Zestaw 10
1.Wpływ zanieczyszczenia powietrza SO2 na organizmy żywe
SO2 stanowi główny składnik gazowych zanieczyszczeń powietrza stanowiąc pod tym względem substancję wskaźnikową. Głównym źródłem emisji SO2 jest spalanie paliw, u nas węgle kamiennego. Na l tone spalanego węgla przypada 20-30 kg SO2. Inne źrodła to procesy technologiczne w przemyśle i zasiarczone paliwa płynne. Wpływ: uszkodzenie drzewostanów zwłaszcza lasów iglastych, spadek przyrostu drzew. SO2jest gazem drażniącym drogi oddechowe, istnieje zależność miedzy stężeniem SO2 w powietrzu i występowaniem przewlekłych chorób układu oddechowego. Dopuszczalna wartość średnioroczna < 40ug/m3. Zapobieganie: zmiany w przemyśle energetycznym takie jak poprawa jakości węgla, modernizacja technik spalania, stosowanie filtrów odsiarczających
2.Organizacje i zadania monitoringu powietrza w Polsce.
3.Zagrożenie i ryzyko
Zagrożenie - potencjalna, zdefiniowana jakościowo możliwość spowodowania szkodliwego skutku zdrowotnego przez dany czynnik chemiczny. Ryzyko - prawdopodobieństwo wystąpienia określonych skutków zdrowotnych w wyniku narażenia na dany czynnik szkodliwy (wyrażone jako wartość liczbowa w przedziale od 0 do 1). Szacowanie ryzyka zdrowotnego jest procedurą oparta na naukowym, systematycznym, wieloetapowym postępowaniem umożliwiającym określenie skutków zdrowotnych u ludzi w wyniku narażenia na dany czynnik szkodliwy.
Procedura szacowania ryzyka: 1.Identyfikacja zagrożenia 2.Ocena zależności dawka-odpowiedz 3.Oszacowanie wielkości narażenia 4.Charakterystyka ryzyka
4. Skróty
NOEL - poziom nie wywołujący działania
NOAEL - poziom nie wywołujący
efektów szkodliwych
LOAEL - najniższy obserwowany poziom działania szkodliwego
LC50 - stężenie śmiertelne
5. Choroby środowiskowe: a. niska masa urodzeniowa b. wady wrodzone c. Poronienia samoistne d. anemia aplastyczna e. astma u dzieci f. zapalenie skóry i dermatozy g. rak skóry h. czerniak złośliwy i. rak płuc j. rak pęcherza moczowego k. pierwotny rak wątroby
6.Związki zanieczyszczające powietrze:
• SO2 - jw.
•NO, NO2 - spaliny samochodowe, przemysł energetyczny, paleniska lokalne; wpływ na powstawanie kwaśnych deszczy, działanie drażniące na drogi oddechowe.
•O3
•Benzen
•Metale ciężkie
•Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne - WWA (antracen, benzo/a/piren, fluoranten, piren) - powstają podczas niecałkowitego spalania węgla, oleju, gazu i innych substancji organicznych - spaliny samochodowe, przemysł chemiczny i petrochemiczny, paleniska komunalne. Związek z powstawaniem nowotworów.
•Niemetanowe lotne związki organiczne (NMLZO)
•CO - niecałkowite spalanie nośników energii - szczególnie niebezpieczne w środowisku wewnętrznym (kuchenne i grzewcze urządzenia domowe). Stężenie tego gazu jest ściśle zmazane z intensywnością ruchu samochodowego i warunkami pogodowymi (tunele, garaże, stacje benzynowe, kotłownie, zakłady przemysłowe), jest najczęstszą przyczyną śmiertelnych zatruć.
•Fluor i jego związki - hutnictwo, nawozy sztuczne.
•Dioksyny
•Polichlorowane dwufenyle (PCB) furany. ksyleny
Zapylenie: PM 10 um, 5 um, 2,5 um
7. Czynniki decydujące o obciążeniu pracą:
A. obciążenie wysiłkiem fizycznym
wysiłek energetyczny; monotonność wykonywanych ruchów; statyczne napięcie mięśni
B. wysiłek neuropsychiczny
C. czynniki fizyczne i chemiczne (substancje toksyczne)
8.System ochrony zdrowia pracujących:
-technologia produkcji
-higiena pracy
-fizjologia pracy i ergonomia
-psychologia i socjologia pracy
-medycyna pracy
-inspekcja sanitarna
bombelspec