NAGRYWAMY PIERWSZE DEMO.pdf

TECHNOLOGIA

Nagrywamy pierwsze demo

Piotr Przelazy

Wiele zespoów po zagraniu kilku

lokalnych koncertów chce nagra

swoje pierwsze demo. Niektóre z nich

udaj si do profesjonalnych stu-

diów nagra, ale jest wcale niemaa

grupach tych, które postanawiaj

samodzielnie zarejestrowa taki

materia. To wanie dla nich powsta

ten artyku, w którym postaram si

opisa jak nagra demo, gdy do

dyspozycji mamy gara albo piwnic

i bardzo ograniczony budet.

towania naszego pomieszcze-

nia (a najlepiej pomieszczeń)

do nagrywania. Nie ma tutaj oczywi-

ście mowy o profesjonalnej adaptacji

akustycznej. Jeżeli jest taka możliwość

możemy wygłuszyć nasze pomiesz-

czenie np. kocami, wykładzinami

lub innymi materiałami pochłaniają-

cymi dźwięk, co w pewnym zakresie

poprawi jego akustykę. Można też spró-

bować wykleić pomieszczenie słynnymi

już, wykonanymi z masy papierowej

wytłoczkami służącymi do transportu

jajek, ale trzeba wiedzieć, że nie są to

ustroje akustyczne o idealnej charakte-

rystyce i jak każde rozwiązania amator-

skie mają swoje wady. W każdym razie

na potrzeby nagrania demo w zupeł-

ności wystarczą. Warto zadbać o „ścię-

cie” narożników pomieszczenia m.in.

za pomocą wytłoczek przyklejonych

pod kątem. Dobrze gdy mamy do dys-

pozycji dwa pomieszczenia znajdujące

się w pewnej odległości od siebie (np.

oddzielone trzecim pomieszczeniem).

Jedno z nich stanie się naszą zaimpro-

wizowaną reżyserką, gdzie umieścimy

sprzęt nagrywający. Poprzez izolację

tych pomieszczeń nie będzie tak bar-

dzo słychać grających instrumentów, co

poprawi znacznie komfort pracy realiza-

tora i całego zespołu.

Ustawienie mikro-

fonu wzgldem du-

ego bbna w zesta-

wie perkusyjnym ma

krytyczne znacze-

nie dla uzyskanego

brzmienia. Czym bli-

ej tylnej membra-

ny, tym dwik ma

wicej tzw. kliku.

Wysuwanie mikro-

fonu z bbna spra-

wia, e w dwiku

pojawia si wicej

buczcych, niskich

tonów.

miksera. Musi posiadać minimum 8,

a najlepiej 16 wejść mikrofonowych.

Przyda się zasilanie fantomowe przy-

najmniej w kilku kanałach, 3-pasmowa

korekcja w każdym z wejść, wyjście na

słuchawki i możliwość łączenia kana-

łów w grupy. Będziemy potrzebować

kilku mikrofonów dynamicznych (mogą

być najtańsze Shure C606 lub lepiej

SM57), przynajmniej dwóch małomem-

branowych mikrofonów pojemnościo-

wych (tzw. paluszków) i jednego wiel-

komembranowego mikrofonu pojemno-

ściowego do nagrania wokalu (np. MXL

770/990, AKG Percepcion 100/200).

Jeśli mamy dostęp do dwóch lub trzech

mikrofonów wielkomembranowych,

wówczas będziemy mogli z nich skorzy-

stać do nagrania wzmacniaczy gitaro-

wych lub stopy zestawu perkusyjnego.

Karta muzyczna to kwestia zasobno-

ści naszego portfela. Możemy kupić tań-

szą (Creative SoundBlaster Live, Audigy)

lub nieco droższą (np. E-mu 0404).

Nasze demo możemy zarejestrować rów-

nież na wieloślad cyfrowy, jednak cena

takich urządzeń jest niemała, a moż-

liwości edycji ścieżek, w porównaniu

do edytorów komputerowych, ograni-

czone. Zaletą rejestratorów sprzętowych

jest jednak ich mobilność, niezawod-

ność oraz fakt, że wszystkie elementy

potrzebne do nagrania (mikser, proce-

sory, rejestrator, edytor) znajdują się

w jednej obudowie.

Będziemy też potrzebować kabli

łączących studio z reżyserką. Mogą to

być kable indywidualne lub tzw. kabel

wieloparowy (multicore, który wypoży-

czymy od lokalnej firmy nagłośnienio-

wej) – im więcej kanałów tym lepiej. Nie

można zapomnieć o kilku parach słu-

chawek oraz głośników do odsłuchu

nagrywanego materiału, ustawienia

Sprzt

Nawet do nagrania najprostszego

dema będziemy potrzebowali całkiem

pokaźnego zestawu sprzętu. Podstawą

będzie mikser, mikrofony i kompu-

ter z dobrą kartą muzyczną lub reje-

strator wielościeżkowy. Zacznijmy od

122

Estrada i Studio • padziernik 2007

P owinniśmy zacząć od przygo-

barw i proporcji poszczególnych ście-

żek. Najlepiej jeśli są to monitory prze-

znaczone do pracy studyjnej, ale na

potrzeby naszego pierwszego demo

można wykorzystać zwykłe domowe

zestawy hi-fi. Koniecznie należy zaopa-

trzyć się w odpowiednią ilość kabli

połączeniowych oraz statywów mikro-

fonowych (rzecz często bagatelizowana,

ale niesłychanie istotna!).

Do uj wzmacnia-

czy gitarowych sto-

suje si na ogó

mikrofony dyna-

miczne. Pozycja mi-

krofonu wzgldem

membrany w znacz-

nej mierze decyduje

o finalnym brzmie-

niu gitary w na-

graniu. Czym bli-

ej zewntrznej cz-

ci membrany, tym

dwik bardziej su-

chy, precyzyjny,

ostrzejszy. Czym

bliej rodka mem-

brany, tym dwik

gbszy, bardziej

zdecydowany. Nie

bez znaczenia jest

te kt pod jakim

mikrofon ustawio-

ny jest wzgldem

membrany. Warto

poeksperymento-

wa z ustawieniem,

by uzyska brzmie-

nie takie, jakiego

oczekujemy.

Ustawienia

Na początek zajmiemy się podłą-

czeniem tego wszystkiego co zgroma-

dziliśmy. Wszystkie mikrofony jakich

będziemy używać w danym momen-

cie (o tym potem) wpinamy w odpo-

wiedniej kolejności do miksera – bez-

pośrednio lub za pomocą kabla wielo-

parowego. Jeżeli nasz mikser posiada

wyjścia Rec-Out lub Tape-Out, to pod-

pinamy do nich wejścia liniowe (Line

In L/R) w karcie muzycznej; jeśli nie, to

używamy wyjść Main-Out. Słuchawki

dla realizatora włączamy do miksera

korzystając z gniazda Phones. Monitory

odsłuchowe lub wzmacniacz zasila-

jący nasze głośniki hi-fi podłączamy do

wyjścia oznaczonego najczęściej jako

Monitor lub Control Room.

Teraz pora na omikrofonowanie

instrumentów – zaczniemy od perku-

sji. Najprościej i najtaniej będzie omi-

krofonować perkusję wykorzystując

trzy mikrofony. W tym celu używamy

dwóch mikrofonów pojemnościowych

(paluszków) jako overheadów (mikro-

fonów umieszczonych nad perkusją)

i mikrofonu dynamicznego do stopy

(najlepiej użyć specjalistycznego mikro-

fonu do stopy; możemy również zasto-

sować mikrofon pojemnościowy, jednak

wtedy musimy włączyć tłumik -10 dB,

ponieważ mikrofon tego typu jest bar-

dziej czuły od dynamicznego i może

powodować przesterowania sygnału).

Overheady umieszczamy wysoko nad

perkusją, tak aby zebrały nam wszyst-

kie bębny i blachy (robimy to metodą

prób i błędów), jeden ustawiamy po pra-

wej, a drugi po lewej stronie perkusji. Na

mikserze możemy lewy overhead umie-

ścić w lewej panoramie, a prawy w pra-

wej. Mikrofon do stopy umieszczamy

przed bębnem basowym lub, jeśli mamy

wyciętą dziurę we frontowej membra-

nie, to w jego wnętrzu. Ustawienie

mikrofonu dobieramy eksperymental-

nie pamiętając, iż pozycja bliżej mem-

brany, w którą uderza bijak, daje dźwięk

z większym „klikiem”, a większe odda-

lenie mikrofonu od tejże membrany

daje dźwięk z większą zawartością

dołu. W kanale, do którego podłączamy

mikrofon do stopy, warto zastosować

odpowiednią korekcję podbijając zakres

niskich częstotliwości (ok. 70 Hz) oraz

delikatnie w górze pasma (ok. 12 kHz).

Jeśli posiadamy więcej mikrofonów

dynamicznych to umieszczamy po jed-

nym na każdy kocioł i jeden na wer-

bel. Przy takim ustawieniu w pano-

ramie możemy umieścić kotły, a na

overheadach możemy włączyć filtr dol-

nozaporowy, o ile taki posiadamy

w mikserze.

Kolejną kwestią będzie omikrofono-

wanie wzmacniaczy gitarowych. W tym

celu możemy użyć mikrofonu dynamicz-

nego, ustawiając go w odległości ok.

10 cm od głośnika. Brzmienie możemy

zmieniać przesuwając minimalnie

mikrofon w kierunku środka głośnika

lub jego krawędzi. Musimy pamiętać, że

nawet mały ruch może znacząco wpły-

nąć na brzmienie. Możemy jednocze-

śnie podłączyć gitarę liniowo (wyjściem

z pieca) na drugi kanał i ustawiając pro-

porcje między tymi kanałami ustalić

pożądaną barwę gitary.

Gitarę basową można nagrać na kilka

sposobów. Pierwszy z nich i najprost-

szy to nagranie basu liniowo z wyj-

ścia z pieca (podpinamy je do miksera);

możemy dodatkowo ustawić barwę regu-

lując ją korektorem wbudowanym we

wzmacniacz. Drugi sposób to nagranie

basu liniowo przez sam mikser. Wtedy

podłączamy bas prosto do miksera

i ustawiamy barwę korektorem na mik-

serze. Ostatni sposób to nagranie basu

mikrofonem, jednak wtedy będzie nam

potrzebny specjalny mikrofon do nagry-

wania niskoczęstotliwościowych źródeł

dźwięku (np. AKG D112 czy – z tańszych

Przykad omikrofo-

nowanego zestawu

perkusyjnego, go-

towego do nagry-

wania. W tym wy-

padku zastosowano

osiem mikrofonów:

dwa maomembra-

nowe pojemnocio-

we overhead, kolej-

ny mikrofon pojem-

nociowy do hi-hatu,

cztery dynamiczne

do werbla i tomów

oraz dynamiczny do

stopy.

Estrada i Studio • padziernik 2007

123

TECHNOLOGIA

Nagrywamy pierwsze demo

rozwiązań – img Stage Line DM-44B).

Pozostały proces nagrywania wygląda

tak jak nagrywanie z pieca gitarowego.

Instrumenty klawiszowe nagry-

wamy liniowo (przez mikser lub bezpo-

średnio przez kartę muzyczną) koniecz-

nie w stereo. Nagrywając instrumenty

typu dzwonki czy ksylofony używamy

mikrofonów pojemnościowych, najlepiej

dwóch, umieszczając je w panoramie.

Wokal nagrywamy dobrym mikrofo-

nem pojemnościowym przeznaczonym

do tego celu. Jeśli nie posiadamy tako-

wego, to w ostateczności możemy użyć

mikrofonu dynamicznego licząc się jed-

nak z tym, że efekt nie będzie już tak

spektakularny jak w przypadku mikro-

fonu pojemnościowego.

Nagrywanie

W opisanej metodzie nagrywamy

utwór metodą kolejnych podejść

i w następującej kolejności: perku-

sja, bas, gitara, klawisze, instrumenty

dodatkowe. Wokal warto nagrać tuż po

gitarach, dzięki czemu unikniemy zmę-

czenia wokalisty i realizatora, co nie

pozostaje bez wpływu na jakość nagra-

nego materiału. Zawsze jest lepiej, gdy

najważniejsze partie nagrywane są

z tzw. „świeżym uchem”. Nagrywanie

wokali na sam koniec wielogodzinnej

sesji, gdy wszyscy są już znużeni i zmę-

czeni sprawia, że wiele szczegółów

uchodzi naszej uwadze, a i samo wyko-

nanie jest dalekie od doskonałości.

Nagrywanie perkusji zaczniemy od

ustawienia poziomu głośności każdego

z mikrofonów. Niezależnie od ich liczby

musimy tę czynność zrobić na słuch.

Następną czynnością będzie korekcja,

a ponieważ przy tej metodzie nagrywa-

nia ingerencja w korekcję na każdym

kanale będzie niemożliwa, to musimy

tę czynność przeprowadzić dokład-

nie. Na każdym kanale obcinamy lub

podbijamy częstotliwości w taki spo-

sób, aby uzyskać pożądane brzmienie.

Gdy zakończymy korekcję i ustawia-

nie poziomów, wówczas możemy zacząć

nagrywać. Jeśli chcemy nagrać perkusję

w jednym i równym tempie, warto włą-

czyć metronom w sekwencerze i podać

go perkusiście do słuchawek.

Możemy nagrać na jedną ścieżkę

perkusję z basem. W tym celu podłą-

czamy do miksera bas i ustawiamy

jego głośność względem poziomu gło-

śności perkusji. Musimy jednak pamię-

tać, aby dokładnie przeprowadzić pro-

ces miksowania oraz korekcji, ponie-

waż po nagraniu ingerencja w elementy

brzmienia będzie niemożliwa. Jeżeli

Do nagrywania mo-

emy wykorzysta

w peni funkcjonal-

ne demo wietnego

programu Reaper,

który bez opat mo-

na pobra ze stro-

ny www.reaper.fm .

To funkcjonalne na-

rzdzie pozwala nie

tylko na nagrywa-

nie, edycj i mikso-

wanie cieek au-

dio, ale równie na

nagrywanie i edycj

cieek MIDI, z cze-

go moemy skorzy-

sta, jeli w naszej

muzyce du rol

odgrywaj partie in-

strumentów elektro-

nicznych.

zdecydujemy się nagrać bas oddzielnie,

to nagrywamy go na następną ścieżkę

w sekwencerze. Basista podczas nagry-

wania będzie słyszał perkusję w swoich

słuchawkach.

Gdy nagramy bas, wówczas przycho-

dzi pora na gitarę. Jeśli mamy więcej niż

jedną gitarę, to najpierw nagrywamy gi-

tarę rytmiczną, a później solową. Każdą

z gitar nagrywamy na oddzielne ścieżki.

Instrumenty klawiszowe, przeszka-

dzajki itp. nagrywamy na sam koniec.

Klawisze możemy nagrać przez mik-

ser, bezpośrednio przez kartę muzycz-

ną lub wręcz przez wejście MIDI w kar-

cie dźwiękowej (wówczas odpowiednie

barwy dobierzemy już w sekwencerze

korzystając z instrumentów wirtual-

nych). Bongosy, dzwonki itp. możemy

nagrać na dwa mikrofony (jeden nagry-

wa lewą, a drugi prawą stronę zestawu),

a następnie rozstawić je w panoramie

na mikserze. Potem możemy wprowa-

dzić lekką korekcję z pomocą regulato-

rów EQ.

wnie na

y s

wa lewą,

a n a s t ę p n

na mikser

dzić lekką

rów EQ.

asz ej

rol

parti

rt e in-

elek

lek tro-

Wokal

Wokal, jak już wspomniano wyżej,

nagrywamy mikrofonem pojemno-

ściowym o charakterystyce kar-

dioidalnej lub – w ostateczności

– mikrofonem dynamicznym.

Jeśli używamy mikrofonu

pojemnościowego, musimy

pamiętać o włączeniu zasila-

nia fantomowego (Phantom)

w mikserze, ponieważ więk-

szość takich mikrofonów nie

posiada własnego zasilania. Jeśli

wokalista nagrywa na mikrofo-

nie dynamicznym, to pozostaje nam

tylko proces korekcji. Możemy również

nagrać wokal bez korekcji, a następ-

nie wprowadzić ją po nagraniu. W przy-

padku mikrofonu pojemnościowego

wykonawca powinien śpiewać w odle-

głości ok. 10 cm od mikrofonu, starając

al, ja

wam

wym

oidal

mik

eśli

poje

pam

nia

w m

zość

siad

kalis

ynam

roces

oka

wad

ikro

wca p

Mikrofon do nagra

wokalu powinien

by wielkomem-

branowym mikrofo-

nem pojemnocio-

wym o charakte-

rystyce nerkowej.

Niezbdne podczas

nagrywania bd:

solidny statyw oraz

tzw. pop-filtr (filtr

przeciwpodmu-

chowy).

J J

pos

wok

nie dy

tylko pro

nagrać wo

nie wprow

padku mi

wykonaw

głości ok.

124

Estrada i Studio • padziernik 2007

strad

wa lewą, a dr

nie r

rze.

ą ko

I, z cze-

skorzy-

nasz

i ed

e ycj

Wokal

Woka

nagryw

ściow

dio

–

E E

się nie zmieniać tego dystansu. Warto

jest zastosować pop-filtr, którego zada-

niem jest wytłumienie zgłosek wybu-

chowych typu p, b, d itp. Pamiętajmy,

aby wokalista przed nagraniem dobrze

się rozgrzał, lecz nie zmęczył. Dzięki

temu nagranie pójdzie sprawnie i przy-

niesie dobry efekt.

60 do 80 Hz, a jej atak mieści

się między 2,5 a 4 kHz. Jeśli

chcemy poprawić głębię wer-

bla, wówczas podbijamy czę-

stotliwości 100-250 Hz. W celu

pogłębienia brzmienia gitary

elektrycznej możemy pod-

bić nieco okolice 250 Hz.

Przy wokalu warto odro-

binę podbić częstotliwości

120 Hz i 5 kHz. Aby uzy-

skać gładki wokal stosu-

jemy efekt typu de-esser,

który łagodzi głoski

syczące.

Następną czyn-

nością będzie

nanoszenie efek-

tów na poszcze-

gólne ścieżki. W odniesieniu do perku-

sji warto zastosować bardzo małą ilość

pogłosu (reverb) o charakterystyce typu

room (np. snare room). Gitarę basową

warto nieco skompresować za pomocą

płytko działającego kompresora. Gitary

elektryczne zazwyczaj nagrywamy już

z efektami, lecz w celu poprawienia

brzmienia możemy dodatkowo zastoso-

wać specjalne wtyczki przeznaczone do

gitar (Guitar Rig, Amplitube itp.) oraz

reverb lub delay, w zależności od upodo-

bań gitarzysty.

Najtrudniejszą ścieżką w miksie za-

zwyczaj jest wokal, więc gdy nie mamy

głębokiej wiedzy na temat jego realiza-

cji powinniśmy zdać się na rozwiąza-

nia fabryczne. Szereg wtyczek progra-

mowych służących do masteringu (np.

PSP Vintage Warmer, Izotope Ozone)

ma programy przystosowane do obrób-

ki wokalu. Sprawdźmy ich działanie

w praktyce cały czas pamiętając, że naj-

ważniejsze w wokalu jest to, by po pro-

stu nie przedobrzyć. Na wokalu stosuje-

my też, w zależności od potrzeb, subtel-

ny efekt pogłos lub delay.

Ostatnią czynnością będzie korek-

cja całego miksu, którą rozpoczniemy

od dolnych częstotliwości. Jeśli chcemy,

aby cały miks był nieco bardziej basowy

i ciepły, to powinniśmy podbić często-

tliwości w zakresie 60-80 Hz. Musimy

jednak pamiętać, aby to robić bardzo

ostrożnie i cały czas porównując efekt

przed korekcją z efektem po korek-

cji. Jeśli o tym zapomnimy, wówczas

nasz słuch bardzo szybko przyzwy-

czai się do nowego brzmienia i stracimy

punkt odniesienia dla naszych poczy-

nań. Warto nieco obciąć częstotliwo-

ści 500-800 Hz, co powinno korzyst-

nie wpłynąć na brzmienie stopy i dodać

niewielkiej głębi całemu miksowi.

ści

kHz. Jeśli

głębię wer-

ijamy czę-

0 Hz. W celu

enia gitary

my pod-

50 Hz.

odro-

tliwości

y uzy-

stosu-

-esser,

prawić g

, wówczas podb

tliwości 100-250

ębienia brzmie

ycznej możem

co okolice 25

kalu warto

bić częstotl

kHz. Aby

wokal s

pu de-

głosk

Miksowanie i mastering

Jeżeli nie współpracujemy z profesjo-

nalnym realizatorem dźwięku to pro-

ces miksu i masteringu musimy wyko-

nać sami. Punktem wyjścia jest wie-

lośladowa sesja, którą stworzyliśmy

podczas nagrań poszczególnych instru-

mentów. Na początku edytujemy każdą

ze ścieżek, usuwając z nich niechciane

dźwięki (np. używając funkcji Silence

lub Mute). Głośność zbyt cicho nagra-

nych ścieżek możemy zwiększyć uży-

wając funkcji normalizacji (Normalize)

tak, aby poziom szczytowy wyniósł

maksymalnie -1 dB. Należy jednak do

tej czynności podchodzić z dużą ostroż-

nością, ponieważ automatyczne zwięk-

szanie głośności wszystkich ścieżek

może w efekcie spowodować utratę

dynamiki całego nagrania. Ważne jest,

by każda ze ścieżek była jak najlepiej

nagrana, tak by nie trzeba było głę-

boko ingerować w jej głośność na pozio-

mie miksu.

Kolejnym etapem procesu mikso-

wania jest dobór proporcji, czyli wza-

jemnej głośności każdej ze ścieżek.

Przełączamy nasz sekwencer na widok

miksera, włączamy odtwarzanie i tłu-

mikami ustawiamy każdą ze ścieżek

na odpowiednim poziomie głośności.

Ważne jest, aby każda ze ścieżek była

słyszalna oraz nie zlewała się z innymi

(była selektywna). W tym celu możemy

posłużyć się panoramą oraz korekcją

w kanałach. Jeśli w utworze występują

dwie gitary, to warto rozważyć rozłoże-

nie ich w panoramie, co da dużo lepszy

efekt brzmieniowy (rozkładanie w pano-

ramie oznacza, że na jednej z gitar usta-

wiamy regulator panoramy skrajnie

w lewo, a na drugiej skrajnie w prawo).

Tak samo możemy postąpić z klawi-

szami, chórkami itp., choć przy roz-

kładaniu poszczególnych elementów

w panoramie należy zachować umiar,

by uniknąć efektu „rozbicia” nagrania

na dwa kanały.

Teraz zajmiemy się korekcją. Aby

podbić dół w gitarze basowej należy

wzmocnić częstotliwości w zakresie

60-80 Hz. Jeśli chcemy uzyskać meta-

liczne brzmienie, to podbijamy zakres

powyżej 3 kHz. Stopa swój dół ma przy

Jeśli gitary w naszym miksie są zbyt

oddalone, wówczas należy je przybli-

żyć poprzez podbicie częstotliwości od

1 do 2 kHz, zwracając jednocześnie

uwagę, czy nie wpłynie to niekorzyst-

nie na wokal. Jeśli chcemy uwypuklić

klik stopy i atak na kotłach oraz wer-

blu, wówczas lekko podnosimy poziom

8-10 kHz, także zwracając uwagę, czy

nie spowoduje to niekorzystnych zmian

w wokalu. Pozostałe częstotliwości

warto zostawić w spokoju, a jeśli już

chcemy je zmienić, to należy to robić

bardzo delikatnie – zbyt duże zmiany

mogą zepsuć nasz miks.

Mastering jest końcowym procesem,

którego głównym celem jest usunię-

cie błędów brzmieniowych, przydźwię-

ków itp. Pamiętajmy, że dobrze przepro-

wadzony miks może nawet wykluczyć

potrzebę masteringu. Przeprowadzając

mastering warto korzystać również ze

słuchawek, które pomogą nam wykryć

niuanse brzmieniowe niesłyszalne na

głośnikach. Po zakończeniu masteringu

należy odsłuchać nasze dzieło na wielu

różnych odtwarzaczach oraz przetwor-

nikach (wieża hi-fi, MP3 player, boom-

box, kino domowe), dzięki czemu zoba-

czymy jak nasz miks brzmi w różnych

sytuacjach oraz jak będzie odbierany

przez innych słuchaczy.

dnies

wać bardzo małą ilość

charakterystyce typu

om). Gitarę basową

presować za pomocą

o kompresora. Gitary

czaj nagrywamy już

celu poprawienia

y dodatkowo zastoso-

czki przeznaczone do

Amplitube itp.) oraz

zależności od upodo-

esieniu do perku-

ardzo małą ilość

kterysty

Do poczenia na-

szego zaimprowizo-

wanego studia i re-

yserki bdziemy

potrzebowali wie-

lu dugich kabli lub,

co jest znacznie lep-

szym rozwiza-

niem, kabla wielo-

parowego z jednej

strony zakoczone-

go tzw. stage bo-

xem, a z drugiej wty-

kami, które czymy

z mikserem. Z uwa-

gi na spory koszt

tego typu sprz-

tu bdziemy raczej

musieli wypoyczy

go od zaprzyjanio-

nej firmy nagonie-

niowej.

cieżką w miksie za-

l, więc gdy nie mamy

atematjegorealiza-

Uwagi

Proces nagrywania warto przeprowa-

dzać powoli i bezstresowo; sprzęt usta-

wiamy i stroimy bez pośpiechu. Podczas

nagrywania oraz miksowania warto

robić sobie przerwy, przy tym drugim

nawet kilkudniowe, dzięki czemu nasz

słuch nie będzie zmęczony i będziemy

mieli świeże spojrzenie na nasz mate-

riał. Skończone nagranie można pod-

dać obróbce dynamicznej mającej na

celu zwiększenie jego głośności. W tym

wypadku zalecana jest jednak duża

ostrożność, gdyż bardzo łatwo można

sprawić, że nasze nagranie, choć głośne

i nasycone, straci najważniejszą cechę

nagrania demo – czytelność.

E i S

Estrada i Studio • padziernik 2007

125

atak mieści

kHz. J

miksie są zbyt

as należy je przybli-

ez podbicie częstotliwości od

do 2 kHz, zwracając jednocześnie

uwagę, czy nie wpłynie to niekorzyst-

nie na wokal. Jeśli chcemy uwypuklić

klik stopy i atak na kotłach oraz wer-

blu, wówczas lekko podnosimy poziom

8-10 kHz, także zwracając uwagę, czy

nie spowoduje to niekorzystnych zmian

w wokalu. Pozostałe częstotliwości

warto zostawić w spokoju, a jeśli już

chcemy je zmienić, to należy to robić

bardzo delikatnie – zbyt duże zmiany

mogą zepsuć nasz miks.

Mastering jest końcowym procesem,

którego głównym celem jest usunię-

cie błędów brzmieniowych, przydźwię-

ków itp. Pamiętajmy, że dobrze przepro-

wadzony miks może nawet wykluczyć

potrzebę masteringu. Przeprowadzając

mastering warto korzystać również ze

Jeśli gitary w naszym miksie

oddalone, wówczas nal

żyć poprzez podb

1 do 2 k

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: