Wojciech Strokowski: Polonista fotogeniczny czyli o fotografii w edukacji polonistycznej.
* fotografia – stanowi istotny składnik świata mediów, od polonisty wymaga się wprowadzenia jej na lekcjach. Związki fot. Z humanistyką: rozumienie przekazu obrazowego-fotograficznego jest obecnie umiejętności ą podstawową, ucz amatorzy mają słabo rozwinięty zmysł estetyczny a uch wiedza o kształtowaniu obrazu jest nikła-polonista musi uświadamiać ważną rolę obrazu w świecie i kształtować wrażliwość estetyczną.
* wiedza o kompozycji: naucz nie ma czasu by nauczyć technik fotograf, samej wrażliwości zaś nie da się nauczyć więc musi przekazać uczniom elementarne wiadomości o kompozycji obrazu fotogr (pkt i kąt widzenia aparatu, składniki kompozycji, główny pkt obrazu, pole obrazu, mocne pkt a kompozycje)
* związki literatury z fotogr:
-wpływ pisarzy na rozwój fotografii i oddziaływanie fotografii na lit, widoczny jest w poetyce realizmu i naturalizmu- bo lit miała być zwierciadłem życia, podobieństwo w samej nazwie gatunku w pozytywizmie :”obrazek”, naturaliści zaś (Zola) wyróżnikiem powieści naturalistycznej uczynił dokładnie fotograficzny opis
- lit faktu-rejestracja zjawisk w niezmiennej formie, np. ‘Medaliony” Nałkowskiej –pod względem sposobu widzenia przypominają fot.
- malarstwo impresjonistyczne; subiektywizm widzenia , brak linii, konturów, operowanie światłem( bez światła nie ma obrazu/foto)
- dzięki fot możemy poznać portrety pisarzy
- teatr performance: fot jest często jedynym świadectwem spektaklu ( albumy ukazujące spektakle Wajdy, Kantora, które są bardziej przydatne na lekcji telewizyjne rejestracje)
* odbiór fot artystycznej: jest sprawą subiektywną, odmienna od użytkowej. Na lekcji najpraktyczniej by naucz skopiował zdjęcia i w formie przeźroczy wyświetlił na lekcji- co daje możliwość jednoczesnego komentowania i dyskutowania.
- atmosferę fot odda tylko wystawa –warto wic młodzież na nią zabrać-może to stać się przeżyciem estetycznym, pomocny jest także Internet: setki zdjęć i albumów. Jako ćwiczenie można zadać zad. Domowe: dobrać fotografię do tekstu lub odwrotnie, albo przeczytanie profesjonalnej recenzji wystawy lub jej samodzielne napisanie.
*Rodzaje fotografii wykorzystywane na lekcji:
- portret-uchwycenie istoty fotografowanego obrazu, ważne jest światło, tło i pomysł, naucz ma zapoznać ucz z albumami, np. w kontekście holocaustu ”Ostatni współcześni Żydzi polscy „ Tomasza Tomaszewskiego i Małgorzaty Niezabitkowskiej albo Annie Leibovitz- ameryk , która robi portrety gwiazdom pop, muzykom, co zainteresuje młodzież.
- fot. Reportażowa: utrwala prawdę o przeszłych wydarzeniach, których świadkowie nie żyją, np. omawiając wiersz „ Campo di fiori” Miłosza pokazać zdjęcie słynnej karuzeli przy warszawskim gettcie. Dotykamy tu problemu śmierci w lit, współcześnie trywializowanej( nekrolog obok dziewczyny w bieliźnie).
- fot w ustroju totalitarnym: byłą narzędziem propagandy, służyła do manipulacji , podstawowym środkiem był fotomontaż ( Stalin usuwał ze zdjęć tych , których zdążył zabić).ogromna jest też rola fot oficjalnej –pokazywała zdobycze nowej władzy.
- fot. Dokumentalna: fot jako świadectwo/dowód zbrodni, np. zdjęcia ze stanu wojennego
- fot filmowa: rejestruje to, co dzieje się na planie filmowy, obraz w filmie to fotografia, tyle że ruchoma.
- fot architektury- popularna, albumy z zabytkami , warto uczniom pokazać XVI-sto wieczny album Kriegera ”Album fot dawnego Krakowa”- jako świadectwo epoki, odkrywania nieznanego, dawnego wizerunku miejsc powszechnie znanych.
- fot sacrum- A. Bujak –fotografie Papieża jako ilustracja do omawianej w szkole lit. religijnej, np. poezja metafizyczne Sępa-Sarzyńskiego .
- fot pejzażowa: zachwyca przedstawiająca rodzinny krajobraz
- fot przyrodnicza: może być wykorzystywana na lekcjach języka ojczystego , wszędzie tam gdzie mowa o naturze: Staff, Leśmian.
- fot reklamowa: wszechobecna, najsłynniejszy Ryszard Horowitz
*polonista fotograf w działaniu-: praktyczne zadania polonisty: fotografowanie , dokumentowanie wycieczek, imprez, fot do gazetki szkolnej, organizowanie konkursów i wystaw propagujących w szkole fot. Twórcze będą zajęcia w ciemni, cyfrowa obróbka w Photoshopie uczniowie często przerastają naucz, nie może on się zamykać na nowe technologie.
* fotografia w poezji:
-motyw fot w poezji: M. Pawlikowska- Jasnorzewska – fot jako pretekst do podjęcia tematu miłości, Szymborska: „pierwsza fotografia Hitlera” –zestawienie zbrodni Hitlera z fot słodkiego bobaska –ironia wyczytana z 1 zdjęcia, Szymborska „ Fotografia z 11 września” – jako dokument współ ukazujący ofiary fotografowanych i filmowanych na żywo ( na fot Szymborskiej ofiary „jeszcze żyją”)
* fot a piosenka: mocniej oddziałowuje niż wiersz, np. „Unikaj zdjęć” powstałą w PRL-u jako manifest alienacji, współ mógłby ją naucz wykorzystać na marginesie dyskusji o komercjalizacji różnych dziedzin życia, w tym fotografii. Inaczej w przypadku piosenki „Kraków” Myslovitz i Grechuty –jej Boh nie robi zdjęć, ta niezdolność jest oznaką kresu czegoś, przemijania a podkreśla efekt chwilowego zatrzymania czasu-fotografowanie oczyma.
Aurilka