JARED DIAMOND - Strzelby,zarazki,maszyny. Losy ludzkich społeczeństw.pdf - Książki - Danuskazet

JARED DIAMOND

STRZELBY, ZARAZKI, MASZYNY

Losy ludzkich społeczeństw

Przełożył Marek Konarzewski

Warszawa 2000

Tytuł oryginału angielskiego GUNS, GERMS, AND STEEL The Fates of Human

Societies

Projekt okładki Katarzyna A. jarnuszkiewicz

Zdjęcie na okładce Odkrycie Ameryki East News/Sipa Press

ISBN 83-7255-115-4

Wydawca Prószyński i S-ka SA ul. Garażowa 7 02-651 Warszawa

Druk i oprawa GRAFMARSp.z o.o. ul. Wiejska 43 36-100 Kolbuszowa Dolna

Esie, Karinidze, Omwai, Paranowi, Sauakariemu, Wiworowi oraz innym moim

nowogwinejskim przyjaciołom i nauczycielom - mistrzom przetrwania w bardzo

trudnych warunkach

SPIS RZECZY

Do polskich czytelników 9

Prolog: Pytanie Yalego

Regionalne zróżnicowanie biegu dziejów 11

CZĘŚĆ I: OD EDENU DO CAJAMARCA

1 Na Unii startu

Co się działo na poszczególnych kontynentach 11 tysięcy lat przed naszą erą? 33

2 Zderzenie cywilizacji w Cajamarca

Dlaczego inkaski cesarz Atahualpa nie pojmał hiszpańskiego króla Karola I? 56

CZĘŚĆ II: POCZĄTKI I ROZWÓJ WYTWARZANIA ŻYWNOŚCI

3 Potęga rolnictwa

Dzięki czemu powstały strzelby, zarazki i maszyny? 77

4 Ulubieńcy i niechciane dzieci historii

Gdzie zaczęto wytwarzać żywność? 87

5 Siać albo nie siać

Przyczyny rozpowszechnienia produkcji żywności 102

6 Przepis na migdały

Nieświadoma selekcja pradawnych roślin uprawnych 114

7 Jabłka czy Indianie?

Dlaczego ludy niektórych regionów nie zdołały udomowić roślin? 136

8 Zebry, nieszczęśliwe małżeństwa i zasada Anny Kareniny Dlaczego większość

dużych ssaków nigdy nie została udomowiona? 170

8 . STRZELBY, ZARAZKI, MASZYNY

9 Bezkresne nieba i nachylenia osi kontynentów

Dlaczego produkcja żywności rozwijała się w różnym tempie na poszczególnych

kontynentach?

CZĘŚĆ III: OD ŻYWNOŚCI DO STRZELB, ZARAZKÓW I MASZYN

10 Śmiertelny dar żywego inwentarza Ewolucja zarazków

11 Naśladownictwo i zapożyczanie liter Ewolucja pisma

12 Potrzeba jest córką wynalazku Ewolucja techniki

13 Od egalitaryzmu do kleptokracji Ewolucja rządów i religii

CZĘŚĆ IV: W PIĘĆ ROZDZIAŁÓW DOOKOŁA ŚWIATA

14 Ludzie Yalego

Historia Australii i Nowej Gwinei

15 Jak Chiny stawały się chińskie Historia Azji Wschodniej

16 Motorówką do Polinezji

Historia austronezyjskiej ekspansji

17 Wojna Światów

Porównanie historii Eurazji z dziejami obu Ameryk

18 Jak Afryka stała się Czarnym Lądem Historia Afryki

EPILOG: Przyszłość historii ludzkości

jako dyscypliny naukowej

Podziękowania

Literatura uzupełniająca

Indeks

DO POLSKICH CZYTELNIKÓW

Polskie wydanie tej książki sprawia mi potrójną radość. Po pierwsze, odświeża miłe

wspomnienia z mojej wizyty w Polsce oraz ze spotkań z polskimi krewnymi,

przyjaciółmi i kolegami. Rodzice mojej żony - Marysi - są Polakami. Z Polski, a

właściwie z polskich kresów należących teraz do ościennego państwa, pochodziła

też rodzina mojej matki. W czasie pierwszej randki z Marysią zagrałem jej kilka

preludiów Chopina, a potem zaproponowałem, byśmy się razem uczyli polskiego.

Rzecz jasna, zrobiłem to po części dlatego, że szukałem sposobu na zacieśnienie

naszego związku, lecz również z powodu szczere] chęci opanowania tego języka.

Choć Marysia nie przystała wówczas na tę propozycję, zaakceptowała później moje

oświadczyny, dzięki czemu zyskałem polskich powinowatych. Jestem szczęśliwy, że

moja książka ukazuje się teraz w ich Języku.

Po drugie, miałem wyjątkowe szczęście do tłumaczenia Strzelb, zarazków i maszyn,

podobnie Jak do tłumaczenia mojej poprzedniej książki - Trzeciego szympansa.

Większość autorów wydawnictw przekładanych na języki obce nie wie nic o swych

tłumaczach. Jednakże polskiego przekładu tej książki dokonał mój przyjaciel, będący

wybitnym polskim naukowcem. Polska znana jest w świecie z badań w dziedzinie

fizjologii ekologicznej. Owa sława stała się powodem mojego przyjazdu do tego kraju

10 • STRZELBY, ZARAZKI, MASZYNY

w 1990 roku. Chciałem się uczyć od naukowców pracujących na Uniwersytecie

Jagiellońskim w Krakowie. W czasie pobytu w Polsce poznałem dwóch wybitnych

polskich biologów, dr. Ja-nuarego Weinera z Uniwersytetu Jagiellońskiego i dr.

Marka Konarzewskiego z Uniwersytetu w Białymstoku. W rezultacie mojej wizyty

January rozpoczął tłumaczenie Trzeciego szympansa, a Marek przez dwa lata

pracował ze mną na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, mojej macierzystej

uczelni, potem zaś przystąpił do pracy nad przekładem Strzelb, zarazków i maszyn.

Jest rzadkim przywllejem autora, by wiedzieć, że jego tekst tłumaczą przyjaciele i

jednocześnie podziwiani naukowcy.

Wreszcie, wydaje się, że temat tej książki szczególnie zaciekawi polskich

czytelników. Strzelby, zarazki i maszyny to próba zrozumienia, w jaki sposób

geografia wpływała na losy wszystkich ludów świata na przestrzeni ponad 13 tysięcy

lat. O ile mieszkańcy wielu innych krajów nie dostrzegają wpływu geografii na ludzkie

losy, położenie Polski sprawia, że każdy jej obywatel rozumie i czuje znaczenie tej

kwestii. Polska leży w środku północnej części Niziny Europejskiej, rozciągającej się

(pomijając niewielkie bariery geograficzne) od Oceanu Atlantyckiego aż po Ural.

Około 7 tysięcy lat temu do obszarów dzisiejszej Polski dotarła sztuka uprawy roli,

będąca częścią kultury ogarniającej swym zasięgiem Europę Środkową, w tym

znaczną część Niziny. Ziemie te były podbijane przez armie mongolskie pod wodzą

wnuka Czyngis-chana, Batu-chana. W 1241 roku hordy mongolskie dotarły aż do

Legnicy. W kolejnych stuleciach przez Nizinę przemaszerowali najeźdźcy z Prus,

Szwecji, Francji l Austrii. Wiele zamieszkujących ją uprzednio ludów zostało przez te

inwazje zgładzonych i znikło z kart historii. Polskiej odwadze i sile zawdzięczamy, że

ten naród, otoczony przez potężnych sąsiadów, zdołał przetrwać wszelkie próby, na

jakie wystawiało go położenie geograficzne.

Jestem bardzo dumny, że moimi przemyśleniami na temat geografii i historii mogę

się podzielić z polskimi przyjaciółmi i krewnymi i cieszę się, że przeczytają je w ich

własnym języku - wspaniałym pomniku ludzkiej wytrwałości.

Jared Diamond

JARED DIAMOND - Strzelby,zarazki,maszyny. Losy ludzkich społeczeństw.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: