Charakterystyka plików tekstowych.pdf

I. C HARAKTERYSTYKA PLIKÓW TEKSTOWYCH .

Co to jest plik?

Plik jest to ciąg zer i jedynek, czyli ciąg bitów. Bity te słuŜą do zapisania określonej informacji -

na dysku, dyskietce, płycie CD-ROM lub DVD.

Innymi słowy kaŜdy plik jest nieprzerwanym ciągiem zer i jedynek dlatego aby wiedzieć

jak go odczytać musimy nauczyć się rozróŜniać formaty plików. KaŜdy format pliku powiązany

jest z odpowiednim oprogramowaniem.

Co to jest EDYTOR TEKSTOWY?

Edytor tekstowy lub inaczej procesor tekstowy jest to program komputerowy słuŜący

do przetwarzania tekstu. Przetwarzanie tekstu to jego wprowadzanie, modyfikowanie

oraz przeglądanie.

Zaawansowane edytory oferują funkcje składu komputerowego, czyli łączenia tekstu z grafiką,

formatowania układu tekstu (np. tworzenie kolumn tekstu). Mają równieŜ funkcje sprawdzania

pisowni (ortografia i gramatyka), pisania równań matematycznych, tworzenia ozdobnych efektów

tekstowych. Często posiadają wbudowane proste edytory graficzne, pozwalające na tworzenie

lub szybką korektę umieszczanej w dokumencie grafiki.

DOC - Microsoft Word

+ Zaawansowana edycja tekstów.

Zmiana właściwości czcionki (krój, kolor, styl).

Łączenie grafiki i tekstu.

MoŜliwość dodawania komentarzy.

MoŜliwość wykorzystania wtyczek Microsoft - edytor równań, WordArt (teksty 3D),…

+ Jeden z najbardziej rozpowszechnionych formatów plików tekstowych.

+ Pliki DOC mogą zawierać w sobie programy (makra).

+ Pliki mogą być zabezpieczane hasłem.

- Wygląd dokumentu moŜe ulec zmianie (uszkodzeniu) jeśli plik zostanie otwarty w innej wersji

programu niŜ ta, w której został stworzony.

RTF - tekst formatowany ( rich text format)

Pliki RTF zostały opracowane przez Microsoft w 1997r. Do międzyplatformowej wymiany informacji.

Są domyślnym formatem dla programu WordPad (Microsoft Windows) oraz TextEdit (Mac OS X).

+ Uniwersalny format plików tekstowych.

+ Mogą być otwierane przez większość edytorów tekstowych.

+ Pozwala na zaawansowane formatowanie tekstu.

+ Wygląd dokumentów nie zmienia się w zaleŜności od wersji oprogramowania.

+ MoŜe zawierać elementy graficzne oraz tabele.

- DuŜy rozmiar plików.

TXT - czysty tekst.

+ Pliki TXT mają bardzo małe rozmiary.

+ Mogą być odczytane na kaŜdym komputerze.

- Nie pozwalają na formatowanie tekstu.

- Nie moŜna w nich umieszczać tabel ani elementów graficznych.

HTML - pliki stron www - hipertext markup language

+ MoŜna je odczytać w przeglądarkach stron www oraz w edytorach tekstu.

+ Pliki mają niewielkie rozmiary.

+ Dzięki moŜliwości tworzenia hiperłączy są łatwe w nawigacji.

+ Pliki HTML moŜna tworzyćprzy uŜyciu edytora tekstu lub specjalnego edytora html.

Nie jest konieczna znajomość języka html.

+ Tekst moŜe być formatowany.

+ MoŜna tworzyć tabele i wstawiać elementy graficzne.

- Drukowanie plików html nie jest "przyjazne" dla uŜytkownika.

mgr inŜ. Alicja Pituła-Wilczyńska

PDF - portable document format

Jest to format słuŜący do prezentacji, przenoszenia i drukowania treści tekstowo-graficznych.

Został stworzony przez firmę Adobe Systems.

Pliki PDF moŜna przeglądać w specjalnej darmowej przeglądarce Adobe Acrobat Reader.

Instytucje rządowe, edukacyjne, biznesowe oraz inne zaadaptowały pliki PDF, aby zminimalizować

przepływ papierowych dokumentów. RównieŜ dokumentacja dołączana do oprogramowania

lub sprzętu komputerowego (np. pliki pomocy, samouczki, tutoriale, instrukcje obsługi) przenoszona

jest poprzez pliki PDF.

+ Pliki PDF często klasyfikowane są jako pliki graficzne, ze względu na specyficzne

właściwości: na kaŜdym komputerze dokument będzie wyglądał tak samo. Zachowane

są czcionki, obrazy oraz układ dokumentu.

+ Pliki mają stosunkowo niewielkie rozmiary.

+ Obsługują hiperłącza, dzięki którym nawigacja jest bardzo ułatwiona.

+ E-ksiąŜki wykorzystują ten format, ze względu na moŜliwość tworzenia interaktywnego spisu

treści oraz bardzo utrudnioną modyfikację treści dokumentu.

+ Są bardzo "przyjazne" w drukowaniu.

+ Pozwalają na nanoszenie komentarzy.

+ Istnieje moŜliwość tworzenia interaktywnych formularzy.

+ Dzięki moŜliwości szyfrowania są to bezpieczne pliki. Jest to standardowy format

dla bezpiecznej i niezawodnej dystrybucji elektronicznych dokumentów oraz formularzy. MoŜna

ustalić specjalne prawa dostępu do plików PDF, ustalić hasło dla pliku albo podpisać plik

za pomocą podpisu cyfrowego.

+ Istnieje wiele darmowych aplikacji do konwersji plików tekstowych do formatu PDF.

+ Przeglądarka Aprobat Leader ma wbudowanych wiele funkcji ułatwiających wyszukiwanie

dokumentów (biblioteczka), a takŜe istnieje moŜliwość czytania treści dokumentu

przez przeglądarkę (niestety tylko w języku angielskim).

- Utworzony plik PDF nie moŜe być edytowany bez posiadania odpowiednich uprawnień

oraz odpowiedniego oprogramowania.

Po co mi skaner?

1. Archiwizacja dokumentów (szafy pełne papierów moŜna zamienić na pudełko płyt CD lub DVD!).

2. Archiwizacja fotografii (album rodzinny zapisany na dysku komputera) .

3. Naprawa starych dokumentów. Retusz fotografii. Wczytywanie dokumentów tekstowych.

4. KolaŜe, fotomontaŜe. Kalendarze, zaproszenia, kartki z Ŝyczeniami, biuletyny, gazetki

ścienne. Rodzinne strony WWW. Szczegóły obróbki zdj ęć na zaj ę ciach z grafiki.

5. Tłumaczenie tekstów. Dzięki funkcji OCR moŜna wczytać tekst w jednym języku, a następnie

uŜywając odpowiednich programów tłumaczących przeczytać go w innym języku.

6. Wielofunkcyjne narzędzie biurowe:

o Kopiarka, o ile do komputera jest równieŜ podłączona drukarka.

o Fax, o ile komputer łączy się z siecią Internet przy uŜyciu modemu.

7. MoŜliwość skanowania kliszy fotograficznych.

Oprogramowanie dostępne do obsługo skanerów jest bardzo proste w obsłudze.

Dodatkowe programy graficzne pozwalają na szybką korekcję skanowanych obrazów:

Po zeskanowaniu czystego tekstu moŜna wydrukować go w bardziej atrakcyjnej formie, dodając

zdjęcia, obrazki, kolorując fragmenty tekstu, uŜywając dekoracyjnych czcionek.

mgr inŜ. Alicja Pituła-Wilczyńska

II. OCR – OPTYCZNE ROZPOZNAWANIE TEKSTÓW .

Jak działa skaner?

Skaner zamienia obraz drukowany na postać cyfrową.

Oczy ludzkie: widzimy kolory dzięki falom światła o róŜnych częstotliwościach i ampitudach,

odbijanym od poszczególnych obiektów. Fala światła to DANE ANALOGOWE.

Skaner umoŜliwia zmianę danych analogowych na postać CYFROWĄ.

Budowa skanera

CCD - charged-coupled device = układ ze sprz ęŜ eniem ładunkowym - podstawowa część skanera

- układ czujników (światłoczułych komórek), które linie po linii są przesuwane wzdłuŜ strony

i konwertują poziomy światła odbijane od skanowanej powierzchni na dane cyfrowe. Układ CCD

przesyła dane do przetwornika analogowo-cyfrowego - tu następuje konwersja ładunków

elektrycznych na dane cyfrowe.

CIS - contact image sensor - układ krzemowy, który spełnia funkcje CCD oraz przetwornika A-C,

jednak rezultaty są gorszej jakości. Skanery oparte o technologię CIS oferują niŜsza rozdzielczość.

Na jakość skanera wpływa liczba i jakość fotosensorów. Określana jest mianem: rozdzielczo ś ci

optycznej skanera . Mówi ona ile punktów zmieści się na jeden cal skanowanego obrazu.

Rozdzielczości skanerów podawana jest w jednostce: DPI - dot-per-inch = punktów-na-cal

Starsze skanery miały rozdzielczo ść do 300dpi. Obecnie standardem jest ju Ŝ 1200-2400dpi.

Wartość 300dpi oznacza, Ŝe na kaŜdy cal zeskanowanego obrazu przypada 300 próbek koloru.

Cz ę sto w materiałach reklamowych podawana jest równie Ŝ rozdzielczo ść pionowa i pozioma . Rozdzielczo ść

pionowa ma 2 razy wi ę ksz ą warto ść , poniewa Ŝ mo Ŝ na przesun ąć o połow ę odległo ść pomi ę dzy dwoma rz ę dami

skanowania. Rozdzielczo ść interpolowana informuje, Ŝ e pomi ę dzy ka Ŝ dy kolorowy punkt mo Ŝ na wstawi ć inny

z u ś rednion ą warto ś ci ą koloru. Skaner maj ą cy rzeczywist ą rozdzielczo ść 600dpi mo Ŝ e by ć tym sposobem

reklamowany jako 9600x9600dpi.

Skanujemy.

1. Układamy dokument skanowaną stroną na szklanej powierzchni.

2. Domykamy pokrywę skanera - ma ona dociskać dokument do szklanej powierzchni

skanującej.

3. Wciskany przycisk skanowania.

4. WzdłuŜ skanowanego dokumentu przesuwa się specjalna lampa. Światło odbija się

od powierzchni dokumentu i trafia do zestawu luster.

5. Lustra przekazują fale świetlne do soczewek.

6. Soczewka wysyła dane do CCD.

7. CCD rejestruje ładunki analogowe i kieruje je do przetwornika A-C.

8. Konwerter A-C zamienia napięcie na dane cyfrowe.

9. Dokument zapisywany jest w pamięci komputera.

Jaki duŜy będzie plik?

Skanujemy zdjęcie o wymiarach 10x12,5cm (4x5 cali) z rozdzielczością 150dpi.

(4''x150dpi) x (5''x150dpi) = 450 000 pikseli

Skanując zdjęcie w kolorze musimy uwzględnić kanały kolorów RGB:

450 000 pikseli x 3 bajty przestrzeni dyskowej = 1 350 000 bajtów = 1,35mb

Dlaczego zeskanowany obraz wydaje się taki duŜy na monitorze?

Związane jest to z moŜliwościami monitora. Na ekranie moŜna wyświetlić 72-75 punktów na cal,

dlatego obraz skanowany z rozdzielczością 150dpi będzie wydawał się 2 razy większy

niŜ na papierze.

Drukowanie

Po wydrukowaniu obrazek znowu będzie takiej samej wielkości jak przed skanowaniem,

poniewaŜ drukarka atramentowa bez problemu poradzi sobie z rozdzielczością 150dpi.

Bity.

Ilość bitów przekłada się na jakość skanowanego obrazu. Im więcej bitów tym większa dokładność.

Co to jest bit?

Podstawowa jednostka miary binarnej, reprezentowana przez 0 lub 1.

O co chodzi?

24-bitowy skaner pobiera 8 bitów z kaŜdego z 3 kanałów koloru (RGB).

Skanery 30-bitowe korzystają z gł ę bi koloru rzędu 10 bitów, a 36-bitowe rzędu 12 bitów.

Dzięki temu prawdopodobieństwo utraty danych zmniejsza się, obraz będzie wiernej

przekazany.

mgr inŜ. Alicja Pituła-Wilczyńska

Co to jest piksel?

KaŜdy obraz rastrowy (zdjęcia) składa się z siatki kolorowych punkcików – to właśnie są

piksele.

RGB – red-green-blue.

Kolory tworzone są przy uŜyciu 3 podstawowych barw: czerwonej, zielonej i niebieskiej.

Z ich połączenia powstają wszystkie pozostałe kolory. Są to "współrzędne" kolorów.

2 8 =256 - kaŜda współrzędna moŜe przyjmować wartość z zakresu 0-255.

Z tych trzech kolorów moŜe powstać ok. 16mln barw. NaleŜy pamiętać, Ŝe drukarka nie potrafi

ich wszystkich wydrukować. Tylko na monitorze moŜliwe jest wyświetlenie ich wszystkich.

Więcej na zajęciach z grafiki.

Do codziennych zastosowań, takich jak skanowanie i drukowanie zdjęć rozdzielczość 150-300dpi jest

wystarczająca.

Kiedy warto zwiększyć rozdzielczość skanowania?

Podczas skanowania obrazów czarno-białych.

Kiedy chcemy skanować z większą precyzją powiększając oryginalny dokument.

Planując zaawansowaną edycję skanowanej grafiki.

Je ś li naszym celem jest pozyskanie tekstu, najlepiej b ę dzie u Ŝ y ć rozdzielczo ś ci 300dpi oraz 2-

bitowej gł ę bi kolorów (czarno-biały obraz).

OCR - optyczne rozpoznawanie tekstu.

Programy OCR umoŜliwiają zamianę tekstu drukowanego na dokument tekstowy elektroniczny,

który moŜna edytować w dowolnym edytorze tekstowym.

Jak to się robi?

Proces rozpoznawania pisma jest podzielony na 4 etapy: wczytanie dokumentu do pamięci

komputera, podział dokumentu na obszary (zony) i rozpoznanie tekstu w obszarach (zonach),

korekcja tekstu oraz eksport odczytanych danych do zewnętrznych systemów.

1. Skanujemy obraz zawierający tekst. Skaner tworzy nam "zdjęcie" tekstu.

2. W programie do OCR otwieramy obrazek z zeskanowanym tekstem. MoŜe to być plik

graficzny, plik PDF lub obraz pobrany bezpośrednio ze skanera.

3. Wybieramy funkcję ROZPOZNAJ.

4. Eksportujemy rozpoznany tekst do wybranego programu (najczęściej edytora

tekstowego).

5. Zapisujemy nasz dokument na dysku komputera.

Współczesne programy OCR pozwalają na sprawdzanie poprawności pisowni w dokumencie,

szybką edycję tekstu, zmianę kroju czcionki, oznaczenie części rozpoznanej strony jako grafikę

i traktowanie jej jak obrazek umieszczony pomiędzy linijkami tekstu.

III. W YSZUKIWANIE I NFORMACJI TEKSTOWEJ ORAZ OPROGRAMOWANIA .

Mój komputer.

Podstawową zasadą zarządzania informacją tekstową na własnym komputerze jest zapisywanie

plików w sposób logiczny i łatwy do odszukania. Systemy operacyjne umoŜliwiają nam to dzięki

strukturze zapisywania pików w folderach, moŜliwości tworzenia opisów plików oraz

rozszerzonym nazwom plików, pozwalającym na dokładne nazwanie pliku.

Jeśli mimo wszystko „zgubimy” interesujące nas pliki naleŜy skorzystać z funkcji WYSZUKAJ.

W Microsoft Windows znajduje się ona w menu Start oraz jest dostępna w oknie Eksploratora

(ikona lupki). Po uruchomieniu funkcji mamy moŜliwość podania kryteriów wyszukiwania, dzięki

którym system odszuka interesujący nas plik.

Internet.

W celu wyszukania interesującej nas informacji musimy skorzystać z wyszukiwarki.

Wyszukiwarka to specjalny program, który przegląda za nas strony dostępne w wirtualnym

świecie.

mgr inŜ. Alicja Pituła-Wilczyńska

Oprogramowanie z sieci.

Szukając oprogramowania w Internecie naleŜy pamiętać, Ŝe nie wszystkie dostępne programy

moŜemy pobierać i uŜywać legalnie! Legalne programy posiadają licencje typu freeware lub open

source (oprogramowanie całkowicie darmowe) albo shareware lub trialware (oprogramowanie

do testów – moŜemy go uŜywać przez pewien wyznaczony okres czasu, po którym musimy

program usunąć z dysku lub wykupić na niego licencję). Istnieją równieŜ programy w wersji

demonstracyjnej (demo), moŜna ich uŜywać bezpłatnie, jednak mają one zablokowane niektóre

funkcje.

Wiele darmowych programów moŜna znaleźć przeglądając strony internetowe firm produkujących

oprogramowanie komputerowe. Takie firmy udostępniają bezpłatnie wersie próbne nowych

programów, a czasem równieŜ moŜna za darmo ściągnąć starsze wersje programów

komercyjnych. Zaletą korzystania ze stron producentów jest pewność, Ŝe ściągane programy są

wolne od wirusów i innych szkodliwych dla nas programów.

Alternatywą dla stron producentów są internetowe archiwa z darmowym oprogramowaniem. Są to

duŜe bazy programów. MoŜemy w nich znaleźć opis funkcji danego programu. Archiwa posiadają

wbudowane wyszukiwarki programów, mamy jednak równieŜ moŜliwość przeglądania

kontekstowego całej bazy.

Przykładami mogą być tutaj serwisy: www.thefreesite.com, www.zdnet.com,

www.download.com , www.tucows.com , www.dobreprogramy.pl , www.download.com , ...

IV. A RCHIWIZACJA PLIKÓW .

Kompresja danych.

Wadą dysków komputerowych jest to, Ŝe nie rosną w miarę naszych potrzeb. Dlatego właśnie

wymyślono programy pakujące, które zmniejszają rozmiar pliku na dysku komputera.

Kompresja danych polega na zmianie sposobu zapisu informacji w taki sposób, aby zmniejszyć

objętość zbioru, nie zmieniając przenoszonych informacji. Innymi słowy chodzi o wyraŜenie tego

samego zestawu informacji, lecz za pomocą mniejszej liczby bitów. Kompresja moŜe być

bezstratna (z postaci skompresowanej moŜna odzyskać identyczną postać pierwotną) oraz stratna

(w której pełne odzyskanie danych jest niemoŜliwe, jednak główne właściwości które nas interesują zostają

zachowane – dotyczy to głównie muzyki oraz grafiki) .

Skompresowane pliki mają najczęściej rozszerzenie ZIP lub RAR, jednak mogą się zdarzyć

równieŜ inne formaty, np. ACE. Format pliku zaleŜy od rodzaju uŜytej kompresji oraz programu

archiwizującego.

Pakery.

Pliki, nie tylko tekstowe, moŜna spakować uŜywając jednego z wielu dostępnych na rynku

programów. Aby spakować plik wystarczy uruchomić odpowiedni program i w nim wskazać plik,

który chcemy skompresować. MoŜemy wybrać stopień kompresji, czyli jak bardzo ma

się zmniejszyć nasz plik oraz czy chcemy archiwum (czyli spakowany plik) zabezpieczyć hasłem.

MoŜemy „schować” więcej niŜ jeden plik do archiwum.

Zaletą tworzenia archiwów jest moŜliwość podzielenia pliku lub grupy plików na mniejsze porcje,

tak aby moŜna było przenieść jeden duŜy plik na kilku dyskietkach. Taki podział plików

jest równieŜ przydatny, kiedy chcemy wysłać plik pocztą internetową, a jego rozmiar nie pozwala

nam na zrobienie tego bez spakowania i podziału pliku na mniejsze części.

Do najpopularniejszych naleŜą: 7-Zip , PowerArchiver , UltimateZip , ZipGenius , QuickZip , ArchiveXP ,

WinZIP

WinZIP, WinRAR

WinRAR, ArchiveExpert, FilZip, PicoZip, PowerZip, ZippHO, ZipWave, EnZip, ZipCentral.

mgr inŜ. Alicja Pituła-Wilczyńska

MoŜemy skorzystać z prostego wyszukiwanie, wpisując po prostu słowa-klucze do okna

wyszukiwarki, lub wybrać funkcję zaawansowanego przeszukiwania sieci. W przypadku

wyszukiwania zaawansowanego musimy zdefiniować odpowiednie kryteria.

Najpopularniejszą wyszukiwarką jest http://www.google.pl. Google posiada równieŜ moduł

przeszukiwania sieci pod kątem określonych typów plików lub określonej dziedziny

(np. przeszukuje wyłącznie portale edukacyjne). MoŜemy równieŜ zdefiniować w jakim języku

mają być szukane informacje.

WinZIP

WinRAR

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: