STRATEGIE NAGRYWANIA 3 - MIKSOWANIE GOTOWEGO MATERIAŁU.pdf - STUDIO DOMOWE-NAGRYWANIE i NAGŁAŚNIANIE - znajomy59

TECHNOLOGIA Strategie nagrywania (3)

Strategie nagrywania (3)

Miksowanie gotowego materia³u

Grzegorz Bryg

Nadesz³a chwila, aby stworzyæ miks.

Mamy do dyspozycji œcie¿kê stopy, werbla,

talerzy, gitary basowej, prowadz¹cej, solo-

wej oraz wokale.

Przypomnijmy, że działamy z myślą o muzyce

rockowej (punk, hard, metal, ewentualnie grunge,

blues) i zastosujemy specyficzne metody, niemniej

nie można zapominać o kilku sprawach ogólnych:

• Korekcja powinna być stosowana z umiarem.

Obcinanie, a szczególnie podbijanie, nie powin-

no przekraczać kilku decybeli, a jeśli konieczne

będzie głębokie (np. 15dB) obcięcie danego pa-

sma, to obszar działania korektora (szerokość

pasma) powinien być jak najwęższy.

• Kompresja również umiarkowana. Nie powin-

no być słychać jej działania, a jedynie jej efek-

ty i to nie bardziej, niż to konieczne. Dotyczy

to zarówno obróbki indywidualnej, jak i gru-

powej oraz całościowej.

• Pogłosy mają służyć tworzeniu przestrzeni na-

grania i wyznaczaniu planów instrumentów,

nie zaś sztucznemu budowaniu jazgotu mniej-

szych lub większych pomieszczeń.

• Poziomy wyjściowe sygnału na wyjściach wty-

czek programowych powinny być jak najwyższe.

Oczywiście ogólną zasadą jest też zachowanie

pewnych dominujących zakresów częstotliwości

dla poszczególnych instrumentów. Podyktowane

jest to chęcią utrzymania selektywności miksu,

czyli odrębności, łatwości wsłuchania się w każ-

dą ścieżkę z osobna. W ostrej muzyce ważne jest,

aby całość dawała jednego, solidnego „kopa”

– szczególnie w akcentach rytmicznych. W tym

celu trzeba umiejętnie scalić brzmieniowo instru-

menty i problem w tym, aby nie odbyło się to

znacznym kosztem selektywności. Niewykluczo-

ne więc, że trzeba będzie pójść na kompromis.

Zaczniemy jednak od uwag dotyczących ob-

róbki pojedynczej ścieżki. Proponuję kolejność

„od dołu do góry”.

Przyk³adowe ustawienia kompresji talerzy. Wymagaj¹cy kompresji hi-hat osi¹ga poziom -40dB. Powy¿ej tego poziomu pracuj¹ ta-

lerze akcentowe. Ich dynamika w tym zakresie pozostaje nietkniêta.

– tego typu dźwięk stopy w połączeniu z rocko-

wym łamanym rytmem i przesterowanymi gita-

rami da z pewnością efekt mało interesujący. Aby

stwierdzić czy i jak bardzo obetniemy odpowied-

nią częstotliwość, należy najpierw wstępnie usta-

wić poziomy instrumentów przy cichym odsłu-

chu, z niezbyt głośnym poziomem stopy. Następ-

nie głośno odsłuchajmy miks. Jeśli na odsłuchu

wszelkie korektory, kontury i inne maxbassy są

wyzerowane, a mimo to dźwięk stopy chce rozsa-

dzić głośniki, przy czym reszta instrumentów

wcale nie kwapi się do aż takiego hałasowania

– jest to sygnał, by obciąć zakres rzędu 60-90Hz.

Można też lekko podbić część pasma typowo gita-

rowego – ok. 2-3kHz – dla pozornego wzmocnie-

nia ataku całości (równolegle należałoby wtedy

obciąć pasmo 500-1000Hz).

Jeśli chodzi o wielki bęben, to ciekawy rezultat

można osiągnąć poprzez efekt delay. Otóż dobre

opóźnienie wynosi ok. 10-15ms, przy czym to

właśnie opóźnienie powinno stać się dźwiękiem

głośniejszym, podstawowym, zaś dźwięk orygi-

nalny, wcześniejszy, winien być cichszy (na po-

ziomie ok. 20%). Da to efekt swoistego rozma-

chu, którego w samplach brakuje, a przy okazji

może pomóc w stworzeniu feelingu rytmicznego.

Pogłos dla stopy winien być symboliczny.

nym”. Uważać trzeba natomiast na częstotliwo-

ści wyższe – 2,5 do 8kHz, by werbel nie narzucał

sprężyn zamiast właściwego uderzenia.

Dla poprawy feelingu korzystne może okazać

się przesunięcie ścieżki werbla w czasie o jakieś

10-20ms w kierunku początku, jednak zależy to

od konkretnego sampla. Pogłos werbla powinien

być stosunkowo mocny.

Talerze

Talerze są nieco trudniejszym elementem do

obróbki. To swego rodzaju paradoks – nikt ich

bezpośrednio nie słucha, a tymczasem to one

w znaczącym stopniu decydują o pięknie

brzmienia utworu i nie wolno ich lekceważyć.

Talerze często wymagają kompresji. Jednak

talerze akcentowe (crash) mogą potrzebować

skompresowania mniejszego, niż – na przykład

– zamknięty hi-hat, który przecież jest na niż-

szym poziomie głośności obiektywnej. Zwykła

jego kompresja pociągnie za sobą co najmniej

taką samą kompresję głośnych talerzy. Aby

uporać się z tym problemem trzeba użyć kom-

presora, który zaingeruje jedynie w zakres dy-

namiki odpowiadający hi-hatowi, natomiast

poziom wyższy pozostawi obniżony lecz nie

zniekształcony, bądź zniekształcony w mniej-

szym stopniu. Pomoże nam w tym plug-in

Waves Compressor C1 z ustawieniami pokaza-

nymi na rysunku 1 .

W przypadku korekcji najmniej potrzebujemy

zakresu dolnego środka 300-800Hz. Należy

zwrócić uwagę na pasmo niższe (80-125Hz) je-

śli na ścieżce talerzy znajdują się również

tom-tomy, czyli przejściówki oraz kotły.

Stopa (du¿y bêben)

Trzeba zwrócić uwagę na intensywność dolne-

go pasma w stosunku do częstotliwości wyż-

szych. Wszystko rzecz jasna zależy od tego jak

przedstawia się sprawa brzmienia oryginalnego.

Doświadczenie uczy, że znakomita większość do-

brych sampli zawiera albo odpowiednią, albo

nadmierną ilość dołu do naszych celów, rzadko

natomiast zbyt małą. W związku z tym koniecz-

ne może się okazać obcięcie dołu, by uderzenie

nie przypominało dyskotekowego dudnienia

Werbel

Podstawowy zakres jego częstotliwości to

200-250Hz. Dla rocka lżejszego (takiego jak Blon-

die, Billy Idol, The Cult) pasmo to lepiej się spraw-

dza jako mocniejsze, niż dla odmian cięższych

(Nirvana, O.N.A.). Podbicie 600-700Hz w korzys-

tny sposób może uczynić go nieco „drewnia-

120

Estrada i Studio • paŸdziernik 2004

Strategie nagrywania (3) TECHNOLOGIA

Bas

Wszystko zależy od indywidualnego brzmienia

wyjściowego i od konkretnych oczekiwań. Podbi-

cie 100-160Hz być może spowoduje lepsze

współbrzmienie z talerzami, a pasma wysokie

2-8kHz wprost proporcjonalnie odpowiadają za

to, jak bardzo bas będzie wyróżniał się w miksie.

Jeśli bas jest samplowany, wówczas warto obciąć

wąskim filtrem nieco poniżej 1kHz, by trochę

ukryć sztuczność. Podobnie jak w przypadku sto-

py trzeba sprawdzić, czy dolne częstotliwości nie

są zbyt mocne. W razie potrzeby trzeba je odpo-

wiednio obciąć od 80Hz w dół. Pogłos basu

– nieznacznie głębszy niż pogłos stopy.

szeć na płycie „Warning” zespołu Green Day. Wy-

magać to będzie jednak zależnej obróbki dyna-

miki, opisanej dalej w przypadku podobnie obra-

bianej gitary z basem.

sadzić, należy odsłuchiwać pogłos zarówno

na głośnikach, jak i na słuchawkach.

2. Przy indywidualnej korekcji wstępnej ścieżek

można sobie pomóc w ocenie słuszności pod-

bić i obcięć korzystając z ogranicznika włą-

czonego za korektorem. Podbijając jeden z za-

kresów można odnieść fałszywe odczucie, że

„dajemy czadu” przez jakiekolwiek zwiększe-

nie głośności, na które ogranicznik w chwili

podbijania nie pozwoli. Spróbujmy:

• W korektorze obciąć maksymalnie dowolne

pasmo dość szerokim dzwonem.

• Próg limitera ustawić na granicy działania

– jest to jego najgłębszy poziom, przy któ-

rym nie następuje redukcja dynamiki.

• Wyzerować korektor.

• Polegając na słuchu, w sposób odpowie-

dzialny dokonać korekcji. Podbijanie często-

tliwości zmieni brzmienie, nie zmieni nato-

miast poziomu, co pozwoli na obiektywną

ocenę skutków pracy korektora. Obcinanie

natomiast nie zmniejszy poziomu, gdyż po-

ziom wyjściowy z korektora wciąż będzie

wyższy niż próg działania ogranicznika.

• Po ustaleniu korekcji wyłączyć ogranicznik.

Służył on tylko do chwilowej pomocy.

Czas na obróbkę zbiorową. Polega ona na ob-

rabianiu kilku sygnałów jako jeden.

Gitara solowa

Najprostsza w obróbce. Wystarczy lekko pod-

bić 2,5-3kHz i zastosować symboliczną kompre-

sję oraz dowolną intensywność pogłosu.

Wokal

Ze względu na różnorodność głosów nie ma

tutaj jednoznacznej metody. Ogólnie rzecz biorąc

8kHz może dodać głosowi blasku, a 1kHz

wzmocni krzykliwość samogłosek. Obcięcie

250-500Hz wyczyści nieco głos, lecz nie należy

przesadzać, by wokal nie stał się anemiczny.

Do edycji dynamiki wskazane jest użycie naj-

pierw płytkiego ogranicznika niwelującego zbyt

wyróżniające się szczyty, a potem kompresora

(najlepiej wielopasmowego) skutecznie redukują-

cego częstotliwości niekorzystne.

Uwagi:

1. Jako wtyczkę pogłosową najkorzystniej jest

zastosować efekt Waves TrueVerb, dla każdej

ścieżki ten sam typ pogłosu, jedynie wartość

Distance będzie podlegać regulacji. To pozwoli

osiągnąć efekt gry całego zespołu w jednako-

wych warunkach akustycznych. By nie prze-

Gitara prowadz¹ca

Jeśli była nagrywana liniowo poprzez efekt

przesteru, zapewne konieczne będzie wycinanie

pasma od 4kHz w górę. W okolicach 1,3kHz ro-

dzi się dźwięczność i mięsistość przesterowanej

gitary elektrycznej.

Gdy równolegle z gitarą przesterowaną nagra-

na jest identyczna partia gitary czystej to niepo-

wtarzalna okazja, by stworzyć brzmienie przy-

jemne i ostre zarazem. Gitara czysta w przeci-

wieństwie do zniekształconej powinna mieć dość

solidnie podbite zakresy powyżej 4kHz. W ten

sposób razem wzięte będą się uzupełniały w pa-

śmie. Przykład takiego brzmienia można usły-

Kompresja grupowa sekcji rytmicznej

Stopa, talerze i bas brzmią lepiej w towarzy-

stwie przesterowanej gitary, jeśli odpowiednio

skompresuje się ich dynamikę. Najlepiej jest zro-

bić to kompresując ich wspólny sygnał w polu

Aux, nie wyciszając jednocześnie sygnałów ory-

ginalnych. Należy zatem:

• Włączyć dla każdej z powyższych ścieżek

przycisk AUX SEND ENABLE oraz ustawić AUX

SEND LEVEL do poziomu najwyższego (przy-

pominam, że cały czas operujemy w progra-

mie Cakewalk Pro Audio).

• W panelu Aux wybrać tryb działania POST , czyli

pracę z uwzględnieniem głównych ustawień in-

dywidualnych, i dokonać regulacji RETURN

LEVEL . Poziom ten powinien być jak najwyższy,

dopóki nie pojawi się przesterowanie.

• Włączyć wtyczkę Waves C1/Comp w polu Aux

i dokonać ustawień – Ratio około 2-4, czasy

ataku i zanikania minimalne, tryb pracy EQ

Mode w pozycji SPLIT oraz typ i szerokość filtru

dobrane tak, by najbardziej kompresować niski

środek pasma ( rysunek 2 ). Próg THRESHOLD

ustawić odsłuchując materiał i obserwując

działanie kompresji na wykresie.

• Upewnić się czy każda z trzech kompresowa-

nych ścieżek wymaga takiej samej ingerencji

w dynamikę. Każda z nich ma własną regula-

cję AUX SEND LEVEL służącą do ustalenia gło-

śności dźwięku obrobionego w stosunku do

czystego.

Werbel można włączyć do opisanej wyżej ob-

róbki w stopniu minimalnym lub wcale.

Za miesiąc dokończenie tematu. E i S

Kompresja grupowa czêœci sekcji rytmicznej ze szczególnym naciskiem na czêstotliwoœci dolnego œrodka.

Estrada i Studio • paŸdziernik 2004

121

STRATEGIE NAGRYWANIA 3 - MIKSOWANIE GOTOWEGO MATERIAŁU.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: