pastor Bonus/88

KKK w/ 90 – kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich

Kan.1 – KPK/83 i jego adresaci.

- zakłada się istnienie różnorodności (tabelka dołączona przez ks. Borka)

Różni nas:

- dyscyplina: Kościoły Wschodnie mają swój kodeks CCEO/90 my KPK/83

- duchowość: Wsch. jest bardziej uduchowiony, Zach- radykalny

- aspekty teologiczne

- liturgia

Kościołów Wschodnich jest ok.23. wypływają z 5 wielkich tradycji: aleksandryjskiej,

antiocheńskiej, ormiańskiej, chaldejskiej i konstantynopolskiej.

Kanony dotyczące wiernych Kościołów Wschodnich:

Kan. 991→ Każdy wierny ma prawo wyznać swoje grzechy wybranemu przez siebie

spowiednikowi, także innego obrządku, zatwierdzonemu zgodnie z prawem. Można

spowiadać się np. u greko – katolika i odwrotnie.

Kan. 1248 p.1 → Nakazowi uczestniczenia we Mszy świętej czyni zadość ten, kto

bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim, bądź w sam

dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedniego . Można uczestniczyć we

Mszy Św. w obrządku Katolickim.

USTAWY W KOŚCIELE

1. Promulgacja

2. Vacatio legis

3. Wejście w życie

Ad.1. Istotnym skutkiem promulgacji jest kanon 7 Ustawa powstaje z chwilą jej

promulgowania.. – narodziny ustawy. <nasz Kodeks Prawa Kanonicznego został

promulgowany 25.01.1983r.>

Powinny być promulgowane w :

- Acta Apostolicae Sedis (AAS) – ustawy powszechne

- Ustawy partykularne – nie ma określone gdzie

AAd.2. promulgacja nie oznacza, że ustawa od tego momentu wchodzi w życie.

Kanon8 mówi, że po 3 miesiącach. W ustawach partykularnych po miesiącu.

Vacatio legis służy temu by wierni mogli się zapoznać z ustawą, to czas gdy ustawa

nie obowiązuje.

Ad.3. W momencie wejścia w życie ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość.

Nie interesuje się przeszłością. Ustawa nie działa wstecz.

W prawie kanonicznym dopuszcza się pewne wyjątki:

1. jeżeli ustawa zawiera interpretację Prawa Boskiego np. kan. 1095- Niezdolni

do zawarcia małżeństwa są ci, którzy: są pozbawieni wystarczającego

używania rozumu; mają poważny brak rozeznania oceniającego co do

istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i

przyjmowanych; z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć i istotnych

obowiązków małżeńskich .

2. Wyraźnie zastrzega taką sytuację ustawodawca.

3. Zastosowanie kary korzystniejszej dla przestępcy np. kan. 1313 – Jeśli po

dokonaniu przestępstwa zmienia się ustawa, należy stosować ustawę

korzystniejsza dla winnego .

KAN.10 USTAWY UNIEZDALNIAJĄCE - Jedynie te ustawy należy uznać za

unieważniające lub uniezdalniające, które wyraźnie postanawiają, że akt jest

nieważny, albo osoba niezdolna.

-ustawy uniezdalniające -kanon ten deklaruje osoby nie zdolne do czegoś, wykonania

jakiejś czynności.

- ustawy unieważniające- unieważniają daną czynność.

Te są uniezdalniające i unieważniające, które wyraźnie tak ustanawiają.

Te ustawy wywołują skutki niezależnie od stanu naszej świadomości.

Ignorantia iuris non excusat - Nieznajomość prawa nie usprawiedliwia, nie

tłumaczy.Nie można powołać się na nieznajomość prawa np. przeszkody do zawarcia

małżeństwa

Ignorantia iurisnoce- Nieznajomość prawa szkodzi.

14.03.2006r.

KAN.11 Ustawom czysto kościelnym podlegają ochrzczeni w Kościele Katolickim lub

do niego przyjęci, którzy jednak posiadają wystarczające używanie rozumu oraz –

jeśli ustawa czego innego wyraźnie nie zastrzega – ukończyły siódmy rok życia.

Wskazuje kto jest adresatem ustaw czysto kościelnych, na kim ciąży obowiązek

podporządkowania się.

Podmiot ustaw Boskich- wszyscy, jest wszczepione w naturę ludzką- kan. 7.4.8{1

PODMIOT USTAW CZYSTO KOŚCIELNYCH:

Kryteria(by podlegać ustawom czysto kościelnym)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: