adm_teoria-ustroj.pdf

Administracja i prawo administracyjne. Źródła prawa administracyjnego

administracja to:

• planowanie,

• programowanie,

• organizowanie,

• wykonywanie,

• zarządzanie,

• kontrolowanie;

• służba,

• przewodnictwo,

• kierownictwo,

• pomoc

administracja

• organizacja ludzi wyodrębniona w celu realizacji zadań wymagających wspólnego działania

administracja publiczna

• działalność państwa czy samorządu, która nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem

• przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu

terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia

ludzi w społecznościach

definiowanie administracji publicznej

• podmiotowo: podmioty wykonujące zadania władzy publicznej

– podmiotowo wąsko: tylko organy władzy publicznej

– podmiotowo szeroko: wszelkie podmioty wykonujące zadania władzy publicznej (można bowiem zadania te zlecać na mocy

prawa bądź aktu prawnego innym podmiotom)

• przedmiotowo: zakres zadań, które powinny być wykonywane przez władzę publiczną

• funkcjonalnie: działalność organów wykonujących zadania władzy publicznej

sprawowanie administracji publicznej

• organy administracji państwowej (zwłaszcza rządowej)

• organy administracji samorządu terytorialnego

• inne podmioty wykonujące zadania administracji w różnych prawnych formach działania

płaszczyzny działania administracji

• reglamentacyjnodystrybucyjna

– płaszczyzna bezpośrednich stosunków administracyjnych

– przede wszystkim w drodze decyzji

– poddane kontroli sądowoadministracyjnej

• świadcząca (organizatorska)

– świadczenia socjalne

– oświata

– ochrona zdrowia

– kultura

– ochrona środowiska

– budowa dróg

Ingerencja państwa

jest treścią administrowania

wyznaczana jest przez:

1) możliwości materialne państwa

2) stan organizacyjny państwa

3) treść polityki społecznogospodarczej

sfery działania administracji

• zewnętrzna (działalność administracji podejmowana w stosunku do podmiotów nie podporządkowanych

służbową podległością danemu organowi administracji)

• wewnętrzna (stosunki z organami czy jednostkami organizacyjnie podporządkowanymi bądź pracownikami

bezpośrednio podporządkowanymi danemu organowi)

Prawo administracyjne to zespół norm regulujących publiczną działalność

administracyjną

cechy prawa administracyjnego

• jest elementem systemu prawa w państwie

• gałąź prawa nieskodyfikowana

• prawo pozytywne (nie oparte na zwyczajach, normach moralnych) – składa się z zakazów, nakazów,

upoważnień, ograniczeń

• gwarancją przestrzegania norm jest system uznanych przez państwo sankcji

• reguluje sposób realizacji procesów administrowania w państwie przy pomocy instytucji, które te procesy

realizują

• instytucje realizujące proces administrowania mogą stosować przymus w sytuacjach ściśle określonych

podstawowe wyróżniki prawa administracyjnego

• element władztwa

• jednostronne rozstrzyganie sytuacji indywidualnych

• zabezpieczenie rozstrzygnięć przymusem państwowym

• nierówność podmiotów

podział gałęzi

Prawo

administracyjne

ustrojowe

materialne

procesowe (proceduralne, formalne)

prawo ustrojowe

• tworzenie, obsadzanie, budowa wewnętrzna i wzajemne relacje struktur organizacyjnych administracji

publicznej

prawo materialne

• ustanawia wzajemne uprawnienia i obowiązki organów administracji publicznej i podmiotów na zewnątrz tej

administracji

• określa granice ingerencji administracji w prawa jednostki

• gdy realizacja prawa następuje w drodze decyzji:

– określa organy właściwe do wydania decyzji i treść decyzji co do praw i obowiązków przydawanych lub nakładanych

• gdy stosunki prawne powstają z mocy prawa:

– ustala skutki nieprzestrzegania norm

prawo proceduralne

• reguluje tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm

prawa materialnego

Zasady prawa administracyjnego

ZASADY KLUCZOWE

Zasada legalizmu (praworządności)

Art. 7 Konstytucji. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Art. 6 KPA. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

Art. 7 KPA. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności (...)

Zasada demokratyzmu

F zakłada zapewnienie swobód i praw obywatelskich, przestrzeganie praw człowieka

F przestrzeganie elementarnych wartości: godność, wolność, tolerancja

F stwarzanie warunków dla czynnego uczestnictwa wszystkich obywateli w życiu publicznym

F rządzenie sprawiedliwe, szukanie kompromisu

Zasada realizacji dobra wspólnego

Art. 1 Konstytucji. Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

ZASADY USTROJOWE

Zasada optymalnej pojemności kompetencyjnej organów

Dany organ winien mieć przypisane sobie zadania i kompetencje w sposób zapewniający maksymalnie

efektywne, sprawne i rzeczywiste wypełnianie ich.

Struktura organu winna być jak najlepiej dostosowana do nałożonych nań działań.

Zasada rozdzielności kompetencyjnej organów

Organy administracji publicznej powinny mieć jasno i precyzyjnie rozgraniczone kompetencje i obszary

odpowiedzialności.

• Konieczność przestrzegania swojej kompetencji!

Zasada oznaczenia form organizacyjnego oddziaływania

Organy powinny być precyzyjnie umieszczone w strukturze administracji publicznej:

F hierarchicznie

F kompetencyjnie

F funkcjonalnie

Zasada decentralizacji

Przesunięcie ciężaru administrowania na organy niższych szczebli (dekoncentracja) połączone z wyposażeniem

tych organów w samodzielność i względną niezależność.

DECENTRALIZACJA = DEKONCENTRACJA+AUTONOMIA DZIAŁANIA

Zasada nadzoru w administracji

O ile w przypadku hierarchicznego podporządkowania organ wyższy może dawać polecenia w każdej sprawie,

to przy nadzorze wolno stosować środki kontroli i wzruszania aktów administracyjnych przewidziane przez

prawo i tylko w określonych przypadkach przez prawo przewidzianych.

Podmiot poddany weryfikacji nadzorczej może nie zgodzić się z decyzją organu nadzorującego i zaskarżyć ją

do sądu administracyjnego.

Dzięki środkom nadzoru może być zagwarantowana jedność kierunku działania organów adm. (przy

decentralizacji) a także eliminowanie z obrotu prawnego aktów sprzecznych z prawem.

ZASADY MATERIALNE

Zasada identyfikacji dobra wspólnego

Prawodawca tworząc prawo powinien określać wartości, które mają podlegać ochronie, np. demokracja,

społeczna gospodarka rynkowa, wolność słowa, bezpieczeństwo, zdrowie, ochrona życia, moralność

publiczna, środowisko naturalne (zasada rozwoju zrównoważonego) i odpowiednio je kodować w przepisach

prawnych.

Stosując prawo należy owe wartości identyfikować w konkretnej sytuacji i podejmować właściwe działania.

Zasada udziału obywateli w administrowaniu

F referendum

F praca w komisjach rad gmin

F wykonywanie funkcji społecznych

F członkostwo w organizacjach społecznych

F kontrolowanie administracji

F czynny udział w postępowaniu

F udzielanie pomocy organom (np. policji)

Zasada zaufania obywateli do państwa

Art. 8 KPA. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby

pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.

Zasada związania ustawowego administracji

Żadna ingerencja administracji ani żaden obowiązek nie może być nałożony na obywatela bez podstawy

ustawowej. Wynika z prymatu regulacji ustawowej.

Zasada określoności

• regulacje prawne mają być jasne i wyraźne, aby każdy mógł bez trudu rozpoznać swoje prawa i obowiązki

Zasada ważenia interesów państwa, wspólnot i obywateli

Art. 31 Konstytucji.

1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.

2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego,

czego prawo mu nie nakazuje.

3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w

ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku

publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych

osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Art. 7 KPA. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują

wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając

na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli .

Zasada równości wobec prawa

Art. 32 Konstytucji.

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek

przyczyny.

Art. 33 Konstytucji.

1. Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym,

społecznym i gospodarczym.

2. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do

jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do

zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

F Zasada równości praw obywateli do korzystania ze świadczeń zakładów publicznych.

F Zakaz wszelkiej dyskryminacji.

Zasada bezstronności i obiektywizmu

Instytucja wyłączenia pracownika lub całego organu. Wynika także z zasady demokratycznego państwa

prawnego, zasady audiatur et altera pars , zasady pogłębiania zaufania obywateli do państwa.

Zasada zgodności działania administracji z celem ustawowym

Działania administracji publicznej powinny być zgodne nie tylko z literą prawa, ale także z jej duchem, z celem

jaki przyświecał ustawodawcy. Konieczność stosowania wykładni funkcjonalnej oraz historycznej.

Zakaz detournement de povouir .

Zasada proporcjonalności

Administracja winna tak działać, aby zamierzone cele osiągać przy zaangażowaniu jak najmniejszych środków,

jak najmniej ingerując w życie obywateli i wyrządzając możliwie najmniej szkód, jeśli zachodzi już taka

konieczność.

Inaczej zasada odpowiedniości stosowanych środków albo stosowania wyłącznie środków koniecznych.

Zasada ochrony praw słusznie nabytych

Wynika z zasady demokratycznego państwa prawnego.

Nie można nikogo pozbawić prawa, które zostało mu przyznane w sposób zgodny z prawem i zasadami

sprawiedliwości.

Można znieść lub ograniczyć prawo nabyte pod warunkiem, iż uzasadnione to jest szczególnie ważnym

interesem społecznym, a ustawodawca ustanowi dostatecznie długie vacatio legis, by można się było do

nowej sytuacji dostosować.

Zasada pomocniczości (subsydiarności)

Preambuła do konstytucji:

(...) ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na

poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie

pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot.

– uznanie pierwszeństwa pewnych podmiotów (wspólnot społecznych) do rozwiązywania kwestii im

najbliższych

– łączy się z nią zasada decentralizacji

Zasada jawności działań administracji

F otwartość

F dostęp do informacji publicznej

F załatwianie spraw jawnie (każdy powinien móc zapoznać się ze sprawą dotyczącą jego lub słusznego interesu

publicznego); przykłady jawnych działań: pośrednictwo pracy, przydział lokali komunalnych, rekrutacja do szkół

Zasada otwartości administracji

Wynika z prawa do informacji, zasada pogłębiania zaufania obywateli do państwa, z zasady suwerenności

Narodu.

Zasada prawa do informacji

Art. 54 Konstytucji.

1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.

2. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. Ustawa może

wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.

Art. 61 Konstytucji.

1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących

funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu

gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one

zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

2. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów

władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

3. Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach

ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego,

bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

4. Tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich

regulaminy .

Zasada efektywności

• realizacja zadań i osiągnięcie zamierzonych rezultatów przy najmniejszym nakładzie pracy i środków:

– dobry program działań

– dobra organizacja

– przygotowanie kadry

– umiejętność posługiwania się społecznie akceptowanymi metodami

Zasada skuteczności

F wyraża się w stopniu zbliżenia się do zamierzonego celu, czyli w porównaniu rzeczywistych wyników

działania z zaplanowanymi rezultatami

F samo osiągnięcie wyników nie świadczy o skuteczności, gdyż wyniki nie mogą być osiągnięte kosztem

naruszenia innych zasad

Zasada współdziałania

F współpraca organów administracji

F współpraca organów i innych podmiotów

F czynny udział stron

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: